
درآمد شخصی نیستند که آن را در مقصد خرج نمایند (اگاروال و یوچوم،174:1999). جانگ و همکاران174(2004) عنوان کردند که حضور بچهها در سفر میتواند محدودیتهای زمانی به وجود آورد مثلاً مدت زمان سفر کوتاه شود چون بچهها باید مدرسه بروند و نیاز به آموزش دارند و یا اینکه وقت والدین صرف مراقبت از آنها در سفر شود و از این طریق زمان کمتری به سایر فعالیتها مانند خرید اختصاص یابد (جانگ و همکاران،339:2004). موک و لیورسون175 (2000) در بررسی هزینه کرد گردشگران تایوانی دریافتند که پرهزینهترین گردشگران آنهایی بودند که گروه همراهان کوچکتر داشتهاند (موک و لیورسون،304:2000). لی176 (2001) نیز عنوان کرد که افزایش تعداد همراهان سفر بر میزان مخارج شخصی روزانه هر گردشگر، اثر کاهنده دارد اما بر مخارج روزانه کلی گردشگران تأثیر مثبتی برجای میگذارد (لی،2001 :660 – 662). همچنین وانگ و همکاران (2006) عنوان کردند با افزایش تعداد همراهان سفر بالغ، میزان مخارج کلی گردشگران افزایش خواهد یافت (وانگ و دیویسون177،9:2010).
کوزاک و همکاران178 (2008) مانند لی (2001) نتیجه ترکیبی به دست آوردند به این ترتیب که بزرگتر شدن گروه همراهان موجب کاهش مخارج شخصی هر گردشگر در هر روز میشود، ولی مخارج کلی روزانه گردشگران را افزایش میدهد (ترانی و فارستاد179،49:2011). در تمام تحقیقات ذکرشده در بالا، رابطه خطی بین تعداد همراهان سفر با میزان هزینه کرد وجود دارد اما در تحقیق ترانی و فارستاد (2011) و نیز پژوهش پرز و سامپول180 (2000) این رابطه «یو «U شکل است (ترانی و فارستاد،50:2011). در آخر بوجانیک181 (2011) در تحقیق خود به نام «تأثیر سن و داشتن زندگی خانوادگی بر هزینه خرید بازدیدکنندههای مکزیکی» به بررسی سن و داشتن زندگی خانوادگی (متأهل بودن، دارای فرزند بودن) بر میزان هزینههای خرید بازدیدکنندگان مکزیکی میپردازند و نتایج نشان داد که سن و تأهل در میزان هزینه کرد تأثیر چندان مهمی ندارد اما داشتن فرزند بر میزان این هزینهها مؤثر است به این معنا که زوجها و خانوادههای دارای فرزند، کمتر از خانوادههای بدون فرزند برای خریدهای حین سفر هزینه میکنند.
2-9-6-وسیله حملونقل مورداستفاده در سفر
شواهدی وجود دارد که نشان میدهد گزینههای حملونقل مورداستفاده گردشگران و نیز ساختار حمل نقل در مقاصد میتواند بر رفتار خرید گردشگران مؤثر واقع شود، چرا که امکان حملونقل اقلام خریداریشده و بردن آنها به خانه را میتواند برای گردشگران محدود سازد. لی182 (2002) مشاهده کرد مسافرانی که با اتومبیل شخصی سفر میکنند در مقایسه با مسافرانی که با هواپیما و قطار و مترو یا اتوبوس سفر میکنند، هزینه بیشتری را صرف خرید مینمایند. او نشان داد به ویژه مسافران هوایی امکان محدودتری برای بردن برخی وسایل به علت شکستنی بودن و یا بزرگ بودن داشتهاند (عطرسایی،51:1388).
هو و یو (2007) عنوان میکنند که سهولت حملونقل و جابهجایی عنصری مهم است که گردشگران هنگام خرید سوغاتی و صنایعدستی به دنبال آن میباشند (هو و یو،1081:2007). سهولت دسترسی به مراکز خرید و وسایل حملونقل مناسب در مناطقی که برای خرید تدارک دیدهشده است نیز از عوامل بسیار مهم در تشویق گردشگران برای خرید است (چوی و همکاران183،2:2008).
2-9-7-نوع سفر
لتو و همکاران (2004) اثر نوع سفر بر هزینه کرد مسافرانی که از تایوان به خارج از آن میرفتهاند را بررسی کردند و دریافتند که مسافرانی که با تورهای هدایتشده به سفر میپردازند مشخصاً بیشتر از آنهایی که مستقل مسافرت میکنند، پول خرج کردهاند دلیل آن هم اطلاعات و فرصتهای بیشتری است که به واسطه راهنمایان تور در دسترس گردشگران قرار میگیرد (لتو و همکاران،327:2004). همچنین، ان جی (2003) عنوان میکند میتوان مشاهده کرد که گروهها در مقایسه با گردشگران تنها، مدت اقامت بیشتری در رستورانهای مقصد دارند و زمان بیشتری را نیز در مقصد سپری میکنند (ان جی،449:2003). جانگ و همکاران (2004) عنوان کردند قرار گرفتن گردشگر در جو خرید سایر همراهان سفر و پویایی لحظات چنین موقعیتی و افزایش زمان توقف گروه در بازار میتواند موجب خرید بیشتر شود (جانگ و همکاران،339:2004). با استفاده از تور برنامهریزیشده گردشگر یک هزینه کلی را قبل از سفر میپردازد که موجب صرفهجویی در هزینههای سفر مانند هزینه بلیط هواپیما میشود در نتیجه گردشگران میتوانند مبالغ بیشتری را به امور دیگر مانند خرید اختصاص بدهند و هزینههای اختصاصی برای خرید از این طریق ممکن است افزایش یابد (ماک و همکاران،4:1977).
2-9-8-فرهنگ، ملیت و خرید
همانطور که تاکنون بحث شد، چندین متغیر بر رفتار خرید گردشگران و کالاهای خریداریشده تأثیر میگذارند تحقیقات دیگر نشان میدهند که زمینههای فرهنگی و ملی نیز تأثیر قابلتوجهی بر تجربه خرید و اشکال دیگر مصرف دارد. ملیت میتواند برای مردم عامل تعیینکنندهای در انتخاب صنایعدستی باشد (تیموتی،1388: 125). یوکسل (2004) عنوان میکند گردشگران با ملیتهای مختلف الگوهای مختلفی در زمینه برنامهریزی سفر، تفریحات و خرید از خود نشان میدهند (یوکسل،752:2004). تامپسون و کاتلر184 (1997) در تحقیق خود اشاره کردند که سازندگان صنایعدستی در گامبیا، کالاهای خاصی را برای ملیتهای خاص میسازند. برای مثال گردشگران آلمانی، به رنگهای روشنتر و طرحهای تخیلی غیرواقعی تمایل دارند. گردشگران انگلیسی تمایل بیشتری به کالاهایی دارند که ارزش فایده گرایانه کمتری دارند؛ مانند کاسه و شطرنج. آنها در این تحقیق بیان میکنند گردشگران اسکاندیناوی کالاهای باکیفیتتر و اصیلتر را ترجیح میدهند و قیمت اهمیت کمی برای آنها دارد (تامپسون و کاتلر،22:1997).
تفاوتهای فرهنگی گردشگران بینالمللی حتی در زمینه نحوه ورود گردشگران به مذاکرات خرید نیز مهم هستند. فرهنگهای مختلف به جنبههای مختلفی از ارائه خدمات ارج مینهند مثلاً فرهنگهای شرقی بیشتر دنبال ارتباطات غیرکلامی هستند، درحالیکه فرهنگهای غربی ارتباطات مستقیم و صریح و روشن را ترجیح میدهند (ماتیلا185،1999).
2-10-دلایل انتخاب هزینهکرد به عنوان شاخص رفتار خرید
در این بخش به بررسی فایده هزینه کرد برای خرید به عنوان یک شاخص مهم برای رفتار خرید میپردازیم. هزینه کرد گردشگران برای خرید اینطور تعریف میشود. هزینههایی که توسط گردشگران صرف کالاهای ملموس میشود چه آنها را در مقصد مصرف کنند و چه با خود به کشورشان ببرند (چانگ و همکاران،2004). بر اساس نظریه تقاضا، هزینه، شاخص اصلی تقاضا برای کالا و خدمات است بنابراین هزینه به عنوان معیار مهم در تقاضا در حوزه تفریحات و فراغت گردشگری مطرح است. همچنین به عقیده محققان خروجی تجربیات خرید شامل: مبلغ هزینه شده، زمان صرف شده برای خرید، رضایت، تصمیم به بازگشت مجدد و پیشنهاد دادن مقصد به دیگران است و در بین همه آنها از هزینه به عنوان مهمترین و عملیترین معیار برای مشخص کردن تقاضای خرید گردشگران نام برده شده است. در پژوهشهایی دیگر نیز محققان دریافتهاند که بین هزینه کرد و رضایت مسافران از تجربه خرید رابطه مثبتی وجود دارد. دلیل دیگر برای انتخاب هزینه کرد به عنوان شاخص مهم رفتار مصرفکننده از یک الگوی عملی رفتار گردشگران به دست میآید و آن این است که عموماً خرید واقعی گردشگران بیشتر از خرید برنامهریزیشده (قبل از سفر بدانند که چه چیزی میخواهند بخرند) آنها است و هزینههای صرف شده بعد از اتمام مسافرت این مطلب را تأیید کردهاند (عطرسایی،57:1388).
2-11-پیشینه پژوهش
پیشینه داخلی
اختر بروجنی (1380) در تحقیق خود به نام «تعیین موانع توسعه صادرات صنایع دستی ایران» به این نتیجه رسید که «تعدد مراکز تصمیم گیری»، «بورورکراسی زائد در فرآیند اداری صادرات صنایع دستی»، «به هنگام نبودن اطلاعات تولیدکنندگان داخلی صنایع دستی در زمینه شناخت سلیقه های مصرف کنندگان خارجی» و «پراکنندگی جغرافیایی تولید کنندگان صنایع دستی در سطح کشور» از جمله موانع صادرات صنایع دستی می باشند.
صرامی (1384) در تحقیق خود به نام «صنایع دستی اصفهان و مشکلات آن» به این نتیجه رسید که مشکلات این صنایع در اصفهان شامل: «نداشتن امکان مصرف روزانه و مستمر صنایع دستی و اشباع سریع بازار مصرف»، «قیمت بالای صنایع دستی»، «کاهش تعدادگردشگران خارجی»، «موانع صادراتی این صنایع»، «عدم حمایت جدی دولت»، «نداشتن اتحادیه های قوی و فعال برای این صنایع»، «مشکلات بیمه هنرمندان»، «عدم رعایت کنترل کیفی محصولات»، «عدم و جود یک شرکت تعاونی قدرتمند(تولید، توزیع،اعتبار و تبلیغات)»، «آکادمیک نبودن دوره های آموزشی نظری و عملی»، «وارد شدن کالاهای ماشینی انبوه و جایگزین و ارزان قیمت»، «بیشتر بودن حجم تولید نسبت به حجم فروش» می باشد.
شکوبی و همکاران (1385) در تحقیق خود به نام «بررسی و شناخت توان بازار اصفهان در جذب گردشگر» به این نتیجه رسیدند که بازار اصفهان و عناصر مختلف کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی موجود در آن از توان های مختلفی در جذب گردشگر برخوردارند و نوع و میزان توان و جاذبه های آن برای گردشگران مختلف یکسان نیست. «داخلی و خارجی بودن»، «سن و جنس گردشگران» در انتخاب عناصر مختلف و رضایت از بازار موثر است به عبارت دیگر توان گردشگری بازار برای هریک از گروه های سنی و جنسی و گردشگران داخلی و خارجی یکسان نیست.
در تحقیق عطرسایی (1388) «رابطه عوامل جمعیت شناختی و رفتار خرید صنایع دستی گردشگران اروپایی در اصفهان» نشان داد عواملی مثل میزان تحصیلات، جنسیت، سن، درآمد ماهیانه، وضعیت تأهل، کشور مبدأ، ارزش دریافت شده از محیط، نوع سفر، تعداد روزهای اقامت، اختصاص هزینه، تعداد دفعات بازدید، گروه گردشگری، فصل سفر و وضعیت اشتغال بر رفتار خرید مؤثرند.
کرمی (1389) در پژوهش خود به نام «بازاریابی صنایع دستی و اثرات آن بر گردشگری با تأکید بر گلیم نقش برجسته ی ایلام» به بررسی مشکلات صنایع دستی پرداخت و نتایج این تحقیق نشان داد که مشکلات صنایع دستی شامل: استاندارد نبودن تولید محصولات، مواد اولیه و فضای کاری، کمبود مکان مناسب برای فروش محصولات، ناآشنایی هنرمندان با بازار هدف خارج از کشور، کمبود مراکز تحقیقات کاربردی، بسته بندی نامناسب صنایع دستی، ناآشنا بودن گردشگران خارجی با صنایع دستی منطقه، کم توجهی به بازارهای الکترونیک، نبود بازاریابی صحیح جهانی با توجه به اصول بازاریابی مدرن، هماهنگ نبودن تولیدکننده و صادرکننده (واسطه های فروش بین تولیدکننده و گردشگر به عنوان تقاضاکننده محصول تولیدی صنایع دستی) می باشد.
بیدرام (1392) در پژوهشی به نام « مطالعات آمايش سرزمين و سند راهبردي توسعه استان اصفهان بخش صنایع دستی » به طبقهبندی صنایعدستی اشاره کرد و نیز با توجه به کد استاندارد اختصاصی به هر یک از انواع صنایعدستی تعریف مختصری از آنها را ارائه داد.
پیشینه خارجی
اندرسون و لیترال186(1995) در مقاله خود به نام «رفتار گردشگران زن در خرید سوغاتی» به بررسی زنان جوان و میان سالی که سفرهای پی در پی داشته اند از نظر اینکه چقدر در رفتار خرید متفاوتند و اینکه آیا کالای دارای اصالت می خرند، پرداختند. نتایج این تحقیق نشان داد زنان جوان بیشتر در فروشگاه ها و همراه فرزندانشان خرید می کنند اما زنان میان سال بیشتر همراه همسرانشان و یا دوستان خود و از فروشگاه های تخصصی و مغازه های توریستی خرید می کنند. هنگ و چنگ187 (2000) در مقاله خود به نام «بررسی رضایت گردشگران از خرید در هنگ کنگ» به بررسی ویژگی هایی که منجر به رضایت از خرید می شوند پرداخته اند و پانزده ویژگی شناسایی شد. گردشگران از مواردی مثل نورپردازی و شرایط فیزیکی فروشگاه ها و میزان ساعات کاری فروشگاه ها رضایت داشتند اما از اعتبار محصولات ناراضی بودند. به علاوه نتایج نشان داد که کیفیت خدمات دهی کارمندان بیشترین تاثیر را بر رضایت گردشگران از خرید را در هنگ کنگ دارد. کیم و لیترال188(2001) در مقاله خود به نام «خرید سوغات
