
و انجام پژوهش یا طرحهای پژوهشی با 42.4 درصد، سومین هدف دانسته شده است.
در سایپا نیز بیشتر متخصصان (75.7 درصد) هدف از استفاده از کتابخانه را افزایش معلومات تخصصی دانستهاند. انجام پژوهش یا طرحهای پژوهشی با 43.2 درصد در رتبهی دوم، و روزآمد کردن اطلاعات با 37.8 درصد در رتبه سوم قرار دارد.
جدول 4-8 هدف متخصصان از استفاده از کتابخانه به تفکیک مراکز تحقیق و توسعه
بیپاسخ
تصمیمگیری علمی
گذراندن اوقات فراغت
انجام طرحهای توسعهای سازمان
انتشار و ارائه آثار علمی
انجام طرح های پژوهشی
افزایش معلومات تخصصی
بالابردن سطح معلومات عمومی
روزآمد کردن اطلاعات
ادامه تحصیل
حفظ یا ارتقا جایگاه شغلی
هدف استفاده از کتابخانه
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
5.4%
3
25%
14
12.5%
7
26.8%
15
16.1%
9
42.9%
24
76.8%
43
21.4%
12
55.4%
31
23.2%
13
21.4%
12
ایپکو
2.4%
2
34.1%
29
3.5%
3
20%
17
10.6%
9
42.4%
36
85.9%
73
14.1%
12
47.1%
40
16.5%
14
17.6%
15
ان.پی.دی
2.7%
1
24.3%
9
2.7%
1
18.9%
7
8.1%
3
43.2%
16
75.7%
28
32.4%
12
37.8%
14
13.5%
5
13.5%
5
سایپا
3.3%
6
29.2%
52
5.8%
11
21.9%
39
11.2%
21
42.6%
76
80.8%
144
20/2%
36
47.7%
85
17.9%
32
17.9%
32
مجموع
4-1-2-4 روشهای تامین اطلاعات
متخصصان از روشهای گوناگونی برای تامین اطلاعات مورد نیاز خود استفاده میکنند. هدف از طرح این سئوال، تعیین پرکاربردترین روش تامین اطلاعات در میان متخصصان مراکز تحقیق و توسعه صنعت خودروی ایران بوده است. جدول 4-9 نشاندهندهی میزان استفاده از هر روش توسط متخصصان این مراکز برای تامین اطلاعات مورد نیاز است47.
پرکاربردترین روش برای تامین اطلاعات مورد نیاز متخصصان مراکز تحقیق و توسعه صنعت خودروی ایران جستجو در اینترنت (96.1 درصد) است. استفاده از کتابخانه محل کار (66.9 درصد)، و تماس با دوستان و همکاران (47.2 درصد) به ترتیب در رتبههای دوم و سوم قرار میگیرند.
متخصصان ایپکو بعد از جستجو در اینترنت (98.2 درصد)، استفاده از کتابخانه محل کار (71.4 درصد)، و سپس تماس با دوستان و همکاران (46.4 درصد) را پرکاربردترین روش تامین اطلاعات دانستهاند. متخصصان ان.پی.دی نیز بعد از جستجو در اینترنت (95.3 درصد)، استفاده از کتابخانه محل کار (72.9 درصد)، و سپس تماس با دوستان و همکاران (52.9 درصد) را پرکاربردترین روش تامین اطلاعات دانستهاند.
در سایپا نیز متخصصان بیشتر از اینترنت (94.6 درصد) برای تامین اطلاعات استفاده میکنند. بعد از آن استفاده از کتابخانه محل کار (45.9 درصد) و تماس با دوستان و همکاران (35 درصد) در رتبه دوم و سوم قرار میگیرند.
این نتایج نشان میدهد که امروزه کاربرد اینترنت آنقدر وسعت یافته است که اکثر متخصصان برای تامین اطلاعات مورد نیاز خود از آن استفاده میکنند. اما در عین حال برای متخصصان، کتابخانه نیز همچنان پرکاربرد است و آنها برای تامین اطلاعات مورد نیاز خود از آن استفاده میکنند.
جدول 4-9 روشهای تامین اطلاعات به تفکیک مراکز تحقیق و توسعه
جستجو در اینترنت
شرکت در جلسات و سمینارها
تماس با دوستان و همکاران
استفاده از کتابخانههای تخصصی دیگر
استفاده از کتابخانه شخصی
استفاده از کتابخانه محل کار
روشهای تامین اطلاعات
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
98.2%
55
30.4%
17
46.4%
26
17.9%
10
26.8%
15
71.4%
40
ایپکو
95.3%
81
20%
17
52.9%
45
11.8%
10
29.4%
25
72.9%
62
ان.پی.دی
94.6%
35
21.6%
8
35.1%
13
13.5%
5
35.1%
13
45.9%
17
سایپا
96.1%
171
23.6%
42
47.2%
84
14%
25
29.8%
53
66.9%
119
مجموع
4-1-2-5 جدید و روزآمد بودن منابع کتابخانه
بیشتر متخصصان مراکز تحقیق و توسعه صنعت خودروی ایران (52.8 درصد) میزان جدید و روزآمد بودن منابع کتابخانه را متوسط ارزیابی کردهاند (جدول 4-10). 57 درصد متخصصان ایپکو روزآمد بودن منابع کتابخانه را متوسط، 16 درصد کم، و 14 درصد زیاد دانستهاند. اکثر متخصصان ان.پی.دی (52.9 درصد) روزآمد بودن منابع را متوسط، 17.6 درصد کم، و 14 درصد زیاد ارزیابی کردهاند. 45.9 درصد متخصصان سایپا نیز جدید و روزآمد بودن منابع کتابخانه را متوسط، 16.2 درصد کم، و 13.5 درصد زیاد دانستهاند. البته 19 درصد متخصصان سایپا به این سئوال پاسخ ندادهاند.
جدول 4-10 جدید و روزآمد بودن منابع کتابخانه به تفکیک مراکز تحقیق و توسعه
بیپاسخ
خیلی زیاد
زیاد
متوسط
کم
خیلی کم
روزآمد بودن منابع
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
7.1%
4
1.8%
1
14.3%
8
57.1%
32
16.1%
9
3.6%
2
ایپکو
9.4%
8
2.4%
2
14.1%
12
52.9%
45
17.6%
15
3.5%
3
ان.پی.دی
18.9%
7
0%
0
13.5%
5
45.9%
17
16.2%
6
5.4%
2
سایپا
10.6%
19
1.6%
3
14%
25
52.8%
94
16.8%
30
3.9%
7
مجموع
نظر متخصصان مراکز تحقیق و توسعه صنعت خودرو در مورد جدید و روزآمد بودن منابع کتابخانه در نمودار 4-7 نیز برای مقایسه بهتر نشان داده شده است.
نمودار 4-3 جدید و روزآمد بودن منابع کتابخانه به تفکیک مراکز تحقیق و توسعه
4-1-2-6 شکل منابع اطلاعاتی
بر طبق نتایج جدول 4-11 متخصصان بیشتر از منابع غیرچاپی و الکترونیکی استفاده میکنند (84.2 درصد). اکثر متخصصان ایپکو (89.3 درصد) بیشتر از منابع غیرچاپی و الکترونیکی استفاده میکنند و 10.7 درصد آنها بیشتر از منابع چاپی استفاده میکنند. در ان.پی.دی نیز 84.7 درصد بیشتر از منابع غیرچاپی و الکترونیکی استفاده میکنند و 14.1 درصد بیشتر از منابع چاپی استفاده میکنند. 75.7 درصد متخصصان سایپا هم بیشتر از منابع غیرچاپی و الکترونیکی، و 21.6 درصد آنها بیشتر از منابع چاپی استفاده میکنند.
جدول 4-11 شکل منابع اطلاعاتی به تفکیک مراکز تحقیق و توسعه
بی پاسخ
غیر چاپی و الکترونیکی
چاپی
شکل منبع
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
0%
0
89.3%
50
10.7%
6
ایپکو
1.2%
1
84.7%
72
14.1%
12
ان.پی.دی
2.7%
1
75.7%
28
21.6%
8
سایپا
1.1%
2
84.2%
150
14.6%
26
مجموع
4-1-2-7 روشهای جستجوی منابع چاپی
متخصصان مراکز تحقیق و توسعه صنعت خودروی ایران برای جستجوی منابع چاپی از روشهای گوناگونی استفاده میکنند. اما همان طور که در جدول 4-12 نشان داده شده است بیشتر آنها (57.3 درصد) ازفهرستهای رایانهای استفاده میکنند. مراجعه به کتابدار با 18.5 درصد و مراجعه مستقیم به قفسه با 12.9 درصد در رتبه دوم و سوم قرار دارند48. نکته قابل توجه اینکه از میان پاسخها در هر سه مرکز تحقیق و توسعه تعداد زیادی بیپاسخ وجود دارد(28.6 درصد). به نظر میرسد دلیل آن استفاده بیشتر متخصصان از منابع الکترونیکی باشد (همانطور که در سئوال قبل بررسی شد). نمودار 4-4 روشهای جستجو منابع چاپی توسط متخصصان را نشان میدهد.
جدول 4-12 روشهای جستجوی منابع چاپی به تفکیک مراکز تحقیق و توسعه
بیپاسخ
مراجعه به کتابدار
پیگیری استنادها
فهرستها، نمایهها و چکیدهنامهها
مستقیم از قفسه
فهرست رایانهای
برگهدان
روشهای جستجوی منابع چاپی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
26.8%
15
21.4%
12
1.8%
1
1.8%
1
17.9%
10
58.9%
33
1.8%
1
ایپکو
22.4%
19
17.6%
15
5.9%
5
4.7%
4
14.1%
12
62.4%
53
1.2%
1
ان.پی.دی
45.9%
17
16.2%
6
0%
0
8.1%
3
2.7%
1
43.2%
16
0%
0
سایپا
28.6%
51
18.5%
33
3.3%
6
4.4%
8
12.9%
23
57.3%
102
1.1%
2
مجموع
نمودار 4-4 روشهای جستجوی منابع چاپی به تفکیک مراکز تحقیق و توسعه
4-1-2-8 روشهای جستجوی منابع الکترونیکی
نتایج به دست آمده (جدول 4-13) حاکی از آن است که بیشتر متخصصان مراکز تحقیق و توسعه صنعت خودروی ایران (92.1 درصد) برای جستجوی منابع الکترونیکی از اینترنت استفاده میکنند49. سایت داخلی کتابخانه با 27 درصد دومین روش جستجوی منابع الکترونیکی متخصصان میباشد. پایگاههای اطلاعاتی با 20.2 درصد در رتبه سوم قرار دارد.
91.1 درصد متخصصان ایپکو برای جستجوی منابع الکترونیکی از اینترنت استفاده میکنند، 33.9 درصد از سایت داخلی کتابخانه، و 21.4 درصد از پایگاههای اطلاعاتی استفاده میکنند. بیشتر متخصصان ان.پی.دی (92.9 درصد) برای جستجوی منابع الکترونیکی از اینترنت استفاده میکنند، 25.9 درصد از سایت داخلی کتابخانه، و 20 درصد از سایت داخلی شرکت استفاده میکنند.
91.9 درصد متخصصان سایپا برای جستجوی منابع الکترونیکی از اینترنت استفاده میکنند، 29.7 درصد از پایگاههای اطلاعاتی، و 18.9 درصد از سایت داخلی کتابخانه استفاده میکنند.
همانطور که در جدول 4-13 و نمودار 4-5 نشان داده شده است، متخصصان مراکز تحقیق و توسعه صنعت خودروی ایران، برای جستجوی منابع الکترونیکی از روشهایی مانند گروههای بحث الکترونیکی، خبرنامههای الکترونیکی، RSS، و اشاعهی گزینشی اطلاعات بسیار کم استفاده میکنند.
جدول 4-13 روشهای جستجوی منابع الکترونیکی به تفکیک مراکز تحقیق و توسعه
بیپاسخ
اشاعه گزینشی اطلاعات
RSS
خبرنامههای الکترونیکی
گروههای بحث الکترونیکی
سایت داخلی شرکت
سایت داخلی کتابخانه
پایگاههای اطلاعاتی
اینترنت
روشهای جستجوی منابع الکترونیکی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
درصد
فراوانی
1.8%
1
0%
0
1.8%
1
3.6%
2
0%
0
14.3%
8
33.9%
19
21.4%
12
91.1%
51
ایپکو
3.5%
3
1.2%
1
1.2%
1
3.5%
3
1.2%
1
20%
17
25.9%
22
15.3%
13
92.9%
79
ان.پی.دی
2.7%
1
0%
0
0%
0
5.4%
2
2.7%
1
13.5%
5
18.9%
7
29.7%
11
91.9%
34
سایپا
2.8%
5
0.6%
1
1.1%
2
3.9%
7
1.1%
2
16.9%
48
27%
48
20.2%
36
92.1%
164
مجموع
نمودار 4-5 روشهای جستجوی منابع الکترونیکی به تفکیک مراکز تحقیق و توسعه
4-1-2-9 میزان استفاده از انواع منابع اطلاعاتی
برای تعیین میزان استفاده از انواع منابع اطلاعاتی پرسشی در پرسشنامه طرح شده است، به گونهای که متخصصان میزان استفاده از منابع مختلف را با اختصاص دادن یک عدد مشخص مینمایند. عددِ تخصیصداده شده به هر منبع اولویت استفاده از آن منبع نزد متخصص را نشان میدهد. ترکیب 13 نوع منبع اطلاعاتی و اختصاص اولویت 1 تا 13 به هر منبع، موجب میشود که توصیف پاسخهای این پرسش به شکلی خاص ارائه گردد. سیزده جدول و سیزده نمودار در پیوست 5 ارائه شده است که هر جفت جدول و نمودار نمایشگرِ میزان استفاده از یک منبع اطلاعاتی میباشد. این نمودارها و جداول دو کاربرد مهم دارند: اول اینکه میتوان مشخص کرد که در یک مرکز تحقیق و توسعهی مشخص، یک منبع خاص (مانند کتاب فارسی) به ترتیب اولویت در استفادهی بیشتر، چندمین مقام را دارد. دوم این که بر اساس این نمودارها و جداول میتوان مقایسهای میان اولویت (میزان استفاده از) یک منبع خاص در بین متخصصان مراکز مختلف تحقیق و توسعه انجام داد.
از آنجا که هر یک از متخصصان میزان استفاده از منابع مختلف را با اعداد یک تا سیزده به گونهای مشخص نموده است که منبع با بیشترین استفاده رتبه اول و منبع با کمترین
