اين نتيجه رسيدند که در 68 درصد از نمونه‌ها, غلظت نيترات کمتر از 50 ميلي‌گرم بر ليتر, در 26 درصد نمونه‌ها در محدوده 50 تا 100 ميلي‌گرم بر ليتر و در 6 درصد از نمونه‌ها بيش از 150 ميلي‌گرم بر ليتر بوده است. غلظت بالاي نيترات آب چاه‌ها عمدتاً مربوط به دشت بهار بوده که درآن هر ساله مقادير زيادي کودهاي نيتروژن‌دار مصرف شده است.
جلالي و همکاران (1384) به بررسي غلظت نيترات در آبهاي زيرزميني منطقه بهار همدان پرداختند و بدين منظور از 135 حلقه چاه کشاورزي منطقه در بهار و تابستان نمونه‌برداري کرده و مورد ارزيابي قرار دادند نتيجه مطالعه نشان ميدهد تغييرات غلظت نيترات در نمونه‌ها بين محدوده 7 تا 122 ميلي‌گرم بر ليتر با متوسط 41 ميلي‌گرم بر ليتر بوده است و مقادير مربوط به چاه‌هاي کم عمق بيشتر از چاه‌هاي عميق مي‌باشد و در کل غلظت نيترات در 24 درصد از نمونه‌ها بيشتر از حد مجاز توصيه شده بوده و از آنجا که مصرف بيش از حد کودهاي نيتروژن‌دار و ورود فاضلابهاي شهري و صنعتي به منابع آبي و خاکي از جمله دلايل بالا بودن غلظت نيترات در آبهاي زيرزميني منطقه مورد مطالعه است لذا بهبود مديريت آبياري و کوددهي در جهت کاهش آبشويي نيترات را مي‌طلبد.
کانتر (1997) به مطالعه روند تغييرات 25 ساله نيترات در آبهاي زيرزميني ايالت آيواي امريکا پرداخته که نشان ميدهد رابطه مستقيمي بين غلظت نيترات در آب زيرزميني و مقدار کاربرد کودهاي نيتروژن‌دار وجود دارد. غلظت نيترات درآب زيرزميني در زير پوشش جنگل, مرتع و علفزار که يا کوددهي نشده و يا به مقدار کم انجام شده کمتر از 2 در حالي که در مزارع کشاورزي و توليد دام معمولاً بيشتر از 10 بوده و ممکن است تا بيشتر از 100 ميلي‌گرم بر ليتر هم برسد.
رهبري و همکاران (1386 و 1385) با عنايت به اين نکته که كودهاي شيميايي مورد استفاده در كشاورزي از منابع آلاينده محيط زيست (به خصوص آبهاي زيرزميني و منابع خاك) بوده و شناخت عوامل موثر بر حركت املاح و آب در پروفيل خاك كمك موثري در مديريت صحيح و كاهش آب شويي نيترات از منطقه رشد ريشه مي‌باشد در تحقيقي براي شبيه سازي و ارزيابي انتقال نيترات در خاک از داده‌هاي مربوط به يک مزرعه ذرت واقع در مركز آموزشي و تحقيقاتي بهره گرفته و براي شبيه سازي حركت نيترات از مدل هيدرولوژيکي DRAINMOD-N استفاده نمودند. بافت خاك مزرعه لومي رسي و ميزان ازت مورد استفاده در اوايل فصل كشت ذرت 150 کيلوگرم در هکتار بوده است. اين مدل با تغيير ضرايب معدني شدن و دنيتريفيكاسيون در دامنه قابل قبول، براي رسيدن به بهترين انطباق بين داده‌هاي پيش‌بيني و مشاهده شده، كاليبره شده است. نتايج نشان ميدهد که غلظت نيترات برآورد شده با مدل در زير منطقه ريشه، در اکثر مواقع با غلظت نيترات اندازه‌گيري شده در مزرعه تطابق نسبي خوبي دارد. همچنين در تحقيق مشابه ديگر جهت شبيه سازي از مدل LEACHN نيز استفاده نموده و کاليبراسيون مدل به روش ذکر شده صورت پذيرفته است. نتايج اين تحقيق نشان ميدهد که غلظت نيترات برآورد شده توسط مدل در اکثر مواقع با غلظت نيترات اندازه‌گيري شده در مزرعه انطباق دارد. همچنين ميزان رطوبت و روند آن نيز در طي دوره رشد با دقت قابل قبولي پيش‌بيني گرديده و همبستگي بين مقادير اندازه‌گيري شده و برآورد شده در سطح يک درصد معني‌دار مي‌باشد. بررسي نتايج و سناريوها نشان ميدهد که هر دو مدل مي‌توانند به عنوان ابزاري جهت مديريت آلودگي زيست محيطي در مناطق تحت آبياري بکار روند.
صدري (1379) مطالعه‌اي با هدف اندازه‌گيري ميزان نيتريت و نيترات موجود در شبکه توزيع آب آشاميدني شهر همدان در فصول مختلف و مقايسه آن با استاندارهاي موجود، در سال 1377 انجام داد.
تعداد 233 نمونه براي ارزيابي برداشت گرديده و ميزان آلودگي آن به نيتريت و نيترات با استاندارد توصيه شده سازمان بهداشت جهاني مقايسه گرديده است. نتايج نشان ميدهد که ميانگين يکساله نيتريت و نيترات آب آشاميدني شهر همدان بترتيب 03/0 و 72/17 ميلي‌گرم بر ليتر بوده که بر اساس استاندارد توصيه شده در حد مجاز مي‌باشد. جهت مقايسه فصلي نيتريت و نيترات، آزمون آماري مقايسه ميانگين‌ها انجام شده که بيانگر اين مطلب است که ميانگين نيترات در فصل تابستان نسبت به ساير فصول بيشتر و اختلاف از نظر آماري معني‌دار مي‌باشد (05/0P). در پايان اين‌گونه نتيجه‌گيري شده که موضوع آلوده بودن آب آشاميدني شهر همدان به نيتريت و نيترات در بازه زماني نمونه‌برداري منتفي است.
فلاح و همکاران (1381) مطالعه‌اي به منظور بررسي ميزان نيتريت و نيترات در منابع آب آشاميدني شهر سمنان در سال 1381 انجام دادند. براي اين منظور نمونه‌هاي 900 ميلي‌ليتري از 15 منبع به صورت ماهيانه برداشت و ميزان نيتريت و نيترات آن با دستگاه اسپكتروفتومتر آزمايشگاه شركت آب و فاضلاب سمنان اندازه‌گيري گرديده است. نتايج نشان ميدهد در بهار غلظت نيتريت در كليه منابع و در تابستان در يکي از چاه‌هاي شمال شرق و چاه صدا و سيما بيشتر از حد توصيه شده سازمان بهداشت جهاني مي‌باشد ولي در پاييز فقط چاه صدا و سيما مقداري بالاتر از حد استاندارد داشته و بالاخره در زمستان مقدار نيتريت كليه منابع آب شهر كمتر از حد توصيه شده بوده است. غلظت نيترات در بهار فقط در چاه صدا و سيما با غلظت 26 ميلي‌گرم بر ليتر در رديف آبهاي آلوده و بقيه منابع آب جزء آبهاي كمي آلوده (كمتر از 20 ميلي‌گرم بر ليتر) قرار گرفتند. در تابستان غلظت نيترات در كليه منابع آب شرب كمتر از 20 ميلي‌گرم بر ليتر و جزء آبهاي كمي آلوده بوده است. در پاييز تنها چاه صدا و سيما با غلظت 22 ميلي‌گرم بر ليتر جزء آبهاي آلوده و بقيه منابع با غلظت كمتر از 20 ميلي‌گرم بر ليتر جزء آبهاي كمي آلوده و سرانجام در زمستان كليه منابع با غلظت كمتر از 20 ميلي‌گرم بر ليتر جزء آبهاي كمي آلوده قرار گرفته‌اند.
قيصري و همکاران (1386) پژوهشي با هدف تعيين ميزان آلودگي نيتراتي آب زيرزميني ناحيه شرق شهر اصفهان صورت دادند. در اين تحقيق، از80 چاه در حال استفاده منطقه (طي دو مرحله در سال 1381 با فاصله زماني شش ماه) نمونه برداري و با استفاده از الكترود مخصوص (روش يون– گزين)، ميزان نيترات آب تعيين و چگونگي تغييرات غلظت نيترات در هر مرحله از نمونه برداري را ترسيم نمودند. در نهايت غلظت نيترات در نقاط مورد مطالعه با استانداردهاي سازمان حفاظت محيط زيست امريكا مقايسه شده است. نتايج نشان ميدهد كه در برخي از نقاط، به خصوص در جنوب شرقي منطقه، غلظت نيترات در مقايسه با استانداردهاي جهاني بالاست. حداكثر غلظت نيترات در مرحله اول و دوم نمونه برداري به ترتيب 1/189 و 3/248 ميلي‌گرم بر ليتر بوده است. در نمونه برداري اول 80 درصد و در نمونه برداري دوم 90 درصد از چاه‌ها، داراي غلظت نيترات بيش از حد مجاز (45 ميلي‌گرم بر ليتر) بوده‌اند. ميانگين غلظت نيترات در نمونه برداري اول و دوم به ترتيب 9/76 و1/93 ميلي‌گرم بر ليتر اندازه‌گيري شده است که در ارتباط با تراکم کشاورزي در اين مناطق و مصرف بي‌رويه کودهاي ازته (نيتروژني) است. بنابراين بايد در رابطه با مصرف كودهاي شيميايي، مديريت صحيح و كنترل علمي و عملي صورت پذيرد تا بدين وسيله از افزايش غير مجاز غلظت اين يون در خاك و حركت آن به طرف سفره آبهاي زيرزميني، كه در نهايت آلودگي آبها را به همراه دارد، جلوگيري شود.
مقدسي و همکاران (1385) وضعيت موجود غلظت يـون نيترات در آب آشاميدني شهر اراك را مورد بررسي قرار دادند. نتـايج اين تحقيق نشان ميدهد كه تقريبا در اكثر نمونه‌ها غلظت نيترات بالاتر از مقادير حداكثر استاندارد است. ميانگين غلظت نيتروژن نيتراتي در فصول زمستان و بهار بـه ترتيب 61/13 و 84/13 ميلي‌گرم بر ليتر بدست آمده است. همچنـين بر اساس محاسبات اوليه ارتباط مشخصي بين بالا بودن غلظت نيترات و عوامل توليد كننده آلودگي كه مهمترين آنها فاضلابهاي خانگي هستند ديده مي‌شود. در کل نتايج به دست آمده بيانگر آلودگي آب آشاميدني اين شهر به يون نيترات مي‌باشد و ضروري است تمهيدات علمي كوتاه مدت (مانند استفاده از سيستم‌هاي تـصفيه خانگي يا كمك به گسترش واحدهاي كوچك تصفيه آب) ويا دراز مدت (مانند تسريع در احـداث تصفيه‌خانه فاضلاب شهر اراك) جهت كاهش اثرات منفي آلودگي آب بـه نيترات مورد ارزيابي قرار گيرد.
پور فرح آبادي و همکاران (1387) در تحقيقي با استفاده از شبكه‌هاي عصبي به عنوان ابزاري مبتني بر داده و كاملاً انعطاف پذير در شبيه‌سازي تغييرات غلظت نيترات در آبخوان كرج استفاده شده است. در اين راستا، آبخوان دشت كرج به ١٣ ناحيه بر مبناي شبكه پايش هيدرومتري تقسيم گرديده است. شبيه سازي بر اساس نمونه‌هاي مشاهداتي از چاه‌هاي شرب آبخوان كرج، در طي سال‌هاي ٨١ تا ٨٤ صورت پذيرفته و بازه زماني مدلسازي فصلي انتخاب شده است. غلظت نيترات در فصل قبل، ضخامت لايه اشباع، ميزان برداشت از چاه‌هاي بهره‌برداري در فصل هدف و فصل قبل، تغييرات افت سطح آب و مختصات جغرافيايي هر ناحيه به عنوان تخمين زننده‌هاي مدل در نظر گرفته شده‌اند. ابتدا مدل شبيه سازي هر فصل به طور مجزا تدوين شده و سپس يك مدل واحد براي كليه فصول توسعه داده شده است. نتايج تحقيق نشان ميدهد تخمين تغييرات غلظت نيترات در فصل تابستان داراي بيشترين دقت در مرحله صحت سنجي (شاخص كارايي 75/74=R2) در ميان ساير فصول بوده و پس از آن فصل‌هاي پاييز، زمستان و بهار به ترتيب داراي شاخص‌هاي كارايي 35/63، 48/62 و 15/50 مي‌باشند. شاخص كارايي مدل پيشنهادي براي كليه فصول نيز در مرحله صحت سنجي برابر 06/61 بوده كه دلالت بر كارائي مناسب اين مدل براي شبيه سازي غلظت نيترات دارد.
قيصري و همکاران (1384) در مطالعه‌اي ميزان نيترات در آب آشاميدني نقاط مختلف شهر اصفهان را بررسي نمودند. در اين تحقيق تعداد 513 نمونه آب از منازل سه منطقه جنوبي، مرکزي و شمالي شهر جمع آوري گرديده است. نمونه برداري از هر منزل 5 بار در طي سه ماه تابستان سال 1383 انجام شده و محدوده غلظت نيترات 6/6 تا 5/63 ميلي‌گرم بر ليتر بدست آمده است. غلظت نيترات در 19 نمونه (7/3 درصد) بالاتر از حد 45 ميلي‌گرم بر ليتر و 332 نمونه (7/64 درصد) کمتر از 25 ميلي‌گرم بر ليتر بوده است. ميانگين غلظت نيترات در سه منطقه به ترتيب 9/16، 8/9 و 7/8 ميلي‌گرم بر ليتر اندازه‌گيري شده و اختلاف مشاهده شده بين سه منطقه معني دار مي‌باشد. با توجه به نتايج به دست آمده، غلظت نيترات در 7/64 درصد نمونه‌هاي آب آشاميدني شهر اصفهان کمتر از حد مجاز سازمان بهداشت جهاني و کشورهاي اروپايي است.
هاشمي و همکاران (1387) در مطالعه‌اي از سيستم استنتاج نظريه فازي براي بررسي، تصميم گيري و اظهار نظر در مورد كيفيت شيميايي آبهاي زيرزميني در استان اصفهان كه به منظور شرب به كار مي‌روند استفاده نمودند. مدل بهينه شده، با استفاده از 29 نمونه آب زيرزميني كه از چاه‌هاي تأمين آب شرب 9 شهر مختلف استان اصفهان جمع آوري شده بودند، به دست آمده‌اند. اين نمونه‌ها براي 11 پارامتر شيميايي آناليز شده ولي از اطلاعات 9 پارامتر براي ارزيابي كيفيت آب آشاميدن استفاده شده است. نتايج آناليزها نشان داد كه 10 نمونه از آبهاي مورد مطالعه با سطح اطميناني بين 84 تا 97 درصد در گروه مطلوب، 9 نمونه با سطح اطمينان 50 تا 100 درصد در گروه قابل قبول و 10 نمونه با سطح اطمينان 50 تا 95 درصد در گروه نامطلوب براي آشاميدن قرار گرفته‌اند. همچنين، 65 درصد از نمونه‌هاي مورد آزمايش درحد مطلوب يا قابل قبول براي آشاميدن مي‌باشند.
سرتاج و همکاران (1387) در تحقيقي به شبيه سازي ميزان نيترات وارد شده به منابع آب زيرزميني ناشي از فعاليت‌هاي كشاورزي با استفاده از مدل رياضي AVSWAT-X وGIS پرداخته‌اند. از آنجا که كودها و ساير تركيبات شيميايي به كار رفته در كشاورزي در اثر آبياري به زير منطقه توسعه ريش
