برداری تا پایان بهمن سال 1391
ردیف
سابت
نوع توربین (کیلووات ساعت)
میزان تولید (کیلووات ساعت)
1
ماهشهر
660
534.778
2
باباکوهی شیراز
660
1.122.320
3
زابل
660
2.223.243
4
صفه اصفهان
660
573.387
5
سرعین اردبیل
660
666.261
منبع: سازمان انرژی های نو
جدول 2-6- آمار تولید برق نیروگاههای بادی از ابتدا تا انتهای مهر 1391
ردیف
مکان
میزان تولید (کیلووات ساعت)
1
نیروگاه بادی منجیل
583.268.328
2
نیروگاه بادی بینالود
104.194.241
منبع: سازمان انرژی های نو
2-6-3- چشم انداز انرژی بادی در ایران
در وزارت نیرو، نصب پنج هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر در قانون برنامه پنجم توسعه هدف گذاری شده است که از این میزان 4500 مگاوات آن برای توسعه باد در نظر گرفته شده است، می‌توان گفت در پنج سال آینده قریب به چهار هزار مگاوات بازار برای توسعه بخش خصوصی وجود خواهد داشت.
سیاست کلان کشور، در چشم انداز برنامه‌های آتی بر افزایش نقش بخش‌های غیر دولتی استوار شده است که از جمله فواید و مزایای آن کاستن از حجم و فعالیت‌های تصدی گری دولت است. با فعال شدن بخش خصوصی در عرصه احداث نیروگاههای بادی که جذابیت‌های فراوانی برای بخش خصوصی دارد، توان مالی، فنی و مدیریتی کشور افزایش می‌یابد و با شروع پروژه‌ها و فعالیت‌های جدید عملاً بخش خصوصی به کمک بخش دولتی آمده و کل کشور از این مشارکت سود خواهد برد. همچنین باید توجه داشت که نیروگاههای بادی به سرمایه اولیه بالایی نیاز دارند بنابراین تأمین سرمایه اولیه در این طرح‌ها از مشکلات اجرایی آن‌هاست (سانا، 1391).
استفاده از سرمایه‌گذاری‌های غیر دولتی در اجرای طرح‌ها کمک شایانی به دولت خواهد کرد، چرا که توسعه انرژی‌های نو و به ویژه انرژی بادی که تجاری‌ترین نوع از انواع آن‌هاست، به صراحت در اسناد و قوانین ملی بالادستی و سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری تدوین شده است که البته دلایل مهمی باعث این جهت گیری کلان در کشور شده است، بنابراین بدون تردید، یکی از اصلی‌ترین مؤلفه‌های امنیتی تمام کشورها دسترسی به انرژی مورد نیاز است. البته به وجود آمدن هر اشکالی در سیستم عرضه انرژی، اختلال و آسیب‌های پر دامنه‌ای را در تمام بخش‌های اقتصادی و اجتماعی بر جای خواهد گذاشت. به همین دلیل کشورها تنوع بخشی به منابع انرژی را جزء اصلی‌ترین راهبردهای خود قرار می‌دهند تا از وابستگی به یک یا دو نوع انرژی به شدت احتراز کرده و آسیب پذیری خود را به حداقل ممکن کاهش دهند (سانا، 1391).
بر این اساس باید از کلیه منابع انرژی در دسترس و قابل حصول، از جمله انرژی‌های تجدیدپذیر، انرژی مصرفی مورد نیاز کشور خود را تأمین نمود و با ایجاد تنوع در منابع انرژی، پایداری بیشتری به سیستم انرژی کشور بخشید. اگرچه ایران در زمره کشورهایی که متعهد به کاهش انتشار گازهای آلاینده و گلخانه‌ای هستند، محسوب نمی‌شود، ولی از هم اکنون براساس سیاست‌های مصوب، خود را متعهد به حفاظت از کره زمین، اتمسفر ومحیط زیست می داند و تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر از جمله انرژی بادی را مورد تأکید قرار میدهد. به طور کلی با جایگزینی هر یک درصد از انرژی برق بادی با انرژی برق تولیدی از نیروگاههای سوخت فسیلی می‌توان حدود سه درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای کاست (سانا 1391).
مسأله دیگر اینکه، اشتغالزایی و تحول اجتماعی در مناطق محروم از مباحث مورد توجه برای توسعه انرژی‌های نو در کشور است. از آنجا که غالباً نقاط بادخیز ایران در مناطقی واقعند که از نظر توسعه اجتماعی محروم به شمار می‌روند بنابراین توسعه نیروگاههای بادی مستقیماً در شرایط اجتماعی این مناطق تحول ایجاد خواهد کرد. آمارها نشان میدهد تنها در سال 2010 میلادی 630 هزار شغل در حوزه باد به ازای 39 گیگاوات ظرفیت نصب شده جدید بادی، در کشورهای پیشرو و در حال توسعه ایجاد شده است. نکته مهم دیگر اینکه، باتوجه به مشکلات بهره برداری و حفظ پایداری شبکه‌های گسترده، به وسیله تولید پراکنده برق از میزان اتکا به شبکه‌های طولانی کاسته شده و این یکی از راهکارهای صورت گرفته در صنعت برق است. این کار نه تنها به لحاظ اقتصادی هزینه بر نیست بلکه به واسطه تقلیل تلفات شبکه انتقال و توزیع و همچنین کاهش نیاز به ظرفیت ذخیره شده تولید وافزایش پایداری در شبکه، هزینه تمام شده برق به صورت قابل ملاحظه‌ای کاهش خواهد داد. بهترین نوع تولید پراکنده، نیروگاههای بادی، آبی کوچک، زیست توده، زمین گرمایی و خورشیدی است که نه تنها به لحاظ مکان تولید برق بلکه به لحاظ منابع اولیه هم پراکنده‌اند و نیازمند استفاده از شبکه گاز و یا شبکه‌های انتقال نفت نیستند. این فعالیت به عنوان یکی از مهمترین تدابیر پدافند غیر عامل محسوب می‌شود. تحقق هدف مذکور بدین معناست که کشور از امکاناتی برخوردار خواهد شد که در صورت بروز حوادث و سوانح مختلف می‌تواند ضروری‌ترین نیازهای برق بخش‌های مختلف را صرفا با اتکا به منابع و امکانات محلی تأمین کند.
بازار نیروگاههای بادی در ایران رو به شکوفایی است و ورود به این بازار می‌تواند آینده خوبی را در دراز مدت برای سرمایه گذاران تضمین کند. بنابراین اگر به ایران به صورت پایگاهی برای تولید تجهیزات و تأمین نیروی انسانی متخصص نگریسته شود بازارهای کشورهای منطقه می‌توانند مورد توجه قرار گیرند (سانا 1391).
2-7- وضعیت برق بادی در جهان
طبق مطالعات انجام شده توسط انجمن جهانی انرژی بادی4 در فوریه 2013، که شامل ارقام مربوط به توسعه انرژی بادی در بیش از 70 کشور در سراسر دنیا می باشد، ظرفیت نصب شده انرژی بادی در سراسر جهان در پایان ژوئن 2013 به 296.255 مگاوات رسیده است، به طوریکه 13.980 مگاوات آن مربوط به شش ماهه نخست این سال بوده است؛ اما با توجه به آمار موجود، مقدار افزایش ظرفیت در شش ماهه نخست 2013، نسبت به مدت مشابه در سال 2012 با 16.5 گیگاوات و 18.4 گیگاوات در 2011، کمتر می باشد. در اواسط 2013، تمام توربین های بادی نصب شده در سراسر جهان، توانائی تأمین حدود 3.5% تقاضای برق را دارند.
شکل 3-2- ظرفیت کل نصب شده توربین بادی 2013-2010
پنج کشور چین و امریکا و آلمان و اسپانیا و هند، مشترکاً 73%ظرفیت جهانی تولید برق بادی را در دست دارند. در این میان، کشورهای آمریکا و اسپانیا نقش ضعیفی در ظرفیت های جدید ایفا می کنند، به طوریکه آمار سهم کمتر از 1% را نشان می دهد، می توان بیان داشت که سهم پنج کشور در ظرفیت جدید به 57% نزول پیدا کرده است.
در مجموع، در شش ماهه نخست 2013، پنج کشور بیش از 1 گیگاوات، ظرفیت نصب توربین های بادی خود را افزایش دادند، که شامل کشور چین با 5.5 گیگاوات ظرفیت جدید، اوکراین 1.3 گیگاوات، هندوستان 1.2 گیگاوات و آلمان 1.1 گیگاوات. در سال 2012، تنها سه کشور دارای بازار با ظرفیت بیش از 1 گیگاوات بوده اند، که این نشان از افزایش توجه جهانی به انرژی تجدیدپذیر بادی می باشد.
ده کشور برتر در زمینه بازار انرژی باد، در شش ماهه نخست 2013، آمار متفاوتی را نشان می دهند، به طوریکه پنج کشور چین، آلمان، اوکراین، کانادا و دانمارک نسبت به سال 2012 رشد داشته و پنج کشور اسپانیا، هند، ایتالیا، فرانسه و آمریکا روند نزولی را تجربه کرده اند. کشور آمریکا پس از بدست اوردن رکورد 13 گیگاوات در سال 2012، تجربه بی سابقه ای در توقف کامل فروش توربین های بادی، با تنها 1.6 مگاوات ظرفیت جدید نصب شده، در مقایسه با 2.883 مگاوات در یک سال پیش داشته است. در این میان، کشور پرتغال از رتبه ده کشور برتر در زمینه بازار انرژی بادی بیرون آمده و جایگزین کشور دانمارک در رتبه یازدهم قرار گرفته است (گزارش وضعیت انرژی باد، 2013).
اروپا
قاره اروپا بزرگترین ظرفیت نصب توربین های بادی را دارد. بازارهای اروپائی، در شش ماهه نخست 2013 شکل متفاوتی را نشان می دهند، برای نخستین بار، انگلستان به دلیل وجود مزارع بادی ساحلی فراوان، ظرفیت جدید 1.3 گیگاوات را تجربه نمود. کشور اوکراین نیز با ظرفیت کل 9.6 گیگاوات، موقعیت خود را به عنوان سومین کشور در اروپا و 6 امین کشور در جهان تثبیت نمود.
همچنین آلمان با ظرفیت جدید 1.1 گیگاوات و ظرفیت کل 32.4 گیگاوات بازار اول بادی را در اروپا در دست دارد،. سوئد با 526 جدید، دانمارک 416 جدید و رومانی با 384 جدید، 5 کشور بزرگ بازار اروپا هستند، در حالیکه کشور اسپانیا در رتبه دوم ظرفیت کل انرژی بادی قرار دارد، اما در زمینه فروش توربین بادی با بازار 122 مگاوات موفقیت چندانی کسب نکرده است.
آسیا
در سال 2013، چین با اختلاف بسیار زیادی با دیگر کشورهای آسیائی، بازار توربین های بادی را در دست دارد، به طوریکه در شش ماه 5.5 گیگاوات ، ظرفیت نصب خود را افزایش داده است، این میزان در سال قبل 5.4 گیگاوات بوده است. در مجموع، در ژوئن 2013، چین 80.8 گیگاوات ظرفیت نصب دارد، و هندوستان نیز با 1.2 گیگاوات، کمتر از شش ماهه نخست 2012، زمانیکه 1.5 گیگاوات بود، در رتبه بعدی قرار دارد.
بازارهای چین و کره هنوز با نرخ کاملاً متوسط رو به افزایش است، بطوریکه هر دو کشور نرخ رشد کمتر از 2 درصد را در 6 ماهه نخست 2013 نشان می دهند، و به دلیل توسعه نه چندان مناسب بازار ژاپن، این کشور از رتبه 13 به رتبه 15 تنزل نموده است. مغولستان نیز 50 مگاوات ظرفیت مزارع بادی خود را افزایش داده است. (گزارش وضعیت انرژی باد، 2013).
شکل 3-3- ظرفیت جدید نصب شده در شش ماهه نخست 2013
آمریکای شمالی
بازار آمریکا در شش ماهه نخست 2013، با تنها 1.6 مگاوات افزایش ظرفیت در بین ماه ژانویه و ژوئن 2013، بعد از ظرفیت 2.883 مگاوات در سال قبل افت نا امید کننده ای را نشان میدهد. در این میان کشور کانادا در طول شش ماهه نخست 2013 ، 377مگاوات ، 50 درصد بیش از مدت مشابه در 2012 نصب کرده است.
آمریکای لاتین
کشور برزیل، بزرگترین بازار آمریکای لاتین در شش ماهه نخست 2013، بعد از نصب 281 مگاوات و بدست آوردن 2.788 مگاوات ظرفیت کل، با نرخ رشد 11.2 درصد، در رتبه چهاردهم جهانی در زمینه بازار باد شده است.
اقیانوسیه
در استرالیا توسعه بازارهای بادی بسیار رو به افزایش می باشد، به طوریکه، نسبت به سال 2012، 18 درصد رشد داشته و به بیش از 475 مگاوات ظرفیت نصب رسیده است. همچنین از موقعیت 15 به 13در سطح بین المللی ارتقا یافته است. در نیوزیلند نیز توربین های جدیدی بنا شده است.
آفریقا
در قاره آفریقا نیز کشور موروکو مزرعه بادی جدیدی با 100 مگاوات احداث کرده است، و ظرفیت بادی کشور را به 391 مگاوات افزایش داده است.
در جدول 2-7 ظرفیت نصب شده توربین های بادی در ده کشور برتر دنیا تا سال 2014 نمایش داده شده است:
موقعیت
نام کشور
ظرفیت کل تا پایان ماه جون 2013
افزایش ظرفیت در 6 ماهه اول 2013 (مگاوات)
ظرفیت کل در پایان 2012 (مگاوات)
افزایش ظرفیت در 6 ماهه اول 2012 (مگاوات)
ظرفیت کل در پایان 2011
افزایش ظرفیت در 6 ماهه اول 2011 (مگاوات)
ظرفیت کل در پایان 2010
