منابع و ماخذ تحقیق بازده غیر عادی، حقوق صاحبان سهام، صاحبان سهام

بازده غیر عادی در مدت 12 ماه رابطه داشتند و هیچ یک از متغیرها با بازده غیر عادی در مدت 24 ماه رابطه نداشتند. همچنین در دوره 12 ماه بعد از عرضه اولیه، عمر شرکت نیز با بازده غیر عادی رابطه معکوس نشان داده است.
ستایش و کارگرفرد (1390)، طی پژوهشی به بررسی تاثیر رقابت در بازار محصول بر ساختار سرمایه شرکت های پذیرفته شده در بازار بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. در این راستا تاثیر شاخص Q توبین و تمرکز (هرفیندال – هیرشمن ) بر نسبت بدهی شرکت ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحلیل آماری بر اساس روش ” داده های پانلی ” نشان داد که رقابت در بازار محصول و ساختار سرمایه صنایع مختلف متفاوت از هم است. افزون بر این، در حالت استفاده از شاخص Q توبین و هرفیندال – هیرشمن به عنوان شاخص اندازه گیری رقابت در بازار محصول، رابطه مثبت و معناداری بین رقابت در بازار محصول و ساختار سرمایه شرکت ها وجود دارد. همچنین وجود رابطه غیر خطی و از نوع درجه سه، بین شاخص Q توبین و ساختار سرمایه مورد تایید قرار گرفت.
نمازی و ابراهیمی (1391)، به بررسی رقابت در بازار محصول و بازده سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. برای دستیابی به این هدف شاخص هرفیندال – هیرشمن، شاخص لرنر و شاخص لرنر تعدیل شده به عنوان معیارهای رقابت در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از آزمون فرضیه های پژوهش به روش داده های ترکیبی نشان داد که بین شاخص هرفیندال – هیرشمن با بازده سهام شرکت های مورد بررسی رابطه منفی وجود دارد، اما این رابطه معنادار نیست. علاوه بر این بین شاخص لرنر و لرنر تعدیل شده با بازده سهام رابطه منفی معنی داری وجود دارد. این یافته بدین معناست که هر چقدر رقابت در بین صنایع بیشتر باشد، بازده سهام نیز بیشتر خواهد بود. به بیان دیگر شرکت های موجود در صنایع رقابتی بازده بیشتری کسب می کنند.

2-4- خلاصه فصل

این فصل به بیان مبانی نظری و پیشینه پژوهش اختصاص یافت. در این فصل ابتدا به بیان عوامل موثر بر ساختار سرمایه پرداختیم. سپس نظریه های پیرامون ساختار سرمایه بیان شد. و در ادامه مطالب مربوط به بازده سرمایه گذاری، عوامل موثر بر بازدهی و بازده غیر عادی ذکر گردید. پس از تشریح مبانی نظری پژوهش، پژوهش‌های انجام شده در داخل و خارج از کشور در ارتباط با موضوع پژوهش، مورد بررسی قرار گرفت.
موضوع فصل بعد، تشریح روش اجرای پژوهش است. بدین ترتیب که، ابتدا به بیان روش، سؤال‌ها، فرضیه‌ها، متغیرها و قلمرو پژوهش پرداخته و سپس، جامعه و نمونه آماری و روش جمع‌آوری داده‌ها و روش‌های آماری مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه‌های پژوهش تشریح می‌شود.

فصل سوم
روش اجرای پژوهش

3-1- مقدمه

علم75 شناخت واقعیت از طریق تجربه است. کارکردهای علم؛ تبیین76، پیش‌بینی77 و تعمیم78 است و هدف اساسی آن نظریه‌سازی است. تبیین به عنوان یکی از کارکردهای علم به معنای شناخت علت یا علل پدیده‌هاست. به بیان آماری، تبیین معادل توضیح واریانس متغیر وابسته از طریق متغیر مستقل یا ترکیبی از مشارکت نسبی متغیرهای مستقل است. موضوع علوم اجتماعی، رفتارهای انسانی و مبتنی بر روش مشاهده‌ای است و از طرف دیگر پدیده‌های اجتماعی، پیچیده و تغییرپذیرند. پدیده‌های اجتماعی را نه یک علت بلکه علت‌های اجتماعی تبیین می‌کنند که پژوهش‌گر همواره قادر به کنترل تمام متغیرهای مستقل (علل پدیده‌های اجتماعی) نیست. (ساعی، 1377: 21) در این پژوهش از فهرست اطلاعاتی استفاده می شود که شامل اطلاعات برای 10 دوره مالی و ترکیبی از داده های مقطعی است. در نظریه میلر و مودیلیانی ((MM ، تنها متغیر مستقل نسبت اهرم مالی است که به صورت خطی ارتباط آن آزمون می شود. در این پژوهش علاوه بر نسبت اهرم مالی، میزان تمرکز در صنعت نیز مد نظر قرار می گیرد. MM، آزمون های خود را در دو صنعت که گروه های ریسک آن ها با یکدیگر پیوستگی دارد مانند صنایع همگانی و بخش نفت انجام دادند. پژوهش حاضر گروه های صنایع مورد بررسی را بسط داده و همه شرکت های غیر مالی و همه گروه های ریسک را در بر می گیرد.
موضوع این فصل تشریح روش اجرای پژوهش است. روش پژوهش، سؤال‌های پژوهش، فرضیه‌های پژوهش،
متغیرهای پژوهش، قلمرو پژوهش، جامعه آماری، نمونه آماری، روش گردآوری داده‌ها و روش تجزیه و تحلیل داده‌ها از موضوعاتی است که در این فصل به آن پرداخته می‌شود.

3-2-روش پژوهش و گردآوری داده ها:

تحقیقات مختلف را براساس نوع هدف به دو دسته کلی تقسیم می کنند:

الف)تحقیق بنیادی:

هدف این نوع پژوهش، توسعه و گسترش نظریه ها (دانش نو) از طریق کشف ویژگیهای عمومی و مشترک با اصول کلی است. در این نوع تحقیقات به علت تعمیم نتایج و یافته ها، روش نمونه گیری دقیق اساس کار است. محققان در این نوع پژوهش توجه زیادی به استفاده یا کاربرد نتایج در مسائل واقعی زندگی یا به مسائل خارج از حوزه مورد علاقه خودشان ندارند.

ب)تحقیق کاربردی:

این نوع پژوهش بسیاری از ویژگی های تحقیقات بنیادی را از جنبه اصول مربوط به روش های گزینش نمونه و استنباط ها و تعمیم نتایج ویافته ها در مورد جمعیتی که نمونه از آن انتخاب شده است را داراست. اما در اینجا هدف پژوهش در جهت رشد و بهتر کردن یک محصول یا روال یک فعالیت و به طور خلاصه، آزمون مفاهیم نظری و مجرد و ذهنی در موقعیت های واقعی وزنده است.
این پژوهش از لحاظ هدف از نوع کاربردی است. طرح این پژوهش، از نـوع نیمه‌تجربی و پس‌رویدادی است. پژوهشگر زمانی از یک طرح نیمه‌تجربی و پس‌رویدادی استفاده می‌کنند که داده‌ها از محیطی که به گونه طبیعی وجود داشته فراهم شود یا از واقعه‌ای که بدون دخالت مستقیم او رخ داده است، به وجود آمده باشد.(عبدالخلیق و آجین‌کیا79، 1389: 39).
جمع‌آوری داده‌های مورد نیاز پژوهش، یکی از مراحل اساسی آن است و به لحاظ اهمیت آن، باید به طور دقیق تعریف و مشخص شود. مرحله گردآوری داده‌ها، آغاز فرایندی است که طی آن پژوهش‌گر یافته‌های میدانی و کتابخانه‌ای را گردآوری می‌کند؛ سپس به خلاصه‌سازی یافته‌ها از طریق طبقه‌بندی و سپس تجزیه و تحلیل آن‌ها می‌پردازد؛ فرضیه‌های تدوین شده خود را مورد ارزیابی قرار می‌دهد؛ در نهایت نتیجه‌گیری می‌کند و پاسخ مسأله پژوهش را به اتکای آن‌ها می یابد. به عبارت دیگر، پژوهش‌گر به اتکای داده‌های گردآوری شده حقیقت را آن طور که هست کشف می‌کند (حافظ‌نیا، 1385: 162).داده های این پژوهش مبتنی بر ارقام و اطلاعات واقعی بازار سهام است که از نرم افزارهای تدبیرپرداز، صحرا، رهاوردنوین3 وهمچنین سایت های اینترنتی مربوط به بازاربورس اوراق بهادار تهران و سایت رسمی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران استخراج شده است. در این پژوهش برای جمع آوری داده ها و اطلاعات، از روش کتابخانه ای استفاده می شود. مبانی نظری پژوهش از کتب و مجلات تخصصی فارسی و لاتین گردآوری شده است.

3-3- سؤال‌های پژوهش:

همان طور که مطرح شد مسئله اصلی این پژوهش بررسی رابطه ساختارسرمایه و بازده غیرعادی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با تاکید برنوع صنعت و میزان تمرکز در آن است. برای بررسی این مسئله سوال های زیر مطرح می شود:
آیا بین نسبت بدهی ها به جمع کل بدهی ها و حقوق صاحبان سهام و بازده غیر عادی در هر صنعت رابطه معناداری وجود دارد؟
آیا نسبت بدهی های بلند مدت به حقوق صاحبان سهام بر بازده غیر عادی تاثیر گذار است؟
آیا میزان تمرکز یا تعداد شرکت های فعال در هر صنعت بر بازده غیر عادی تاثیر گذار است؟

3-4- فرضیه‌های پژوهش:

براساس مبانی نظری و سوالات مندرج در بخش قبل، فرضیه های پژوهش 3 فرضیه اصلی و 4 فرضیه فرعی، به شرح زیر طراحی شده است: (مورادگلیو و سیواپرساد، 329:2012)
فرضیه اصلی 1: بین ساختار سرمایه بر اساس ارزش دفتری و بازده غیر عادی در هر صنعت رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه فرعی 1: بین نسبت بدهی ها به جمع کل بدهی ها و حقوق صاحبان سهام بر اساس ارزش دفتری و بازده غیر عادی در هر صنعت رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه فرعی 2: بین نسبت بدهی های بلندمدت به حقوق صاحبان سهام بر اساس ارزش دفتری و بازده غیر عادی در هر صنعت رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه اصلی 2: بین ساختار سرمایه بر اساس ارزش بازار و بازده غیر عادی در هر صنعت رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه فرعی 3: بین نسبت بدهی ها به جمع کل بدهی ها وارزش بازارحقوق صاحبان سهام
و بازده غیر عادی در هر صنعت رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه فرعی 4: بین نسبت بدهی های بلندمدت به ارزش بازارحقوق صاحبان سهام و بازده غیر عادی در هر صنعت رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه اصلی 3: بین میزان متمرکز بودن بازار صنعت یا تعداد شرکت های فعال در صنعت و بازده غیر عادی رابطه معناداری وجود دارد.

3-5- متغیرهای پژوهش

“متغیر یک مفهوم است که بیش از دو یا چند ارزش یا عدد به آن اختصاص داده می‌شود. به عبارت دیگر، متغیر به ویژگی‌هایی گفته می‌شود که می‌توان آن‌ها را مشاهده یا اندازه‌گیری کرد و دو یا چند ارزش یا عدد را جایگزین آن‌ها کرد”. (دلاور،1384: 58). متغیرهای این پژوهش به منظور آزمون فرضیه ها به 3 گروه متغیرهای مستقل، وابسته و کنترلی تقسیم می شود.
3-5-1- متغیرهای مستقل

1-نسبت اهرمی صنعت

نسبت اهرمی نسبتی است که میزان یا وجوه تامین مالی شده از طریق استقراض را نسبت به وجوه سهامداران در تامین مالی فعالیت های شرکت اندازه می گیرد. (مورادگلیو و سیواپرساد،329:2012)
نسبت اهرمی صنعت که از طریق میانگین هندسی نسبت اهرمی شرکت های موجود در صنعت محاسبه می شود، ریسک مالی صنعت را اندازه می گیرد. شرکت های فعال در صنایعی که به منظور تامین مالی از میزان بالای بدهی استفاده می کنند، ریسک بیشتری را برای سهامداران به بار می آورند، بنابراین نرخ بازده مورد انتظار برای شرکت های فعال در چنین صنایعی بیشتر است. (مورادگلیو و سیواپرساد،329:2012).

در پژوهش حاضر نسبت های اهرمی صنعت به شرح زیر است: ( از چپ خوانده شود.)
جمع کل بدهی ها و حقوق صاحبان سهام ÷ کل بدهی ها = نسبت بدهی :Industry L1i,t
حقوق صاحبان سهام صنعت ÷ بدهی های بلند مدت صنعت = نسبت بدهی های بلند مدت به حقوق صاحبان سهام : Industry L2i,t
جمع کل بدهی ها وارزش بازار حقوق صاحبان سهام صنعت ÷ کل بدهی های صنعت = ارزش بازار نسبت بدهی: Industry LM1i,t
ارزش بازارحقوق صاحبان سهام صنعت ÷ بدهی های بلند مدت صنعت =ارزش بازار نسبت بدهی های بلند
مدت به حقوق صاحبان سهام :Industry LM2i,t

برای محاسبه ارزش بازار نسبت های اهرمی، از آنجا که در ایران بازار فعالی برای تعیین ارزش روز بدهی ها وجود ندارد، در پژوهش حاضر فرض شده است که ارزش بازار و ارزش دفتری بدهی ها یکسان است.
ارزش بازار حقوق صاحبان سهام برابر است با حاصل ضرب تعداد سهام در قیمت بازار سهام.
ارزش دفتری نسبت اهرمی به دارایی ها یی اشاره دارد که در حال حاضر در شرکت موجود است. در حالی که ارزش بازار نشان دهنده ارزش فعلی فرصت های رشد آتی است و به دارایی هایی اشاره دارد که در حال حاضر در شرکت وجود ندارند یا به عبارتی تحت تملک شرکت نیستند. (مایرز80،1977)

3- شاخص هرفیندال81(HI):

در مطالعات تجربی درباره ساختار بازارها برای قضاوت راجع به رقابت و انحصاردر هر بازار، اساساً از مفهوم تمركز استفاده مي‌شود. تمركز بازار ازجمله متغيرهاي ساختاري است كه براي اندازه‌گيري سطح فعاليت‏هاي رقابتي و انحصاري در مطالعات تجربي كاربرد وسيعي دارد. بسياري از صاحبنظران و تصميم‌سازان اقتصادي، با استفاده از «اندازة تمركز»، راجع به قدرت انحصاري هر بازار قضاوت مي‌‌كنند. درواقع، براي قضاوت دربارة ميزان رقابت و انحصار در يك بازار، روش منطقي اين است كه اول، به تعداد بنگاه‏ها و شركت‏هاي فعال در بازار و دوم، به نحوة توزيع بازار بين آن ها توجه شود. هرچه تعداد بنگاه‏ها