سیستم عصبی عضلانی است که منجر به انتقال سریع از انقباض برون‌گرا و درون‌نگرا شود. این سازگاری‌های عصبی منجر به فراخوانی واحدهای حرکتی بیشتر، بکارگیری انتخابی واحدهای حرکتی در عضلات موافق و انقباض همزمان عضلات کمکی میشود(کاتلین و همکاران2، 2004).
مقایسه تمرینات پلایومتریک با تمرینات با وزنه نتایج بحث بر انگیزی ایجاد کرده و به نظر می‌رسد محققان توافقی در مورد موثر بودن نسبی تمرین پلایوتمریک در مقایسه با تمرین با وزنه و یا ترکیب این دو در بهبود قالب توان انفجاری و یا دیگر فاکتورهای آمادگی جسمانی ندارد. در تحقیق حاضر، پژوهشگر به دنبال این موضوع است تا تاثیر هر یک از انواع تمرینات پلایومتریک، مقاومتی با وزنه و ترکیب پلایومتریک با وزنه بر متغیرهای توان انفجاری و چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام را بررسی کند. با توجه به این مسئله، پژوهشگر قصد دارد تاثیر شش هفته سه روش تمرینی پلایومتریک، مقاومتی با وزنه و ترکیب پلایومتریک با وزنه بر روی فاکتورهای توان بی‌هوازی و چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام شهرستان گرگان را مقایسه کند.
1-3- ضرورت و اهمیت
دامنه ي استفاده از روش‌های مختلف تمرینی در ورزش بسیار گسترده است و استفاده از هر شیوه‌ی تمرینی اطلاعات خاص مربوط به آن را می‌طلبد و هر یک از روش‌های تمرینی برای تقویت فاکتورهای خاصی به کار گرفته میشود. متاسفانه اغلب مشاهده شود که بعضی از مربیان بدون توجه به میزان کارآمدی و قابلیت اثر بخشی تمرین، نسبت به تجویز آن برنامه اقدام می‌کنند. از جمله این برنامه‌های تمرین ناموفق می‌توان به فعالیت‌هایی که زمان نقش مهمی در آن دارد، اشاره کرد.
اجرای هر فعالیتی در حداقل زمان همواره مورد توجه بشر بوده است. توان، از مهمترین عوامل آمادگی جسمانی است که در اغلب رشته‌ها نقش مهمی را ایفا می‌کند. بسیاری از ورزش‌های انفرادی و تیمی که در آنها به پریدن، ضربه زدن و سرعت نیاز است، به میزان زیادی به توان انفجاری پا بستگی دارد (آروین، 1377). در نتیجه در دهه‌های گذشته تلاش مربیان و محققان بر تعیین مکانیزم‌های تمرینی مناسب برای بهبود توان پا و اجرای ورزشکاران تمرکز یافته است. به احتمال زیاد دو شیوه‌ی تمرینی با وزنه و پلایومتریک بر عوامل حرکتی و جسمانی موثر است ولی در مورد این موضوع که کدام روش بر بهبود فاکتورهایی همچون توان و قدرت مفیدتر است ابهاماتی وجود دارد و همچنین این مسئله که آیا تمرین ترکیبی پلایومتریک – با وزنه تواند نسبت به هر کدام به تنهایی مفيدتر باشد جای بحث و بررسی دارد و این موضوعی است که برای ورزشکاران و مربیان قابل بحث است. در صورت روشن شدن این مطلب، ورزشکاران می‌توانند در زمان کمتر و با صرف هزینه و انرژی کمتر به نتیجه دلخواه درست یابند (پارسا، 1377).
از طرفی، با توجه به نوع تمریناتی که ورزشکاران پرورش‌اندام انجام می‌دهند و سازگاری‌های بوجود آمده در این ورزشکاران در نتیجه تمرینات طولانی مدت، بررسی اثرات تمرینات پلایومتریک و تمرینات مقاومتی با وزنه و فاکتورهای آمادگی جسمانی موضوع جالبی است. مسأله قابل توجه دیگر آن است که هر یک از برنامه‌های تمرینی نیاز به امکانات ویژه ای دارد. بنابراین به دلیل کمبود امکانات و تجهیزات پیشرفته در سالن‌های ورزشی، استفاده از تمرینات پلایومتریک تواند روشی مناسب و جایگزین برای مربیان و معلمین ورزش باشد. مروری بر پژوهش‌های انجام شده نشان می‌دهد که مطالعات کمی بر ورزشکاران پرورش‌اندام صورت گرفته است و در نتیجه محقق بر آن شد که تاثیر این برنامه‌های منتخب را بر این ورزشکاران بررسی کند.
1-4- اهداف تحقیق
1-4-1- هدف کلی
مقایسه تاثیر سه روش تمرینی منتخب پلایومتریک، مقاومتی با وزنه و ترکیبی پلامتریک با وزنه بر توان انفجاری و چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام
1-4-2- اهداف توصیفی
1- توصیف ویژگی‌های فردی ورزشکاران پرورش‌اندام
2- توصیف توان بی‌هوازی ورزشکاران پرورش‌اندام
3- توصیف چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام
1-4-3- اهداف اختصاصی
1- تعیین اثر تمرینات پلایومتریک بر توان انفجاری ورزشکاران پرورش‌اندام
2- تعیین اثر تمرینات منتخب مقاومتی با وزنه بر توان انفجاری ورزشکاران پرورش‌اندام
3- تعیین اثر تمرینات منتخب ترکیبی پلایومتریک – مقاومتی با وزنه بر توان انفجاری ورزشکاران پرورش‌اندام
4- مقایسه تاثیرات تمرینات پلایومتریک، مقاومتی با وزنه و ترکیبی پلایومتریک- با وزنه بر توان انفجاری ورزشکاران پرورش‌اندام
5- تعیین اثر تمرینات پلایومتریک بر چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام
6- تعیین اثر تمرینات منتخب مقاومتی با وزنه بر چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام
7- تعیین اثر تمرینات ترکیبی پلایومتریک- مقاومتی با وزنه چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام
8- مقایسه تاثیر تمرینات پلایومتریک – مقاومتی با وزنه بر چابکی ورزشکاران پرورش‌اندام
1-5- فرضیه‌های تحقیق
فرضیه اول: تمرينات پلايومتريك تاثير معنی‌داری بر توان انفجاري ورزشکاران پرورش‌اندام ندارد.
فرضیه دوم: تمرينات مقاومتي با وزنه تاثير معنی‌داری بر توان انفجاري ورزشکاران پرورش‌اندام ندارد.
فرضیه سوم: تمرينات تركيبي پلايومتریک- مقاومتي با وزنه تاثير معنی‌داری بر توان انفجاري ورزشکاران پرورش‌اندام ندارد.
فرضیه چهارم: تفاوت معنی‌داری بين سه شيوه‌ي تمريني پلايومتریک، مقاومتي با وزنه و تركيبي پلايومتریک-مقاومتی با وزنه بر توان انفجاري ورزشکاران پرورش‌اندام وجود ندارد.
فرضیه پنجم: تمرينات پلايومتریک تاثير معنی‌داری بر چابكي ورزشکاران پرورش‌اندام ندارد.
فرضیه ششم: تمرينات مقاومتي تاثير معنی‌داری بر چابكي ورزشکاران پرورش‌اندام ندارد.
فرضیه هفتم: تمرينات تركيبي پلايومتریک-مقاومتي تاثير معنی‌داری بر چابكي ورزشکاران پرورش‌اندام ندارد.
فرضیه هشتم: تفاوت معنی‌داری بين سه شيوه تمرين بر چابكي ورزشکاران پرورش‌اندام وجود ندارد.
1-6- محدودیت‌های تحقیق
1-6-1- محدودیت‌های قابل کنترل
1- آزمودني‌ها فقط از شهر گرگان انتخاب شدند.
2- آزمودني‌ها فقط از جنس مذکر بودند.
3- نوع تمرين براي هر گروه تجربي ثابت و مشخص بود و شدت تمرين‌ها و ميزان پيشرفت آن كنترل شدند.
4- زمان و تعداد جلسات و هفته‌هاي تمريني براي گروه‌هاي تجربي يكسان بود.
5- براي به حداقل رساندن خطا و از بين بردن آسيب، شكل درست حركت آموزش داده شد.
1-6-2- محدودیت‌های غیر قابل کنترل:
1- عدم كنترل دقيق رژيم آزمودني‌ها در طول دوره تمرين‌ها
2- عدم كنترل دقيق فعاليت‌هاي روزانه و عمل آزمودني‌ها
3- عدم كنترل شرايط روحي آزمودني‌ها به ويژه در زمان اجراي آزمون‌هاي اوليه و نهايي
1-7- متغیرهای تحقیق
1-7-1- متغیر مستقل
1- تمرينات پلايومتريك
2- تمرينات مقاومتي با وزنه
3- تمرينات تركيبي پلايومتريك – مقاومتي با وزنه
1-7-2- متغیرهای وابسته
1- توان انفجاري
2- چابكي
1-8- تعریف واژهها
1-8-1- تمرينات پلايومتريك
نوعي تمرين جسماني است كه با استفاده از دو انقباض برون گرا و درون‌گرا موجب افزايش قدرت و يا توان انفجاري مي‌شود. اين پژوهش به انواع پرش‌هاي در جا و ايستاده، پرش از روي مخروط، لي لي تركيبي، پرش روي تشك و از روي جعبه گفته مي‌شود.
1-8-2- تمرينات با وزنه
عبارتست از انقباض‌هاي درون‌گرا و برون گرا كه عليه يك مقاومت ثابت يا متغير اجرا مي‌شود. در اين پژوهش پرس پا، بلندشدن روي پنجه پا و تمرين‌هاي خم كردن و باز كردن زانو مدنظر است.
1-8-3- تمرينات تركيبي پلايومتريك- با وزنه
در اين روش تمريني ابتدا تمرينات پلايومتريك انجام شد و با فاصله 3 تا 4 دقيقه، تمرينات با وزنه اجرا شد. حجم تركيبي پلايومتريك با وزنه نسبت به هركدام به تنهايي به ميزان 25% كاهش داشت.
1-8-4- توان انفجاري
بكارگيري حداكثر قدرت عضلات درگير در كمترين زمان ممكن. در اين پژوهش حاضر براي اندازه‌گيري توان بي‌هوازي از آزمون پرش عمودي سارجنت استفاده شد.
1-8-5- چابكي
توانايي افزايش و كاهش شتاب و تغير مسير سريع با حفظ كنترل و بدون كاهش سرعت. در پژوهش حاضر براي اندازه‌گيري چابكي از آزمون 9 4 متر استفاده شد.
1-8-6- ورزشكار پرورش‌اندام
در اين پژوهش به ورزشکاری گفته مي‌شود كه هفته اي حداقل 2 سال سابقه فعالیت مداوم کار با وزنه داشت.
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه پژوهش
2-1- مقدمه
در هر پژوهشی ارایه زمینه‌هایی که به فهم بهتر موضوع کمک کند یک ضرورت است. از اینرو بررسی سوابق پژوهش‌ها مرتبط با موضوع نشان دهنده کاستی و ابهامات موجود در موضوع پژوهش می‌‌باشد. در این فصل ابتدا درباره موضوعاتی چون قدرت عضلانی و اهمیت آن، عوامل موثر بر قدرت، تاریخچه و مبانی مکانیکی و نوروفیزیولوژیکی تمرینات پلایومتریک و توان و سپس پیشینه تحقیقات مرتبط با تحقیق ارایه گردیده است.
2-2-مبانی نظری
2-2-1- قدرت عضلانی و اهمیت آن
قدرت از عوامل موفقیت در بسیاری از رشته‌ها و مهارت‌های ورزشی است و کمترتوان ورزشی را پیدا کرد که در آن اثری از فاکتور قدرت نباشد. به همین دلیل امروزه قدرت به عنوان یکی از عناصر اصلی آمادگی جسمانی در بسیاری از مهارت‌های ورزشی است. علاوه بر این، قدرت در تناسب اندام و زیبایی تاثیر بسزایی دارد و همین موضوع موجب تمایل روزافزون جوانان به ورزش‌هایی همچون بدنسازی شده است (خداداد، 1369؛ فلک و کرامر، 1387). همچنین برای داشتن زندگی سالم و طبیعی، حفظ حداقل سطح قدرت در عضله یا گروه عضلانی حائز اهمیت است. ضعف عضلانی یا عدم توازن گروه عضلانی، تواند باعث حرکت یا جابه جایی غیر طبیعی در بخش‌های مختلف بدن شود و عملکرد آن معیوب کند. تمرین قدرتی، علاوه بر نقشی که در برنامه‌های قدرتی دارد، در پیشگیری از آسیب دیدگی و در توان بخشی اندام آسیب دیده نیز موثر است (فلاح محمدی، 1386). بیشتر پژوهشگران تعریف مشابه‌ای از قدرت ارائه می‌کنند. قدرت عضلانی، توانایی یا ظرفیت یک عضله یا گروه عضلانی، برای اعمال حداکثر نیرو علیه یک مقاومت است. از آنجا که نیرو یک کمیت برداری است، بنابراین قدرت هم دارای بزرگی و هم جهت است. بزرگی قدرت می‌تواند دامنه‌ای از صفر تا 100% داشته باشد و عضلات به کارگرفته شده، جهت استفاده از نیرو را تعیین کنند (آباس3، 2005؛ کارتر و همکاران، 2007). افزایش قدرت موجب افزایش سرعت، توان و استقامت عضلانی خواهد شد و یا حداقل در تقویت آنها موثر است. علاوه بر این در چابکی که یکی از عوامل مهم در کنترل وزن بدن در مقابل نیروهای وارده و تغییر جهت‌های سریع و ناگهانی باشد، قدرت مورد نیاز است؛ از طرفی هنگام توسعه‌ی مهارت‌ها، غالبا فقدان قدرت کافی از عوامل محدود کننده توصیف میشود (سلیمی، 1379؛ علیمرادیان، 1382). قدرت به فعالیت سیستم عصبی مرکزی، بخش فیزیولوژیکی عضله، فرایندهای بیوشیمیایی که در عضله اتفاق می‌افتد و همچنین به اراده و تمرکز حواس ورزشکار بستگی دارد. از لحاظ بیوشیمیایی، قدرت انقباض عضله به ویژگی تکانه‌ی عصبی، مسیر انتقال این تکانه و عمل ATP میوزین عضله وابسته است. بنابراین در تمرین قدرتی به جنبه‌های زیر باید اشاره کرد:
• فراخوانی یا بسیج همزمان حداکثر واحدهای حرکتی (عصبی عضلانی)
• اعمال حداکثر تمرکز حواس روی کاری که انجام شود.
• پرورش بخش فیزیولوژیکی عضله (حجیم سازی) (سیاه کویان، 1385؛ آباس، 2005)
2-2-2- انواع قدرت
تمرین قدرتی با انواع مختلفی سر و کار دارد که هر یک از آنها از اهمیت خاصی برای برخی از رشته‌های ورزشی و ورزشکاران دارند.
2-2-2-1- قدرت عمومی4
قدرت عمومی، قدرت کلی دستگاه عضلانی بدن و در واقع پایه و سازه اصلی تمرینات قدرتی است. این نوع قدرت باید در مراحل نخست یک برنامه تمرینی توسعه یابد. پایین بودن قدرت عمومی، ممکن است پیشرفت کلی ورزشکار را محدود سازد. همچنین احتمال آسیب دیدگی را افزایش می‌دهد و حتی موجب ناموزونی شکل بدن و کاهش قابلیت افزایش قدرت عضلانی میشود (آروین، 1377).
2-2-2-2- قدرت ویژه5
قدر
