
بررسي ارتباط آنها با اقدامات و ابعاد چابكي از سوي ديگر، يك ضرورت انکارناپذیر در حوزه پژوهش های چابكي است.
با توجه به آنچه در راستای اهمیت چابکی سازمانی، به عنوان ابزاری برای غلبه بر چالشهای هزاره سوم، در ادبیات بیان شده است (شريفي،2006)، بررسی و کنکاش در زمینه چابکی با تأکید بر دانش ـ محوری و مدیریت دانش میتواند جهش بزرگي را در چابك سازي و عملکرد بالای سازمان هاي دولتي ايجاد نمايد. علیرغم تحقیقات بسیار در هر یک از دو حوزه چابکی و مديريت دانش، پژوهشهای چندانی در مورد ارتباط مديريت دانش و چابکی سازمانی و تأثیر آنها بر یکدیگر انجام نشده است و بیشتر پژوهشها تئوریک و غیرتجربی میباشند. ریک داو8( 1999) به بیان ارتباط مديريت دانش، توانایی پاسخگویی و چابکی مؤسسه به صورت مطالعه ادبیات تحقیق پرداخته و چنین میگوید: “چابكي سازماني زماني بهدست ميآيد كه مديريت دانش و توانايي پاسخگويي، در تلاشهاي سازماني، حالتي متعادل داشته باشند”. لوی و هازان9 (2009) نیز مديريت دانش را جنبه کاربردی فرهنگ سازمانی دانستهاند و چگونگی بنیان نهادن تغییر فرهنگی بوسیله چابکی سازمانی را بیان کردهاند و این تغییر فرهنگ را نیازمند ابتکار در مدیریت دانش دانستهاند. آنها همچنین بهکارگیری توانمندسازهای انتقال دانش از دیدگاه مهندسی نرمافزار چابک را مورد بحث قرار دادند و چگونگی افزایش چابکی از طریق استخراج دادهها و مديريت دانش را بیان داشتند. فرانکلین بکر 10(2001) در تحقیقی با عنوان “چابکی سازمانی و زیربنای دانش” بیان میکند که روشها و مدلهای ضروری کنونی کافی نیستند و برای غلبه بر عدم اطمینان در سازمانهای چابک، نیاز به استراتژیهای انطباقپذیری برای بهکارگیری ابزارهای مدیریت دانش است. اشرفي و همكاران(2005)، چارچوبي را برای اجراي چابكي تجاري در سراسر سيستمهاي مديريت دانش فراهم کردهاند. زیرا در صورت وجود ارتباطی، هر سازمان می تواند با تدوین برنامه ای مدون و منظم، به طور همزمان و یکپارچه و با کاهش هزینه های عملیاتی و اجرایی، به توسعه و تقویت همزمان این دو مقوله مهم (مديريت دانش و چابکی سازمانی) بپردازد و از مزایای آنها بهره مند گردد.باتوجه به موارد مذکور سوال اصلی این پژوهش این است که آیا بین مدیریت دانش با چابکی سازمانی کارکنان ومعلمان آموزش وپرورش شهرستان کرمانشاه رابطه وجود دارد ؟
1-3-اهمیت و ضرورت انجام پژوهش:
ما در دنیایی زندگی میکنیم که به خاطر جهانی شدن، دچار تغییرات سریع و اجتنابناپذیری است.در این دنیا، اقتصاد به سمت اقتصاد دانش محور حرکت کرده و بسیاری از معادلات کنونی کشورها را با چالش مواجه ساخته که این امر، خود حاصل فناوری اطلاعات و ارتباطات است.سازمانهای کنوین، اهمیت بیشتری جهت درک، انطباقپذیری و مدیریت تغییرات محیط پیرامون قائل شده و در کسب و به کارگیری دانش و اطلاعات روزآمد به منظور بهبود عملیات و ارائه خدمات و محصولات مطلوبتر به ارباب رجوعان پیشی گرفتهاند.چنین سازمانهایی نیازمند به کارگیری سبک جدیدی از مدیریت به نام«مدیریت دانش» میباشند.برخی از سازمانها براین باورند که با تمرکز صرف بر افراد، فناوری و فنون میتوان دانش را مدیریت کرد(قرباني،1388،ص48).
نوناكا و تاکیشی11 (١٩٩٥) ادعا مي كنند كه مدیریت دانش به عنوان توانايي سازمان در ايجاد، ذخيره و توزيع دانش، براي برتري رقابتي در حوزه هاي كيفيت، سرعت، نوآوري و قيمت، مطلقاً حياتي است. با وجود آنكه دانش به آساني قابل اندازهگيري نيست، سازمانها بايستي دانش را به منظور دستيابي به مزايايي كه از مهارتها، تجارب و دانش ضمني كارمندان در سيستم و ساختارشان، قابل اكتساب است، به طور مؤثر مديريت كنند(هانگ12 ،2005).
تحليل تعاريف ارائه شده نشان مي دهد كه بسياري از آن ها در يك مورد شباهت دارند و آن اینکه مدیریت دانش منجر به بهبود عملكرد سازماني ميگردد. عوامل حیاتی مدیریت دانش موفق، متعدد هستند که برخی تحت کنترل و برخی خارج از کنترل هستند (حسنعلي 13،2002).
واژه چابک توصیف گر سرعت و قدرت پاسخگویی هنگام مواجهه با رویدادهای داخلی و خارجی سازمان است.سازمان چابک برای درک و پیش بینی تغییرات محیط کسب و کار طراحی شده و در این راستا به ساختاربندی خود می پردازد.از عوامل اساسی که باعث ایجاد و ارتقای چابکی سازمان است می توان به آگاهی، انعطاف پذیری و بهره وری اشاره نمود.تولید چابک راهی برای تغییر روش تولید، طراحی و ایجاد مدیریت و بازاریابی سازمان های بزرگ و کوچک است(لحافي،1390،ص22).
دانش به عنوان مهمترین جنبه رقابتی آن سازمان را قادر میسازد تا بهرهور باشد و از محصولات و خدمات رقابتی رها شود. یکی از پایههای افزایش بهرهوری مدیریت دانش، چابک بودن مؤثر است. حجم بالای توسعه ادبیات در حوزه مدیریت دانش و چابکی سازمانی، اهمیت این دو مقوله را نشان میدهد. ما در این پژوهش، شکلی از همگرایی این دو را از این نظر که ابعاد آنها قویاً با یکدیگر ارتباط دارند، مورد بررسي قرار میدهیم و استدلال میکنیم که چابکی سازمانی زمانی حاصل میشود که مدیریت دانش، از هر حیث، در حال تعادل باشد.با توجه به لزوم دستيابي همزمان به بهره وري و انعطاف پذيري در سازمان هاي دولتي براي مواجه با تغييرات و اغناي مشتري و همچنين نقش مؤثر فناوري اطلاعات در اين امر، اين پژوهش با هدف كمك به سازمان هاي دولتي از جمله سازمان آموزش و پرورش در نظر دارد به ارائه ي تفسيري از عوامل مؤثر مديريت دانش بر دستيابي به چابکی سازمانی كاركنان بپردازد . لذا پژوهش حاضر مي كوشد با بررسي رابطه بين مديريت دانش بر چابکی سازمانی سازمان آموزش و پرورش شهرستان کرمانشاه را ارايه دهد.
1-4-اهداف پژوهش
1-4-1-هدف كلي پژوهش عبارت است از:
بررسي رابطه بين مديريت دانش با چابكي سازماني كاركنان آموزش و پرورش شهرستان كرمانشاه
1-4-2-اهداف ويژه پژوهش به شرح ذیر میباشد:
1-تعيين ميزان رابطه بين اكتساب دانش با چابكي سازماني كاركنان
2-تعيين ميزان رابطه بين ايجاد دانش با چابكي سازماني كاركنان
3-تعيين ميزان رابطه بين ذخيره كردن دانش با چابكي سازماني كاركنان
4-تعيين ميزان رابطه بين توزيع دانش با چابكي سازماني كاركنان
5-تعيين ميزان رابطه بين نگهداري دانش با چابكي سازماني كاركنان
1-5-فرضيههاي پژوهش:
1-5-1-فرضيه كلي:
بین مديريت دانش با چابكي سازماني كاركنان رابطه معناداري وجود دارد.
1-5-2-فرضيات فرعي:
1-بين میزان اكتساب دانش با چابكي سازماني كاركنان رابطه معني داري وجود دارد .
2- بين میزان ايجاد دانش با چابكي سازماني كاركنان رابطه معني داري وجود دارد .
3- بين میزان ذخيره كردن دانش با چابكي سازماني كاركنان رابطه معني داري وجود دارد .
4- بين میزان توزيع دانش با چابكي سازماني كاركنان رابطه معني داري وجود دارد .
5- بين میزان نگهداري دانش با چابكي سازماني كاركنان رابطه معني داري وجود دارد .
1-6-تعاریف مفاهیم واصطلاحات :
1-6-1-تعاریف مفهومی:
1-6-1-1مديريت دانش : دانش فرایندی است که به سازمانها یاری میکند اطلاعات مهم را بیابند، گزینش، سازماندهی و منتشر کنند و تخصصی است که برای فعالیتهایی چون حل مشکلات، آموختن پویا، برنامهریزی راهبردی و تصمیمگیری ضروری است.تعریف اسوان از مدیریت دانش یکی از بهترین تعاریف قلمداد میشود:مدیریت دانش هرگونه فرایند یا عمل تولید، کسب، تسخیر، ترویج و جامعهپذیری و کاربرد آن است، در هرجایی که دانش استقرار یابد، یادگیری و عملکرد سازمان را افزایش میدهد(قرباني،1388،ص56).
1-6-1-2-ايجاد دانش: ايجاد دانش متخصصان یکی از ضروریات اصلی در زمینه تحقیق مدیریت دانش در سازمانهای دانشی است، چرا که با شناسایی دانشهای ذخیره شده در اذهان کارکنان میتوان ضمن بررسی نقاط قوت آنها به نقایص و تعدیل دانش تخصصی افراد با دانش مورد نیاز سازمان همت گمارد.یک راه برای شناسایی دانشی که باید در اختیار گرفته شده و کسب گردد، انجام ممیزی دانش است(صالحی،1391،ص54).
1-6-1-3-اکتساب و جمع آوری دانش: در طول تاریخ بشر، انسانها همواره در جستجوی دانش بودهاند چرا که دانش اندوزی را باعث موفقیت میدانستنددانش هم میتواند از داخل و هم از خارج سازمان کسب شود(صالحی،1391،ص54).
1-6-1-4-اشتراک دانش و توزیع دانش: وقتی میکوییم فردی دانش خود را توزیع میکند، به این معنی است که فرد، فرد دیگری را با استفاده از دانش، بینش، و افکار خود راهنمایی میکند تا او را کمک کند که موقعیت خود را بهتر ببیند(صالحی،1391،ص54).
1-6-1-5-نگهداري از دانش: در این مرحله، تمام توجه مدیریت دانش به این نکته متمرکز است که دانش موجود در سازمانها، کاربردی شود تا به سوددهی سازمان بینجامد(صالحی،1391،ص54).
1-6-1-6-ذخیره كردن دانش: ذخیره دانش بخش مهمی از مدیریت دانش است؛ با این وجود زمانی که شرکتها دوباره سازماندهی میشوند ارزش حافظه سامانی اغلب دست کم گرفته میشود اما در مورد دور انداختن بخشهای کهنه شده تجارب گذشته شرکت نباید به سادگی تصمیم گرفت(صالحی،1391،ص54).
1-6-1-7-چابکی سازمان
چابکی عبارت است از،شناسایی موفق مبانی رقابت (سرعت،انعطاف پذیری،نوآوری،کیفیت و سودآوری)، انسجام منابع و اقدامات مناسب در محیط دانش و دارای تغییرات سریع به وسیله فراهم کردن محصولات و خدمات مشتری پسند (شعیب زاده،1386،ص2).
1-6-2-تعاریف عملیاتی:
1-6-2-1-مديريت دانش: این متغیر در سطح ابعاد در پنج شاخص اكتساب دانش،ايجاد دانش،ذخيره دانش،توزيع دانش و نگهداري دانش قابل سنجش است که هر کدام از ابعاد ذکر شده در سطح نشانگر به فعالیتهایی تقسیم شده اند که جمعاً به تعداد 38 گويه است. در واقع مديريت دانش به پارامترهای عملیاتی تبدیل شده که هر کدام از آنها در پرسش نامه استانداردشده به صورت سؤالاتی از نمونه آماری پرسیده می شوند.
1-6-2-2-چابكي سازمان:این متغیر در سطح ابعاد در چهار شاخص پاسخگويي ،سرعت ،انعطاف پذيري ودقت شايستگي قابل سنجش است که هر کدام از ابعاد ذکر شده در سطح نشانگر به فعالیتهایی تقسیم شده اند که جمعاً به تعداد 16 گويه است.در واقع بدین وسیله چابکی سازمان به پارامترهای عملیاتی تبدیل شده که هر کدام از آنها در پرسش نامه استانداردشده به صورت سؤالاتی از نمونه آماری پرسیده می شوند.
1-6-2-3- ایجاد دانش : شناسایی دانش متخصصان یکی از ضروریات اصلی در زمینه تحقیق مدیریت دانش در سازمانهای دانشی است. تعریف عملیاتی ایجاد دانش در این پژوهش عبارت از نتایج حاصل از داده های پرسشنامه ای که متشکل از مولفه هایی که به آن اشاره شد ودر بین کارکنان ومعلمین آموزش وپرورش شهرستان کرمانشاه اجراگردید .
1-6-2-4- اکتساب دانش : : در طول تاریخ بشر، انسانها همواره در جستجوی دانش بودهاند چرا که دانش اندوزی را باعث موفقیت میدانستند دانش هم میتواند از داخل و هم از خارج سازمان کسب شود.درتعریف عملیاتی اکتساب دانش نمره ای فرد ازپرسشنامه مدیریت دانش کسب می کند .
1-6-2-5- اشتراک دانش : وقتی میکوییم فردی دانش خود را توزیع میکند، به این معنی است که فرد، فرد دیگری را با استفاده از دانش، بینش، و افکار خود راهنمایی میکند تا او را کمک کند که موقعیت خود را بهتر ببیند. درتعریف عملیاتی اشتراک دانش نمره ای فرد ازپرسشنامه مدیریت دانش کسب می کند .
1-6-2-6-ذخیره ونگهداری دانش : ذخیره دانش بخش مهمی از مدیریت دانش است؛ با این وجود زمانی که شرکتها دوباره سازماندهی میشوند ارزش حافظه سامانی اغلب دست کم گرفته میشود اما در مورد دور انداختن بخشهای کهنه شده تجارب گذشته شرکت نباید به سادگی تصمیم گرفت تعریف عملیاتی ذخیره ونگهداری دانش در این پژوهش عبارت از نتایج حاصل از داده های پرسشنامه ای که متشکل از مولفه هایی که به آن اشاره شد ودر بین کارکنان ومعلمین آموزش وپرورش شهرستان کرمانشاه اجراگرد
فصل دوم
ادبیات وپیشینه پژوهش
2-1-مديريت دانش
امروزه ثابت شده كه دنياي تكنولوژي، دنياي دانش است. سازمانهايي كه راه
