و تفاوتی بین آنها مشاهده نشده است.
بنابراین هر دو شرط نرمال بودن توزیع باقیمانده‌ها و همگن بودن واریانس‌ها برقرار بوده و می‌توان به نتایج آزمون تحلیل واریانس دو عاملی اعتماد نمود.
جدول (4-16) نتایج آزمون تحلیل واریانس دوعاملی جهت برابری واریانس‌های خطا
آماره لِون
درجه آزادی اول
درجه آزادی دوم
سطح معناداری
94/1
5
165
09/0
جدول زیر آماره‌های توصیفی برای هر یک از ترکیب‌های عامل‌ها در مدل را نشان می‌دهد. براساس نتایج همین جدول نیز می‌توانیم به مقایسه بصری تفاوت میانگین نمره تصویر بدنی در بین پاسخگویان با سطوح مختلف تحصیلی بپردازیم.
جدول (4-17) جدول آماره‌های توصیفی جهت هر یک از متغیرها
تصویر بدنی دوران يائسگي*
وضعيت يائسگي
ميزان تحصيلات
میانگین
انحراف استاندارد
تعداد پاسخگویان
غيريائسه
ابتدايي
64/158
47/23
11
سيکل-ديپلم
52/147
53/52
33
دانشگاهي
49/191
73/48
37
مجموع
41/185
56/48
81
يائسه
ابتدايي
42/158
37/36
57
سيکل-ديپلم
04/165
28/48
23
دانشگاهي
50/209
45/40
10
مجموع
79/165
70/42
90
مجموع
ابتدايي
46/158
47/34
68
سيکل-ديپلم
29/178
59/51
56
دانشگاهي
32/195
26/47
47
مجموع
08/175
49/46
171
* در این جدول باید دقت شود که نمره بالاتر در تصویر بدنی یعنی تصویر مثبت نسبت به بدن خود همانگونه که مشاهده می‌شود:
در بین زنان غیریائسه، میانگین نمره تصویر بدنی زنان دارای تحصیلات ابتدایی 64/158، زنان دارای تحصیلات سیکل و دیپلم 52/187 و زنان دارای تحصیلات دانشگاهی 49/191 می‌باشد.
در بین زنان یائسه، میانگین نمره تصویر بدنی زنان دارای تحصیلات ابتدایی 42/158، زنان دارای تحصیلات سیکل و دیپلم 04/165 و زنان دارای تحصیلات دانشگاهی 50/209 می‌باشد.
در کل، میانگین نمره تصویر بدنی زنان دارای تحصیلات ابتدایی 46/158، زنان دارای تحصیلات سیکل و دیپلم 29/178 و زنان دارای تحصیلات دانشگاهی نیز 32/195 می‌باشد.
نتایج جدول زیر نشان‌دهنده معنی‌داری یا عدم معنی‌داری کل مدل و همچنین تأثیر جداگانه هر متغیر مستقل بر متغیر وابسته را نشان می‌دهد. در تفسیر جدول زیر می‌توان بیان نمود که:
تأثیر جداگانه متغیر وضعیت یائسگی (F=0/04 ;Sig=0/849) بر نمره تصویر بدنی زنان معنی‌دار نمی‌باشد. یعنی به لحاظ آماری، میانگین نمره تصویر بدنی در بین زنان یائسه و غیریائسه تفاوتی نداشته و یکسان می‌باشد.
درموردتأثیرمتغیرتحصیلات برتصویربدنی، براساس مقدارآزمون F (F=7/75 ;Sig=0/001)، شاهد تفاوت معنی‌دار نمره تصویر بدنی در بین زنان با سطوح تحصیلی مختلف هستیم. یعنی زنان با سطوح تحصیلی مختلف، نمره تصویر بدنی متفاوتی دارند.
تعامل بین وضعیت یائسگی و تحصیلات و تأثیر همزمان این دو متغیر مستقل بر متغیر وابسته تصویر بدنی، به لحاظ آماری معنی‌دار نمی‌باشد (F=2/20 ;Sig=0/114). به عبارتی، میانگین نمره تصویر بدنی زنان یائسه و غیریائسه در هر سه سطح تحصیلی ابتدایی، راهنمایی و دانشگاهی یکسان و برابر است.
از ردیف آخر این جدول مشاهده می‌شود که مقدار ضریب تعیین (R Squared) برابر با 131/0 است. همچنین مقدار تعدیل شده این ضریب برابر با 104/0 می‌باشد و نشان می‌دهد که دو متغیر وضعیت یائسگی و سطوح مختلف تحصیلی به طور مشترک توانسته‌اند 104/0 درصد از واریانس متغیر وابسته نمره تصویر بدنی را تبیین کننند و بنابراین، سایر واریانس‌ها (896/0) نمره تصویر بدنی زنان مورد مطالعه در این تحقیق تحت تأثیر عوامل و متغیرهایی است که در این تحقیق مورد بررسی قرار نگرفته‌اند. لذا مشاهده می‌شود که بخش بسیار زیادی از واریانس متغیر وابسته توسط متغیر یا متغیرهایی خارج از این دو متغیر تبیین می‌شود.
جدول (4-18) جدول آزمون‌های اثرات بین آزمودنی‌ها (آزمون مدل)
منابع متغیر
مجموع مجذورات
درجات آزادی
میانگین مجذورات
آماره F
سطح معناداری
وضعیت یائسگی
62/70
1
62/70
04/0
849/0
سطح تحصیلات
91/29988
2
46/14994
75/7
001/0
یائسگی* تحصیلات
48/8513
2
74/4256
20/2
114/0
خطا
38/319425
165
91/1935
a. R Squared = .131 (Adjusted R Squared = .104)
نتایج جدول زیر که مربوط به آزمون توکی است نشان می‌دهد که به لحاظ اولویت، زنان دارای سطح تحصیلات ابتدایی، کمترین میانگین نمره تصویر بدنی (46/158) و زنان دارای سطوح تحصیلی دانشگاهی، بیشترین میانگین نمره تصویر بدنی (32/195) را دارا می‌باشند.
از طرف دیگر از جدول زیر مشاهده می‌شود که براساس دو متغیر تصویر بدنی و تحصیلات، می‌توان زنان این تحقیق را در دو گروه همگن تفکیک کرد. به طوری که زنان طبقه ابتدایی از لحاظ نمره تصویر بدنی متفاوت از زنان سیکل و دانشگاهی بوده و زنان سیکل و دانشگاهی از لحاظ نمره تصویر بدنی به لحاظ آماری تفاوت معنی‌داری با یکدیگر ندارند.
جدول (4-19) جدول تشکیل گروه‌های همگن به لحاظ تصویر بدنی و تحصیلات
ميزان تحصيلات
تعداد
زیرمجموعه
1
2
آزمون توکی
ابتدايي
68
46/158
سيکل-ديپلم
56
29/178
دانشگاهي
47
32/195
سطح معنی‌داری
00/1
105/0
علاوه بر تفاوتی که صرفاً بین سطوح تحصیلی مختلف در جدول فوق مشاهده شد، اختلاف میانگین تصویر بدنی غیریائسگی و یائسگی به تفکیک هر رده از تحصیلات نشان داده شده است. همانگونه که از روی جدول زیر مشخص می‌باشد، میزان سطح معناداری زنان تمام سطوح تحصیلات بیشتر از 05/0 است. به عبارتی میزان اختلاف بین تصویر بدنی در زنان یائسه و زنان غیریائسه در تمام سطوح تحصیلات معنی‌دار نبوده و بین آنها تفاوتی وجود ندارد. این نتایج از روی نمودار 4-2 نیز مشخص می‌باشد.
جدول (4-20) جدول تفاوت بین میانگین‌های در آزمون بونفرونی
ميزان تحصيلات
(I) وضعيت يائسگي
(J) وضعيت يائسگي
تفاوت میانگین (I-J)
خطای انحراف معیار
سطح معناداری
ابتدايي
غيريائسه
يائسه
22/0
44/11
985/0
سيکل-ديپلم
غيريائسه
يائسه
47/22
81/13
110/0
دانشگاهي
غيريائسه
يائسه
01/18-
82/16
290/0
نمودار (4-3) توزیع میانگین نمره تصویر بدنی زنان یائسه و غیریائسه بر حسب تحصیلات
فرضیه چهارم: بین سلامت روان زنان با توجه به وضعیت یائسگی وتحصیلات تفاوت وجود دارد.
با استفاده از آزمون کولموگروف- اسمیرنوف ابتدا نرمال بودن داده‌ها بررسی می‌شود. نتایج این آزمون در جدول زیر نشان داده شده است. از آنجا که در این آزمون، فرض نرمال بودن داده‌ها در فرض صفر قرار دارد، با توجه به میزان سطح معناداری فرضیه صفر رد خواهد شد. یعنی به عبارتی داده‌ها دارای توزیع غیرنرمال می‌باشد.
جدول (4-21) نتایج آزمون کولموگروف- اسمیرنوف
میزان آماره کولموگروف اسمیرنوف
درجه آزادی
سطح معناداری
107/0
172
000/0
حال با استفاده از دستور انتخاب موارد، مواردی که مانع از نرمال شدن توزیع داده‌ها گردیده است حذف شده و دستور نرمال بودن توزیع باقیمانده‌ها بار دیگر اجرا تا نرمال بودن توزیع داده‌های باقیمانده بررسی گردد.
همانگونه که از جدول زیر مشاهده می‌شود. میزان سطح معناداری آزمون کولموگروف- اسمیرنوف بیشتر از 05/0 گردیده و لذا این امر نشان می‌دهد باقیمانده‌ها دارای توزیع نرمال است.
جدول (4-22) نتایج آزمون کولموگروف- اسمیرنوف
میزان آماره کولموگروف اسمیرنوف
درجه آزادی
سطح معناداری
083/0
127
052/0
جدول زیر نتایج آزمون لِون جهت سنجش برابری واریانس‌های خطای نمره سلامت روان در بین گروه‌های مختلف از حیث وضعیت یائسگی و تحصیلات را نشان می‌دهد. در این جدول، از آنجا که سطح معنی‌داری آماره F بیشتر از 05/0 است (626/0) ، بنابراین باید گفت که واریانس خطای دو گروه با همدیگر برابر بوده و تفاوتی بین آنها مشاهده نشده است.
بنابراین هر دو شرط نرمال بودن توزیع باقیمانده‌ها و همگن بودن واریانس‌ها برقرار بوده و می‌توان به نتایج آزمون تحلیل واریانس دو عاملی اعتماد نمود.
جدول (4-23) نتایج آزمون تحلیل واریانس دوعاملی جهت برابری واریانس‌های خطا
آماره لِون
درجه آزادی اول
درجه آزادی دوم
سطح معناداری
698/0
5
118
626/0
جدول زیر آماره‌های توصیفی برای هر یک از ترکیب‌های عامل‌ها در مدل را نشان می‌دهد. براساس نتایج همین جدول نیز می‌توانیم به مقایسه بصری تفاوت میانگین نمره سلامت روان در بین پاسخگویان با سطوح مختلف تحصیلی بپردازیم.
همانگونه که مشاهده می‌شود:
در بین زنان غیریائسه، میانگین نمره سلامت روان زنان دارای تحصیلات ابتدایی 80/90، زنان دارای تحصیلات سیکل و دیپلم 04/95 و زنان دارای تحصیلات دانشگاهی 73/94 می‌باشد که به نوعی عدم تفاوت بین میانگین‌ها را از یکدیگر نشان می‌دهد.
در بین زنان یائسه، میانگین نمره سلامت روان زنان دارای تحصیلات ابتدایی 32/88، زنان دارای تحصیلات سیکل و دیپلم 31/89 و زنان دارای تحصیلات دانشگاهی 25/96 می‌باشد که در این مورد نیز تفاوت زیادی بین میانگین‌ها مشاهده نشده است.
در کل، میانگین نمره سلامت روان زنان دارای تحصیلات ابتدایی 60/88، زنان دارای تحصیلات سیکل و دیپلم 80/92 و زنان دارای تحصیلات دانشگاهی نیز 05/95 می‌باشد.
جدول (4-24) جدول آماره‌های توصیفی جهت هر یک از متغیرها
سلامت روان دوران يائسگي*
وضعيت يائسگي
ميزان تحصيلات
میانگین
انحراف استاندارد
تعداد پاسخگویان
غيريائسه
ابتدايي
80/90
80/10
5
سيکل-ديپلم
04/95
26/9
25
دانشگاهي
73/94
13/7
30
مجموع
53/94
31/8
60
يائسه
ابتدايي
32/88
55/8
40
سيکل-ديپلم
31/89
82/8
16
دانشگاهي
25/96
52/7
8
مجموع
56/89
76/8
64
مجموع
ابتدايي
60/88
72/8
45
سيکل-ديپلم
80/92
41/9
41
دانشگاهي
05/95
14/7
38
مجموع
97/91
87/8
124
* در این جدول باید دقت شود که نمره بالاتر در سلامت روان یعنی سلامت روانی فرد
جدول (4-52) جدول آماره‌های توصیفی جهت هر یک از متغیرها
سلامت روان دوران يائسگي*
وضعيت يائسگي
ميزان تحصيلات
میانگین
انحراف استاندارد
تعداد پاسخگویان
غيريائسه
ابتدايي
80/90
80/10
5
سيکل-ديپلم
04/95
25/9
25
دانشگاهي
73/94
13/7
30
مجموع
53/94
31/8
60
يائسه
ابتدايي
32/88
54/8
40
سيکل-ديپلم
31/89
82/8
16
دانشگاهي
25/96
51/7
8
مجموع
56/89
75/8
64
مجموع
ابتدايي
60/88
71/8
45
سيکل-ديپلم
80/92
41/9
41
دانشگاهي
05/95
13/7
38
مجموع
97/91
86/8
124
* در این جدول باید دقت شود که نمره بالاتر در سلامت روان یعنی سلامت روانی فرد
نتایج جدول زیر نشان‌دهنده معنی‌داری یا عدم معنی‌داری کل مدل و همچنین تأثیر جداگانه هر متغیر مستقل بر متغیر وابسته را نشان می‌دهد. در تفسیر جدول زیر می‌توان بیان نمود که:
تأثیر جداگانه متغیر وضعیت یائسگی (F=1/29 ;Sig=0/258) بر نمره سلامت روان زنان معنی‌دار نمی‌باشد. یعنی به لحاظ آماری، میانگین نمره سلامت روان در بین زنان یائسه و غیریائسه تفاوتی نداشته و یکسان می‌باشد.
در مورد تأثیر متغیر تحصیلات بر سلامت روان ، براساس مقدار آزمون F (F=2/68 ;Sig=0/073)، شاهد عدم تفاوت نمره سلامت روان در بین زنان با سطوح تحصیلی مختلف هستیم.
تعامل بین وضعیت یائسگی و تحصیلات و تأثیر همزمان این دو متغیر مستقل بر متغیر وابسته سلامت روان، به لحاظ آماری معنی‌دار نمی‌باشد (F=1/42 ;Sig=0/247). به عبارتی، میانگین نمره معنی زندگی زنان یائسه و غیریائسه در هر سه سطح تحصیلی ابتدایی، راهنمایی و دانشگاهی یکسان و برابر است.
جدول (4-26) جدول آزمون‌های اثرات بین آزمودنی‌ها (آزمون مدل)
منابع متغیر
مجموع مجذورات
درجات آزادی
میانگین مجذورات
آماره F
سطح معناداری
وضعیت یائسگی
01/92
1
01/92
29/1
258/0
سطح تحصیلات
20/382
2
10/191
68/2
073/0
یائسگی* تحصیلات
77/201
2
88/100
42/1
247/0
خطا
34/8411
118
28/71
a. R Squared = .131 (Adjusted R Squared = .094)
از ردیف آخر این جدول مشاهده
