
زارش کردهاند.
کرامباخ و ماهولیک (1964) بیان می کنند که این پرسشنامه براساس دیدگاه فرانکل دربارة معناي زندگی وجستجوي معناي زندگی تهیه شده است. کرامباخ و ماهولیک (1964) و کرامباخ (1968) با توجه به اینکه پرسشنامه مذکور قادر به تشخیص دو گروه افراد بیماراز غیربیمار می باشد آن را داراي اعتبار دانستند. ضریب بالایی (0/83=r) را با سطح معناداري01/0p گزارش کردند. در ایران نیز پژوهشی براي بررسی اعتبار آن توسط غباري، لواسانی و رحیمی انجام شدو ضریب آلفای کرونباخ 92/0 گزارش کردند. همچنین درایران توسط چاری، خواجه ونوری(1388) برروی دانشجویان هنجاریابی شده است و به منظور بررسی پایایی مقیاس از آلفای کرونباخ استفاده شده که میزان آلفا برای این مقیاس 88 /0 به دست آمده است.در پژوهش حاضر نیز اعتبار پرسشنامه، به روش آلفاي کرونباخ محاسبه گردید. ضریب بدست آمده80/0 بود.
3-4-4 پرسشنامه خودتوصيف گري بدني12
پرسشنامه خود توصيفگري بدني توسط مارش (1996) براي اندازهگيري خودپنداره بدني ايجاد شد كه بوسيله 9 زير مقياس اختصاصي و 2 زيرمقياس كلي، خودپنداره بدني را اندازهگيري ميكند.
فرم كوتاه و جديد اين پرسشنامه شامل 47 عبارت بوده و داراي پايايي خوب و قابليت تكرارپذيري مطلوبي است. خود توصيفگري بدني شامل 9 عامل اختصاصي براي خودپنداره بدني است (فعاليت، ظاهر، چربي بدن، تناسب، مقاومت، انعطافپذيري، سلامتي، ورزش و قدرت) و دو زير مقياس كلي شامل خودپنداره بدني كلي و خود توصيفگري عزت نفس كه شامل توانايي بدني، ظاهربدني، حرمت خود است در بردارد و مفاهيم تناسب بدني شناخته ميشوند. هر زيرمقياس شامل 6 يا 8 عبارت است و هرعبارت به صورتي ارائه ميشود كه آزمودني به صورت مقياس 6درجه اي درست تا غلط پاسخ ميدهد. بنابراين حداقل نمره 47و حداكثر 282 ميباشد. مارش در سال 1996 اعتبار و پايايي پرسشنامه خود توصيفي بدني را با دو نمونه 315 و 395 نفري از دانشآموزان دبيرستاني استراليا بررسي كرد و مشاهده نمود كه اين آزمون از اعتبار لازم براي تشخيص عوامل خودپنداره برخوردار است و با روش آلفاي كرونباخ پايايي 80/0 را برآورد كرد. در ايران اين پرسشنامه توسط بهرام و شفيعزاده در سال 1383 در نمونه 351 نفري دانشآموزان دبيرستاني مورد ارزيابي قرار گرفته است. پایایی پرسشنامه از طریق روش باز آزمایی 78/0 محاسبه شد و در این پژوهش میزان ضریب آلفای کرونباخ 92/0 به دست آمد.
پايايي با روش آلفاي كرونباخ برابر با 88/0 اين پرسشنامه توسط عبدالملكي و همكاران در سال 1390مجدداً بررسي شد و پايايي كل پرسشنامه با روش آلفاي كرونباخ 87/0 بدست آمد، همچنين دامنه پايايي هريك از خرده مقیاسهای آن نیز بین 50/0 تا 88/0 متغیر بود.
در اين پرسشنامه صفتهايي در هر سؤال بیان شده است كه برای پاسخ به آنها از اعداد 1 تا 6 استفاده میشود که هر کدام بیان کننده میزان موافقت با هر گزینه است. البته با توجه به منفی بودن تعدادی از سؤالات در نهایت جهت تجزیه و تحلیل دادهها تعدادی از سؤالات به صورت معکوس نمرهگذاری شده است. پس از معکوس کردن امتیاز این سوالها، نمره خودتوصیفگری بدنی از مجموع نمرات 47 سوال بدست میآید.
3-4-5 پرسشنامه سلامت عمومی13
پرسشنامه سلامت روان یک پرسشنامه 28 سؤالی است که برای پاسخ به این سوالات از صفتهايي استفاده شده كه اعداد 1 تا 4 را میگیرند. هر کدام از این نمرات بیان کننده میزان موافقت با هر گزینه است. برای بدست آوردن نمره سلامت روان، مجموع نمرات مربوط به این 28 سوال را بدست میآوریم که نمره بدست آمده در نهایت عددی از 28 تا 112 برای هر فرد خواهد بود. چنانچه نمره بدست آمده نزدیک به 28 باشد، نشانه عدم سلامتی و چنانچه این نمره نزدیک به 112 باشد نشانگر سلامتی فرد است. حدبالای نمره مربوط به کسانی است که در طول یک ماه قبل از اجرای تحقیق، سلامتی آنها باتوجه به هیچ یک از ملاکهای مطرح شده درپرسشنامه تهدید نشده باشد و بالعکس حد پایین پرسشنامه مربوط به افرادی است که با توجه به همهی معیارهای مطرح شده در پرسشنامه مورد تهدید واقع شده است.
پايايي پرسشنامه سلامت عمومي 28 سوالي در فرهنگهاي مختلف تاييد شده است. براي مثال، شيمجي ،مينو،تيسودا (2000)با انجام اين پرسشنامه برروي كارمندان ژاپني ضريب پاياني آلفاي كرونباخ،90/0، را براي اين پرسشنامه گزارش كردند. هومن (1376) در هنجاريابي پرسشنامه سلامت عمومي 28 سوالي در ايران، هماهنگي دروني اين پرسشنامه را با استفاده از ضريب آلفاي كرونباخ براي مقياسهاي فرعي، به ترتيب 85/0، 87/0، 79/0 و 91/0 گزارش نمود و براي كل مقياس كه نشاندهنده سلامت عمومي است، برابر با 85/0 برآورد كرده است. در پژوهش حاضر نیز میزان ضریب آلفای کرونباخ92/0 به دست آمد.
3-5. روش تجزیه و تحلیل داده ها
برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از روش های آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. از روشهای آمارتوصیفی مثل میانگین وانحراف استاندارد و … استفاده شد ودرسطح استنباطی از آزمون آنوای دو عاملی استفاده شد.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها
4-1- مقدمه
دراین فصل باتوجه به اطلاعات به دست آمده ازپرسشنامه، ابتدابا استفاده از جداول و نمودارها به تجزیه و تحلیل توصیفی دادهها پرداخته و سپس با استفاده از آمار استنباطی، فرضیات تحقیق مورد آزمون قرار میگیرند.
4-2 تجزیه و تحلیل جمعیت شناختی دادهها
برای آشنائی بیشتر با جمعیت جامعه مورد مطالعه در این قسمت، برخی از ویژگیهای فردی مورد نظر که به وسیله قسمت اول پرسشنامه جمع آوری گردیده است با استفاده از جداول و نمودارها ارائه و توصیف میگردد.
سن افراد تحت بررسی بر حسب سال و براساس اطلاعات پرسشنامهها به صورت میانگین و انحراف استاندارد و به تفکیک وضعیت یائسگی محاسبه گردید. میانگین سنی پاسخگویان غیریائسه 96/40 سال و انحراف استاندارد 927/7 میباشد. این میانگین سنی نشان میدهد که اغلب پاسخگویان غیریائسه که از آنها نمونهگیری به عمل آمده در سن میانسالی قرار دارند. همچنین حداقل سن در میان این دسته از پاسخگویان 20 سال و حداکثر سن 57سال میباشد.
جدول (4-1) آمارههای مربوط به سن پاسخگویان به تفکیک وضعیت یائسگی
وضعيت يائسگي
تعداد پاسخ
کمترین سن
بیشترین سن
میانگین سن
انحراف از استاندارد
غيريائسه
84
20
57
96/40
92/7
يائسه
93
44
82
20/57
78/7
میانگین سنی پاسخگویان یائسه 20/57 سال و انحراف استاندارد 782/7 میباشد. با توجه به اینکه سن 49 تا 69 سالگی سن سالمندی است، بنابراین اغلب پاسخگویان یائسه در سن سالمندی قرار دارند. همچنین حداقل سن در میان این دسته از پاسخگویان 44 سال و حداکثر سن 82 سال میباشد.
جهت بدست آوردن نتایج مناسبتری در این مورد، سن پاسخگویان را به ردههای مختلف تقسیمبندی کرده و سپس فراوانی هر رده سنی را بدست میآوریم. همانگونه که در جدول 4-2 مشاهده میشود بیشترین گروه سنی را گروه سنی 45 تا 55 سال تشکیل میدهند. به طوری که 63 نفر(6/35 درصد) از پاسخگویان 45 تا 55 سال سن دارند. همچنین گروه سنی بیشتر از 65 سال با 14 نفر کمترین میزان فراوانی را دارد.
جدول (4-2) جدول فراوانی ردههای سنی
سن پاسخگویان
فراوانی
درصد فراوانی
پاسخ
کمتر از 35 سال
25
0/14
35 تا 45 سال
41
9/22
45 تا 55 سال
63
2/25
55 تا 65 سال
34
0/19
بالاتر از 65 سال
14
8/7
مجموع
177
9/98
بیپاسخ
2
1/1
کل پاسخگویان
179
0/100
همانطور که در جدول 4-3 مشاهده میشود:
از میان 179 نفر پاسخگو، زنان یائسه 5/52 درصد و زنان غیریائسه 5/47 درصد از نمونه را تشکیل میدهند. لذا میزان زنان یائسه در این تحقیق به میزان کمی، بیش از زنان غیریائسه میباشد.
3/17 درصداز پاسخگویان دربخشهای دولتی، 7/6 درصد از پاسخگویان شاغل بخشهای غیردولتی و آزاد، 3/74 درصد از پاسخگویان خانهدار و 7/1 درصد از پاسخگویان نیز سابقاً کارمند بوده و در حال حاضر بازنشسته میباشند.
جدول (4-3) جدول فراوانی ویژگیهای جمعیتشناختی گروه نمونه
ویژگی
فراوانی
درصد فراوانی
درصد معتبر
وضعیت یائسگی
غیریائسه
85
5/47
5/47
یائسه
94
5/52
5/52
وضعیت اشتغال
شاغل بخش دولتي
31
3/17
3/17
شاغل بخش غيردولتي
12
7/6
7/6
خانهدار
133
3/74
3/74
بازنشسته
3
7/1
7/1
سطح تحصیلات
ابتدایی
72
2/40
9/40
سیکل- دیپلم
57
8/31
4/32
دانشگاهی
47
3/26
7/26
بیپاسخ
3
7/1
تعداد فرزندان
بدون فرزند
3
7/1
1/2
یک فرزند
19
6/10
1/13
دو فرزند
38
2/21
2/26
سه فرزند
38
2/21
2/26
چهار فرزند
18
1/10
4/12
پنج فرزند
12
7/6
3/8
شش فرزند
8
5/4
5/5
هفت فرزند
5
8/2
4/3
نُه فرزند
2
1/1
4/1
دَه فرزند
2
1/1
4/1
بیپاسخ
34
0/19
مجموع
179
0/100
2/40 درصد از پاسخگویان دارای تحصیلات ابتدایی، 8/31 درصد سیکل و دیپلم و 3/26 درصد تحصیلات دانشگاهی دارند. متاسفانه 7/1 درصد از پاسخگویان به سوال مورد نظر پاسخ نداده که بهتر است برای بیان درصد جداول از ستون درصد معتبر استفاده شود.
بیشترین تعداد فرزند مربوط به خانوادههای دارای 2 و 3 فرزند میباشد که هر کدام از این خانوارها 2/26 درصد فراوانی دارند. همچنین کمترین تعداد فرزند متعلق به خانوادههای دارای 9 و 10 فرزند است که هر کدام 4/1 درصد فراوانی دارند.
میانگین سن یائسگی در بین پاسخگویان یائسه، 14/48 سال و انحراف استاندارد 16/4 میباشد.. همچنین حداقل سن یائسگی در میان پاسخگویان 34 سال و حداکثر 57 سال میباشد. یعنی هیچ فردی قبل از 34 سالگی و بعد از 57 سالگی یائسه نشده است. البته شایان ذکر است سن یائسگی به طور میانگین در ایران 45 سال است ولی استثناعاتی نیز وجود دارد که باعث میشود زنان در سنین پایینتر یائسه شود و این امر نیز دلیل علمی دارد.
جدول (4-4) آمارههای مربوط به سن یائسگی در بین پاسخگویان یائسه
تعداد پاسخ
کمترین سن
بیشترین سن
میانگین سن
انحراف از استاندارد
94
34
57
14/48
16/4
جهت بدست آوردن نتایج مناسبتری در این مورد، سن یائسگی پاسخگویان را به ردههای مختلف تقسیمبندی کرده و سپس فراوانی هر رده سن یائسگی را بدست میآوریم. همانگونه که در جدول 4-5 مشاهده میشود 19 نفر(2/20 درصد) از پاسخگویان در کمتر از 45 سالگی یائسه شدهاند، 58 نفر (7/61 درصد) در بین 45 تا 50 سالگی، 16 نفر (17 درصد) در بین 50 تا 55 سالگی و تنها 1 نفر (1/1 درصد) در بالاتر از 55سالگی یائسه شدهاند.
جدول (4-5) جدول فراوانی ردههای سن یائسگی
فراوانی
درصد فراوانی
درصد تجمعی
کمتر از 45 سال
19
2/20
2/20
45 تا 50 سال
58
7/61
9/81
50 تا 55 سال
16
0/17
9/98
بالاتر از 55 سال
1
1/1
0/100
مجموع
94
0/100
4-3 آمار استنباطی
4-3-1 آزمون تحلیل واریانس دوعاملی
فرضیه اول: بین کیفیت زندگی زنان باتوجه به وضعیت یائسگی وتحصیلات تفاوت وجود دارد.
جدول زیر نتایج آزمون لِون جهت سنجش برابری واریانسهای خطای نمره کیفیت زندگی در بین گروههای مختلف از حیث وضعیت یائسگی و تحصیلات را نشان میدهد. در این جدول، از آنجا که سطح معنیداری آماره F کمتر از 05/0 است، بنابراین باید گفت که واریانس خطای دو گروه با همدیگر برابر نبوده و بین آنها تفاوت وجود دارد. هر چند همواریانسی یکی از پیششرطهای تحلیل واریانس دوطرفه است (این همواریانسی به دلیل انتخاب پرسشنامه مناسب جهت سنجش کیفیت زندگی در بین دو گروه است) اما با این وجود و با توجه به درخواست راهنمایان، تحلیل واریانس این فرضیه مورد بررسی قرار گرفت.
جدول (4-6) نتایج آزمون تحلیل واریانس دوعاملی جهت برابری واریانسهای خطا
آماره لِون
درجه آزادی اول
درجه آزادی دوم
سطح معناداری
81/5
5
155
000/0
جدول زیر آمارههای توصیفی برای هر یک از ترکیبهای عاملها در مدل را نشان میدهد. براساس نتایج همین جدول نیز میتوانیم به مقایسه بصر
