مطرح شده در این سه فاز قرار می‌گیرند.
جدول (3-1) شاخص‌ها مطرح در صنعت تولید
ردیف
نام شاخص
حوزه نتیجه مربوطه
نحوه محاسبه (فرمول)
1
نرخ توقف خط
اثربخشی
(کل ساعات توقف ماشین / کل ساعات تولید)
2
نرخ هزینه های تعمیرات
سودآوری
(کل هزینه های تعمیرات و نگهداری / کل هزینه های تولید)
3
نرخ هزینه های ضایعات
سودآوری
(کل هزینه های ضایعات /کل هزینه های تولید)
4
نرخ دوباره‌كاري
اثربخشي
(تعداد دوباره‌كاري‌ها/ تعداد كل محصولات توليدي در ماه)
5
نرخ تولید معیوب
اثربخشی
(خودرو های معیوب تولید شده /کل خودرو های تولید شده)
6
نرخ تولید
اثربخشی
(ظرفیت تولید / میزان تولیدی قابل انتظار)
3-4 تحلیل سازمان :
3-4-1 تحلیل با استفاده از نمودار ایشی کاوا
برای تحلیل مشکلات، یکی از راه‌ها استفاده از نمودار استخوان ماهی25 است. بنابراین با توجه به مشکلات موجود در سازمان، به دنبال عوامل موثر بر آن‌ها می‌رویم و آن‌ها را در نرم افزار minitab پیاده‌سازی می‌نماییم. که در زیر بخشی از این تحلیل‌ها در صنعت تولید خودرو و در سازمان مورد نظر بیان شده است.
یکی از مشکلات سازمان، زمان تولید بالا است. از عوامل موثر بر آن می‌توان به عوامل انسانی، اشکالات در برنامه ریزی تولید، ضعف زیر ساخت IT ، کندی و ضعف عملکرد دستگاه‌ها و همچنین اشکالات در تأمین نیازمندی‌ها و قطعات اشاره کرد.
ضعف نیروی انسانی هم در بخش‌های مختلفی خود را نشان می‌دهد از جمله، توقف خط تولید به دلیل کندی و یا عدم حضور می‌تواند باشد. اشتباهات انسانی در نصب و مونتاژ و به تبع آن ایجاد خسارات بر روی خودروها و یا دستگاه‌ها و همچنین کمبود نیرو جهت پوشش دادن بخش‌های مختلف، از جمله مهم‌ترین عوامل موثر در افزایش زمان تولید توسط نیروی انسانی است.
نقطه ضعف اصلی سازمان که اساساً بخش عظیمی از ایرادات سازمان را تحت شعاع خود قرار می‌دهد، اشکالات در برنامه‌ریزی تولید است. تأمین قطعات و نیازمندی‌ها تأثیر بسزایی می‌تواند بر روی عملکرد سایر بخش‌ها داشته باشد که به نوعی به دو زیر شاخه “عدم هماهنگی با تولید” و “تخمین نامناسب نیازمندی‌ها” تقسیم میشود. در واقع برنامه‌ریزی دقیق و در عین حال همگام با تولید می‌تواند نقش بسیار مهمی را در صرفه جویی زمان و هزینه داشته باشد. لازمه‌ی بهبود سیستم از هر جهت، وجود زیر ساخت IT است که نقش کلیدی در بهبود عملکرد کلیه بخش‌ها و هماهنگی بین کلیه بخش‌ها و افزایش کارایی آن‌ها دارد. کندی نرم افزارها، عدم مکانیزه بودن کلیه بخش‌ها و عدم هماهنگی بین آن‌ها و ارتباطات ضعیف بین سیستم‌های مرکزی و خط تولید و سایر بخش‌ها از جمله عوامل مهم در این زمینه می‌باشد از عوامل دیگر می‌توان تأمین نامناسب و غیر موقع تأمین کنندگان و هم چنین دستگاه‌های کند، ضعیف و نامتناسب را نام برد.
شکل (3-5) نمودار علی و معلولی زمان تولید
نمودار بعدی مربوط به ایراد مربوط به تولید خودرو معیوب است. 5 عاملی که می‌تواند بر آن اثر بگذارد شامل: برنامه‌ریزی تولید، کنترل کیفی، زمان، عوامل انسانی و زیرساخت فناوری است. در این نوع ایراد، بخش مهمی از مشکلات به بخش کنترل کیفی و برنامه ریزی تولید و عوامل انسانی مربوط میشود. که در شکل زیر می‌توان عوامل موثر بر آن را دریافت.
شکل (3-6) – نمودار علی و معلولی نرخ بالای تولید خودروی معیوب
از دیگر معضلات سازمان نرخ بالای دوباره کاری است. که از عوامل موثر در آن، عوامل انسانی، برنامه‌ریزی تولید، کنترل کیفی و ایراد در زیرساخت فناوری را می‌توان نام برد. در زمینه نیروی انسانی، خطاها و اشتباهات و خسارات انسانی و همچنین کمبود عوامل و ضعف عملکرد آن‌ها می‌تواند بسیار موثر باشد. در شاخه برنامه ریزی تولید، درست مانند موارد گذشته می‌باشد. در شاخه کنترل کیفی، ضعف عملکرد تیم و عدم بررسی و فعالیت به هنگام بسیار موثرند؛ و نهایتاً عدم هماهنگی بین کلیه اجزا که مربوط به زیر ساخت فناوری می‌باشد. دچار ضعف است.
شکل (3-7) – نمودار علی و معلولی نرخ بالای دوبارهکاری
نتیجه:
با توجه به عوامل و ایرادات بیان شده، وجود چند ضعف اساسی مشخص میشود. این عوامل در ابتدا مربوط به برنامه‌ریزی تولید میشود که همان طور که مشاهده میشود، در همه نمودارها تأثیر گذار بوده است؛ و عامل اصلی بعدی، زیر ساخت فناوری است. که به نوعی عملکرد برنامه ریزی تولید و تأمین را تحت شعاع خود قرار می‌دهد. عوامل مربوط به نیروی انسانی به دلیل مشکلات در تأمین نیرو و با توجه به بودجه، چندان قابل بهبود نمی‌باشد. اما با بهبود فرهنگ سازمانی امکان بهبود وجود دارد؛ لذا عوامل کلیدی استخراج شده از این فاز، برنامه ریزی تولید و زیر ساخت فناوری است.
3-4-2 تحلیل با استفاده از نمودار پارتو
یک فاز از تحلیل وضع موجود بیان تئوریک از اشکالات و تحلیل اسمی آن‌ها بود. علاوه بر این روش، روش پارتو نیز در تحلیل موثر است. بر اساس اصلی که” ویلفرد پارتو” در مورد اقتصاد بیان کرده است، در این پروژه 80 درصد مشکلات سازمان، مربوط به 20 درصد عوامل و فرایندها میشود. با استفاده از این روش به دنبال فرایندهایی که معیوب هستند می‌گردیم. تا با اصلاح آن‌ها بهبود در عملکرد کل سازمان مشاهده شود.
در این پروژه چند مورد از مشکلات مطرح را در نمودار پارتو در نرم افزار Minitabپیاده سازی نمودیم. در ادامه چند مورد نشان داده میشود که شامل تأخیر فرایندها، هزینه مازاد تحمیلی و زمان کارکرد، نرخ مازاد کار و دوباره کاری و کیفیت بخش تولید می‌باشد. در این نمودارها، فرایندهای دخیل نیز بیان شده‌اند و در نهایت میزان تأثیر آن‌ها و همچنین نمودار تجمعی اثر آن‌ها نیز رسم شده است.
شکل (3-10) – نمودار پارتو-ایرادات کیفی مربوط به بررسی کیفیت بخش
شکل (3-8) – نمودارپارتو-زمان تأخیر فرایندها
شکل (3-11) – نمودار پارتو- هزینه مازاد تحمیلی زمان و کارکرد
شکل (3-9) – نمودار پارتو-نرخ مازاد کار-دوبارهکاری
نتیجه گیری:
با توجه به اصل پارتو و نمودارهای رسم شده که به نحوی 3 پارامتر هزینه، زمان و کیفیت را مد نظر قرار داده‌اند، در همه نمودارها فرایند مونتاژ از جمله فرایندهای ناکارا و نیازمند تغییرات بیان شده‌اند. که نیازمند تغییرات اساسی می‌باشد؛ و فرایند بعدی که در اولویت بعدی قرار دارد، انبار است که تأثیر بسزایی در هزینه و زمان و کیفیت فرایندها داشته است.
3-4-3 تحلیل کمی سازمان
روش سوم و مؤثرترین و دقیق‌ترین روش تحلیل کمی سازمان، استفادهاز 6 سیگما است. که در ادامه به بیان چند مورد از پارامترهای قابلیت فرایند، میانگین، انحراف و پراکندگی از میزان نرمال و سایر پارامترها می‌پردازیم.
3-4-3-1 نرخ توقف خط تولید :
اولین شاخص مورد بررسی، نرخ توقف است. که مربوط به زمان توقف خط تولید یا مونتاژ میشود. در ابتدا با توجه به نمودار های xbar chart و R chart , به بررسی روند میانگین و انحراف می‌پردازیم. روش محاسبه میانگین طبق فرمول زیر می‌باشد.
x ̅=(∑_(i=1)^n▒x_i )/n
رابطه (3-1)
و فرمول محاسبه توزیع پراکندگی میانگین
رابطه (3-2)
〖MD〗_x ̅ =1/n ∑_(i=1)^k▒〖f_i |m_i-(├ x┤| ) ̅ ┤ 〗
همان طور که مشاهده میشود در این نمودار وضعیت نامطلوب نمایش داده شده است. زیرا در میانگین، روند نزولی به جای روند ثابت نشان می‌دهد.
شکل (3-12) -نمودار xbar chart نرخ توقف
برای محاسبه انحراف معیار از رابطه زیر استفاده میشود.
رابطه (3-3)
s=√(s^2 ), s^2=(∑_(i=1)^N▒(X_i-┤ ├ μ)^2 )/N
که در این نمودار چون توزیع انحراف معیار است از رابطه زیر استفاده میشود.
رابطه (3- 4)
s=√(s^2 ) , s^2=1/(n-1) ∑_(i=1)^k▒(m_i-x ̅ )^2
و نمودار انحراف نیز روند صعودی، که باز هم بیانگر نامطلوب بودن است، نمایش داده شده است.
شکل (3-13) -نمودار R chart نرخ توقف
و در نمودار ترکیبی از این دو پراکنش را بالاتر و پایین‌تر از خط نرمال مشاهده می‌نمایید.
شکل (3-14) -نمودار ترکیبی Xbar chart و R chart نرخ توقف
در نمودار مربوط به توزیع و پراکندگی، همان طور که مشاهده میشود، داده‌ها در 4 ناحیه مجزا از هم پراکنده شده‌اند. ولی تا حدودی در رده توزیع نرمال قرار دارند.
شکل (3-15) نمودار توزیع پراکندگی
نمودار شش سیگما از نمودار توزیع نرمال پخ تر است. میزان برجستگی یا پخ بودن نیز از فرمول زیر محاسبه میشود
رابطه (3-5)
k=m_4/s^4 -3 (m4گشتاور مرکزی چهارم =)
با توجه به نمودار 6 سیگما، شاخص کارایی فرایند26, 0.24 است که بیانگر نامطلوب بودن فرایند (همان طور که می‌دانیم، این شاخص در وضعیت مناسب باید 1 یا بیشتر از 1 باشد) و و از طرفی شاخص قابلیت فرایند 27نیز 0.17 است که باز هم بیانگر اشکال در فرایند و نیاز به بهبود است. در این نمونه pp با cp برابر است. چون فقط 10 مورد داده ثابت وجود داشت.
به دلیل گستردگی مطلب از بیان و نمایش سایر نمودارها پرهیز می‌نماییم. موارد بررسی شده بعدی شامل، نرخ هزینه تعمیرات، نرخ ضایعات، نرخ دوباره کاری، نرخ تولید معیوب و نرخ تولید می‌باشند. که در این سازمان مورد بررسی قرار گرفته‌اند. نرخ ضایعات نسبت به بقیه در وضعیت مطلوب‌تری قرار دارد؛ و بقیه با اولویت‌های متفاوت، در وضعیت نیاز به بازبینی و نامطلوب قرار دارند.
با توجه به آنچه بیان شد، تحلیل کمی و کیفی بر روی سازمان انجام و وضعیت کنونی سازمان به میزان نیاز مشخص شد. علاوه بر آن در تحلیل‌ها نقاط قوت و ضعف و فرایندها و بخش‌های نیازمند بهبود مشخص شدند. حال با علم بر وضع موجود، نیاز به تشخیص و ایجاد وضع مطلوب وجود خواهد داشت.
وضع مطلوب در سازمان صرفاً بهینه‌ترین وضع نخواهد بود. زیرا عوامل زیادی می‌توانند بر بهترین وضع اثر گذاشته و آن‌را تبدیل به بدترین وضعیت نماید. این عوامل می‌توانند، فرهنگ سازمانی، فناوری موجود، سطح دانش و تحصیلات کارکنان سازمان، میزان مقاومت افراد سازمان در مقابل تغییرات، میزان بودجه، وضعیت بازار، وضعیت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جامعه، تطبیق فناوری جدید با سیستم‌های موجود در سازمان و غیره، باشند. بنابراین نمی‌توان بدون در نظر داشتن چنین عواملی، صرفاً به دلیل مطلوب نبودن وضع فرایندها، دست به تغییر و بهبود آن‌ها زد. با توجه به عوامل بیان شده، می‌توان به نوعی اولویت بندی انجام داد تا بهبود با توجه به شرایط جاری سازمان انجام شود.
همان طور که بیان شد، چارچوب ارائه شده مبتنی بر سیستم پشتیبان تصمیم است. این ویژگی از مزایای این چارچوب محسوب میشود. چرا که این بخش، تصمیمات کلیدی، مدیریت دانش، هوش تجاری و همچنین تا حدودی چابک بودن سازمان را تأمین می‌کند. که در ادامه نحوه عملکرد سیستم مورد نظر تشریح میشود.
3-5 مدل تصمیم گیری در سیستم پشتیبان تصمیم :
3-5-1 روش تصمیم گیری:
در این چارچوب برای تصمیم گیری در سیستم پشتیبان تصمیم، از روش استدلال مبتنی بر موردCBR28 استفاده میشود. دلیل استفاده از این روش، تطبیق این روش با پارامترهای تصمیم‌گیری در صنعت تولید است. روش استدلال مبتنی بر مورد بر اساس استفاده از پاسخ مسائل قبلی برای حل مسائل مشابه جدید شکل به عنوان روشی شناخته میشود که از نحوۀ رفتار انسان‌ها در برخورد با مسائل جدید الگوبرداری کرده است؛ به این ترتیب که از تجربیات کسب شده در حل مسائل گذشته به عنوان راهنمائی برای حل مسائل جدید بهره می‌برد. [65]
از این روش اصولاً در پشتیبانی تصمیم در صنایع تولیدی مانند تصمیمات فروش یا خرید استفاده میشود. محققان تاکید می‌کنند که استفاده از چنین ابزاری به تصمیمات سریع‌تر، دقیق‌تر، ارزان‌تر و با کیفیت‌تر می‌انجامد. [66] همچنین برای تصمیمات اتوماتیک با استفاده از این روش، مدل‌های مختلفی نیز ارائه شده است. که در سیستم‌های تولیدی ابزار مناسبی را جهت مدیریت فراهم می‌کند. این تصمیمات مدیریت را در بخش‌ها و تصمیم‌ها مختلف در زنجیرۀ تأمین
