
توسعه پژوهشگر برای بازدید از کتابخانه در محل حضور داشته است.
3-6 اعتبار پرسشنامه
«وقتی از روایی وسیلهی اندازهگیری سخن میگوییم، در پی پاسخگویی به این پرسش هستیم که آیا وسیلهی اندازهگیری، همان چیزی را که پژوهنده درصدد اندازهگیری آن است، اندازه میگیرد یا نه؟» (دیانی، 1382: 116). برای سنجش روایی، پرسشنامه به 10 نفر از متخصصان کتابداری و اطلاعرسانی ارائه شد و بر اساس نظرات این افراد تغییراتی در پرسشنامه اعمال شد.
پایایی هر وسیله اندازهگیری، به ثبات، همسازی و هماهنگی درونی آن بستگی دارد. پایاترین وسیله اندازهگیری، وسیلهای است که از کاربرد تکراری آن، نتایج صد در صد واحدی به دست آید (دیانی، 1382: 17-18). برای سنجش پایایی پرسشنامه نیز ابتدا در میان گروه کوچکی از جامعه (15 نفر) توزیع شد و پس از جمعآوری، ضریب آلفای کرونباخ آن محاسبه گردید. به دلیل تفاوت میان پرسشهای پرسشنامه، این پرسشها به سه دسته تقسیم شدند. یک دسته سئوال مربوط به میزان رضایت متخصصان از اجزای خدمات کتابخانه است که ضریب آلفای کرونباخ آن 0.783 محاسبه شد. دسته دوم سئوال مربوط به مشکلات متخصصان در استفاده از کتابخانه است که ضریب آلفای کرونباخ آن 0.748 محاسبه شد. سایر پرسشهای پرسشنامه نیز در دسته سوم قرار گرفتند و ضریب آلفای کرونباخ آنها 0.769 محاسبه شد. این نتایج نشان میدهد که پرسشنامه از پایایی لازم برخوردار است.
3-7 روش تجزیه و تحلیل دادهها
در این پژوهش دادههای جمعآوری شده با استفاده از روشهای موجود در آمار توصیفی در قالب جداول توزیع فراوانی و نمودار تلخیص گردید. لازم به توضیح است که کلیه آزمونها توسط نرمافزار آماری Spss انجام شده است و نمودارها با استفاده از نرمافزار Excel تهیه شدهاند.
فصل 4
یافتههای پژوهش
4-1 مقدمه
در این فصل یافتههای حاصل از پرسشنامهها استخراج میشود و با کمک جداول و نمودارها بیان میشود. سئوالات پرسشنامه45 به سه بخش کلی تقسیم شدهاند که عبارتند از:
الف) اطلاعات شخصی
ب) انگیزه، منابع و روشهای کسب اطلاعات
ج) خدمات کتابخانه
در ادامه به سئوالات هر یک از این بخشها پرداخته میشود و یافتههای حاصل از آنها با استفاده از جداول و نمودارها بیان خواهد شد.
4-1-1 اطلاعات جمعیت شناختی
این بخش از 5 سئوال در ارتباط با جنسیت، سن، مقطع تحصیلی، رشته تحصیلی، و سابقه کار تشکیل شده است. نتایج این سئوالات عبارتند از:
4-1-1-1 جنسیت
جدول 4-1 نشاندهندهی توزیع جنسیتی متخصصان در مراکز تحقیق و توسعه صنعت خودروی ایران است. نتایج نشان میدهد که اکثر متخصصان (92.6 درصد) مرد هستند.
جدول 4-1 جنسیت به تفکیک مراکز تحقیق و توسعه
جنسیت
زن
مرد
بیپاسخ
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
ایپکو
0
0 %
56
100 %
0
0%
ان.پی.دی
7
8 %
76
89.4 %
2
2.3 %
سایپا
3
8.1 %
33
89.1 %
1
2.7 %
مجموع
10
5.6%
165
92.6%
3
1.6%
4-1-1-2 سن
کمترین سن از میان متخصصان این مراکز 23 سال و بیشترین سن 49 سال بوده است. این بازه نمایانگر جوان بودن متخصصان است. با توجه به قدمت کم این مراکز این مسئله طبیعی به نظر میرسد. جدول 4-2 توزیع فراوانی سن متخصصان را نشان میدهد. در همهی مراکز تحقیق و توسعهی صنعت خودروی ایران بیشتر افراد در فاصلهی سنی 30-40 سال قرار دارند، و افراد با سن بین 20 تا 30 سال در مرتبه دوم قرار دارند. از نتایج به دست آمده میتوان نتیجه گرفت که اکثر متخصصان مراکز تحقیق و توسعه صنعت خودروی ایران جوان هستند و کمتر از 40 سال سن دارند.
جدول 4-2 سن متخصصان به تفکیک مراکز تحقیق و توسعه
بی پاسخ
50-40
40-30
30-20
سن
درصد
تعداد
درصد
تعداد
درصد
تعداد
درصد
تعداد
5.3%
3
1.7%
1
50%
28
42.8%
24
ایپکو
7%
6
11.7%
10
47%
40
51.7%
29
ان.پی.دی
8.1%
3
21.6%
8
43.2%
16
27%
10
سایپا
6.7%
12
10.6%
19
47.1%
84
35.3%
63
مجموع
4-1-1-3 مقطع تحصیلی
در این مراکز متخصصان با سطوح تحصیلی متفاوت (فوق دیپلم، کارشناسی، کارشناسی ارشد، و دکترا) به فعالیت میپردازند. توزیع فراوانی و درصد متخصصان هر مقطع تحصیلی در هر مرکز تحقیق و توسعه در جدول 4-3 نمایش داده شده است. نتایج نشان میدهد که در مراکز تحقیق و توسعه صنعت خودروی ایران متخصصان بیشتر در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد هستند و کمترین تعداد را متخصصان با مدرک فوق دیپلم به خود اختصاص دادهاند.
جدول 4-3 مقطع تحصیلی به تفکیک مراکز تحقیق و توسعه
دکترا
کارشناسی ارشد
کارشناسی
فوق دیپلم
مقطع تحصیلی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
11%
6
36%
20
48%
27
5.3%
3
ایپکو
6%
5
22%
19
71%
60
1%
1
ان.پی.دی
3%
1
32%
12
49%
18
16%
6
سایپا
6.7%
12
28.6%
51
58.9%
105
5.6%
10
مجموع
4-1-1-4 رشته تحصیلی
متخصصان این مراکز در رشتههای گوناگونی تحصیل کردهاند، اما اکثر متخصصان این مراکز فارغالتحصیلان رشته مکانیک هستند. در شرکت ایپکو بیشتر متخصصان (80 درصد) در رشته مکانیک هستند، و رشته صنایع با 9 درصد در رتبه دوم قرار دارد. در شرکت ان.پی.دی نیز مکانیک با 73 درصد بیشترین تعداد را به خود اختصاص داده است، و صنایع با 12 درصد در مکان دوم قرار دارد. 78 درصد متخصصان در شرکت سایپا در رشته مکانیک تحصیل کردهاند (جدول 4-4). لازم به ذکر است رشتههای مهندسی نرمافزار، مهندسی فناوری اطلاعات، طراحی صنعتی، مدیریت آموزشی، مدیریت اجرایی، و ریاضی به دلیل آن که تعداد کمی را شامل میشدند در گروه سایر رشتهها طبقهبندی شدهاند.
جدول 4-4 رشته تحصیلی به تفکیک مراکز تحقیق و توسعه
سایر رشتهها
متالوژی
صنایع
برق و الکترونیک
مکانیک
رشته تحصیلی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
5.4%
3
3.6%
2
8.9%
5
1.8%
1
80.4%
45
ایپکو
4.7%
4
3.6%
3
11.8%
10
7.1%
6
72.9%
62
ان.پی.دی
8.1%
3
0%
0
5.4%
2
5.4%
2
78.4%
29
سایپا
5.6%
10
2.8%
5
9.5%
17
5%
9
76.4%
136
مجموع
4-1-1-5 سابقه کار
سابقه کار پاسخدهندگان در این مراکز بین 1 تا 18 سال متغیر بوده است. همانطور که قبلاً هم گفته شد، به دلیل قدمت کم این مراکز سابقه کار افراد در این مراکز کم است. در شرکت ایپکو بیشتر افراد (48.2 درصد) بین 5 تا 10 سال سابقه کار دارند، و افراد با سابقه کار کمتر از 5 سال در رتبه دوم قرار دارند. در ان.پی.دی نیز بیشتر افراد (48.2 درصد) بین 5 تا 10 سال سابقه کار دارند، و افراد با سابقه کار کمتر از 5 سال در رتبه دوم قرار دارند. اما در سایپا بیشتر افراد بین 10 تا 15 سال سابقه کار دارند (32.4 درصد)، و افراد با سابقه کار کمتر از 5 سال در رتبه دوم قرار دارند (جدول 4-5). لازم به ذکر است که مرکز تحقیقات سایپا قدیمیترین مرکز تحقیق و توسعه صنعت خودروی ایران است، به همین دلیل متخصصان این مرکز از سابقه کاری بیشتری برخوردارند.
جدول 4-5 سابقه کار متخصصان به تفکیک مراکز تحقیق و توسعه
15-20 سال
10-15 سال
5-10 سال
کمتر از 5 سال
سابقه کار
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
0%
0
8.9%
5
48.2%
27
42.8%
24
ایپکو
5.8%
5
14.1%
12
48.2%
41
31.7%
27
ان.پی.دی
18.9%
7
32.4%
12
21.6%
8
27%
10
سایپا
6.7%
12
16.2%
29
42.6%
76
34.2%
61
مجموع
4-1-2 انگیزه، منابع و روشهای کسب اطلاعات
این بخش از پرسشنامه از 10 سئوال تشکیل شده بود و هدف از طرح این سئوالها کسب اطلاعاتی در ارتباط با میزان و چگونگی استفاده از کتابخانه، هدف و انگیزه افراد از استفاده از کتابخانه، و روشهای کسب اطلاعات میباشد. دادههای حاصل از این بخش به شرح زیر میباشد.
4-1-2-1 میزان استفاده از کتابخانه
در جدول 4-6 میزان استفاده متخصصان مراکز تحقیق و توسعه صنعت خودروی ایران از کتابخانههای وابسته نمایش داده شده است. بیشتر متخصصان ایپکو (57 درصد) کمتر از یک ساعت در هفته از کتابخانه استفاده میکنند و 21 درصد بین یک تا سه ساعت در هفته از کتابخانه استفاده میکنند. بیشتر متخصصان ان.پی.دی نیز (55.3 درصد) کمتر از یک ساعت در هفته از کتابخانه استفاده میکنند، و 23.5 درصد آنها از کتابخانه استفاده نمیکنند. 40.5 درصد متخصصان سایپا از کتابخانه استفاده نمیکنند، و 40.5 درصد نیز کمتر از یک ساعت در هفته از کتابخانه استفاده میکنند. به طور کلی بیشتر متخصصان مراکز تحقیق و توسعه صنعت خودروی ایران (52.8 درصد) به طور متوسط کمتر از یک ساعت در هفته از کتابخانه استفاده میکنند. بعد از آن تعداد افرادی که از کتابخانه استفاده نمیکنند (25.8 درصد) در رتبه دوم قرار میگیرد. در مجموع نتایج نشان میدهد که متخصصان به میزان کمی از کتابخانههای مراکز تحقیق و توسعهی صنعت خودروی ایران استفاده میکنند. نمودار 4-1 میزان استفاده متخصصان از کتابخانه را نمایش میدهد.
جدول 4-6 میزان استفاده از کتابخانه به تفکیک مراکز تحقیق و توسعه
بیپاسخ
بیش از 5 ساعت
3 تا 5 ساعت
1 تا 3 ساعت
کمتر از یک ساعت
استفاده نمیکنم
میزان استفاده از کتابخانه
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
0%
0
0%
0
1.8%
1
21.4%
12
57.1%
32
19.6%
11
ایپکو
1.2%
1
1.2%
1
0%
0
18.8%
16
55.3%
47
23.5%
20
ان.پی.دی
2.7%
1
5.4%
2
2.7%
1
8.1%
3
40.5%
15
40.5%
15
سایپا
1.1%
2
1.7%
3
1.1%
2
17.4%
31
52.8%
94
25.8%
46
مجموع
نمودار 4-1 میزان استفاده از کتابخانه به تفکیک مراکز تحقیق و توسعه
4-1-2-2 میزان امانت
همانطور که در جدول 4-7 نشان داده شده است، بیشتر متخصصان ایپکو (62.5 درصد) در یک ماه کمتر از دو کتاب از کتابخانه امانت میگیرند. در ان.پی.دی نیز بیشتر متخصصان (49.4 درصد) کمتر از دو کتاب در ماه امانت میگیرند. در سایپا هم بیشتر متخصصان (45.9 درصد) کمتر از دو کتاب در ماه از کتابخانه امانت میگیرند. در مجموع میتوان گفت که بیشتر متخصصان مراکز تحقیق و توسعه صنعت خودروی ایران (52.8 درصد) کمتر از دو کتاب در ماه از کتابخانه امانت میگیرند. نمودار 4-2 میزان امانت متخصصان هر مرکز تحقیق و توسعه را به تصویر میکشد.
جدول 4-7 میزان امانت به تفکیک مراکز تحقیق و توسعه
بیپاسخ
بیش از 5 کتاب
2 تا 5 کتاب
کمتر از 2 کتاب
امانت نمیگیرم
میزان امانت
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
1.8%
1
0%
0
14.3%
8
62.5%
35
21.4%
12
ایپکو
1.2%
1
0%
0
14.1%
12
49.4%
42
35.3%
30
ان.پی.دی
2.7%
1
0%
0
10.8%
4
45.9%
17
40.5%
15
سایپا
1.6%
3
0%
0
13.4%
24
52.8%
94
32%
57
مجموع
نمودار 4-2 میزان امانت به تفکیک مراکز تحقیق و توسعه
4-1-2-3 هدف متخصصان از استفاده از کتابخانه
همانطور که در جدول 4-8 نیز نمایش داده شده است، مهمترین هدف متخصصان هر سه مرکز تحقیق و توسعه صنعت خودروی ایران از استفاده از کتابخانه، افزایش معلومات تخصصی (80.8 درصد) بوده است46. روزآمد کردن اطلاعات (47.7 درصد) و انجام پژوهش یا طرحهای پژوهشی (42.6 درصد) به ترتیب در رتبههای دوم و سوم قرار گرفتند.
بیشتر متخصصان ایپکو (76.8 درصد) هدف از استفاده از کتابخانه را افزایش معلومات تخصصی دانستهاند. روزآمد کردن اطلاعات با 55.4 درصد در رتبهی دوم، و انجام پژوهش یا طرحهای پژوهشی (42.9 درصد) در رتبه سوم قرار دارد.
در ان.پی.دی نیز بیشتر متخصصان (85.9 درصد) افزایش معلومات تخصصی را هدف استفاده از کتابخانه دانستهاند. روزآمد کردن اطلاعات با 47 درصد دومین هدف،
