و ارزان قیمت اطلاعات و یا ترویج و اشاعۀ طرز فکرها، ایده‌ها و ارزشها بکار برده می‌شوند. پوسترها جنبۀ همگانی داشته و می‌خواهند فکر یا ایده‌ای را در بیننده ایجاد یا تقویت و القاء نمایند. بدین جهت هر چقدر پیامها را ساده تر و مستقیم تر ارائه دهند، تاثیر آنها زیادتر و موثرتر خواهد بود.
8- عكس و پروژكتور اوپك :تصوير يك رسانه دیداری ديداري غيرشفاف دو بعدي است كه افراد، مكانها، اشياء يا روابط بين آنها را نشان مي دهد. وعکس‌های کوچک را می‌توان با پروژكتور اوپك بر روی پرده در اندازه بزرگ منعکس نمود.
ج- رسانه‌هاي تصويري شفاف
اين دسته از رسانه‌هاي ديداري غيرنوشتاري شامل اعضاي زير است:
1- ميكروفورم‌ها: رسانه‌هایی که مقادیر زیادی از اطلاعات را در سطح و فضایی کوچک و شفاف نگهداری می‌کنند.این کار از طریق عکاسی با دوربین‌های مخصوص انجام می‌شود.و شامل میکروفیلم و میکروفیش و میکرو کارت می‌باشد.
2- طلق شفاف و پروژكتور اورهد: طلق شفاف يك رسانه ديداري شفاف است كه از تصويري رنگي يا سياه و سفيد بر روي سطحي از استات يا پلاستيك شفاف تشكيل شده است. دستگاهي كه طلقهاي شفاف را با آن نشان مي دهند پروژكتور اورهد نام دارد.
3- اسلايد و پروژكتور اسلايد صفحات شفاف و یا فیلم‌های مثبت دارای تصویر که در اثر عبور نور از آنها تصویر بر روی پرده نمایش و یا مانیتور پروژکتور منعکس می‌شود. به عبارتی اسلاید عبارت است از: تصاویر ترسیم شده بر روی یک صفحه شفاف یا فیلم‌های مثبتی از عکس‌ها که در اثر عبور نور از آنها تصویر را بر روی پرده و یا دیوار منعکس می‌کنند.
4- فيلم استريپ و پروژكتور فيلم استريپ: این رسانه از تعدادی تصاویر مربوط به هم که روی فیلم‌های 35 میلی متری چاپ می‌شوند، تشکیل گردیده است و دارای نظم و ترتیب می‌باشند. فیلم استریپ از حیث ظاهری شباهت زیادی به فیلم‌های متحرک دارند و تنها فرق آنها در این است که فیلم‌های متحرک دارای خصوصیت حرکت هستند ولی فیلم استریپ تصاویر ثابت ارائه می‌دهد. فیلم استریپ شامل تعدادی تصاویر است که به هر یک از آنها یک قاب یا فریم (Frame) می‌گویند. و ممکن است یک قابی و یا دو قابی باشد.
II. رسانه‌هاي شنيداري
رسانه‌هاي شنيداري با تكيه بر حس شنوايي تهيه شده و از طريق شنيدن مورد استفاده قرار مي‌گيرند. اعضاي اين طبقه از رسانه‌ها عبارتند از :
1- بيان معلم: توضیحات معلم به تنهایی یکی از رسانه‌های رایج و پر کاربرد است البته مانند سایر رسانه‌های شنیداری مدت تمرکز دانش آموزان برای این رسانه بسیار کم است مگر این که با رسانه‌های مکمل همچون عکس و آزمایش و… همراه باشد.
2- برنامه‌های آموزشی راديو: برخی از برنامه‌های رادیویی مستقیم یا غیرمستقیم مرتبط و متناسب بامفاهیم آموزشی و قابل استفاده در کلاس درس بوده و یا به عنوان تکلیف درسی قابل ارجاع هستند.
3- صفحه‌هاي گرامافون آموزشی : گرچه در حال حاضر از رسانه‌های فراموش شده محسوب می‌شود اما روزگاری رسانه‌ای جالب برای آموزش زبان بوده است.
4-لوح فشرده یا cdصوتی: این رسانه نیازمند دستگاه پخش cd و یا رایانه می‌باشد.
5- تلفن گویای آموزشی: در اکثر ادارات آموزش خدمت جدیدی به دانش آموزان و خانواده آنها از طریق تلفن گویای آموزشی ارائه می‌گردد. به این ترتیب که شماره تلفن‌های خاصی اعلام شده و در ساعات تعیین شده ، افرادی متخصص پاسخگوی سوالات آموزشی هستند.
6- نوارهاي شنيداري و ضبط صوت: با وجود گسترش رایانه و لوح فشرده اما همچنان نوار کاست و ضبط صوت به دلیل سهولت در برنامه‌های آموزشی جایگاه خود را از دست نداده است.
III. رسانه‌هاي ديداري –شنيداري
در طبقه رسانه‌هاي ديداري-شنيداري از دو حس بينايي و شنوايي براي انتقال پيام‌ها استفاده مي‌شود. برخي از رسانه‌هاي اين طبقه همان رسانه‌هاي ديداري شفاف هستند كه با صدا همراه شده‌اند و برخي نيز رسانه‌هاي مستقل و جديدي هستند. اين طبقه به دو گروه تقسيم مي‌شود.
1- رسانه‌هاي ديداري-شنيداري ساكن
در گروه رسانه‌هاي ديداري-شنيداري ساكن، انواع رسانه‌هاي ديداري غيرمتحرك با صدا همراه مي‌شوند. از جمله اعضاي اين گروه عبارتند از:
الف- كتاب و نوار يا CD شنيداري.
ب- مجموعه‌ي عكس و نوار يا CD شنيداري.
ج- مجموعه‌ي اسلايد يا فيلم استرتپ ناطق.
2- رسانه‌هاي ديداري –شنيداري متحرك
ويژگي اين گروه از رسانه‌هاي ديداري-شنيداري القاي توهم حركت است. اعضاي اين گروه عبارتند از:
الف- فيلم متحرك و پروژكتور فيلم فيلم‌ها يك سلسله تصاوير ثابت هستند كه پشت سر هم و با سرعت از يك جسم در حال حركت تصوير برداري شده اند. براي نشان دادن فيلم از دستگاهي به نام پروژكتور فيلم استفاده مي كنند.
ب- برنامه‌هاي تلويزيوني، تلويزيون، ويديو و ويديو پروژكتور: نوارها و كاستهاي ويدئويي مانند فيلم عمل مي كنند و مي توان آنها را براي رسيدن همان هدفها به كار برد و چون داراي چهار ويژگي صدا، تصوير،رنگ و حركت مي باشند مي توانند بسياري از گيرنده‌هاي حسي را به كار گيرند.دستگاهي كه به كمك آن نوار ويدئو را نشان مي دهيم تلويزيون و دستگاه ویدئو است.
ج- رايانه و ديتاپروژكتور: برای استفاده از رایانه به منظور ارائه مفاهیم به همه یا گروهی از دانش آموزان کلاس ازدیتا پروژکتوری بهره می‌گیریم این دستگاه در فضایی روشن با قابلیت بزرگ نمایی بسیار بالا و وشفافیت تصویری قوی علاوه بر رایانه امکان بازتاب ورودی‌های دیگری مثل ویدئو و دستگاه تجسم گر و دوربین را نیز دارد.
د- تجسم‌گر یا ويديو ايميجر (ويژوآلايزر) از دستگاه‌های جدید است که یک صفحه مسطح برای قرار دادن مواد آموزشی دارد ویک بازوی تلسکوپی که در واقع یک دوربین است که قابلیت نمایش تصاویر معمولی، اسلاید، طلق شفاف، اشیای سه بعدی و حتی پدیده‌های متحرک را از طریق تلویزیون و یا مانیتور و همچنین دیتا پروژکتور فراهم می‌کند.
IV: رسانه‌هاي چندحسي
مخاطب رسانه‌هاي طبقه‌ي چندحسي بايد از چند حس خود كمك گيرد. به عبارت ديگر، اين رسانه‌ها بر چند حس مخاطب تاثير مي‌گذارند. اين طبقه به سه گروه زير تقسيم مي‌شود:
1- رسانه‌هاي سه بعدي
رسانه‌هاي سه بعدي با داشتن طول و عرض و ضخامت (حجم) و گاه صدا و حركت بر چند حس مخاطب تاثير مي‌گذارند. اعضاي اين گروه عبارتند از:
الف- شيء واقعي: آن دسته از اشیاء هستند که هیچ گونه تغییری جز اینکه آنها را از محیط واقعیشان جدا کرده اند، در آنها داده نشده است. به عبارت دیگر آنها دقیقاً خودشان هستند به استثنای اینکه آنها را از محیط اصلی و واقعیشان جدا کرده و به اماکن آموزشی آورده اند و دست نخورده بوده و اندازه واقعی خود را دارا هستند. یک موتور اتومبیل، گیاهان و غیره نمونه‌هایی از اشیاء واقعی تغییر نیافته به شمار می‌روند.
ب- مدل مدلها، اشیاء واقعی تغییر یافته و سه بعدی و تولید مجدد اقلام ظریف و گران قیمت هستند که می‌توانند به قیمت قابل قبول و ایمنی لازم برای استفاده ساخته شوند. مدلها را تولید مجدد اشیاء واقعی و حقیقی می‌دانند. مدلها را می‌توان اندازه واقعیت، بزرگتر از واقعیت یا کوچکتر از واقعیت تهیه نمود.ولی در هر حال بایستی در نظر داشت که خصوصیات و ویژگیهای عمومی‌و کلی اشیاء واقعی مورد نظر باید در آنها وجود داشته باشد. مانند مدل چشم انسان.
ج- ماكت: ماکتها به طور گسترده‌ای در آموزشهای صنعتی به کار گرفته می‌شوند. ماکتها قسمت ساده شده واقعیت و جایگزین اشیاء واقعی هستند که برای روشن کردن قسمتهای لازم و یا طرز کار چیزی با حذف جزئیات غیر لازم ساخته می‌شوند و نسبتها کاملاً رعایت می‌شود. در ساختن ماکتها بایستی آنرا شبیه شیء واقعی مربوطه و حتی الامکان همرنگ طبیعت آن تهیه کرد. باید آنرا طوری ساخت که یادگیری را تسهیل کند نه دشوار. در تهیه ماکتها، دنبال کردن مراحل پیاپی ساخت، کارها را آسانتر می‌کند.
د- ميز شني عبارتند از: یک منظرۀ سه بعدی در مقیاس صحیح که روی یک زمینه مسطح که شن مرطوب ریخته شده (برای شکل دادن) و فراگیران با استفاده از شن مرطوب و ماکتهای مختلف به دوباره سازی صحنه‌ها در مقیاس صحیح می‌پردازند. مانند مناطق جنگلی.
ه- منظره‌ي سه بعدي (دایوراما)؛ صحنه‌های سه بعدی هستند که اغلب به صورت مینیاتوری بوده و در آنها اشیاء و مجسمه‌ها در حالت و محل عادی خود ظاهر می‌شوند. اشیاء دایوراما به ندرت در اندازه طبیعی ساخته می‌شوند.
موقعيت‌هاي ياددهي-يادگيري
اين گروه از رسانه‌هاي چندحسي موقعيت‌هاي ويژه‌اي هستند كه براي دستيابي به اهداف آموزشي مي‌توان از آنها بهره گرفت و عبارتند از:
الف- شبيه سازي‌ها: موقعیت سازی‌های مشابه از جمله رسانه‌های جذابی است که معلم می‌تواند در فراِتد آموزش از آن بهره مند شود گاهی این موقعیت سازی به صورت فرضی وذهنی برای دانش آموزان ترسیم و تداعی می‌شود و در موارد دیگر با استفاده از تکنولوژی‌های نوین سیمیلیتورها49
ب- بازي‌هاي آموزشي: بازی آموزشی فعالیتی است سازمان‌یافته و همراه با قوانین مشخصی برای بازی که در آن دو یا چند دانش‌آموز برای رسیدن به هدف‌های آموزشی از قبل تعیین شده، در ارتباط با هم قرار می‌گیرند.
در بازی‌های آموزشی خوب بیش‌تر بر تفکر و برنامه‌ریزی تاکید می‌شود تا حفظ کردن مطالب. دانش‌آموزانی که در یادگیری مفاهیم موجود در نوشته‌ها و متون چاپی با مشکلاتی روبه‌رو هستند، بازی‌ها را کاملاً درک می‌کنند و اغلب، اعتماد به نفس خود را از راه نقش‌آفرینی توسعه می‌دهند.
تقلید و بازی‌های آموزشی مدل‌هایی از واقعیات هستند. معلمان باید به این گونه بازی‌ها به عنوان وسیله‌های آموزشی بسیار زنده و با روحی که تجارب ارزنده و تازه‌ای در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌دهند، توجه داشته باشند. (ذوفن، لطفی‌پور،1378، 29، ص 191)
بازي‌هاي آموزشي قادر هستند در فراگير توانايي‌هاي زير را ايجاد نمايند:
توانايي تجزيه و تحليل مسائل؛ توانايي تركيب؛ توانايي ارزشيابي؛ فعال‌سازي حافظه؛ توليد همگرا (توانايي كشف بهترين راه‌حل)؛ توليد واگرا(توانايي كشف راه‌حل‌هاي متعدد) (كرتي، ترجمه تن‌ساز،1387، 52، ص 21).
ه- تئاتر و تئاتر عروسكي: استفاده از نمایشنامه‌های کوتاه و متنوع براساس متن کتاب و یا به صورت فی البداهه و نقش آفرینی‌های دانش آموزان در موضوعات آموزشی
و- دعوت از متخصصان و منابع انساني ديگربرای حضور در کلاس درس و مشارکت در جریان یاد دهی – یادگیری
ز- مراكز يادگيري: در حال حاضر اکثر ادارات آموزش وپرورش ساختمان‌هایی را به عنوان مراکز یادگیری به انواع رسانه‌های آموزشی تجهیز نموده اند و دانش آموزان با همراهی معلمان خود در این مراکز حضور می‌یابند و به صورت تعاملی تجارب آموزشی متنوعی را به دست می‌آورند.
ح- گردشهاي علمي، اردوها و بازديد از اماكن: گردش علمي يك سفر آموزشي است كه از پيش به دقت طراحي و برنامه ريزي مي شود و طي آن گروهي از افراد به مشاهده مستقيم مكان، شيء ، پديده يا دستگاه مي پردازند و با مشاهده مستقيم، اطلاعات دست اول كسب مي كنند.
ط- فعاليت‌هاي آزمايشگاهي و كارگاهي
3- مجموعه‌اي از چند رسانه
هر يك از اعضاي گروه مجموعه‌آي از چند رسانه، خود متشكل از مجموعه‌ي دو يا تعدادي رسانه است و از جمله آنها عبارتند از:
الف- برنامه‌هاي چند اسلايدي
ب- نمايش فيلم و اسلايد همزمان
ج- بسته‌هاي آموزشي. (امیرتيموري، 1387،10، صص 40-38) و (احدیان ،1374، 3، ص110-85) و (علی آبادی،1380، 49، ص117-54)
دو-آگاهی از اهداف ثمرات کاربرد رسانه
در هر جريان عام ارتباطي، رسانه‌ي مناسب سهم عمده‌اي در تسهيل انتقال پيام بين فرستنده و گيرنده دارد.در موقعيت‌هاي آموزشي، رسانه‌ها علاوه بر اين نقش عمومي وظايف ويژه‌اي را نيز اعمال مي‌كنند كه از مهمترين آنها مي‌توان موارد زير را برشمرد:
1- برقراري ارتباط موثر
رسانه‌هاي ياددهي-يادگيري با انتقال پيام، ارتباط بين معلم و شاگردان را ممكن مي‌سازند. با استفاده از رسانه‌هاي مناسب از سوء تعبيرهاي احتمالي كه اغلب ناشي از بهره‌گيري صرف از كلام است، پيشگيري به عمل مي‌آيد.
كاربرد به جا و درست رسانه‌ها مي‌تواند از تاثير سوء برخي موانع ارتباطي نظير حواس پرتي و
