در نظريه‌هاي مديريتي پرداخته شد.
مطابق با ادبيات پژوهش توسعه محصول جديد عبارت است از مجموعه‌اي از اقداماتي که با درک يک فرصت بازار آغاز شده و به توليد (عملکرد محصول)، فروش (عملکرد بازار) و تحويل يک پروژه (عملکرد پروژه) ختم مي‌شود. توسعه محصول جديد، بخش مهمي از هر تجارت است و فرصت‌هاي رشد و مزيت رقابتي را براي شرکت‌ها فراهم مي‌کند.
همچنين مطابق با بررسي ادبيات تحقيق، کشورهاي جهان با تکيه بر نوآوري فرآيند در جهت توسعه محصولات جديد و حفظ مزيت رقابتي در محيط بشدت پيچيده و پوياي امروزي حرکت مي‌کنند. در واقع بسياري از صاحب‌نظران، نوآوري، بويژه نوآوري فرآيند را به عنوان يک ضرورت انکارناپذير معرفي کرده و معتقدند که نوآوري فرآيند در قالب معرفي ماشين آلات و تجهيزات جديد، تغييرات در فرآيندهاي توليد، استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات نوين و اقدامات جديد مديريتي موجب مزيت رقابتي بنگاه در بازارهاي داخلي و خارجي شده و مي‌شود و يک عنصر ضروري به منظور بقاي سازمان در بلندمدت مي‌باشد.
از طرف ديگر مطابق با مطالعات انجام شده در اين بخش، امواج متحرك تغييرات در محيط سازمان‌هاي امروزي كه در آن بازار به مكاني جهت رقابت فزاينده تبديل شده سازمان‌ها را واداشته تا به اين نتيجه برسند كه دانش، دارايي كليدي و ارزشمندي براي آنان محسوب مي‌شود. البته هر چند دانش به‌عنوان سرمايه‌اي گرانبها در جوامع پيشرفته و به‌عنوان يك منبع در موسسات مطرح است طريقي كه اين دانش مديريت شده و مورد استفاده قرار مي‌گيرد، بر كيفيت خدماتي كه مي‌تواند از هر يك از منابع متعلق به موسسه عايد گردد، مؤثر است. بنابراين مديريت دانش نقش حمايتي مهمي در موسسه و توسعه محصول جديد ايفا مي‌نمايد. مديريت منظم و پيوسته در مورد دانش، فاكتوري مهم در توسعه‌ي محصول به‌شمار مي‌آيد. فعاليت‌هاي ايجاد و اکتساب دانش، توزيع و يکپارچگي دانش و ذخيره دانش در قلب فرآيندهاي توسعه‌ي محصول جديد نهفته است. البته مشخص گرديد مديريت دانش پيش از آن كه يك حوزه جديد مديريتي با قوانين خاص خود باشد به عنوان يکي از مهم‌ترين اجزاي فرآيند خلق نوآوري هم مطرح است و اهميت مديريت دانش و رابطه آن با نوآوري به طور گسترده تاييد شده است. در نهايت با توجه به مطالعات انجام شده مشخص گرديد که ويژگي‌هاي شرکت همانند سن استقرار شرکت، مقياس شرکت، تعداد کل پرسنل، تعداد پرسنل تحقيق و توسعه، تعداد کارمندان شرکت، نوع صنعت بر رابطه بين توسعه محصول جديد، مديريت دانش و نوآوري فرآيند تاثير خواهد داشت. لازم به ذکر است با توجه به مطالعات پيشين و روابط شناسايي شده بين متغيرها توسعه محصول جديد و مديريت دانش و نوآوری چارچوب مفهومي پژوهش با توجه به اهداف و فرضيههاي پژوهش به شرح شکل 2-2 ارائه ميگردد:
شکل 2-2- چارچوب مفهومي پژوهش
(ماخذ: يافته هاي پژوهش)
فصل سوم
روش‌شناسي تحقيق
3-1-
مقدمه
يكي از مهم‌ترين مراحل پژوهشها علمي انتخاب روش پژوهش متناسب با پژوهش است. منظور از انتخاب روش انجام پژوهش اين است كه مشخص كنيم، چه روش پژوهشي براي بررسي موضوع خاصي لازم است. انتخاب روش پژوهش بعهدة محقق است و او بايد در انتخاب روش صحيح پژوهش حساسيت لازم را به عمل آورد( خليلي، 1387).
در اين فصل تلاش شده است روش دستيابي به هدف پژوهش يعني بررسي ارتباط بين مديريت دانش، نوآوري فرآيند و توسعه محصول جديد (مورد مطالعاتي شرکت‌هاي کوچک و متوسط شهرک صنعتي شمس‌آباد تهران)، تشريح گردد.
3-2- روش پژوهش
از لحاظ جهت‌گيري، پژوهش مي‌تواند سه نوع متفاوت باشد. گاهي هدف پژوهش، حل يک مشکل متداول و معمول در محيط کار است و گاهي هدف پژوهش، افزودن به مجموعه کلي دانش در يک حوزه خاص است و گاهي اوقات هدف پژوهش بررسي اثرات پيشنهادي پژوهشها کاربردي است. وقتي پژوهشي به قصد کاربرد نتايج يافته‌هايش براي حل مشکلات خاص متداول درون‌سازمان انجام مي‌شود، چنين پژوهشي، پژوهش کاربردي ناميده مي‌شود. اما زماني که پژوهش براي افزايش دانش و درک ما از مشکلات خاصي که عموماً در محيط‌هاي سازماني اتفاق مي‌افتد و چگونگي حل آنها انجام مي‌شود، پژوهش بنيادي يا پايه‌اي ناميده مي‌شود. همچنين اين گونه پژوهشها را پژوهش محض نيز مي‌نامند. يافته‌هاي حاصل از اين نوع پژوهش در ايجاد دانش در حوزه‌هاي مختلف مديريت کمک مي‌کنند. وقتي پژوهشي براي بررسي اثرات توصيه‌هاي پژوهشها کاربردي انجام مي‌شود آن را پژوهش ارزيابي مي‌نامند (دانايي‌فرد، 1383).
بر مبناي هدف، پژوهشها در سه دسته جاي مي‌گيرند؛ اکتشافي، توصيفي و يا آزمون فرضيه. زماني يک پژوهش به صورت اکتشافي انجام مي‌شود که در مورد وضعيتي که با آن روبرو هستيم اطلاعات و آگاهي زيادي نداريم يا اطلاعاتي در مورد اينکه چگونه مسائل مشابه يا موضوعات پژوهشي در گذشته حل شده‌اند در اختيار نداريم. بررسي توصيفي به منظور تعيين و توصيف ويژگي‌هاي متغيرها در يک وضعيت انجام مي‌شود. مطالعاتي که متضمن آزمون فرضيه است، معمولاً تلاش مي‌کنند تا ماهيت روابط خاصي را تبيين کنند يا تفاوت‌هايي بين گروهها يا استقلال دو عامل يا بيشتر در يک وضعيت را تبيين کنند (دانايي‌فرد، 1383).
از لحاظ افق زماني، پژوهشها در دو دسته قرار مي‌گيرند؛ مقطعي و دوره‌اي(چندمقطعي). در بررسي مقطعي داده‌ها يکبار در طي يک دوره به منظور پاسخ به پرسش جمع‌آوري مي‌شود. در حالي که در بررسي‌هاي دوره‌اي محقق ممکن است بخواهد افراد يا پديده‌ها را در چندين برهه زماني به منظور پاسخ به يک پرسش مورد بررسي قرار دهد.
پژوهش حاضر از لحاظ نوع هدف، جزو پژوهش‌هاي كاربردي به حساب مي‌آيد، زيرا اين پژوهش تئوري‌هاي آزموده شده در جوامع ديگر را براي شناسايي و حل مسائل در جامعه‌ي آماري خود بررسي و تجزيه و تحليل كرده است. با توجه به اينکه در اين پژوهش سعي مي‌شود تا روابط ميان عوامل (متغيرهاي) دست‌کاري نشده کشف شـود. اين پژوهش، يک پژوهش تحليلی- توصيفي است. همچنين اين پژوهش از نوع پژوهش‌هاي مقطعي است که در آن داده‌ها در طي يک دوره مشخص جمع‌آوري مي‌شوند.
3-3- جامعه و نمونه آماري پژوهش
با توجه به عنوان پژوهش، هدف از اين پژوهش بررسي تاثير مديريت دانش کارکنان و نوآوري فرآيند بر توسعه محصول جديد در کسب‌وکارهاي کوچک و متوسط (موردمطالعاتي- شرکت‌هاي کوچک و متوسط واقع در شهرک صنعتي شمس‌آباد استان تهران) مي‌باشد. بنابراين جامعه آماري، مديران و کارشناسان شرکت‌هاي مذکور مي‌باشند.
بنابراين با توجه به اينكه هدف از تحقيق شناسايي جامعه و تعيين پارامترهاي مربوط به آن است، و با توجه به حجم زياد اين جامعه آماري، عملاً انجام اين كار امكان‌پذير نبوده و مستلزم صرف وقت و هزينه زيادي براي محقق مي‌باشد؛ بايد تعدادي از افراد جامعه را مورد بررسي قرار داد و از طريق جمع كوچك‌تري با روش معيني، به صفات و ويژگي‌هاي جامعه پي‌برد. بديهي است اگر حجم جامعه مورد نظر كوچك و حجم و تعداد آن كم باشد مي‌توان آن را بطور كامل مطالعه نمود. ولي با توجه به اينكه جامعه مورد نظر نسبتاً بزرگ مي‌باشد بايد از ميان افراد جامعه تعدادی مشخص بعنوان نمونه برگزيده و با مطالعه اين جمع محدود، ويژگي‌ها و صفات جامعه را مطالعه نموده، شاخص‌ها و اندازه‌هاي آماري آن محاسبه شود. به دليل معدود بودن جامعه از فرمول زير براي بدست آوردن حجم نمونه استفاده مي‌کنيم:
n=(N σ^(2 ) Z^2 α/2)/(e^2 (N-1)+σ^(2 ) Z^2 α/2)
n: حداقل حجم نمونه
N: تعداد جامعه
Z^2 α/2: ميزان برآورد با در نظر گرفتن ضريب اطمينان 95% اين مقدار برابر 96/1 مي‌باشد
e: درصد خطاي مجاز (دقت برآورد) که آن را 05/0 در نظر مي‌گيريم
σ^(2 ): واريانس جامعه که چون از قبل يک شاخص به عنوان پارامتر واريانس جامعه مورد مطالعه وجود نداشت لذا ميانگين و واريانس جامعه از پيش تعيين نشده بود. به همين جهت براي رعايت اطمينان بيشتر همراه با خطاي کمتر بالاترين مقدار انحراف جامعه که 50 درصد است به جاي انحراف معيار جامعه قرار داده مي‌شود. لازم به ذکر است براي بررسي و آزمون مدل نمونه‌هاي آماري از شرکت‌هايي انتخاب مي‌گردند که مدل تحقيق(مديريت دانش کارکنان و نوآوري فرآيند) در مورد آنها مصداق دارد و صنايعي که خلاف آن ثابت مي شود(مصداق ندارد). با توجه به اينکه تعداد مديران و کارشناسان شرکت‌هاي مورد بررسي 160 نفر بودند. مطابق فرمول فوق تعداد 113 نمونه آماري مورد نياز مي‌باشد.
3-4- روش جمع‌آوري داده‌ها
به دليل نوع تحقيق و همچنين گستردگي جامعه آماري و به تبع آن پيچيدگي نمونه آماري و براي دسترسي سريعتر به نظرات پرسش‌شوندگان بهترين روش جمع‌آوري داده‌ها در اين تحقيق پرسشنامه در نظر گرفته شد. به منظور دستيابي به نتايج مورد نظر و انجام شايسته روش تحقيق از روش‌هاي زير بهره گرفته شد:
الف) مطالعات کتابخانه‌اي: جهت تدوين مباني، تعاريف و مفاهيم نظري از منابع کتابخانه‌اي استفاده شد که مهم‌ترين و مفيدترين منبع موتورهاي جستجو در اينترنت، بانکها و منابع اطلاعاتي و کتابخانه‌هاي دانشگاه‌هاي کشور بوده است.
ب) تحقيقات ميداني: به منظور جمع‌آوري اطلاعات مورد نظر و سنجش متغيرهاي تحقيق از پرسشنامه استفاده شده است. شاخص‌هاي مورد سنجش در تحقيق، پيش از آنکه در قالب پرسشنامه به نظرسنجي گذاشته شود، در معرض قضاوت چند تن از خبرگان و کارشناسان در دانشگاه‌ها و شرکت‌هاي مرتبط با موضوع تحقيق قرار گرفت و نهايتاً از پرسشنامه مورد توافق به عنوان ابزار جمع‌آوري داده‌ها استفاده شد.
3-5- طراحي ابزار پژوهش(پرسشنامه)
تهيه ابزار سنجش يکي از مراحل مهم انجام تحقيق است. در اينجا رعايت اصول کلي طراحي پرسشنامه حائز اهميت است. در پرسشنامه سوالات هر چند متغير بايد جداگانه در نظر گرفته شوند. سوالات طيف گونه و مستقيم و نيز سوالات زمينه‌اي يا خصيصه‌اي بايد مشخص شوند. بر حسب نوع سوالات، گزينه‌ها يا پاسخ‌هاي بسته و باز مشخص شوند. ترتيب سوالات با دقت بررسي شود. مقدمه اعتماد برانگيز و نيز گويا تهيه شود. پرسش‌ها مشخص شود و لحن سوالات براساس اينکه آيا مصاحبه توسط پرسشگر صورت مي‌گيرد يا اينکه پاسخگو راساً جواب مي‌دهد، طراحي شود. دقت در مسائل جانبي مانند کدگذاري، انتخاب قلم‌ها، طراحي صفحات و نحوه حروف‌چيني نيز ملاحظات اساسي در اين مرحله بشمار مي‌آيند. سوالات پرسشنامه نظرسنجي بايد روشن، شفاف و واضح باشد.
ابزار تحقيق در اين پروژه به صورت پرسشنامه طراحي شده است. در اين پرسشنامه سعي شده است که نظر خبرگان و متخصصان را در رابطه با معيارها و شاخص‌هاي تعيين شده جويا شده تا شاخص‌هاي نهايي مشخص گردند.
اطلاعات مندرج در اين پرسشنامه، از طريق بررسي پرسشنامه‌هاي ساير محققين داخلي و خارجي و شاخص‌هاي در رابطه با مديريت دانش، نوآوري فرآيند و توسعه محصول جديد تهيه گرديده است.
در پرسشنامه طراحي شده، از آنجا که سوالات از مقياس‌هاي نسبي بهره‌مند بودند، مطابق جدول 3-1 مبادرت به استفاده از طيف ليکرت شد و به ترتيب براي گزينه‌هاي کاملاً موافقم، موافقم، نظري ندارم، مخالفم و کاملاً مخالفم ضرايب 5، 4، 3، 2 و 1 در نظر گرفته شد و بدين ترتيب اطلاعات کيفي و ناپارامتريک با مقادير کمي و عددي تعبير شدند و در محاسبه‌ها ملاک عمل قرار گرفت. از مقياس ليکرت براي تعيين اهميت هر عنوان از متغيرها استفاده شده است. لازم به ذکر است که در اين بخش از تحقيق مجموعاً 35 پرسشنامه بين خبرگان و متخصين توزيع شد که 29 پرسشنامه عودت داده شد.
جدول 3-1: مقياس ليکرت پرسشنامه
ميزان عامل اندازه‌گيري
نظر خبرگان و متخصصين
1
کاملاً مخالفم
2
مخالفم
3
نظري ندارم
4
موافقم
5
کاملاً موافقم
پرسشنامه طراحي شده (پرسشنامه الف) براي جمع‌آوري نظرات پيرامون موضوع تحقيق بشرح ذيل است:
الف)طراحي مشخصات پاسخگويان: اين بخش از پرسشنامه جهت دريافت اطلاعات پيرامون ويژگي‌هاي تخصص اصلي، آخرين مدرک، رتبه دانشگاهي، سابقه کار است.
ب) طراحي قسمت سوالات: پرسشنامه پيرامون اهميت هر يک از عوامل موثر شناسايي شده مي‌باشد.
3-6- روايي و پايايي
