ارائه کرده‌اند.
فرضیه اصلی این مطالعات این است که سود حسابداري عامل مهمی در مدل‌های ارزشیابی شرکت است. بسیاري از مطالعاتی که خصوصیات مختلف رابطه سودآوري و بازده را آزمون کرده‌اند، در اصل سعی داشته‌اند ارزش مربوط داده‌های حسابداري را تأیید کنند. بسیاري از شواهد در خصوص محتواي اطلاعاتی سودآوري براي توضیح بازده نشان می‌دهند که سودآوري تبیین‌کننده مناسبی از بازده سهام است، مخصوصاً زمانی که از داده‌ها براي دوره‌ای طولانی میانگین گرفته شود.
یکی از مهمترین و رایج ترین شاخص‌هایی که از دیر باز برای ارزیابی سوددهی یک شرکت توسط کاربران صورت‌های مالی مورداستفاده قرار می‌گیرد،نرخ بازده حسابداری 12است. این شاخص که مبتنی بر سود حسابداری است،به علت آسان بودن محاسبه و درک آن کاربرد زیادی در حسابداری داشته ولی باید اذعان نمود که این شاخص حاوی ضعف هایی است از جمله:
1)توانایی شرکت در ایجاد جریان‌های نقدی و ارزش بازار دارایی‌های شرکت را نادیده می‌گیرد.
2)به علت استفاده از روش های حسابداری متفاوت (روش های ارزشیابی مختلف موجودی کالا،روش های متفاوت محاسبه هزینه استهلاک و…)این نرخ نوسان پذیری زیادی دارد. (اندروز و همکاران،2010).13
با توجه به مطالب مذکور یکی از شاخص‌هایی که طی چند دهه گذشته از سوی پژوهش گران و تحلیل گران مالی برای برآورد بازده اقتصادی شرکت با استفاده از صورت‌های مالی ارائه گردیده، نرخ بازیافت وجوه نقد(CRR) است. پژوهش‌های گذشته نیز حاکی از آن است که نرخ بازیافت وجوه نقد به‌طور مستقیمی با نرخ بازده جریان وجوه نقد تنزیل شده ارتباط دارد و عملکرد اقتصادی واحد تجاری را بهتر نمایش می‌دهد(سالمون،1982)14.
با توجه به مطالب مذکور مسأله ارزیابی عملکرد واحد تجاری همواره یکی از دل مشغولی های اصلی استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی بوده است. چراکه سرمایه‌گذاران و اعتباردهندگان به‌عنوان مهمترین گروه استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی، جهت اتخاذ تصمیمات اقتصادی و تخصیص بهینه منابع، نیاز به ارزیابی عملکرد واحد تجاری دارند، لذا می بایست اطلاعاتی که حرفه حسابداری با شاخص ها و معیارهای ارزیابی عملکرد در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد، گویای عملکرد اقتصادی و بازده واقعی واحد تجاری باشد تا در تصمیم گیری مفید و مربوط واقع گردد؛ اما باید اذعان نمود که امروزه در حرفه حسابداری از شاخص‌های مختلفی برای ارزیابی عملکرد واحد تجاری استفاده می شود که از جمله این شاخص ها می توان به شاخص‌های مبتنی بر جریان وجوه نقد و شاخص‌های سنتی مبتنی بر سود حسابداری اشاره نمود.
لذا در این تحقیق به دنبال پاسخ به این سؤال هستیم که:
چه رابطه‌ای بین سودآوری و نرخ بازده داخلی با بازده غیرعادی در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران وجود دارد؟
اهمیت و ضرورت تحقیق
بازده ازجمله اطلاعات بااهمیت در تصمیمات اقتصادي به شمار می‌رود. مطالعات و پژوهش‌های انجام‌شده درباره بازده، یکی از پرحجم‌ترین و بیشترین تلاش‌های پژوهشی را در تاریخ حسابداري تشکیل می‌دهد. بازده به‌عنوان ابزار سنجش اثربخشی مدیریت و وسیله پیش‌بینی و ارزیابی تصمیم‌گیری‌ها، همواره مورداستفاده سرمایه‌گذاران، مدیران و تحلیل گران مالی بوده است.
با انجام این پژوهش ابهاماتی که در ارتباط با میزان تأثیر متغیرهای سودآوری و نرخ بازده داخلی بر بازده غیرعادی وجود دارد از بین خواهد رفت.
تاکنون سازمان خاصی از این تحقیق حمایتی به عمل نیاورده است؛ اما سازمان بورس اوراق بهادار و مدیران شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران در صورت دست‌یابی به نتایج قابل‌قبول از طریق روش آماری مدرن پانل دیتا حامی این پژوهش خواهند بود.
به دنبال مطالعات گسترده در مورد سود حسابداری و لزوم تهیه صورت جریان وجوه نقد، بررسی مقایسه ای محتوای اطلاعاتی سودو جریان وجوه نقد موضوع بسیاری از تحقیقات قرار گرفته است. بنابراین نتایج تجربی حاصل از بررسی رابطه نرخ بازده داخلی مبتنی بر بازیافت وجه نقد و سودآوری بر بازده غیرعادی در ارزیابی عملكرد شركت می‌تواند راهنمای خوبی برای سرمایه‌گذاران، در سرمایه‌گذاری، و مدیران، در هدایت مؤثر و كارآمد واحد تجاری، باشد.
گذر از اقتصاد توسعه نیافته به اقتصاد توسعه یافته نیازمند سرمایه و سرمایه‌گذاری است. از این رو در فرایند گذر، از یک سو تأمین و تجهیز منابع سرمایه ای و از سوی دیگرتخصیص مطلوب این منابع، شرط لازم موفقیت اقتصادی است. براین اساس باید برای جلب و جذب منابع مالی كوشید. بازار سرمایه یكی از نهادهایی است، كه می‌تواند نقش بسزایی در این راستا داشته باشد، یعنی وجوه سرگردان جامعه را به سمت سرمایه‌گذاری های مولد سوق می‌دهد. اما تداوم این نقش به وجود بازاری منسجم و سازمان یافته و در عین حال شفاف بستگی دارد، كه در آن قیمت های سهام براساس ارزش واقعی شركت ها تعیین می شود. سرمایه و سهامی كه قیمت آن بالاتر از ارزش ذاتی آن است، یعنی عدم تخصیص بهینه منابع و كسب نكردن بازدهی مورد انتظار و حتی تحمل زیان توسط سرمایه گذار، بدین ترتیب تداوم این نقش زیر سوال می رود و اهمیت عواملی كه در تعیین ارزش واقعی سهام نقش دارند، مشخص می شود. از طرف دیگر با یک نگرش فردی می توان گفت كه در یک جامعه نرمال تمام افراد در پی بالا بردن رفاه خویش هستند، بنابراین طبیعی است، كه سرمایه‌گذاران در پی فرصت های سرمایه‌گذاری باشند كه بازده سرمایه‌گذاری آن‌ها را به حداكثر برساند. در نتیجه به ابزاری نیاز دارند، كه بتواند بازده یک سرمایه‌گذاری را پیش‌بینی كند. همین نیاز است كه موجب به وجود آمدن مدل هایی برای پیش‌بینی بازده سهام شده است. با توجه به اهمیت موضوع، جای هیچگونه تعجب نیست كه این نوع تحقیقات، از گسترده ترین تحقیقات بازار مالی است. ضرورت انجام این تحقیق هم از همین منظر مشخص می شود.
اهداف تحقیق
ارزش و اعتبار قوانین هر علم و تحقیقی به روش‌شناختی که در آن بکار می‌رود بستگی دارد و هدف علمی این تحقیق ارزش و اعتبار بخشیدن به فرضیه تحقیق می‌باشد تا این تحقیق بتواند در بالا بردن سطح دانش عمومی موردنیاز استفاده‌کنندگان مؤثر باشد و همچنین زمینه‌ساز بستر مناسبی برای تحقیق آتی در سایر مراکز آموزشی و پژوهشی باشد. اهداف این تحقیق به‌صورت به شرح زیر می‌باشد.
اهداف تحقیق حاضر بر اساس تقسیم‌بندی اهداف به اهداف کلی، فرعی و سایر اهداف به شرح زیر قابل‌طبقه‌بندی می‌باشد:
هدف اصلی:
ارزیابی رابطه بین سودآوری و نرخ بازده داخلی با بازده غیرعادی در قلمرو پژوهش
اهداف فرعی:
1) ارزیابی رابطه بین سودآوری با بازده غیرعادی در قلمرو پژوهش
2) ارزیابی رابطه بین نرخ بازده داخلی با بازده غیرعادی در قلمرو پژوهش
سایر اهداف:
در بورس اوراق بهادار معمولا قیمت سهام تابعی از ارزش فعلی سودهای آتی است هر چه میزان سود غیرمنتظره بیشتر باشد نوسان قیمت سهام شدیدتر خواهد بود و هر چه نوسان قیمت سهام بیشتر باشد نگرانی سهامداران بیشتر شده و امنیت سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار کاهش می یابد و در مواردی منجر به خروج سرمایه‌گذاران از بورس شده و رکود سرمایه‌گذاری و نهایتا عدم تخصیص بهینه و رکود اقتصادی کشور را به دنبال خواهد داشت. با انجام تحقیق حاضر تلاش می شود قدمی با اهمیت در راستای تحقق آرمان بسیاری از فعالان بازار و تصمیم گیرندگان کلان اقتصادی کشور که همان تصمیم گیری بهینه می‌باشد، برداشته شود.
سؤالات تحقیق
چه رابطه‌ای بین سودآوری و نرخ بازده داخلی با بازده غیرعادی در قلمرو پژوهش وجود دارد؟
سؤالات فرعی:
1) چه رابطه‌ای بین سودآوری با بازده غیرعادی در قلمرو پژوهش وجود دارد؟
2) چه رابطه‌ای بین نرخ بازده داخلی با بازده غیرعادی در قلمرو پژوهش وجود دارد؟
فرضیه‌های تحقیق
فرضیه اصلی:
بین سودآوری و نرخ بازده داخلی با بازده غیرعادی در قلمرو پژوهش رابطه وجود دارد.
فرضیات فرعی:
1) بین سودآوری با بازده غیرعادی در قلمرو پژوهش رابطه وجود دارد.
2) بین نرخ بازده داخلی با بازده غیرعادی در قلمرو پژوهش رابطه وجود دارد.
روش پژوهش
روش تحقيق از جهت هدف: با توجه به اینکه در این تحقیق از مدل‌ها، روش‌ها و نظریه‌های موجود در راستای حل مسئله یا بهبود وضعیت هستیم، بنابراین تحقیق فوق از جهت هدف، کاربردی است.
روش تحقيق از جهت روش استنتاج و گردآوری داده‌ها: با عنایت به اینکه از جامعه آماری (شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران) نمونه علمی انتخاب‌شده است، بنابراین از جهت روش استنتاج استقرایی است.
روش تحقيق از جهت طرح تحقیق: نهایتاً با عنایت به اینکه داده‌های اصلی تحقیق در کار میدانی بر مبنای عملکرد گذشته و داده‌های تاریخی مندرج در صورت‌های مالی به دست خواهد آمد، بنابراین تحقیق فوق از جهت طرح تحقیق، پس رویدادی است.
قلمرو پژوهش
هر پژوهش باید دامنه مشخص و تعریف‌شده‌ای داشته باشد تا پژوهشگر در تمامی مراحل احاطه کافی بر کار خود داشته باشد و بتواند پیامدهای حاصل از نمونه را به جامعه آماری تعمیم دهد. قلمرو این پژوهش ازلحاظ موضوعی، زمانی و مکانی به شرح زیر می‌باشد:
قلمرو موضوعی
قلمرو موضوعی ارزیابی تأثیر سودآوری و نرخ بازده داخلی بر بازده غیرعادی در شرکت‌های پذیرفته‌شده بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد.
قلمرو مکانی
حيطه مكاني اجراي تحقيق و به تعبيري افراد جامعه آماري موردمطالعه در اين تحقيق عبارت از شرکت‌های منتخب پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران با ویژگی‌هایی چون ختم دوره مالي به 29/12، عدم تعلق به مجموعه شرکت‌های واسطه‌گری مالي يا سرمایه‌گذاری، نداشتن بيش از سه ماه توقف معاملاتي و در اختیار بودن صورت‌های مالي در بازه زماني مورد مطالعه، به عضويت بورس درآمدن پيش از بازه زماني موردمطالعه و عدم خروج از بورس طي اين بازه زماني است كه در فصل سوم اين گزارش تحقيقي به‌عنوان جامعه آماري تعریف‌شده است.
قلمرو زمانی
قلمرو زمانی تحقیق حاضر بر مبناي بازه زماني داده‌های موردمطالعه عبارت از بازه زماني 5 ساله مربوط به سال‌های عملكردي مالي 1388 الی 1392 بوده است.
تعریف واژه‌ها و اصطلاحات تحقیق
بازده سهام: بازده را مي توان ميزان تغيير ارزش يک دارايي در طول يک مقطع زماني مشخص تعريف کرد. درمفهوم عملي بازده عبارت است از نسبت کل عايدي يا زيان حاصل از سرمايه گذاري در پايان يک دوره زماني معين به سرمايه اوليه موجود در ابتداي همان دوره.
بازده غیرعادی: بازده منحصربه‌فرد شرکت بعبارتی خطای باقی‌مانده ایست که نشان‌دهنده تفاوت میان بازده واقعی اوراق بهادار و مدل شاخص است . به‌عبارت‌دیگر، از تفاوت بازده واقعی و بازده مورد انتظار مشتق شده است.
نرخ بازده داخلی: یا میزان بازگشت داخلی در اقتصاد مهندسی، یکی از روش‌های استاندارد ارزیابی طرح‌های اقتصادی است. در این روش تلاش می‌شود تا جریان نقدینگی با نرخ بازگشت نامعلومی به نرخ کنونی تنزیل داده شوند. به‌گونه‌ای که ارزش خالص فعلی آن برابر صفر گردد. به‌عبارت‌دیگر درآمدهای تنزیل شده در طول دوره بازگشت سرمایه با هزینه‌های تنزیل شده در همین دوره برابر قرار داده می‌شوند و بر این اساس نرخ بازگشت نامعلوم، تعیین می‌شود. اگر این نرخ بازگشت از نرخ بهره واقعی بیشتر باشد، طرح سودآور و قابل‌اجرا بوده و اگر نرخ بازگشت محاسبه‌شده کمتر از نرخ بهره واقعی باشد، طرح زیان‌ده و غیرقابل‌اجرا است.
درجه اهرم مالی: مقایسه مبلغ بدهی ها با مبلغ دارایی ها وبیانگر وجوه استقراض شده برای تأمین منابع مالی شرکت است. یکی از مقیاس های اهرم، نسبت بدهی است که از تقسیم بدهی ها به دارایی ها به دست می آید. نسبت بدهی بیانگر آن بخش از دارایی‌های شرکت است که از طریق استقراض تحصیل شده است.
اندازه شرکت : یکی از فاکتورهای درونی شرکت‌ها که برساختار مالی و سودآوری شرکت‌ها تأثیر دارد، اندازه شرکت می‌باشد که از طریق لگاریتم طبیعی کل دارایی‌های شرکت قابل‌محاسبه است.
سودآوری : از طریق تقسیم سود قبل از کسر بهره و مالیات تقسیم بر کل دارایی‌های شرکت قابل‌محاسبه می‌باشد.
ساختار تحقیق
گزارش تحقي
