مقاله رایگان با موضوع استان اصفهان، بهبود عملکرد

آب در استان اصفهان 152
جدول 6-2: بررسي توليدات و مصارف محصولات زراعي و باغي. مصارف آب هم? محصولات زراعي و باغي و تراز تجارت آب مجازي در استان اصفهان در سال 1387 164
جدول 6-3: وضعيت صرفه‌جويي و مصارف آبي استان در بخش زراعت و باغداري در سال 1387 168
جدول 6-4: وضعيت تجارت آب مجازي محصولات زراعي و باغي در استان در سال 1387 168
جدول 6-5: بررسي توليدات و مصارف محصولات زراعي و باغي. مصارف آب هم? محصولات زراعي و باغي و تراز تجارت آب مجازي در استان اصفهان در سال 1388 170
جدول 6-6: وضعيت صرفه‌جويي و مصارف آبي استان در بخش زراعت و باغداري در سال 1388 176
جدول 6-7: وضعيت تجارت آب مجازي محصولات زراعي و باغي در استان در سال 1388 176
جدول ?-?: بررسي توليدات و مصارف محصولات زراعي و باغي. مصارف آب هم? محصولات زراعي و باغي و تراز تجارت آب مجازي در استان اصفهان در سال 1388 177
جدول 6-9: وضعيت صرفه‌جويي و مصارف آبي استان در بخش زراعت و باغداري در سال 1389 182
جدول 6-10: وضعيت تجارت آب مجازي محصولات زراعي و باغي در استان در سال 1389 182
جدول 6-11: بررسي مصارف آب و وضعيت تجارت آب مجازي محصولات دامي استان در سال 1387 183
جدول 6-12: بررسي مصارف آب و وضعيت تجارت آب مجازي محصولات دامي استان در سال 1388 184
جدول 6-13: بررسي مصارف آب و وضعيت تجارت آب مجازي محصولات دامي استان در سال 1389 186
جدول 6-14: وضعيت تجارت آب مجازي در استان اصفهان در سال‌هاي 1387تا1389 با احتساب کالاهاي کشاورزي و دامي 187
جدول 6-15: بررسي ميزان مصارف آبي، صرفه‌جويي در مصرف آب آبياري و وضعيت تجارت آب مجازي با افزايش رفتار توليد محصولات زراعي (ميزان توليد ثابت و سطح زيرکشت کاهش مي‌يابد) در سال‌هاي 1387تا1389 در استان اصفهان 187
جدول 6-16: بررسي اهداف کمّي توليد محصولات راهبردي و عمد? زراعي و باغي استان اصفهان در سال 1387 با توجه به برنام? چهارم توسعه و از ديدگاه تجارت آب مجازي 194
جدول 6-17: بررسي اهداف کمّي توليد محصولات راهبردي و عمد? زراعي و باغي استان اصفهان در سال 1387 با توجه به برنام? چهارم توسعه و از ديدگاه تجارت آب مجازي 196
جدول 6-18: مقايس? وضعيت مصارف آبي و تجارت آب مجازي سال‌هاي ??87 و ??88 با سال‌هاي 1387تا1389 در توليد محصولات عمده و راهبردي 198
جدول 6-19: بررسي اهداف کمّي توليد محصولات دامي استان اصفهان در سال 1387، با توجه به برنام? چهارم توسعه و از ديدگاه تجارت آب مجازي 199
جدول 6-20: بررسي اهداف کمّي توليد محصولات دامي استان اصفهان در سال 1388، با توجه به برنام? چهارم توسعه از ديدگاه تجارت آب مجازي 199
جدول 6-21: مقايس? وضعيت مصارف آبي و تجارت آب مجازي سال‌هاي ??87 و ??88 يا سال‌هاي 1387تا1389 در توليد محصولات دامي 200
جدول 6-22: بررسي ميزان مصارف آبي، صرفه‌جويي در مصرف آب آبياري و وضعيت تجارت آب مجازي با افزايش عملکرد توليد محصولات عمده و راهبردي (ميزان توليد ثابت و سطح زيرکشت کاهش مي‌يابد) در سال‌هاي 1387 و 1388 در استان اصفهان 201
جدول 6-23: محاسب? بازدهي اقتصادي آب، بخش‌هاي زراعت و باغداري، استان اصفهان سال‌هاي 1387تا1389 203
جدول 6-24: محاسب? بازدهي اقتصادي آب، بخش‌هاي زراعت و باغداري، استان اصفهان سال‌هاي 1387تا1389 203
جدول 6-25: محاسب? بازدهي اقتصادي آب در سال‌هاي 1387تا1389 با استفاده از مفهوم آب ذخيره‌شده در کالا، براي کالاهاي راهبردي قابل توليد در استان اصفهان به‌صورت استاني و ميانگين کشوري 205
جدول 6-26: بررسي سياست‌هاي امنيت غذايي کشور در استان از منظر آب آبي و سبز موردنياز با استفاده از مفهوم آب مجازي براي سال 1386 207

فهرست نمودارها
نمودار 2-1: ارزش کل آب در کشورهاي منتخب جهان. منبع: شرکت سهامي مديريت منابع آب ايران، دفتر اقتصاد آب 21
نمودار 2-2: ارزش مصارف غيرکشاورزي آب در چند کشور. (منبع: شرکت سهامي مديريت منابع آب ايران، دفتر اقتصاد) 22
نمودار 2-3: ارزش مصارف کشاورزي آب در کشورهاي منطقه. (منبع: شرکت سهامي مديريت منابع آب ايران، دفتر اقتصاد آب( 23
نمودار 4-1: ميزان آب آبياري موردنياز براي خودکفايي در محصولات استراتژيک با رشد جمعيت و در بازده‌هاي گوناگون 80
نمودار 4-2: تأثير بهبود بازده در ميزان مصرف آب آبياري درصورت خودکفايي در محصولات استراتژيک در سال 1385 80
نمودار 4-3: تأثير سران? مصرف گندم در ايران بر ميزان مصرف آب آبياري در صورت خودکفايي در سال 1385 (جدول 4-1) 81
نمودار 5-1: برابري قيمت تمام شد? محصولات غذايي در ايران و بازارهاي جهاني، 1382 111
نمودار 5-2: پخش منابع در صنعت کشاورزي ايران، کاربري زمين، سال 2004 (منبع: WWW.FAO.ORG) 115
نمودار 5-3: پخش منابع در صنعت کشاورزي ايران، مصارف آب، 2004 (منبع: WWW.FAO.ORG) 115
نمودار 5-4: پخش منابع در صنعت کشاورزي ايران، زمين‌هاي کشت‌پذير، 2004 (منبع: WWW.FAO.ORG) 116
نمودار 5-5: توليدات ميوه و سبزيجات در ايران (منبع: (WWW.FAO.ORG 119
نمودار 5-6: درصد سهم ايران در توليدات جهاني ميوه و سبزيجات (منبع: WWW.FAO.ORG) 120
نمودار 5-7: توليدات غلات در ايران (منبع: WWW.FAO.ORG) 120
نمودار 5-8: درصد سهم ايران در توليدات جهاني غلات (منبع: (WWW.FAO.ORG 121
نمودار 5-9: توليدات گوشت در ايران (منبع: (WWW.FAO.ORG 121
نمودار 5-10: درصد سهم ايران در توليدات جهاني گوشت (منبع: WWW.FAO.ORG) 122
نمودار 5-11: توليدات، صادرات، واردات و مصرف محصولات غذايي کشور ايران، 200?تا200? (منبع: WWW.FAO.ORG) 126
نمودار 5-12: صادرات غلات کشورهاي منتخب آسيايي (منبع: WWW.FAO.ORG) 129
نمودار 5-13: صادرات روغن نباتي کشورهاي منتخب آسيايي (منبع: WWW.FAO.ORG) 129
نمودار 5-14: صادرات شکر کشورهاي منتخب آسيايي (منبع: WWW.FAO.ORG) 130
نمودار 5-15: صادرات محصولات کشاورزي کشور تايلند (منبع: WWW.FAO.ORG) 131
نمودار 5-16: واردات محصولات کشاورزي کشور امارات (منبع: WWW.FAO.ORG) 132
نمودار 5-17: مقايس? نموداري شاخص‌هاي هريک از سناريوهاي مطرح‌شده 137
نمودار 5-18: مقايس? مجموع امتياز کسب‌شده با کمک هر سناريو 138
نمودار 5-19: درصد دگرگوني‌ها در ميزان منابع آبي 141
نمودار 5-20: ميزان دگرگوني‌هاي آب مجازي وارداتي و صادراتي کشور 141
نمودار 6-1: ميزان مصرف آب محصولات زراعي با افزايش رفتار و بازده، محاسبات با توجه به آمار?هاي سال 1387 189
نمودار 6-2: برابري مصارف آبي کالاهاي عمد? کشاورزي و دامي در سال‌هاي 1387تا1389 (با احتساب آب آبي و آب سبز و بدون درنظرگرفتن بازده) 190
نمودار 6-3: برابري ميزان صادرات آب مجازي با کمک توليد کالاهاي عمد? صادرکنند? آب مجازي در استان در سال?هاي 1387تا1389 192
نمودار 6-4: افزايش مصارف آبي توليد محصولات عمده و راهبردي و دامي در سال‌هاي نشان‌داده‌شده 200
نمودار 6-5: ميزان مصارف آب محصولات عمده و راهبردي با افزايش رفتار و بازده، محاسبات با توجه به آمارهاي سال 1387 202
نمودار 6-6: ميزان مصارف آب محصولات عمده و راهبردي با افزايش رفتار و بازده، محاسبات با توجه به آمارهاي سال 1388 202
نمودار 6-7: تغييرات بازدهي اقتصادي آب با توجه به درصد بهبود عملکرد و بازده، با توجه به ارقام سال 1387 در استان اصفهان 206
نمودار 6-8: بررسي ميزان آب موردنياز براي خودکفايي در محصولات استراتژيک قابل توليد در منطقه با رشد جمعيت و با افزايش ميزان عملکرد به ميزان درصدهاي ذکر‌شده بدون احتساب بازده 208

فهرست شکل‌ها
شکل 1-1: چرخ? آب آبي و آب سبز (منبع [11]) 8
شکل 1-2: تعادل آب شيرين در جهان (منبع [4]) 8
شکل 1-3: حفظ آب ملي مصر با واردات سالان? گندم از کشورهاي گوناگون. دور? زماني 1997تا????. (منبع: [13]) 13
شکل 1-4: کاهش منابع آب ملي ازطريق صادرات برنج از تايلند به ساير کشورها. دور? زماني 1997تا????. (منبع: [13]) 13
شکل 1-5: حفظ آب جهاني با کمک واردات برنج توسط مکزيک از آمريکا. دور? زماني 1997تا????. (منبع: [13]) 16
شکل 1-6: کاهش آب جهاني با کمک واردات برنج اندونزي از تايلند. دور? زماني 1997تا????. (منبع: [13]) 16
شکل 4-1: رابط? سياست‌هاي توسع? تجارت آب مجازي با ساير سياست‌هاي کلان در جامعه‌اي ايدئال 95
شکل 4-2: رابط? سياست‌هاي توسع? تجارت آب مجازي با ساير سياست‌هاي کلان در وضعيت فعلي 95
شکل 5-1: چهارچوب سياست‌هاي مديريتي بررسي تجارت آب مجازي (منبع: يافته‌هاي تحقيق) 98
شکل 5-2: نقش? پخش گرسنگي در سطح دنيا (منبع: WWW.FAO.ORG) 100
شکل 5-3: ميزان آب مجازي وارداتي به ايران در اثر تجارت محصولات کشاورزي، ميانگين واردشد? 1997تا2001 103
شکل 6-1: موقعيت سازه‌هاي آبي حوز? رفتار آب منطقه‌اي استان اصفهان (منبع: شرکت مديريت منابع آب ايران) 154

فصل نخست:
معرفي آب مجازي و تجارت آب مجازي

1-1: معرفي
توليد بسياري از کالاها به آب احتياج دارد. آبي که در مراحل گوناگون توليد کالا استفاده مي‌شود، “آب مجازي2 ذخيره‌شده در کالا” ناميده مي‌شود؛ براي نمونه، براي توليد يک کيلوگرم از غلات که به‌صورت دِيْم و در وضعيت جوّي مطلوب رشد کرده است، بين ?تا? مترمکعب آب نياز است و براي توليد همين اندازه غله در اوضاع جوي نامطلوب با دما و تبخير و تعرق زياد، بين 3تا5 مترمکعب آب مصرف مي‌‌شود [1]. براي توليد محصولات دامي درمقايسه‌با محصولات کشاورزي، به‌مراتب، به مصرف آب بيشتري نياز است؛ براي نمونه، براي توليد ? کيلوگرم پنير، به 5تا?.? مترمکعب آب و براي توليد ? کيلوگرم گوشت گاو، تقريباً به 16 مترمکعب آب نياز است [2]. علاوه‌بر محصولات کشاورزي، در سال‌هاي اخير مطالعات اندکي نيز در زمين? آب مصرفي براي توليد محصولات صنعتي انجام شده است؛ به‌طور نمونه، نتيج? تحقيق ويليامز و همکاران (2002) نشان مي‌دهد که براي توليد چيپ الکترونيکيِ 32 مگابيتي به وزن 2 گرم، 32 متر‌مکعب آب مصرف مي‌شود [3].
حدود 74درصد از منابع آبي در دسترس در جهان، در بخش کشاورزي مصرف مي‌شود [4]. اين عدد براي کشور ايران، حدود 93درصد است. علاوه‌بر مسائلي همچون اقليم و تکنولوژي در توليد محصولات، فرهنگ تغذيه‌ايِ مردم نيز تأثير بسياري در ميزان مصرف آب يک کشور دارد؛ براي نمونه، اگر هم? انسان‌ها رژيم غذايي همانند مردم غرب داشته باشند، براي توليد مواد غذايي موردنياز، به 75درصد آب بيشتري در جهان نياز است [2]. دگرگوني رژيم غذايي مردم مي‌تواند منابع آبيِ دردسترس را افزايش دهد. مطرح‌کردن اين بحث و بحث‌هايي که در بخش‌هاي آينده مطرح خواهند شد، نشان‌دهند? اين موضوع است که مفهوم آب مجازي، آب را به‌عنوان موضوعي اساسي و جهاني برجسته‌تر مي‌سازد و مديريت آن را در سطوح خُرد و کلان جامعه و حوز? تجارت گسترش مي‌دهد.
در جدول زير، آب مجازي داراي چند محصول و چند رژيم غذايي گوناگون نشان داده شده است.

جدول 1-1: (منبع [2])
5.4
رژيم غذايي 0. )مرجع: آمريکا(
4.8
رژيم غذايي 1. (25درصد کاهش مصرف توليدات حيواني)
4.8
رژيم غذايي 2. (گوشت مرغ جايگزين 50درصد گوشت گاو)
4.4
رژيم غذايي 3. (محصولات صيفي جايگزين 50درصد گوشت قرمز)
3.4
رژيم غذايي 4. (50درصد کاهش مصرف توليدات حيواني)
2.6
رژيم غذايي 5. (گياه‌خواري)
1.0
رژيم غذايي 6. (حفظ حيات)
جدول 1-2: (منبع [2])
13500
گوشت گاو
4600
گوشت خوک
4100
گوشت مرغ
2750
سويا
2700
تخم‌مرغ
1400
برنج
1100
گندم
790
شير

تجارت جهاني کالاها، گردشي بين‌المللي از آب مجازي را به‌وجود مي‌آورد که در لغت “تجارت آب مجازي”3 ناميده مي‌شود. هم‌زمان با آغاز تجارت بين‌المللي کالاها، گردش آب مجازي از منطقه‌اي به منطقه ديگر در جهان درحال جابه‌جايي است. واژ? آب مجازي براي نخستين‌بار با کمک جي. اي. آلن در سال 1993 مطرح شد [5]. با توجه بيشتر دانشمندان و محققان به مفهوم آب مجازي، محاسبات کمّي در اين زمينه آغاز شد. محاسبات از جابه‌جايي جريان عظيمي از آب خبر مي‌دهد که به‌طو