
ی تفاوت میانگین نمره کیفیت زندگی در بین پاسخگویان با سطوح مختلف تحصیلی بپردازیم.
همانگونه که مشاهده میشود:
در بین زنان غیریائسه، میانگین نمره کیفیت زندگی زنان دارای تحصیلات ابتدایی 40/19، زنان دارای تحصیلات سیکل و دیپلم 24/5 و زنان دارای تحصیلات دانشگاهی 81/12 میباشد که به نوعی نشان از تفاوت زیاد مقادیر این میانگینها از همدیگر دارد.
در بین زنان یائسه، میانگین نمره کیفیت زندگی زنان دارای تحصیلات ابتدایی 53/21، زنان دارای تحصیلات سیکل و دیپلم 91/22 و زنان دارای تحصیلات دانشگاهی 00/13 میباشد که نشان از تفاوت زیاد مقادیر میانگینهای گروه اول و دوم با گروه سوم دارد.
در کل، میانگین نمره کیفیت زندگی زنان دارای تحصیلات ابتدایی 22/21، زنان دارای تحصیلات سیکل و دیپلم 86/12 و زنان دارای تحصیلات دانشگاهی نیز 86/12 میباشد که به نوعی نشان از تفاوت زیاد میانگین گروه اول با گروههای دوم و سوم دارد.
جدول (4-7) جدول آمارههای توصیفی جهت هر یک از متغیرها
کيفيت زندگي دوران يائسگي*
وضعيت يائسگي
ميزان تحصيلات
میانگین
انحراف استاندارد
تعداد پاسخگویان
غيريائسه
ابتدايي
19.40
15.94
10
سيکل-ديپلم
5.24
8.97
29
دانشگاهي
81/12
75/18
32
مجموع
65/10
68/15
71
يائسه
ابتدايي
53/21
10/19
58
سيکل-ديپلم
91/22
48/23
22
دانشگاهي
00/13
39/13
10
مجموع
92/20
75/19
90
مجموع
ابتدايي
22/21
57/18
68
سيکل-ديپلم
86/12
84/18
51
دانشگاهي
86/12
47/17
42
مجموع
39/16
73/18
161
* در این جدول باید دقت شود که نمره بالاتر در کیفیت زندگی یعنی زندگی مثبت
نتایج جدول زیر نشاندهنده معنیداری یا عدم معنیداری کل مدل و همچنین تأثیر جداگانه هر متغیر مستقل بر متغیر وابسته را نشان میدهد. در تفسیر جدول زیر میتوان بیان نمود که:
تأثیر جداگانه متغیر وضعیت یائسگی (F=23/8 ;Sig=0/053) بر نمره کیفیت زندگی زنان معنیدار نمیباشد. یعنی به لحاظ آماری، میانگین نمره کیفیت زندگی در بین زنان یائسه و غیریائسه تفاوتی نداشته و یکسان میباشد.
درموردتأثیرمتغیرتحصیلاتبرکیفیتزندگی،براساسمقدارآزمون F (F=1/80 ;Sig=0/169)، شاهد عدم تفاوت نمره کیفیت زندگی در بین زنان با سطوح تحصیلی مختلف هستیم.
تعامل بین وضعیت یائسگی و تحصیلات و تأثیر همزمان این دو متغیر مستقل بر متغیر وابسته کیفیت زندگی، به لحاظ آماری معنیدار نمیباشد (F=3/02 ;Sig=0/052). به عبارتی، میانگین نمره کیفیت زندگی زنان یائسه و غیریائسه در هر سه سطح تحصیلی ابتدایی، راهنمایی و دانشگاهی یکسان و برابر است.
جدول (4-8) جدول آزمونهای اثرات بین آزمودنیها (آزمون مدل)
منابع متغیر
مجموع مجذورات
درجات آزادی
میانگین مجذورات
آماره F
سطح معناداری
وضعیت یائسگی
67/1216
1
67/1216
8/23
053/0
سطح تحصیلات
1145.216
2
572.61
1.80
169/0
یائسگی* تحصیلات
1923.18
2
961.89
3.02
052/0
خطا
84/49420
155
84/318
همانگونه که از روی جدول زیر مشخص میباشد، میزان سطح معناداری زنان دارای سطح تحصیلات سیکل و دیپلم کمتر از 05/0 است. به عبارتی میزان اختلاف بین کیفیت زندگی در زنان یائسه دیپلمه و زنان غیریائسه دیپلمه معنیدار بوده و بین آنها تفاوت وجود دارد. با توجه به اینکه میزان تفاوت کیفیت زندگی در زنان یائسه و غیریائسه دیپلمه منفی و برابر با 67/17 شده است، لذا میزان کیفیت زندگی زنان دیپلمه غیریائسه بسیار بیشتر از زنان دیپلمه یائسه بوده است. این امر از نمودار زیر نیز مشخص میباشد.
جدول (4-9) جدول تفاوت بین میانگینهای در آزمون بونفرونی
ميزان تحصيلات
(I) وضعيت يائسگي
(J) وضعيت يائسگي
تفاوت میانگین (I-J)
خطای انحراف معیار
سطح معناداری
ابتدايي
غيريائسه
يائسه
13/2-
64/0
74/0
سيکل-ديپلم
غيريائسه
يائسه
67/17-(*)
75/4
.001/0
دانشگاهي
غيريائسه
يائسه
0/19-
41/6
977/0
نمودار (4-1) توزیع میانگین نمره کیفیت زندگی زنان یائسه و غیریائسه بر حسب تحصیلات
4-3-2 آزمون تحلیل واریانس دوعاملی
فرضیه دوم: بین معنای زندگی زنان با توجه به وضعیت یائسگی و تحصیلات تفاوت وجود دارد.
دو پیشفرض اساسی آزمون تحلیل واریانس دوعاملی نرمال بودن دادهها و همگنی واریانس بین متغیرها است. در این تحقیق ابتدا نرمال بودن دادهها بررسی و در صورت عدم نرمال بودن دادهها، دادههای پَرت حذف و بار دیگر آزمون نرمالیتی بر روی آن اِعمال میشود تا پیشفرض مورد نظر اثبات گردد.
با استفاده از آزمون کولموگروف- اسمیرنوف ابتدا نرمال بودن دادهها بررسی میشود. نتایج این آزمون در جدول زیر نشان داده شده است. ازآنجا که دراین آزمون، فرض نرمال بودن دادهها در فرض صفر قرار دارد، با توجه به میزان سطح معناداری فرضیه صفر رد خواهد شد. یعنی به عبارتی دادهها دارای توزیع غیرنرمال میباشد.
جدول (4-9) نتایج آزمون کولموگروف- اسمیرنوف
میزان آماره کولموگروف اسمیرنوف
درجه آزادی
سطح معناداری
135/0
174
000/0
حال با استفاده از دستور انتخاب موارد، مواردی که مانع از نرمال شدن توزیع دادهها گردیده است حذف شده و دستور نرمال بودن توزیع باقیماندهها بار دیگر اجرا تا نرمال بودن توزیع دادههای باقیمانده بررسی گردد.
همانگونه که از جدول زیر مشاهده میشود. میزان سطح معناداری آزمون کولموگروف- اسمیرنوف بیشتر از 05/0 گردیده و لذا این امر نشان میدهد باقیماندهها دارای توزیع نرمال است.
جدول (4-10) نتایج آزمون کولموگروف- اسمیرنوف
میزان آماره کولموگروف اسمیرنوف
درجه آزادی
سطح معناداری
078/0
119
074/0
جدول زیر نتایج آزمون لِون جهت سنجش برابری واریانسهای خطای نمره معنای زندگی در بین گروههای مختلف از حیث وضعیت یائسگی و تحصیلات را نشان میدهد. در این جدول، از آنجا که سطح معنیداری آماره F بیشتر از 05/0 است، بنابراین باید گفت که واریانس خطای دو گروه با همدیگر برابر بوده و تفاوتی بین آنها مشاهده نشده است.
بنابراین هر دو شرط نرمال بودن توزیع باقیماندهها و همگن بودن واریانسها برقرار بوده و میتوان به نتایج آزمون تحلیل واریانس دو عاملی اعتماد نمود.
جدول (4-11) نتایج آزمون تحلیل واریانس دوعاملی جهت برابری واریانسهای خطا
آماره لِون
درجه آزادی اول
درجه آزادی دوم
سطح معناداری
56/1
5
113
17/0
جدول زیر آمارههای توصیفی برای هر یک از ترکیبهای عاملها در مدل را نشان میدهد. براساس نتایج همین جدول نیز میتوانیم به مقایسه بصری تفاوت میانگین نمره معنای زندگی در بین پاسخگویان با سطوح مختلف تحصیلی بپردازیم.
همانگونه که مشاهده میشود:
در بین زنان غیریائسه، میانگین نمره معنای زندگی زنان دارای تحصیلات ابتدایی 20/54، زنان دارای تحصیلات سیکل و دیپلم 32/57 و زنان دارای تحصیلات دانشگاهی 93/57 میباشد که به نوعی نشان از تفاوت زیاد مقادیر این میانگینها از همدیگر دارد.
در بین زنان یائسه، میانگین نمره معنای زندگی زنان دارای تحصیلات ابتدایی 57/56، زنان دارای تحصیلات سیکل و دیپلم 17/57 و زنان دارای تحصیلات دانشگاهی 00/58 میباشد که نشان از تفاوت زیاد مقادیر میانگینهای گروه اول و دوم با گروه سوم دارد.
در کل، میانگین نمره معنای زندگی زنان دارای تحصیلات ابتدایی 29/56، زنان دارای تحصیلات سیکل و دیپلم 25/57 و زنان دارای تحصیلات دانشگاهی نیز 95/57 میباشد که به نوعی نشان از تفاوت زیاد میانگین گروه اول با گروههای دوم و سوم دارد.
جدول (4-12) جدول آمارههای توصیفی جهت هر یک از متغیرها
معنای زندگي دوران يائسگي*
وضعيت يائسگي
ميزان تحصيلات
میانگین
انحراف استاندارد
تعداد پاسخگویان
غيريائسه
ابتدايي
20/54
08/4
5
سيکل-ديپلم
32/57
47/5
22
دانشگاهي
93/57
99/3
30
مجموع
37/57
66/4
57
يائسه
ابتدايي
57/56
86/4
37
سيکل-ديپلم
17/57
10/5
18
دانشگاهي
00/58
77/5
7
مجموع
90/56
97/4
62
مجموع
ابتدايي
29/56
80/4
42
سيکل-ديپلم
25/57
24/5
40
دانشگاهي
95/57
29/4
37
مجموع
13/57
81/4
119
* در این جدول باید دقت شود که نمره بالاتر در معنای زندگی یعنی زندگی مثبت
نتایج جدول زیر نشاندهنده معنیداری یا عدم معنیداری کل مدل و همچنین تأثیر جداگانه هر متغیر مستقل بر متغیر وابسته را نشان میدهد. در تفسیر جدول زیر میتوان بیان نمود که:
تأثیر جداگانه متغیر وضعیت یائسگی (F=0/44 ;Sig=0/51) بر نمره معنای زندگی زنان معنیدار نمیباشد. یعنی به لحاظ آماری، میانگین نمره معنای زندگی در بین زنان یائسه و غیریائسه تفاوتی نداشته و یکسان میباشد.
درموردتأثیرمتغیرتحصیلات برمعنای زندگی، براساس مقدارآزمون F (F=1/48 ;Sig=0/23)، شاهد عدم تفاوت نمره معنای زندگی در بین زنان با سطوح تحصیلی مختلف هستیم.
تعامل بین وضعیت یائسگی و تحصیلات و تأثیر همزمان این دو متغیر مستقل بر متغیر وابسته معنای زندگی، به لحاظ آماری معنیدارنمیباشد(F=0/44 ;Sig=0/65). بعبارتی، میانگین نمره معنی زندگی زنان یائسه وغیریائسه در هر سه سطح تحصیلی ابتدایی، راهنمایی و دانشگاهی یکسان و برابر است.
از ردیف آخر این جدول مشاهده میشود که مقدار ضریب تعیین (R Squared) برابر با 119/0 است. همچنین مقدار تعدیل شده این ضریب برابر با 091/0 میباشد و نشان میدهد که دو متغیر وضعیت یائسگی و سطوح مختلف تحصیلی به طور مشترک توانستهاند 091/0 درصد از واریانس متغیر وابسته نمره معنای زندگی را تبیین کننند و بنابراین، سایر واریانسها (909/0) نمره معنای زندگی زنان مورد مطالعه در این تحقیق تحت تأثیر عوامل و متغیرهایی است که در این تحقیق مورد بررسی قرار نگرفتهاند. لذا مشاهده میشود که بخش بسیار زیادی از واریانس متغیر وابسته توسط متغیر یا متغیرهایی خارج از این دو متغیر تبیین میشود.
جدول (4-13) جدول آزمونهای اثرات بین آزمودنیها (آزمون مدل)
منابع متغیر
مجموع مجذورات
درجات آزادی
میانگین مجذورات
آماره F
سطح معناداری
وضعیت یائسگی
33/10
1
33/10
44/0
51/0
سطح تحصیلات
45/69
2
72/34
48/1
23/0
یائسگی* تحصیلات
61/20
2
30/10
44/0
65/0
خطا
02/2655
113
50/23
a. R Squared = .119 (Adjusted R Squared = .091)
همانگونه که از روی جدول زیر مشخص میباشد، میزان سطح معناداری زنان تمام سطوح تحصیلات بیشتر از 05/0 است. به عبارتی میزان اختلاف بین معنای زندگی در زنان یائسه و زنان غیریائسه در تمام سطوح تحصیلات معنیدار نبوده و بین آنها تفاوتی وجود ندارد.
جدول (4-14) جدول تفاوت بین میانگینهای در آزمون بونفرونی
ميزان تحصيلات
(I) وضعيت يائسگي
(J) وضعيت يائسگي
تفاوت میانگین (I-J)
خطای انحراف معیار
سطح معناداری
ابتدايي
غيريائسه
يائسه
85/2-
17/2
196/0
سيکل-ديپلم
غيريائسه
يائسه
28/0
70/1
872/0
دانشگاهي
غيريائسه
يائسه
63/0
96/1
751/0
نمودار (4-2) توزیع میانگین نمره معنای زندگی زنان یائسه و غیریائسه بر حسب تحصیلات
فرضیه سوم: بین تصویر بدنی زنان با توجه به وضعیت یائسگی و تحصیلات تفاوت وجود دارد.
با استفاده از آزمون کولموگروف- اسمیرنوف ابتدا نرمال بودن دادهها بررسی میشود. نتایج این آزمون در جدول زیر نشان داده شده است. از آنجا که در این آزمون، فرض نرمال بودن دادهها در فرض صفر قرار دارد، با توجه به میزان سطح معناداری فرضیه صفر رد نخواهد شد. یعنی به عبارتی دادهها دارای توزیع نرمال میباشد.
جدول (4-15) نتایج آزمون کولموگروف- اسمیرنوف
میزان آماره کولموگروف اسمیرنوف
درجه آزادی
سطح معناداری
043/0
174
200/0
جدول زیر نتایج آزمون لِون جهت سنجش برابری واریانسهای خطای نمره تصویر بدنی در بین گروههای مختلف از حیث وضعیت یائسگی و تحصیلات را نشان میدهد. در این جدول، از آنجا که سطح معنیداری آماره F بیشتر از 05/0 است، بنابراین باید گفت که واریانس خطای دو گروه با همدیگر برابر بوده
