
راهاندازي نمود و اجراي طرحهاي تحقيقاتي و کاربردي مورد نياز صنعت را شروع نمود. در سال 1378 طرح افشانهاي نمودن موتور پيکان را در دستور کار قرار داد و ايرانخودرو در سال 1379 آن را به بازار ارائه کرد. در سال 1378 همايشهاي بينالمللي دوسالانه موتور را پايهگذاري نمود که تنها همايش تخصصي موتور در ايران میشود. در سال 1381 مرکز تحقيقات موتور برای گسترش و توسعه فعالیتها، به «شرکت تحقيق، طراحي و توليد موتور ايرانخودرو» تغيير نام داد. از جمله مهمترين اثرات اين تغييرات اضافه شدن بخشهاي توليد، مهندسي محصول و تضمين کيفيت به مرکز تحقيقات موتور بود.
توسعه مستمر نيروي انساني متخصص و کارآمد، ارتقاء بهرهوري مديريت طرح، تفکر راهبردي و توام با توسعه جهاني، حفظ و صيانت محيط زيست، احترام به مشتريان و احساس مسئوليت در قبال جامعه، کار گروهي و بهبود مستمر فرآيندها از مهمترين ارزشهاي برشمرده شده در ایپکو ميباشند.
ایپکو در سال 1380 موفق به اخذ مجوز تاسيس واحد تحقيقات صنعتي و متعاقب آن پروانه تحقيق در زمينه موتورهاي احتراق داخلي گرديد. همزمان با توسعه آزمايشگاههاي آزمون قطعات، موتور و خودرو و به منظور استاندارد نمودن خدمات ارايه شده به مشتريان اقدامات لازم براي اخذ گواهينامه استاندارد کيفي آزمايشگاه انجام شد. در نتيجه اين اقدامات آزمايشگاههاي اين شرکت در سال 1384 موفق به اخذ گواهينامه استاندارد کيفي ISO 17025 شدند. ايپكو انواع قواي محركه بويژه قواي محركه بنزيني و گاز سوز را توسعه ميدهد (شرکت تحقیق، طراحی وتولید موتور ایرانخودرو، 1389).
2-5-2-3 تحقیقات و نوآوری سایپا
مرکز تحقيقات و نوآوری صنايع خودرو سايپا در سال 1372 با سرمايهگذاری مستقیم شرکت سایپا تاسيس گرديد. بعد از ساخت فضاهای اداری، کارگاهی و آزمايشگاهی مورد نياز در سال 1376 رسماً به بهرهبرداری رسيد. این مرکز شامل کارگاههای مدلسازی، ماشین ابزار، همبندی مکانیک و آزمایشگاههای آلایندگی، تست جادهای، برخورد غیر مخرب و آزمایشگاه صدا میباشد. همچنین این مرکز خدمات طراحی و تکوین محصول، تعریف و اجرای پروژه های تحقيقاتی و انجام تستهای مختلف بر روی خودرو و قطعات و همچنین ارائه خدمات متنوع مهندسی و آموزشی در صنعت خودرو ارائه میکند. در حال حاضر با توجه به پتانسیلهای موجود و سرمایهگذاریهای انجام شده در بخشهای آزمایشگاهی، این مرکز به عنوان مجهزترین واحد آزمایشگاهی در کشور محسوب میگردد.
جايگاه مرکز تحقيقات و نوآوری صنايع خودرو سايپا در ابتدای زنجيره توسعه محصولات به عنوان موتور محرک و جلوبرنده گروه در تحقق اهداف تدوين شده اين مرکز است. در حال حاضر طرح جامع توسعه مرکز با هدف تکميل فرآيند طراحی و تکوين محصول در سطح کلاس جهانی در حال اجراست.
این مرکز ارزشآفريني و ارتقا سطح رضايتمندي مشتريان و توجه به نيازمنديهاي حال و آينده آنها را با تكيه بر اصل بهبود مستمر در ارائه خدمات، اساسيترين محور خطمشي كيفيت به شمار آورده و خود را در تأمين الزامات قانونی و الزامات محصول و مشتري متعهد ميداند. لذا به منظور تحقق اين مهم، نظام مديريت كيفيت 9001 ISO را بر پايه مشاركت کارکنان به عنوان الگو برگزيده است.
ماموریت مرکز تحقیقات و نوآوری صنایع خودرو سایپا طراحی، تکوین و آزمایش در حوزه خودروهای سواری و تجاری میباشد. مرکز تحقق ماموریت مذکور را از طریق افزایش قابلیت های محوری ذیل دنبال خواهد کرد:
بالا بردن دانش و کسب مهارتهای طراحی، تکوین و آزمایش
توسعه فرآیندهای نوین در طراحی و تکوین خودرو و پایبندی به اجرای آن (مرکز تحقیقات و نوآوری صنایع خودرو سایپا، 1389).
2-6 پيشينهي پژوهش
تا کنون پژوهشهای بسیاری با موضوع «بررسی استفادهکنندگان کتابخانههای تخصصی» و موضوعات مشابه مانند «بررسی میزان رضایت استفادهکنندگان از کتابخانه»، «بررسی وضعیت کتابخانه از دید کاربران» در ایران و خارج از ایران انجام شده است. با بررسی پژوهشهای انجام شده در این زمینه، و با توجه به موضوع پژوهش حاضر، میتوان پیشینههای پژوهش را به دو گروه تقسیم کرد. گروه اول، پژوهشهای مربوط به بررسی استفادهکنندگان، یا بررسی وضعیت کتابخانههای تخصصی صنعت خودرو؛ گروه دوم، پژوهشهای مربوط به بررسی استفادهکنندگان، یا بررسی وضعیت سایر کتابخانههای تخصصی. در این بخش پیشینههای این پژوهش ابتدا به دو قسمت پیشینهی پژوهش در ایران و پیشینهی پژوهش در خارج از ایران تقسیم شدهاند. سپس در هر قسمت پژوهشهای مربوط به دو گروه کتابخانههای صنعت خودرو و سایر کتابخانهها به تفکیک آمده است.
2-6-1 پيشينهي پژوهش در ايران
گروه اول: بررسی استفادهکنندگان کتابخانههای تخصصی صنعت خودرو
سیدمهدی (1382) پژوهشی با عنوان «بررسي نيازهاي اطلاعاتي كارشناسان شركت ايرانخودرو در ارايه الگوي جهت تامين آنها» انجام داده است. اين پژوهش به منظور بررسي نيازهاي اطلاعاتي كارشناسان شركت ايرانخودرو و نقش كتابخانه و مركز اطلاعرساني این شركت در تامين آن نيازها انجام شد. جامعه مورد مطالعه در اين پژوهش 1100 نفر از كارشناسان فني بخشهاي تحقيق و توليد خودروسازي ميباشند كه از اين تعداد 285 نفر 26 درصد به صورت نمونه گيري طبقه بندي تصادفي انتخاب شدند. پژوهش پيمايشي بوده و براي گردآوري دادهها از پرسشنامه استفاده شد. يافتهها بيانگر آن است كه كارشناسان شركت ايرانخودرو از دو روش رسمي و غيررسمي براي رفع نيازهاي اطلاعاتي خود استفاده ميكنند و از ميان منابع رسمي كسب اطلاعات كتاب، گزارشات فني و استانداردهاي تخصصي و از ميان منابع غيررسمي كسب اطلاعات تماس با همكاران و متخصصان داخلي و استفاده از تجارب شخصي در اولويت قرار دارند. مهمترين انگيزه و هدف پاسخگويان از جستجوي اطلاعات روزآمد كردن اطلاعات تخصصي، ارضای شخصي از نظر معلومات حرفهاي و شناسايي منابع تخصصي است. از هر دو منبع چاپي و رايانهاي استفاده ميكنند اما چاپي كمي بيشتر از رایانهاي است. كارشناسان بيشتر به اطلاعاتي مانند اخبار و اطلاعات فني، استانداردهاي تخصصي و اطلاعاتي دربارهی ابزارها و دستگاهها نياز دارند. زمان دسترسي به اطلاعات در كارايي علمي و فني كارشناسان در حد زيادي موثر است و زمان مفيد دسترسي به اطلاعات كوتاه ميباشد. بين نوع فعاليتهاي تحقيقاتي كارشناسان و استفاده از منابع رابطه معنيداري وجود ندارد و تنها كارشناسان قواي محركه و معاونت خودروسواري بيشتر از بقيه معاونتها از منابع اطلاعاتي استفاده ميكنند. بين نوع فعاليتهاي تحقيقاتي كارشناسان و زمان دسترسي به اطلاعات در مدت بيش از يك ماه ميان معاونتهاي مختلف تفاوت معنيداري وجود دارد و در بقيهی موراد تفاوت معنيدار نيست. كتابخانه شركت تنها منبع اطلاعرساني براي كارشناسان ميباشد. موجود نبودن منبع در كتابخانه، كمبود وقت كارشناسان براي جستجوي اطلاعات، نداشتن كارت اعتباري براي پرداختن بهاي مقالات اينترنتي از مهمترين عوامل عدم دسترسي آسان به اطلاعات عنوان گرديده است.
افراشتهفرد (1384) پژوهشي با عنوان «بررسي خدمات اطلاعرساني در مراکز اطلاعرساني و کنترل مدارک شرکت ايرانخودرو و کتابخانه ساپکو از ديدگاه کارشناسان اين شرکتها» انجام داده است. نتايج پژوهش نشانگر آن است که بيش از نيمي از کارشناسان ايرانخودرو و ساپکو کمتر از يک ساعت در هفته به کتابخانه مراجعه ميکنند و يا از سايت داخلي کتابخانه استفاده ميکنند. مهمترين انگيزه کارشناسان در استفاده از منابع کتابخانه در هر دو شرکت افزايش معلومات تخصصي ميباشد. کارشناسان از هر دو منبع چاپي و الکترونيکي استفاده ميکنند. کارشناسان هر دو شرکت جديد و روزآمد بودن منابع را متوسط ارزيابي نمودهاند. کارشناسان در هر دو شرکت براي کسب اطلاعات به جز کتابخانه محل کار خود از اينترنت استفاده ميکنند؛ و در رتبه بعدي در ايرانخودرو از دوستان و همکاران و در ساپکو از کتابخانههاي تخصصي ديگر کمک ميگيرند. منابع اطلاعاتي موجود در کتابخانه توانسته است در حد متوسط نيازهاي اطلاعاتي کارشناسان را برطرف سازد. همچنين سرعت ارائه خدمات نيز متوسط ارزيابي شده است. تقريباً نيمي از پاسخدهندگان ميزان رضايت خود از کتابخانه را بين 50-75 درصد دانسته و تاثير خدمات کتابخانه را در فرايند کاري خود، نزديک به همان ميزان ارزيابي کردهاند. مهمترين مشکلاتي که کارشناسان در استفاده از منابع کتابخانه با آن روبهرو هستند عبارتند از: کمبود تعداد منابع مورد نياز در کتابخانه، محدود بودن ساعات کار کتابخانه و کمبود وقت کافي جهت جستجوي اطلاعات.
گروه دوم: بررسی استفادهکنندگان سایر کتابخانههای تخصصی
رهادوست (1355) در پژوهشی با عنوان « ایجاد و توسعه کتابخانه در کارخانهها و مراکز صنعتی ایران» به بررسی کتابخانههای مراکز صنعتي ايران پرداخت. نتايج این پژوهش نشان میدهد که از 61 کارخانهای که به پرسشنامه پاسخ دادهاند فقط 22 کارخانه دارای کتابخانه هستند، که نمايانگر فقر کشور از جهت کتابخانه در مراکز صنعتي و کارخانهها ميباشد. وضعيت کتابخانههاي صنعتي و مراکز اسناد نيز حاکي از آن است که در ايران اکثر کتابخانهها صرفاً در خدمت سازمان وابستهی خود ميباشند و مراجعان خارج از سازمان نميتوانند از تمام خدمات کتابخانهها استفاده کنند. تعداد کتب و مجلات موجود در این کتابخانهها بسیار متفاوت است. هیچ یک از کتابخانهها دارای مواد دیداری و شنیداری نیستند. فقط 12 کتابخانه، کتابهای علمی و فنی دارند. نتایج حاکی از فقدان روشهای طبقهبندی و فهرستنویسی در اکثریت قریب به اتفاق کتابخانههاست. اکثر کتابداران شاغل در این کتابخانهها، تخصص کتابداری ندارند.
استادعلینقیکاشانی (1366) پژوهشی با عنوان «بررسی میزان بازدهی کتابخانه مرکز تحقیقات مخابرات ایران در رابطه با جامعه استفاده کننده از آن» انجام داده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که كتابخانه از نیروی متخصص کمی برخوردار است، لذا علیرغم فراهم ساختن مجموعهاي مفيد، سازماندهی همهی منابع تا کنون انجام نشده است. پژوهشگران اين مركز تحقيقاتي به دليل حجم كار زياد و كمبود وقت داراي برنامهريزي معيني جهت مطالعه مستمر و بالا بردن سطح دانش خود نيستند، به همين دليل استفاده از كتابخانه و مدارك آن تنها در مواقع برخورد با مشكلي در امر تحقيق مطرح ميگردد. اكثر مراجعين جهت دستيابي به مدارك مستقيماً به قفسه مراجعه مينمايند. در مرحله بعد از دوستان و آشنايان خود كمك ميگيرند. كتابخانه مركز تحقيقات مخابرات به دلیل کمبود نیروی متخصص، راههاي استفاده از كتابخانه را با تشكيل كلاسها و سمينارهاي آموزشي، تكثير بروشورهاي راهنما، آموزش انفرادي و ساير راههاي ديگر به پژوهشگران نتوانسته آموزش دهد و از جهت ديگر به علت عدم آشنايي جامعه مورد مطالعه با كتابخانه كه از ضعف كتابخانههاي دانشگاهي و عدم تاكيد نظام آموزشي به استفاده از كتابخانه به عنوان يك ابزار كمك آموزشي ناشي ميگردد، اكثر محققين در بدو ورود به اين مركز با كتابخانه آشنايي نداشته و كلاً نميتوانند از آن جهت تحقيقات خود به نحو مطلوب بهره جويند.
سرداري (1366) به پژوهشی با عنوان «بررسي استفادهکنندگان کتابخانه مرکز تحقيقات ساختمان و مسکن و ميزان کارايي آن در رابطه با استفادهکنندگان» پرداخته است. نتايج این پژوهش نشان ميدهد حدود 60 درصد پژوهشگران این مرکز را تحصیلکردگان خارج از کشور تشکیل میدهند که میتواند بیانگر این مطلب باشد که این تعداد از پژوهشگران با امر پژوهش و کتابخانه و نحوهی استفاده از آن آشنایی بیشتری دارند. اکثریت استفادهکنندگان برای دستیابی به منابع مورد نیاز به کتابخانه مراجعه میکنند ولی کتابخانه با وجود ارائه خدمات به علت کمبود منابع موجود جوابگوی نیازهای تحقیقاتی و مطالعاتی آنان نمیباشد. نیاز به استفاده از منابع و مدارک علمی بیشتر با هدف آشنا شدن با جدیدترین اطلاعات علمی است. از میان منابع مختلف، کتاب بیشتر از همه مورد
