سوی دیگر ناگزیر از به‌کارگیری سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری در جهت تولید و فن‌آوری مجموعه اطلاعات به‌موقع، قابل‌اتکا و کم‌هزینه است.
بنابراین انجام تحقیقات درزمینه شناخت سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری و شناسایی عوامل کلیدی موفقیت و اثربخشی این سیستم‌ها لازم و ضروری به نظر می‌رسد. بدین منظور تحقیق حاضر به این سؤال پاسخ خواهد داد.
الف – چه عواملی در اثربخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری نقش دارند؟
ب -ترتیب و اولویت عوامل مؤثر بر اثربخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری به چه صورت است؟
به‌بیان‌دیگر تحقیق حاضر به دنبال یافتن تأثیر عوامل انسانی (کاربران و مدیران)، ویژگی ذاتی و ساختاری سیستم (امنیت، پشتیبانی، بهای تمام‌شده، انعطاف‌پذیری) ساختارهای سازمانی موسسه مجری (یکپارچگی و فراگیر شدن سیستم‌ها) و الزامات قانونی بر موفقیت و اثربخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری است.
1-4-ضرورت انجام تحقیق
حجم انبوه اطلاعات تولیدشده در محیط فعالیت سازمان‌های انتفاعی و غیرانتفاعی و عدم امکان تجزیه‌وتحلیل، پردازش و گزارش این‌گونه اطلاعات به شیوه‌های سنتی ما را ناگزیر به استفاده و بهره‌برداری از سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری مبتنی بر کامپیوتر می‌نماید. ضرورت گسترش و به‌کارگیری این‌گونه سیستم‌ها در بخش‌های مختلف فعالیت‌های اقتصادی و تجاری دولت باعث شده است؛ تا شرایط، الزامات و عوامل مؤثر براثر بخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری مستمراً موردمطالعه و ارزیابی قرار گیرد.
1-5-اهداف تحقیق
الف –بررسی معیارهای مؤثر بر توسعه اثربخش سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری در ادارات و شرکت‌های دولتی استان سیستان و بلوچستان
ب –رتبه‌بندی معیارهای مؤثر بر توسعه اثربخش سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری
ج -ارائه راه‌کارهایی برای توسعه اثربخش سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری
1-6-فرضیه‌های تحقیق
این تحقیق شامل پنج فرضیه اصلی و چهارده فرضیه فرعی است.
1-6-1-فرضیه اصلی اول
بین تفاوت در ویژگی‌های کاربران و اثربخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری رابطه معنی‌دار وجود دارد. براي بررسی فرضیه اصلی اول، فرضیه‌های فرعی زیر تعیین گردید:
1-6-1-1-فرضیه فرعی اول
بین رضایت شغلی کاربران و اثربخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری رابطه معنی‌دار وجود دارد.
1-6-1-2-فرضیه فرعی دوم
بین دانش و مهارت کامپیوتری کاربران و اثربخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری رابطه معنی‌دار وجود دارد.
1-6-1-3-فرضیه فرعی سوم
بین دانش و مهارت حسابداری کاربران و اثربخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری رابطه معنی‌دار وجود دارد.
1-6-1-4-فرضیه فرعی چهارم
بین تجربه کار با سیستم کاربران و اثربخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری رابطه معنی‌دار وجود دارد.
1-6-2-فرضیه اصلی دوم
بین ویژگی مدیران و اثربخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری رابطه معنی‌دار وجود دارد.
براي بررسی فرضیه اصلی دوم، فرضیه‌های فرعی زیر تعیین گردید:
1-6-2-1-فرضیه فرعی اول
بین دانش و مهارت کامپیوتری مدیران و اثربخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری رابطه معنی‌دار وجود دارد.
1-6-2-2-فرضیه فرعی دوم
بین دانش و مهارت حسابداری مدیران و اثربخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری رابطه معنی‌دار وجود دارد.
1-6-2-3-فرضیه فرعی سوم
بین تعهد و التزام مدیران و اثربخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری رابطه معنی‌دار وجود دارد.
1-6-3-فرضیه اصلی سوم
بین ویژگی‌های ذاتی و ساختاری سیستم‌ها و اثربخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری رابطه معنی‌دار وجود دارد. براي بررسی فرضیه اصلی سوم فرضیه‌های فرعی زیر تعیین گردید:
1-6-3-1-فرضیه فرعی اول
بین امنیت سیستم‌ها و اثربخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری رابطه معنی‌دار وجود دارد.
1-6-3-2- فرضیه فرعی دوم
بین پشتیبانی سیستم‌ها و اثربخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری رابطه معنی‌دار وجود دارد.
1-6-3-3- فرضیه فرعی سوم
بین بهای تمام‌شده سیستم‌ها و اثربخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری رابطه معنی‌دار وجود دارد.
1-6-3-4-فرضیه فرعی چهارم
بین انعطاف‌پذیری سیستم‌ها و اثربخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری رابطه معنی‌دار وجود دارد.
1-6-4- فرضیه اصلی چهارم
بین ساختارهای سازمانی موسسه مجری و اثربخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری رابطه معنی‌دار وجود دارد.
براي بررسی فرضیه اصلی چهارم، فرضیه‌های فرعی زیر تعیین گردید:
1-6-4-1- فرضیه فرعی اول
بین فراگیر شدن سیستم‌ها و اثربخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری رابطه معنی‌دار وجود دارد.
1-6-4-2-فرضیه فرعی دوم
بین یکپارچگی سیستم‌ها و اثربخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری رابطه معنی‌دار وجود دارد.
1-6-5-فرضیه اصلی پنجم
بین الزامات قانونی و اثربخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری رابطه معنی‌دار وجود دارد.
1-7-روش تحقیق
این تحقیق ازلحاظ دسته‌بندی تحقیقات برحسب نحوه گردآوری داده‌ها، یک تحقیق توصیفی – پیمایشی است؛ و ازنظر هدف، از نوع کاربردی است چراکه به دنبال حل مشکلات جامعه با توجه به نتایج حاصل‌شده است. متغیرهای مستقل مجموعه کاربران، مدیران، ویژگی سیستم‌ها، ساختارهای سازمانی و الزامات قانونی است و متغیر وابسته اثربخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری مبتنی بر کامپیوتر است.
الف -تحقیقات پیمایشی2
پیمایش یکی از روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی است که در آن اعضاء جامعه آماری به پرسش‌هایی در مورد موضوع موردمطالعه، پاسخ می‌دهند. به‌عبارت‌دیگر پیمایش شیوه سیستماتیک جمع‌آوری داده‌ها از طریق مصاحبه رودررو، تلفنی و یا پرسشنامه خود اجراست که در اختیار جامعه آماری قرار می‌گیرد (عضدانلو، 1388).
ب -تحقیقات توصیفی3
شامل مجموعه روش‌هایی است که هدف آن توصیف کردن شرایط یا پدیده‌های موردبررسی است (سرمد و دیگران، 1388).
1-7-1- روش‌های گردآوری اطلاعات
در این تحقیق از روش‌های کتابخانه‌ای و میدانی به‌منظور گردآوری اطلاعات استفاده‌شده است درروش کتابخانه‌ای، پیشینه تحقیق و چارچوب نظری تحقیق از طریق مراجعه به کتب، مقالات و بانک‌های اطلاعاتی (سایت‌های علمی) از منابع داخلی و خارجی استخراج‌شده و سپس داده‌های پژوهش که شامل سؤالات اختصاصی و عمومی است از طریق پرسشنامه کتبی گردآوری و استخراج‌شده است.
1-7-2- قلمرو تحقیق
قلمرو زمانی این تحقیق برای گردآوری داده‌های مربوطه جهت انجام آزمون فرضیات پاییز 1393 است.
قلمرو مکانی این تحقیق کلیه ادارات و شرکت‌های دولتی استان سیستان و بلوچستان است که بیشتر اعتبارات خود را از خزانه معین استان دریافت می‌کنند.
1-7-3-جامعه آماری
کلیه کارشناسان و مدیران آشنا به سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری در سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی استان سیستان و بلوچستان
1-7-4- نمونه آماری
نمونه آماری شامل 23 سازمان و شرکت دولتی است؛ که اعتبارات خود را از خزانه معین استان دریافت می‌کنند. در بررسی اثربخشی سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری 33 نفر از استفاده‌کنندگان از این سیستم‌ها در این 23 سازمان و شرکت دولتی، مورد پرسش و آزمون قرار می‌گیرند.
1-7-5 -روش نمونه‌گیری
در تحقیق حاضر، از نمونه‌گیری تصادفی ساده استفاده‌شده است.
1-7-6 -روش‌های مورداستفاده برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات و آزمون فرضیات
در این تحقیق از آمار توصیفی استنباطی استفاده‌شده است. ابتدا با توجه به اهداف تحقیق و برای به دست آوردن شناخت از جامعه موردمطالعه به تجزیه‌وتحلیل داده‌های حاصل از نمونه مبادرت شده است؛ و از فنون آمار توصیفی چون فراوانی، درصد فراوانی و میانگین استفاده‌شده است. همچنین به‌منظور اثبات فرضیه‌ها، آزمون‌های اسپیرمن، پیرسون و … به کار گرفته‌شده است.
همچنین از نرم‌افزارهای SPSS و EXCEL برای انجام آزمون‌های آماری و تهیه نمودارها استفاده‌شده است.
1-8-واژگان کلیدی و اصطلاحات تخصصی
1-8-1-سیستم
واژه سیستم از کلمه synistania به معنی کنار هم گذاشتن گرفته‌شده است، یعنی مجموعه‌ای از اشیاء مرتبط به هم که یک کلیت را تشکیل می‌دهند. معمولاً واژه سیستم، تصویری از کامپیوترها و برنامه‌ها را در ذهن ایجاد می‌کند. درحالی‌که این اصطلاح کاربردهای زیادی دارد. گروهی از سیستم‌ها به‌طور طبیعی وجود دارند درحالی‌که سایر سیستم‌ها مصنوعی بوده و ساخته دست بشر هستند. دامنه سیستم‌های طبیعی از اتم (سیستمی متشکل از الکترون‌ها، پروتون‌ها و نوترون‌ها) تا جهان هستی (سیستمی متشکل از کهکشان‌ها، ستاره‌ها و سیاره‌ها) است. تمامی اشکال زندگی، همچون گیاهان و حیوانات، نمونه‌هایی از سیستم‌هایی طبیعی هستند و سیستم‌های اطلاعاتی در زمره سیستم‌های مصنوعی قرار می‌گیرند (هال4،2008).
سیستم مجموعه‌ای از بخش‌های مستقل است که باهم یک موضوع و هدف مشخص را به انجام می‌رسانند (جلیناس5 و دیگران،1990).
1-8-2-سیستم‌های اطلاعاتی
سیستم‌های اطلاعاتی عبارت از مجموعه‌ای از اجزای مرتبط با یکدیگر برای جمع‌آوری، بازبینی، پردازش، ذخیره و انتشار اطلاعات به‌منظور تسهیل در طراحی، کنترل، هماهنگی و تصمیم‌گیری در واحدهای تجاری و سایر سازمان‌ها است (عرب مازار یزدی و دیگران،1386).
1-8-3-سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری
سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری عهده‌دار وظیفه تبدیل داده‌های اطلاعاتی به گزارش‌های سودمند مالی و ارائه آن‌ها به مدیریت درون‌سازمانی و مراجع بیرون از سازمان جهت تصمیم‌گیری است (فخاریان،1374).
1-8-4 –اثربخشی6
درجه یا میزان نیل به اهداف تعیین‌شده است به‌بیان‌دیگر اثربخشی نشان می‌دهد که تا چه میزان از تلاش‌های انجام‌شده نتایج موردنظر حاصل‌شده است.
پیتر دراکر معتقد است اثربخشی یعنی انجام دادن کارهای درست، از نگاه دراکر اثربخشی کلید موفقیت سازمان محسوب می‌شود.
فصل دوم
ادبیات تحقیق
2-1- مقدمه
در این فصل مبانی نظری و پیشینه تحقیق بیان می‌شود. در بحث مبانی نظری تحقیق به تعریف سیستم‌های اطلاعاتی، سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری، اهداف و اجزای سیستم‌های اطلاعاتی حسابداری، کنترل‌های داخلی، مسئولیت پاسخگویی و… خواهیم پرداخت. در ادامه به بررسی تحقیقات انجام‌شده مرتبط با موضوع می‌پردازیم.
2-2-سیستم
سیستم مجموعه‌ای از بخش‌های مستقل است که باهم یک موضوع و هدف مشخص را به انجام می‌رسانند جلیناس و دیگران،1990.
2-3-سیستم اطلاعاتی7
سیستم اطلاعاتی عبارت از مجموعه‌ای از اجزای مرتبط با یکدیگر برای جمع‌آوری، بازبینی، پردازش، ذخیره و
انتشار اطلاعات به‌منظور تسهیل در طراحی، کنترل، هماهنگی و تصمیم‌گیری در واحدهای تجاری و سایر سازمان‌هاست (عرب مازار یزدی و دیگران،1386).
سیستم اطلاعاتی باید آن‌قدر انعطاف‌پذیر باشد تا بتواند نیازهای مختلف کاربران را در انواع رده‌های سازمانی تأمین کند برای مثال، نیازهای اطلاعاتی سرپرستان در پایین‌ترین رده مدیریت با نیازهای اطلاعاتی مدیران ارشد در بالاترین سطح سازمان یکسان نیست. ایجاد تسهیلات برای ورود، پردازش، ذخیره، بازیابی و جریان اطلاعات در سرتاسر سطوح سازمان به استفاده از انواع سیستم‌های اطلاعاتی نیاز دارد. یک سیستم اطلاعاتی شاید فقط داده‌های خام مربوط به عملیات روزانه و رسمی را پردازش نماید و سیستم دیگری گزارش‌ها را برای مدیران سطح پایین سازمان تهیه نماید؛ و نوع دیگری از سیستم اطلاعاتی به مدیران ارشد در اخذ تصمیمات کمک کند (مدهوشی، 1379).
2-4-ضرورت سیستم‌های اطلاعاتی
در عصر اطلاعات سیستم‌های اطلاعاتی جایگاه ویژه‌ای را برای خود کسب نموده‌اند و تأثیرگذاری عمده‌ای بر تصمیمات مدیران دارند. درگذشته اطلاعات بسیار محدود بود و در صورت گردآوری آن، به‌راحتی تحلیل‌شده و زمینه لازم برای تصمیم‌گیری به وجود می‌آمد؛ اما با افزایش حجم اطلاعات و به قولی انفجار اطلاعات امکان گردآوری و تحلیل آن به‌صورت دستی به‌تدریج ناممکن شده است؛ و درنتیجه نقش کامپیوتر به‌عنوان ابزار اطلاعاتی بسیار بارز و مهم شده است.
تجربه سازمان‌ها و کشورهای موفق و ناموفق در توسعه اقتصادی نشان می‌دهد که در کنار نحوه نگرش به موجودیت و اتخاذ تصمیمات درست، به‌موقع بودن آن‌ها تا چه اندازه در این راستا مؤثراست. امروزه عدم اجرای به‌موق
