بازار و اندازه شركت استفاده نموده است. او نتيجه گرفت كه تأثير عامل اندازه شركت بر بازده سهام منفي بوده است(مارشال و یانگ،2006،156).
چمبرز36 (2005): نشان داد كه سرمايه گذاران تلاش ميكنند تا پايداري اقلام تعهدي و جريانهاي نقدي را پيش بيني كنند، ولي قادر به انعكاس آن در قيمت ها نيستند. براين اساس، در بعضي شركت ها پايداري اقلام تعهدي بيش از واقع و براي بعضي ديگر كمتر از واقع برآورد مي شود. او اين مورد را از راه طبقه بندي شركتها برحسب اقلام تعهدي و نحوة قيمت گذاري شركتها در هر طبقه نشان داد.
آميهود37 (2002): اعلام نمود كه عدم نقدشوندگي موردانتظار بازار داراي رابطه مثبت با مازاد بازده پيش بيني شده سهام است. او در پژوهش خود اثبات نموده است كه بخشي از مازاد بازده موردانتظار را مي توان به وسيله صرف عدم نقدشوندگي بيان نمود. او از نسبت قدرمطلق بازده سهام به حجم معاملات بر حسب دلار به‌عنوان معيار عدم نقدشوندگي در تحقيق خود استفاده نموده است. وي اثبات كرده است كه عدم نقدشوندگي تأثير بيشتري بر صرف سهام شركتهاي كوچك دارد(آمیهود،2002،98).
بسلروتيس (2001): عملكرد بلند مدت عرضه اوليه سهام را در بورس اوراق بهادار آلمان بين سالهاي 1977 تا 1995 بررسي كردند كه آيا عرضه اوليه زير قيمت و تصميم گيري هاي بعدي مرتبط با آن مي تواند اين موضوع را توضيح دهد كه چرا پس از عرضه هاي عمومي شركتها برخي داراي بازده غيرعادي مثبت و برخي داراي بازده غيرعادي منفي مي شوند يا نه و دريافتند يكي از مهمترين عواملي كه جهت و بزرگي بازده هاي غيرعادي يا عملكرد شركت را تعيين مي كند فرصتهاي سرمايه گذاري در سالهاي آتي است. نتايج تحقيق همچنين نشان داد كه شركتهاي با عملكرد بهتر قيمت سهام فرصتهاي بيشتري جهت افزايش سرمايه دارند در حاليكه شركتهايي با عملكرد ضعيف فرصتهاي بعدي فروش سهام به عموم را از دست مي دهند و مديريت معمولاً از اين فرصت به محض امكان به نحو احسن استفاده مي كند. همچنين شركتهاي عرضه شده در بازار از نظر فعاليتهاي مالي به نظر مي رسد كه در وضعيتي نزديك به مطلوب باشند. از طرف ديگر عدم تقارن اطلاعاتي نيز براي شركتهاي عرضه شده جديد نسبت به شركتهاي قديمي تر كه داراي ثبات بيشتري هستند مشهودتر است و در پايان مقاله بيان مي دارد ورود شركت هاي Hi-Tec در سال 1997 به بورس آلمان بطور شديدي برعرضه اوليه سهام هم از نظر تعداد شركتهاي وارد شده به بورس و هم از نظر افزايش حجم نقدينگي تاثير گذاشته است(بسلروتيس،2001،ص 58)38 اكبو و نرلي39 (2000 ):
در مقالهاي تحت عنوان «اهرم، نقدشوندگي و بازدههاي بلند مدت عرضه اوليه» شركتها را در طي يك دوره زماني 3 تا 5 ساله پس از عرضه اوليه بررسي كردند. قبل از اين نيز لوفران و ريتز بازدههاي بلند مدت را براي بازار امريكا 17 ـ درصد گزارش كرده بودند. اين تحقيق نمونهاي با بيش از 5000 عرضه اوليه سالهاي 1973 تا 1996 را بررسي كرده و نتيجه گرفت شركتهاي عرضه كننده سهام داراي اهرم كمتر و نقد شوندگي بيشتر در هر يك از سه سال پس از عرضه اوليه داشتهاند و از آن جا كه اهرم كمتر و نقدشوندگي بيشتر ريسك را كاهش داده و بازده مورد انتظار سهامداران را تحقق ميبخشد، پس هر دوي اين عوامل ارزشمند هستند (اكبو و نرلي، 2000، 88).
اسلون(1996): 40در مطالعه اي به بررسي اين موضوع پرداخت كه آيا قيمت هاي سهام به‌طوركامل اطلاعات اقلام تعهدي و جريانهاي نقدي در ارتباط با سودآتي را نشان مي دهد؟ نتايج اين پژوهش حاكي از آن است كه استمرار رفتار سود جاري در سود آتي به‌طورنسبي به اهميت اجزاي نقدي و تعهدي سود جاري بستگي دارد. به هرحال، قيمت هاي سهام به گونه اي رفتار مي كند كه گويي سرمايه گذاران بر روي رقم سود تثبيت شده اند (از خود ثبات رفتاري بروز مي دهند) و قادر به انعكاس كامل اطلاعات گنجانده شده در اجزاي تعهدي و جريان نقدي سود جاري كه بر سود آتي اثر مي گذارد، نيستند.
فاما و فرنچ41 (1993): معتقدند كه اندازه شركت به‌عنوان شاخص نقدشوندگي اثر منفي و معناداري بر بازده شركت ها دارد. آن‌ها اعلام نمودند كه شركت هايي كه نسبت ارزش دفتري به ارزش بازار آن‌ها بالا است، به‌طوركلي خيلي ضعيف هستند. بنابراين، سرمايهگذاران نيازمند صرف بازده براي جبران ريسك اضافي متحمل شده از طريق نگهداري سهام شركتهايي با نسبت ارزش دفتري سهام به ارزش بازار افتادگي كاهش يابد، سهام موردنظر داراي ريسك بيشتري خواهد بود، زيرا تغييرات بازده افزايش مييابد(فاما و فرنچ،1993،65).
بال وبراون (1968) 42: رابطه بين سود حسابداري و قيمت سهام را از طريق رابطه بين جهت تغييرات سود غير منتظره و ميانگين نرخ بازده غيرعادي را مورد بررسي قرار دادند و اين تحقيق مقدمهاي بر انجام تحقيقات در اين زمينه گرديد. در سالهاي اخير، محققان نظرات آن‌ها را مد نظر قرار داده و اهميت ارتباط بين سود غير منتظره و ميانگين نرخ بازده غير عادي سهام را مورد بررسي قرار دادهاند. آن‌ها پيشبيني كردند كه افزايش غير منتظره در سود حسابداري با افزايش غير عادي در نرخ بازده سرمايهگذاريها و بالعكس كاهش غير منتظره در سود حسابداري با كاهش غيرعادي در نرخ بازده سرمايهگذاريها همواره در يك سو خواهد بود. بال وبراون در تحقيق خود سود ساليانه بنگاههاي اقتصادي را مورد بررسي قرار دادند. به‌منظور آزمايش اين موضوع كه آيا سود ساليانه تأثيري بر قيمت سهام دارند يا خير، آن‌ها سود غير منتظره اعلام شده از طرف شركتهايي كه به‌عنوان نمونه انتخاب شده بودند را با ميانگين نرخ بازده غير عادي از لحاظ هم جهت بودن و هم جهت نبودن مورد مطالعه قرار دادند. در اين تحقيقات فرضيه انتقال اطلاعات به بازار در زمان اعلام سود ساليانه نيز از طريق آزمايش ميانگين نرخ بازده غير عادي مورد بررسي قرار گرفت. در زمان تحقيق بال وبراون كوتاهترين زماني كه اطلاعات نرخ بازده سهام ميتوانست در دسترس آن‌ها قرار گيرد، ماهانه بود كه در تحقيق آن‌ها مبناي كار قرار گرفته است (بال وبراون، 1968، 73).
فصل سوم:
روش تحقیق
مقدمه
در این فصل ابتدا در مورد روش تحقیق بحث می‌شود، سپس با جامعه آماری، حجم نمونه و روش اندازه‌گیری و هم‌چنین ابزار جمعآوری اطلاعات آشنا شده و درنهایت پس از تشریح متغیرهای تحقیق و شیوه سنجش آن‌ها، در مورد روش تجزیه‌وتحلیل اطلاعات و نحوه آزمون فرضیات بحث می‌شود.
روش کلی تحقیق
روش تحقيق مورداستفاده در اين تحقيق از جهت هدف، روش گردآوری داده‌ها و استنتاج و نهایتاً طرح تحقيق به‌صورت زير بوده است:
روش تحقيق از جهت هدف: با توجه به اینکه تحقیق حاضر با به‌کارگیری مدل‌ها، روش‌ها و نظریه‌های موجود در راستای تبيين و حل مسائل مبتلابه یا بهبود وضعیت در قلمرو تحقيق انجام‌گرفته، از جهت هدف “کاربردی” است.
روش تحقيق از جهت روش استنتاج: با عنایت به اینکه از جامعه آماری (شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران) نمونه تصادفي انتخاب شده است، روش استنتاج در بيان مشاهدات نمونه‌ای، “توصيفي ” و در تعميم مشاهدات نمونه‌ای به شرکت‌های منتخب بورسي به‌عنوان جامعه آماري “تحليلي یا استقرایی ” است.
روش تحقيق از جهت طرح تحقیق: نهایتاً با عنایت به اینکه داده‌های اصلی تحقیق در کار میدانی بر مبنای عملکرد گذشته و داده‌های تاریخی(Historical Data) مندرج در صورت‌های مالی به‌دست‌آمده است، طرح تحقیق ” پس رویدادی ” است.
جامعه آماری
جامعه آماری مربوط به این تحقیق شامل شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار بوده است که شرایط زیر را دارا باشند:
1) سهام شرکت از سال 88 تا 92 در بورس اوراق بهادار تهران معامله‌شده باشد.
2) نماد معاملاتي شرکت به تابلوي غیررسمی منتقل نشده باشد.
3) نماد معاملاتی شركت فعال و براي حداقل یک‌بار در سال معامله‌شده باشد.
4) سال مالی شرکت به پایان اسفندماه ختم شود و در دوره موردمطالعه تغییر سال مالی نداده باشد.
5) اطلاعات مالی شرکت در دوره موردمطالعه در دسترس باشد.
6) شرکت باید در گروه شرکت‌های واسطه‌گری مالی نباشد.
بر مبنای اطلاعات به‌دست‌آمده جامعه آماری تعریف‌شده محدود به مرزهای تعریف‌شده در بند قبل 90 شرکت جامعه آماری تحقیق حاضر را شامل شده است.
حجم نمونه و کفایت آن
حجم نمونه موردنظر با استفاده از جدول مورگان به‌دست‌آمده است. جدولی که به نام جدول مورگان معروف است يکي از پرکاربردترين روش‌ها براي محاسبه حجم نمونه آماري است. جدول مورگان درواقع حاصل زحماتی است که Robert v. Krejcie و Daryle w. Morgan کشیده‌اند و به ازای مقادیر مختلف از اندازه‌های جامعه با استفاده از فرمول کوکران نمونه را برآورد کرده‌اند.
شرکت‌هایي كه اطلاعات موردنیاز جهت محاسبه متغیرهای تحقیق را ارائه ننموده‌اند، از جامعه مطالعاتی حذف و درنهایت 90 شرکت به‌عنوان جامعه مطالعاتی تحقیق برای یک دوره 5 ساله انتخاب شدند. سپس با توجه به جدول مورگان، تعداد نمونه موردنظر 72 شرکت بوده است.
روش نمونه‌گیری و دلیل انتخاب
به جهت عدم استفاده از متغيرهاي كنترلي در تحقيق، روش نمونه‌گیری در اين تحقيق، روش تصادفي ساده بوده است. بدين منظور جامعه آماري به شرح تعریف‌شده در بند 3-4 با اعداد 1 تا 90 کدگذاری شده و با استفاده از شبیه‌سازی كامپيوتري در اين بازه، 72 عدد انتخاب گرديد. در انتها بر اساس فهرست كدگذاري شرکت‌ها، شرکت‌های متناظر با كدهاي انتخاب شده به‌عنوان نمونه تصادفي آماري انتخاب و داده‌هاي خام عملكردي در ارتباط با آن‌ها گردآوري شد.
روش گردآوری داده‌ها
1) روش مطالعه کتابخانه‌ای : از این روش برای تبیین مبانی نظری تحقیق و گردآوری پیشینه تحقیق استفاده می‌شود . در این راستا کتاب‌ها، پایان‌نامه‌ها، و مقاله‌های فارسی و انگلیسی موردبررسی و استفاده قرارگرفته است .
2) روش مطالعه اسناد و مدارک : به‌منظور دستیابی به داده‌های موردنیاز برای پردازش فرضیه‌های تحقیق، از روش مطالعه اسناد و مدارک با توجه به اطلاعات ارائه‌شده شرکت‌ها استفاده شده است. در این راستا،صورت‌های مالی و یادداشت‌های توضیحی شرکت‌ها مورداستفاده قرارگرفته است .
3) کاوش اینترنتی : برای تبیین بخشی از مبانی نظری تحقیق و گردآوری پیشینه تحقیق استفاده شده است .
ابزار گردآوری داده‌ها
الف) فیش : برای ثبت و ضبط مطالب به‌دست‌آمده در بررسی اسناد و مدارک در مطالعات کتابخانه‌ای که اعتبار و پایایی خود را در سطح بالایی حفظ می‌کند، استفاده شده است.
ب) جدول : جهت تلخیص داده‌ها با استفاده از اطلاعات شرکت‌ها و با توجه به اسناد و مدارک ارائه‌شده توسط آن‌ها به سازمان بورس اوراق بهادار تهران از جداول تلخیص داده‌ها استفاده شده است .
اعتبار ابزار تحقیق
برای تعیین اعتبار محتوایی، در تحقیقات پس رویدادی از منابع یا مدارک ممیزی شده و نیز استفاده از منابع موازی که همدیگر را تائید کنند استفاده می‌شود، که این کار دقت و اعتبار را بالا می‌برد . در این تحقیق هم برای تعیین اعتبار به مطالعه و بررسی صورت‌های مالی و یادداشت‌های پیوست صورت‌های مالی شرکت‌های بورسی استناد شده است .
روش‌ها و ابزار تجزیه‌وتحلیل داده‌ها
در این تحقیق جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها به ترتیب از ابزار و روش‌های زیر استفاده شده است:
1) روش‌های آماری:
که در چهار دسته روش‌های توصیفی، روش‌های تحلیل پیش‌فرض‌ها، روش‌های تعیین ارتباط بین متغیرها و نهایتاً روش‌های تعمیم‌یافته‌ها از نمونه به جامعه آماری تقسیم می‌شوند.
الف) روش‌های توصیفی :
که در این تحقیق از جدول توزیع فراوانی، نمودار میله‌ای و هیستوگرام، نمودار پراکندگی، شاخص‌های آماری میانگین، انحراف معیار، حداقل و حداکثر، ضرایب چولگی و کشیدگی استاندارد برای توصیف نمونه آماری و توصیف داده‌ها استفاده شده است.
ب) روش‌های تحلیل پیش‌فرض‌ها :
ازآنجاکه به‌تبعیت از تحقیقات مشابه و مرتبط در این تحقیق نیز از رگرسیون خطی مرکب استفاده شده و در این تحلیل رگرسیونی از داده‌های عملکردی سال‌های (1388-1392) به‌عنوان یک بازه زمانی 5 ساله و درنتیجه به روش داده‌های تابلویی(DATA Panel ) استفاده شده
