
ميباشد. (کردستانی و رحیمی،1390)
با وجود بهبود در گزارشگری مالی ناشی از قانون و استانداردهای مالی و بینالمللی ،سیستم گزارشدهی مالی همچنان در برخورد با تعدادی از چالشهای دشوار است بطور باور نکردنی مهمترین و فوریترین نیاز به کاهش پیچیدگی و بهبود محیطهای حسابداری است.
شفافیت و همچنین افزایش سودمندی اطلاعات مالی گزارش شده فوق العادهای را برخوردار میباشد زیرا پیچیدگیهای ذاتی استانداردهای ناقص حسابداری و قوانین متعدد و قابل تغییر و تحلیل گوناگون باعث شکست در ارائه اطلاعات مالی مربوط وشفاف میگردد و نیاز به شناخت و روشهایی جهت میزان پیچیدگی محیطهای حسابداری و بهبود گزارشگری مالی آن از نیازهای اساسی سیستم گزارشگری مالی میباشد.
1-4- اهداف تحقيق
هدف از اجرای تحقیق، شناسایی و ارزیابی تاثیر پیچیدگی محیط حسابداری بر سود و رشد سود و نوسان پذیری سود شرکت ها می باشد. این تحقیق درصدد است به بررسی شواهد تجربی موجود پرداخته و بدین ترتیب میزان انطباق واقعیتهای موجود با نظرات مطرح در زمینه تاثیر پیچیدگی محیط حسابداری شرکتها را بررسی کند.
با این هدف که یافته های این تحقیق بتواند به فعالان بازار سرمایه، تصمیم گیرندگان، تحلیلگران مالی و سرمایه گذاران بالقوه و بالفعل بورس اوراق بهادار با عنایت به عامل مزبور یاری رساند. زیرا لحاظ این عامل مهم منجر به انتخاب سبد سرمایه گذاری بهینه با کمینه مخاطره و بیشترین بازدهی می گردد، ضمن آنکه شفافیت محیط تصمیم گیری و نتایج حاصله را نیز دو چندان می نماید.
1-4-1 هدف اصلی:
بررسی رابطه بین پیچیدگی محیط حسابداری و سود شرکتها.
1-4-2 اهداف فرعی:
1- بررسی رابطه بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و سود شرکتها.
2- بررسی رابطه بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و رشد سود شرکتها.
3- بررسی رابطه بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و نوسان پذیری سود شرکتها.
4- بررسی رابطه بین نوع صنعت و میانگین سود شرکتها.
5- بررسی رابطه بین نوع صنعت و میانگین رشد سود شرکتها.
6- بررسی رابطه بین نوع صنعت ومیانگین نوسان پذیری سود شرکتها.
1-4-3 هدف کاربردی:
تمامی نهادهای قانون گذار همچون سازمان بورس و اوراق بهادار و سازمان حسابرسی، سهامداران حقیقی و حقوقی، سرمایه گذاران بالقوه و بالفعل و شرکتهای سرمایه گذاری می توانند به عنوان استفاده کنندگان از نتایج این پژوهش به شمار آیند.
1-5- فرضيه هاي تحقيق
در راستای پاسخ به سوال پژوهش، فرضیه های زیر طراحی و مورد آزمون قرار خواهد گرفت:
1-5-1 فرضیه اصلی:
بین پیچیدگی محیط حسابداری و سود شرکتها رابطه معنی داری وجود دارد.
1-5-2 فرضیه های فرعی:
1- بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و سود شرکتها رابطه معنی داری وجود دارد.
2- بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و رشد سود شرکتها رابطه معنی داری وجود دارد.
3- بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و نوسان پذیری سود شرکتها رابطه معنی داری وجود دارد.
4- بین نوع صنعت و میانگین سود شرکتها رابطه معنی داری وجود دارد.
5- بین نوع صنعت و میانگین رشد سود شرکتها رابطه معنی داری وجود دارد.
6- بین نوع صنعت و میانگین نوسان پذیری سود شرکتها رابطه معنی داری وجود دارد.
1-6- جنبه جديد بودن و نوآوري طرح :
با توجه به بررسي هاي صورت گرفته مشخص گرديد كه اين تحقيق تا كنون انجام نشده است لذا از اين جهت داراي تازگي بوده و همراه با نوآوري است .
1-7- متغیرها
1-7-1- متغیرهای وابسته:
متغیرهای وابسته در این تحقیق شامل سود و رشد سود و نوسان پذیری سود می باشد.
1-7-2- متغیرهای مستقل:
متغیرهای مستقل در این تحقیق نوع صنعت و یادداشتهای اهم رویه های حسابداری می باشد.
1-7-3- متغیرهای کنترل:
متغیرهای کنترل در این تحقیق شامل کیفیت حسابرسی و اندازه شرکت می باشد.
1-8- تعاریف نظری و عملیاتی
1-8-1- تعریف نظری
پيچيدگي محیط حسابداري: پیچیدگی محیطهای حسابداری به عنوان مقدار عدم اطمینان به دلیل دشواری در ادراک و بکارگیری اطلاعات مالی است. که عدم ادراک مربوط به هر دو گروه یعنی تهیه کنندگان و استفاده کنندگان از صورتهای مالی راشامل میشود این عدم اطمینان میتواند از محیطهای کسب و کار غیر قابل پیشبینی، استانداردهای ناقص و یا در نتیجه اطلاعات ناقص ،در مورد معاملات باشد. نوآوری بازارهای مالی که به طور کلی در ابتدا پیچیدهتر و کمتر قابل درک است. سرمایهگذاران و اعتباردهندگان تمایل دارند که محیطهای ساده و قابل درک را برای سرمایهگذاری انتخاب کنند.ومحیط پیچیده ،هزینه سرمایهگذاری را افزایش میدهد.
پیچیدگی به عنوان مشکل تعریف میشود و پیچیدگی در معاملات دو نوع است 1- پیچیدگی غیر قابل اجتناب22- پیچیدگی قابل اجتناب(حسن گفت و سعید32012)
نوع صنعت:
به مجموعه تمام واحدهایی که در تولید، توزیع یا مصرف یک محصول یا یک دسته از محصولات مشابه فعالیت میکنند صنعت گفته میشود. با توجه به تعاریف مختلفی که در مورد صنعت ارایه شده است، گروههای صنعتی ممکن است با استفاده از روشهای مختلفی در کنار یکدیگر تقسیمبندی شوند. به طور مثال، شرکتهای بورسی بر اساس ماهیت فعالیت بر حسب گروههای صنعت تعریف شده که تعداد گروههای صنعت در بورس اوراق بهادار تهران 36 صنعت میباشند(سایت شرکت بورس اوراق بهادار تهران، 1394).
1-8-2-تعریف عملیاتی
– سود: مقدار آن به صورت سود(پس از کسر مالیات) در صورتهای مالی وجود دارد.
– رشد سود: رشد سودحاصل تفاوت سود سال جاری با سال گذشته می باشد.(فرانکل و لیتو 2009)
– نوسان پذیری سود: نوسان پذیری سود مقیاسی است که تغییرات سود را اندازه گیری می کندکه بر اساس انحراف معیار 5 سال گذشته آن اندازه گیری می شود .(دتچو و تانگ، 2009؛ حقیقت و معتمد، 1390؛ مهرانی و حصارزاده، 1390؛ آقابیگی و همکاران، 2012 )
نوع صنعت: پراکندگی شرکت ها بر اساس طبقه بندی سازمان بورس و اوراق بهادار انجام خواهد شد. (بیتا مشایخی و وحید منتی، 1392)
– اگر شرکت يادداشتي غير از يادداشت اهم رويه هاي حسابداري منعکس در صورت هاي مالي استفاده کرده باشد يک در غير اينصورت صفر. (پترسون،2012 )
-کیفیت حسابرسی:برای اندازه گیری آن از متغیر زیر استفاده می شود :
اندازه موسسه حسابرسی: برای محاسبه اندازه موسسه حسابرسی، اگر موسسه حسابرسی کننده سازمان حسابرسی باشداز ارزش یک و در غیر اینصورت عدد صفر استفاده می شود .(علی اکبر نونهال نهر و همکاران، 1389 )
– اندازه شرکت :لگاریتم جمع دارایی های یک شرکت است و هرچه حجم دارایی های شرکت بیشتر باشد اندازه شرکت بزرگتر است. (پترسون،2012 )
1-9- طرح پژوهش و روشهای تجزیه و تحلیل داده ها
1-9-1- روش تحقیق:
این تحقیق از لحاظ هدف، تحقیقی کاربردی است.
طرح تحقیقی آن از نوع پس رویدادی(با استفاده از اطلاعات گذشته) می باشد.
در اين تحقيق براي جمع آوري اطلاعات و داده ها از دو روش کتابخانه اي و ميداني استفاده شده است. در بخش کتابخانه اي، مباني نظري و پيشينه تحقيق عمدتاً از مقالات متعدد اخذ شده از اينترنت و نيز کتاب ها و مجلات تخصصي فارسي و لاتين جمع آوري شده است. در بخش ميداني به منظور جمع آوري داده هاي مورد نياز از اطلاعات منعکس شده در صورتهاي مالي و همچنين برخي از اطلاعات کيفي مانند گزارش حسابرس، تاريخ تشکيل مجامع عادي و فوقالعاده از بانک اطلاعاتي نرم افزار تدبيرپرداز و ره آورد نوين و صورت مالي افشاء شده به صورت مكتوب استفاده گرديد.
– جامعه آماری و روش نمونه گیری در این پژوهش:
ازآنجا که قلمرو زمانی این تحقیق از ابتدای سال 1388 تا پایان سال 1392 می باشد، لذا جامعه ی آماری شامل تمامی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میباشد به علت گستردگی حجم جامعه آماری و دشواریهای خاص حاصل از آن و همچنین وجود برخی ناهماهنگی ها میان اعضای جامعه با داده های مورد نیاز پژوهش، شرایط زیر برای انتخاب شرکت ها قرار داده شده:
– اطلاعات مورد نیاز جهت محاسبه متغیرهای عملیاتی تحقیق، برای آنها در دسترس باشد.
– دست کم از سال1387 در بورس پذیرفته شده و تا پایان دوره تحقیق در بورس فعال باشند.
– پایان سال مالی آنها 29 اسفند ماه باشد.
– جزء موسسه های مالی، سرمایه گذاری و بانک ها نباشد.
1-9-2- روش تجزيه و تحليل داده ها :
داده های حاصل از صورتهای مالی و یادداشتهای همراه آن به صورت یک بانک اطلاعاتی در قالب نرم افزار Excel ذخیره شده و از توانمندیهای این نرم افزار برای محاسبه متغیرها و پردازش داده ها(تبدیل آنها به اطلاعات مورد نیاز برای تحقیق) استفاده می شود . سپس با انتقال داده ها از Excel به نرم افزار تحلیل آماری Spss آزمونهای زیر بر روی آنها صورت می گیرد:
با توجه به اینکه در نظر است رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته بررسی شود لذا:
فرضیه های اول تا سوم به بررسی ارتباط پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری با سود و رشد سود و نوسان پذیری سود می پردازد که برای آزمون آنها ازمدل رگرسیون خطی چند متغیره استفاده می شود
مدل کلی الگوی پژوهش برای فرضیه های فوق به صورت زیر می باشد:
P1= β0+β1×1 +β2c1+β3c2+e1
P2= β0+β1×1 +β2c1+β3c2+e2
P3= β0+β1×1 +β2c1+β3c2+e3
X1 : یادداشت اهم رویه های حسابداری p1 : سود
C1 :کیفیت حسابرسی p2 : رشد سود
C2 : اندازه شرکت P3 : نوسان پذیری سود
مقادیر 0β و 1β و 2β و 3β در تحلیل رگرسیون بدست خواهند آمد.
و مقادیرei خطای غیرقابل پیش بینی می باشد و بصورت زیر تعریف می شود:
e_i=y_i -y ̂_i
که y_i یک مقدار مشاهده و y ̂_i مقدار برازش شده متناظر آن است
فرضیه های چهارم تا ششم به بررسی ارتباط نوع صنعت با میانگین سودو میانگین رشد سودومیانگین نوسان پذیری سود می پردازد که برای آزمون آنها می توان از طریق آزمون ANOVA به بررسی تفاوت معنی داری صنایع مختلف و میانگین سود و میانگین رشد سود و میانگین نوسان پذیری سود پرداخت.
فصل دوم : مروری بر ادبیات و پیشینه تحقیق
2-1- مقدمه
در این تحقیق پیرامون پیچیدگی محیط حسابداری در حوزه شناسایی سود مورد بررسی قرار میگیرد .
صورتهاي مالي بايدوضعيت مالي،عملکردمالي وجريانهاي نقدي واحد تجاري رابه نحومطلوب ارائه کند. تمام شرايط،اعمال مناسب الزامات استانداردهاي حسابداري همراه با افشاي اطلاعات اضافي درصورت لزوم،منجربه ارائه صورتهاي مالي به نحومطلوب ميشود.
با توجه به اهمیت بسيار زيادي كه استانداردهاي حسابداري ايران براي ارتقاي كيفيت گزارشگري قائل هستند، لذا انجام تحقيقي كه اثرات پيچيدگي استانداردهاي حسابداري را مورد بررسي قرار دهد ضروري به نظر مي رسد.
2-2- ادبیات تحقیق
پیچیدگیهای محیط حسابداری چگونه بر میزان شیوع و پیامدهای مربوط به گزارشدهی نادرست تاثیر
میگذارد یک موضوع حائز اهمیت که بنگاهها و استانداردگذاران با آن مواجهاند این است که چگونه به محاسبه برای افزایش میزان معاملات پیچیده بپردازند.اگر چه موسسه استانداردهای مالی(FASB)به کاهش میزان اعتماد در قالب سادگی علاقهای نداشته است و به ادراک اثرات پیچیدگی پرداخته که مهم در ارزیابی قیمتها و سود حاصل از روش FASB است و نیز کمیسیون بررسی و اوراق بهادار (SEC)هر دو پیشنهاد داده اند که پیچیدگی یک فاکتور اصلی برای افزایش میزان وقوع گزارشات نادرست مالی است (هلز4 و کوکز52005)در بررسی تاکید بر روی درآمدها متمرکز میشود زیرا1-تصدیق درآمدها برای تمام شرکتها به کار میرود.2-گزارش نادرست مالی یک نوع رایج از بازگویی است(پالمورس6 و همکاران2004)3- شواهد نشان میدهد که تصدیق درآمد میتواند پیچیده باشد محاسبات پیچیده باید متناسب با ادراک اصول معاملات باشد (یا معاملات بالقوه)و استانداردهایی که در اظهارنامههای مالیاتی گنجانده میشود به دلیل مشکلاتی که در پیچیدگیهای محاسباتی به طور غام
