مفاهیم و اعتقادات است که بین گروهی از افراد مشترک است و به گونه‌ای متوالی توسط دیگران که وارد آن جامعه می‌شوند، آموخته و بکار گرفته می‌شود. در تعریفی دیگر فرهنگ مجموعه‌ای از آداب و سنت‌های اجتماعی است. تاثیرات فرهنگی موثر بر فناوری را می توان عبارت از میزان درجه‌ای که باورها و اصول اجتماعی افراد بر استفاده از فناوری دانست. به عبارتی دیگر استفاده از فناوری بین سازمان‌ها در چه حد عرف جامعه است و مردم در چه اندازه‌ای باور دارند که استفاده از فناوری‌‌های به روز دنیا آن‌ها را به جلو سوق می‌دهند[14]. پس انتظار می‌رود تاثیرات فرهنگی درک شده از استفاده از فناوری بر درک سودمند بودن آن موثر است.
فرض ۶: تاثیران فرهنگی درک شده از فناوری RFID نگرش مثبتی بر درک سودمندی آن خواهد داشت.
۲-۱۱- رضایت‌مندی71
برای اعتبار بیشتر مدل TAM با قرارگیری فناوری RFID، تاثیر درک سودمندی و درک سهولت بر رضایت‌مندی کارمندان نیز اهمیت پیدا خواهد کرد. همانطور که در قبل اشاره شد، علاوه بر آزمون کردن قصد استفاده از فناوری در این مقاله به رضایت‌مندی هم اشاره خواهد شد.
کنرات72 و دیگران در سال ۲۰۰۶ در مدل TAM، رضایت‌مندی را قبل از قصد استفاده از تکنولوژی بررسی کردند. به این مضمون که اگر شخصی از فناوری رضایت داشته باشد در نتیجه قصد استفاده از آن را خواهد داشت. مدل TAM نشان می‌دهد که زمانی که کارمندی استفاده از فناوری را سودمند می‌داند، با احتمال بیشتری قصد استفاده از فناوری را دارد. در منطقی مشابه، انتظار می‌رود که اگر کارمندی استفاده از RFID را آسان بداند، او نگرش مثبتی به آن خواهد داشت[42]. در نتیجه فرض می‌کنیم:
فرض ۷-۱: درک سهولت از فناوری اثر مثبتی بر رضایت‌مندی خواهد داشت.
کارمندی که استفاده از فناوری را سودمند بداند رضایت بیشتری در استفاده از آن خواهد داشت. در نتیجه می‌توان فرض کرد که درک سودمندی نگرش مثبتی در رضایت‌مندی ایجاد خواهد کرد. بنابراین:
فرض ۷-۲: درک سودمندی از فناوری اثر مثبتی بر رضایت‌مندی خواهد داشت.
۲-۱۲- قصد استفاده از فناوری
هنگامی که کارمندان با RFID کار کرده‌اند و نگرش مثبتی به آن دارند، بعضی کارکنان تمایل به استفاده‌ی بیشتری از RFID خواهند داشت. ممکن خواهد بود که قصد استفاده از فناوری مانند رضایت‌مندی رابطه‌ی مستقیمی با درک سودمندی و درک سهولت استفاده از فناوری داشته باشد. از طرف دیگر، محرک‌های دیگری نیز بر افزایش قصد استفاده از RFID موثر است. برای مثال نظر همکاران و مقامات بالاتر درباره‌ی RFID می تواند بر افزایش قصد استفاده از آن اهمیت ویژه‌ای داشته باشد. قابل ذکر می‌باشد که موارد استفاده از فناوری RFID بسیار گسترده است و عملا استفاده از تمام مزایای آن در صنف خاصی امکان‌پذیر نیست. بنابراین رابطه‌ی بین سهولت استفاده از قصد استفاده از فناوری را به صورت گزاره بیان می‌کنیم:
گزاره‌ی ۱-۱: درک سهولت استفاده تاثیر مثبت بر قصد استفاده‌ي بیشتر از RFID خواهد گذاشت.
منطقی مشابه ما را به همین سمت سوق می‌دهد که درک سودمندی قصد استفاده‌ی بیشتر از فناوری را افزایش خواهد داد. زمانی که کارمند استفاده از RFID را در کار خود مفید بداند، سعی در استفاده‌ی بیشتر این فناوری در دیگر کارهای دیگر خود برای رسیدن به بازده‌ی بیشتر خواهد کرد.
گزاره‌ی ۱-۲: درک سودمندی تاثیر مثبت برا قصد استفاده‌ی بیشتر از RFID خواهد گذاشت.
۲-۱۳- مدل تحقیق
با تجزیه و تحلیل داده‌ها سعی بر این است تفاوت میان کارمندان در پذیرش فناوری RFID را ارزیابی کنیم. ارتباط شغلی، قابلیت اثبات و مشاهده‌ی نتایج، نگرانی در استفاده از فناوری، جنسیت، تجربه و فرهنگ به توضیح تفاوت میان کارمندان در درک سودمندی و سهولت استفاده از فناوری خواهند پرداخت.
درک سودمندی و سهولت بر رضایت‌مندی کارمندان در استفاده از فناوری تاثیر خواهد گذاشت. این مدل بررسی خواهد کرد با توجه به این تفاوت‌ها به چه علت بعضی کارمندان رضایت بیشتری در استفاده از RFID خواهند داشت. تفاوت دیدگاه بین کارمندان منجر به استفاده‌های مختلف از فناوری بین کارمندان خواهد شد که اطلاع از این امر راهنمای خوبی برای سازمان‌ها در استفاده و اجرا از RFID خواهد شد. برای سازمان‌هایی که در آن کارمندان اختیار عمل در استفاده از RFID خواهند داشت، رضایت‌مندی ایشان در استفاده از RFID نیز بررسی خواهد شد. برای بالا بردن هرچه بیشتر اعتبار مدل تاثیر مستقیم ارتباط شغلی، قابلیت اثبات نتایج، نگرانی در استفاده از فناوری، جنسیت، فرهنگ و تجربه بر روی رضایت‌مندی کارکنان نیز بررسی خواهد شد.
شکل ۲-۶: نمودار مدل مفهومی TAM
فصل سوم
روش تحقیق
در این قسمت به بررسی روش تحقیق، اطلاعات جمع آوری شده و روش‌شناسی73 خواهیم پرداخت.
۳-۱- روش تحقیق
روش مورد استفاده در این تحقیق٬ روش پیمایشی توصیفی است. لذا جهت جمعآوری اطلاعات مقدماتی جهت شناخت مسئله و فناوری نوین٬ داده‌های مورد نیاز برای پیشینه تحقیق و مبانی نظری آن از روش کتابخانه‌ای استفاده می‌شود. جهت گردآوری اطلاعات برای بررسی وضعیت موجود پذیرش فناوری از روش میدانی استفاده خواهد شد.
۳-۲- ابزارهای جمعآوری اطلاعات
ابزار جمعآوری اطلاعات در این تحقیق مصاحبه و پرسش‌نامه خواهد بود. لذا مصاحبه‌هایی در صورت امکان با مطلعان این فناوری مبنی بر میزان اهمیت و عوامل موثر بر پیاده سازی آن صورت خواهد گرفت. مصاحبه‌ها با طراحی سوالات باز و بسته انجام می‌گیرد. از پرسش‌نامه برای جمعآوری اطلاعات مورد نیاز تحقیق استفاده می‌شود که قسمت اول شامل اطلاعات جمعیت شناختی شرکت‌کنندگان و قسمت دوم سوالات بسته با مقیاس لیکرت برای ارزیابی وضعیت فرضیه‌های تحقیق است.
۳-۳- طراحی مطالعه
هدف اصلی ِ این مطالعه بررسی ویژگی‌های شخصیتی کارمندان بر روی پذیرش فناوری RFID می‌باشد. در این راستا، مطالعه به سمتی هدایت شد که سوالات پرسش‌نامه از فرضیات استنتاج شدند و فرضیات به صورت رسمی مورد آزمون قرار گرفتند. مطالعه به صورت مقطعی74 خواهد بود[46].
۳-۴- طراحی نمونه
واحد مورد مطالعه در این تحقیق کارمندان فروشگاه‌ها و خرده‌فروشی‌ها می‌باشند. این کارمند باید در فروشگاه‌هایی مشغول به کار باشد که از RFID در فعالیت‌های روزانه‌ی خود استفاده می‌کند یا به صورت آزمایشی75 در حال استفاده از آن می‌باشد. این حقیقت که تعداد محدودی از سازمان‌ها و فروشگاه‌ها RFID را پیاده‌سازی کرده‌اند، تعداد پاسخ‌ها را در یک مقیاس بزرگ کاهش می‌دهد. به علاوه کاربردهای متعددی از RFID وجود دارد که برای کارمندان به عنوان یک سیستم RFID شناخته شده نیست. زیرا آن‌ها بخشی از سیستم‌های تولیدی خودکار هستند که از RFID تنها به عنوان یک ابزار برای آسان کردن مراحل کار استفاده می‌کنند. . به عنوان مثال می توان به سیستم اداره‌ي کشت و زرع در کشور آلمان اشاره کرد که در بعضی گلخانه ها مورد استفاده قرار می گیرد. این سیستم انتقال گیاهان به درون گلخانه را کنترل می‌کند. درجایی که برچسب های RFID سیستم آبیاری را فعال می کنند و دوربین ها روند رشد و نمو گیاهان را تحت نظر دارند. سپس سیستم تعیین خواهد کرد که گیاه باید به گلخانه بازگردد یا برای حمل آماده است [15](www.wpshotrisystem.com). فناوری RFID در این سیستم بیش از این که یک سیستم مجزا باشد، صرفا یک تسهیل کننده است. لذا انتظار می‌رود که در شرایطی مشابه به احتمال زیاد کارمندان RFID را به عنوان جزئی از سیستم ندانند و کل سیستم را به عنوان مرجع پاسخ گویی به سوالات استفاده کنند. سازمان‌هایی که درگیر اجرای RFID هستند، بر اساس اطلاعات رسانه‌ای، وب سایت‌ها و ارتباطات شخصی با تامین کنندگان فناوری RFID، آن را ارتقا داده و آزمایش می‌کنند. برای تشخیص این مطلب که آیا از فروشگاه‌هایی که از RFID استفاده می کنند، نتایج ارزشمندی دریافت می‌گردد یا خیر، از قضاوت شخصی استفاده شد. در فروشگاه‌هایی که حاضر به همکاری در این زمینه شدند، از هر کارمندی که به RFID دسترسی داشت، خواسته شد تا پرسش نامه را پر کند.
فروشگاه‌های شرکت‌کننده در این زمینه فروشگاه‌های لوازم ورزشی، پوشاک، لوازم التحریر و کتاب‌فروشی بودند. کتاب‌فروشی‌ها و فروشگاه‌های لوازم التحریر از جمله‌های کالاهایی هستند که به نسبت زودتر از بقیه‌ی کالای موجود در بازار مجهز به تگ RFID شده‌اند. هدف اصلی فروشگاه‌ها از RFID به منظور افزایش شناخت بر روی کتاب‌ها استفاده می کنند و این امر موجب بهبود خدمات رسانی به مشتریان می‌گردد. مشتریان می‌توانند از موجودی کتاب‌ها و محل قرارگیری آن‌ها آگاه شوند. این امر مخصوصا در مواردی که مشتریان سفارش خاصی می‌دهند، مفید واقع می شود. همچنین از RFID برای کنترل صحت سفارشات ورودی استفاده می شود. یکی دیگر از پاسخ دهندگان که توزیع کتاب‌های خارجی زبان را بر عهده دارد از RFID برای بررسی فرآیند ارسال و استفاده می‌کند. کتاب‌ها در استفاده‌ی RFID بسیار مناسب هستند. زیرا آن ها در خارج از آب و سیالات نگهداری می شوند و به ندرت دارای ترکیبات فلزی هستند. این محیطی است که در آن کم ترین مشکلات تکنیکی اتفاق می‌افتد. در صنف‌های پوشاک همانطور که در فصل قبل هم اشاره شده از RFID در کنترل انبار داده، مشخصات کالا، ردیابی کالا و تسریع کردن روند عملیات فروش استفاده می‌شود.
۳-۵- گردآوری اطلاعات76
در این مطالعه از پرسش‌نامه به منظور جمع آوری داده استفاده شده است. این پرسش‌نامه به دو صورت نسخه آنلاین و کاغذ ارائه می‌باشد. انتظار می‌رفت که نسخه‌ی آنلاین بهتر بهتر از نسخه‌ی کاغذی به کار آید. زیرا که سریع تر می‌باشد، هویت افراد بیشتر ناشناس می ماند و احتمال خطاهای انسانی در آن کاهش می‌یابد. اما از آنجا که بعضی کارکنان در طول ساعات کاری خود به اینترنت دسترسی نداشتند٬ بیشتر از نسخه‌ی کاغذی آن استفاده شد.
پرسش‌نامه متشکل از ۴۲ سوال مقیاسی لیکرت77 می‌باشد. در آن متغیرهای درک سهولت، سودمندی، ارتباط شغلی، تجربه، نگرانی در استفاده از فناوری، فرهنگ و قابلیت اثبات نتایج را مورد سوال قرار دادیم. عدد ۱ به معنی “کاملا مخالفم” می باشد و عدد ۵ نشان دهنده‌ی “کاملا موافقم” است. یک سوال مقیاسی اضافی که شامل ۱۰ امتیاز است نیز برای ارزیابی رضایت‌مندی از RFID مورد استفاده قرار گرفت. در این مقیاس، عدد۱ به معنی “کاملا ناراضیم” می باشد و عدد ۱۰ نشان دهنده “کاملا راضی‌ام” است. پرسش نامه با چهار سوال دموگرافیک78 پایان می پذیرد.
۳-۶- طراحی پرسش‌نامه
نویسندگان متعددی تا کنون بر درک سودمندی و سهولت استفاده از فناوری تحقیق کرده‌اند. در هر کدام از مقاله‌ها ، تقریبا سوالات مشابهی مطرح شده بود. برای این مطالعه نیز از سوالات مشابه به تحقیقات قبلی و نظر خود نویسنده استفاده شده است.
از تحقیقات مشابه قبلی نیز برای طراحی پرسش‌نامه کمک گرفته شده است[15]. به منظور معتبر ساختن پرسش‌نامه، سوال‌هایی مشابه برای پاسخ گویی به منظور استفاده از RFID و درک سهولت و سودمندی از آن مطرح شد. سرانجام میزان رضایت، با به کار بردن مقیاس ۱۰ امتیازی لیکرت از یک تک سوال مطرح شد. جدول ۳-۱ اطلاعات بیشتری درباره سوالاتی که به ساختارهای وابسته اشاره دارد را عرضه می کند.
ساختار در حال اندازه گیری
سوالات پرسش نامه
درک سهولت
۱-۱۱
درک سودمندی
۱۲-۱۷
ارتباط شغلی
۱۸-۱۹
قابلیت مشاهده‌ی نتایج
۲۰-۲۳
نگرانی در استفاده از فناوری
۲۴-۳۰
فرهنگ
۳۱-۳۳
تجربه
۳۴-۳۶
استفاده از RFID
۳۷-۳۹
تمایل به افزایش دادن به کار بردن RFID
۴۰-۴۲
رضایت مندی
۴۳
جدول ۳-۱: راهنمای پرسش‌نامه
پرسش‌نامه قبل از این که منتشر شود، دوباره مورد آزمایش قرار گرفت و برای بازنگری پرسش نامه نهایی مورد استفاده قرار گرفت. پرسش نامه نهایی را می توان در پیوست ۱
