
لی اکتشافی زیرمقیاس حمایت خانواده (گزارش نوجوان)
کفایت نمونه گیری کایزر، میر، اولکین ( KMO )
آزمون کرویت بارتلت
درجه آزادی
معناداری
ارزش ویژه
درصد واریانس
تبیین شده
581/0
505/125
3
001/ 0P
526/1
857/50
سؤالات
5
7
10
بار های عاملی
724/0
356/0
481/0
جدول 7ـ3 نشان میدهد که مقدار شاخص نمونهبرداری و اندازة کرویت باتلر با درجة آزادی 3 معنادارند. مقادیر قطر ماتریس همبستگیهای ضد تصویری سؤالها اندازة بالاتر از 5/0 را برای این زیرمقیاس نشان دادند. بدین ترتیب بر اساس این سه شاخص، امکان تحلیل عاملی فراهم شد. جدول ارزش ویژه در تحلیل عاملی، یک عامل با بار ارزشی بالاتر از 1 را نشان داد و بر اساس نتایج جدول واریانس استخراجی، مشخص شد که این عامل 857/50 درصد از واریانس حمایت خانواده را تبیین معنادار میکند. با توجه به شناسایی یک عامل، تحلیل عاملی، سؤالها را بدون چرخش تحت یک عامل معرفی کرد. همانطور که نتایج جدول 7ـ3 نشان میدهد، کمترین بار عاملی به سؤال 7 و بالاترین به سؤال 5 اختصاص دارد.
در ادامه، با بهرهگیری از روش تحلیل عاملی اصلی، ساختار عاملی زیرمقیاس حمایت خانواده (گزارش والد) نیز مورد بررسی قرار گرفت. این زیرمقیاس بر اساس نتایج به دست آمده از تحلیل پایایی با 3 سؤال وارد تحلیل عاملی اکتشافی شد. نتایج این تحلیل در جدول 8ـ3 گزارش شده است.
جدول 8ـ3. تحلیل عاملی اکتشافی زیرمقیاس حمایت خانواده (گزارش والد)
کفایت نمونه گیری کایزر، میر، اولکین ( KMO )
آزمون کرویت بارتلت
درجه آزادی
معناداری
ارزش ویژه
درصد واریانس تبیین شده
640/0
622/214
3
001/ 0P
720/1
333/57
سؤالات
5
7
10
بار های عاملی
603/0
520/0
681/0
جدول 8ـ3 نشان میدهد که مقدار شاخص نمونهبرداری و اندازة کرویت باتلر با درجة آزادی 3 معنادارند. مقادیر قطر ماتریس همبستگیهای ضد تصویری سؤالها اندازة بالاتر از 6/0 را برای این زیرمقیاس نشان دادند. بدین ترتیب بر اساس این سه شاخص، امکان تحلیل عاملی فراهم شد. جدول ارزش ویژه در تحلیل عاملی یک عامل با بار ارزشی بالاتر از 1 را نشان داد و بر اساس نتایج جدول واریانس استخراجی، مشخص شد که این عامل 333/57 درصد از واریانس حمایت خانواده را تبیین معنادار میکند. با توجه به شناسایی یک عامل، تحلیل عاملی، سؤالها را بدون چرخش تحت یک عامل معرفی کرد. همانطور که نتایج جدول 8ـ3 نشان میدهد، کمترین بار عاملی به سؤال 7 و بالاترین به سؤال 10 اختصاص دارد.
در پژوهش کنونی با تلفیق کلی گویههای هر پرسشنامه، چهار متغیر دلمشغولی والدین (گزارش نوجوان)، والدگری مثبت (گزارش نوجوان)، ارتباط والد ـ نوجوان (گزارش نوجوان) و حمایت خانواده (گزارش نوجوان) به عنوان نشانگرهای کنشوری خانوادگی (گزارش نوجوان) و چهار متغیر دلمشغولی والدین (گزارش والد)، والدگری مثبت (گزارش والد)، ارتباط والد ـ نوجوان (گزارش والد) و حمایت خانواده (گزارش والد) به عنوان نشانگرهای کنشوری خانوادگی (گزارش والد) وارد الگو شدند.
4ـ4ـ3 بافت مدرسه
در حیطة بافت مدرسه، پیوند با مدرسه و حمایت معلم با گزارشهای نوجوانان سنجیده شدند.
الف) مقیاس اشخاص زندگی من
پیوند با مدرسه با استفاده از زیرمقیاس پیوند با مدرسة مقیاس” اشخاص زندگی من” کوک و دیگران (1995، اقتباس از موری و گرینبرگ، 2001) (8 سؤال) سنجیده شد.
مقیاس ” اشخاص زندگی من” چهار زیرمقیاس دارد که بر ادراکات کودکان و نوجوانان از روابطشان با معلمان و بهطور کلی ادراکاتشان در مورد مدرسه متمرکز است. سؤالهای مربوط به پیوند با مدرسه بر مبنای نظریه و تحقیق در حوزة پیوند اجتماعی (هاوکینز و کاتالانو، 1992، نقل از موری و گرینبرگ، 2001) تدوین یافتهاند و برای اندازهگیری تجربههای مثبت و نیز ادراکات منفی محیط مدرسه طراحی شدهاند (برای مثال، “در مدرسه احساس آرامش میکنم”).
تحلیل مؤلفة اصلی این ابزار حاکی از چهار عامل پایا است: پیوندجویی با معلم (88/0= α)، عدم رضایت از معلم (66/0= α)، پیوند با مدرسه (80/0= α)، و خطرناکی مدرسه (60/0= α). پاسخها بر مبنای مقیاس لیکرت چهار درجهای (هرگز اینطور نیست، 1 تا همیشه اینطور است، 4) تنظیم شدهاند. موری و گرینبرگ (2000، 2001) شواهدی دال بر اعتبار مقیاس را ارائه کردهاند.
در ادامه به نتایج به دست آمده در باب پایایی و اعتبار سازة این زیرمقیاس در اجرای نهایی خواهیم پرداخت.
1ـ الف) پایایی زیرمقیاس پیوند با مدرسه
پایایی زیرمقیاس پیوند با مدرسه از مقیاس اشخاص زندگی من با بهرهگیری از روش آلفای کرونباخ محاسبه شد. پایایی این زیرمقیاس 71/0 به دست آمد.
2ـ الف) تحلیل عاملی اکتشافی زیرمقیاس پیوند با مدرسه
با استفاده از روش تحلیل عاملی اصلی، ساختار عاملی مقیاس پیوند با مدرسه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحلیل عاملی در جدول 9ـ3 گزارش شده است.
جدول 9ـ3. تحلیل عاملی اکتشافی زیرمقیاس پیوند با مدرسه
کفایت نمونه گیری کایزر، میر، اولکین ( KMO )
آزمون کرویت بارتلت
درجة آزادی
معناداری
ارزش ویژه
درصدواریانس
تبیین شده
766/0
529/744
28
001/ 0P
684/2
548/33
سؤالات
1
2
3
4
5
6
7
8
بار عاملی
640/0
625/0
617/0
396/0
342/0
386/0
462/0
401/0
جدول 9ـ3 نشان میدهد که مقدار شاخص نمونهبرداری و اندازة کرویت باتلر با درجة آزادی 28 معنادارند. مقادیر قطر ماتریس همبستگیهای ضد تصویری سؤالها اندازة بالاتر از 7/0 را برای این مقیاس نشان دادند. بدین ترتیب بر اساس این سه شاخص، امکان تحلیل عاملی فراهم شد. جدول ارزش ویژه در تحلیل عاملی، یک عامل با بار ارزشی بالاتر از 2 را نشان داد و بر اساس نتایج جدول واریانس استخراجی، مشخص شد که این عامل 55/33 درصد از واریانس پیوند با مدرسه را تبیین معنادار میکند. با توجه به شناسایی یک عامل، تحلیل عاملی، سؤالها را بدون چرخش تحت یک عامل معرفی کرد. همانطور که نتایج جدول 9ـ3 نشان میدهد، کمترین بار عاملی به سؤال 5 و بالاترین به سؤال 1 اختصاص دارد.
در این پژوهش، دو سؤال اول این زیرمقیاس که دارای بالاترین بار عاملی بودند، به عنوان نیمی از نشانگرهای کنش وری مدرسه وارد الگو شدند.
ب) مقیاس ارزیابی حمایت اجتماعی
حمایت معلم با بهرهگیری از زیرمقیاس حمایت معلمِ مقیاس”ارزیابی حمایت اجتماعی” دوبوئا و المان (1989) (5 سؤال) اندازهگیری شد.
مقیاس”ارزیابی حمایت اجتماعی”در کل 31 سؤال دارد که ادراک نوجوان را از دریافت حمایت از سوی خانواده، همسال (دوستان و همکلاسیها) و معلمان میسنجد. پاسخها بر مبنای مقیاس لیکرت پنج درجهای
(از هرگز، 1 تا همیشه، 5) درجهبندی شده است (برای مثال،”آیا فکر میکنید معلمانتان به شما اهمیت میدهند؟”).
ضرایب آلفای کرونباخ برای کل مقیاس 31 سؤال، 88/0 است. دامنة ضرایب آلفا برای زیرمقیاسها 78/0 تا 83/0 گزارش شده است. پایایی آزمون ـ پسآزمون برای کل مقیاس 75/0 و پایاییهای زیرمقیاسها 66/0 تا 73/0 گزارش شده است. شواهدی دال بر اعتبار همگرا و تمییزی برای کل زیرمقیاسها گزارش شده است (دوبوئا و المان، 1989).
در ادامه به نتایج به دست آمده در باب پایایی و اعتبار سازة زیرمقیاس حمایت معلم در اجرای نهایی خواهیم پرداخت.
1ـ ب) پایایی زیرمقیاس حمایت معلم
پایایی زیرمقیاس حمایت معلم از مقیاس ارزیابی حمایت اجتماعی با بهرهگیری از روش آلفای کرونباخ محاسبه شد . پایایی این زیرمقیاس 71/0 به دست آمد.
2ـ ب) تحلیل عاملی اکتشافی زیرمقیاس حمایت معلم
با استفاده از روش تحلیل عاملی اصلی، ساختار عاملی زیرمقیاس حمایت معلم مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحلیل عاملی در جدول 10ـ3 گزارش شده است.
جدول 10ـ3. تحلیل عاملی اکتشافی زیرمقیاس حمایت معلم
کفایت نمونه گیری کایزر، میر، اولکین ( KMO )
آزمون کرویت بارتلت
درجة آزادی
معناداری
ارزش ویژه
درصد واریانس
تبیین شده
750/0
144/566
10
001/ 0P
352/2
042/47
سؤالات
16
17
18
19
20
بار عاملی
760/0
729/0
784/0
562/0
558/0
جدول10ـ3 نشان میدهد که مقدار شاخص نمونهبرداری و اندازة کرویت باتلر با درجة آزادی 10 معنادارند. مقادیر قطر ماتریس همبستگیهای ضد تصویری سؤالها اندازة بالاتر از 7/0 را برای این مقیاس نشان دادند. بدین ترتیب بر اساس این سه شاخص، امکان تحلیل عاملی فراهم شد. جدول ارزش ویژه در تحلیل عاملی، یک عامل با بار ارزشی بالاتر از 2 را نشان داد و بر اساس نتایج جدول واریانس استخراجی، مشخص شد که این عامل، 47 درصد از واریانس حمایت معلم را تبیین معنادار میکند. با توجه به شناسایی یک عامل، تحلیل عاملی، سؤالها را بدون چرخش تحت یک عامل معرفی کرد. همانطور که نتایج جدول 10ـ3 نشان میدهد، کمترین بار عاملی به سؤال 20 و بالاترین به سؤال 18 اختصاص دارد.
در پژوهش حاضر، دو سؤال (سؤالهای 16 و 18) این زیرمقیاس که دارای بالاترین بار عاملی بودند، به عنوان نیمی دیگر از نشانگرهای کنشوری مدرسه وارد الگو شدند.
5ـ4ـ3 بافت همسال
در حیطة بافت همسال، حمایت همسال با گزارشهای نوجوانان اندازهگیری شدند.
الف) مقیاس ارزیابی حمایت اجتماعی
حمایت همسال با استفاده از زیرمقیاس حمایت همسالِ مقیاس” ارزیابی حمایت اجتماعی” دوبوئا و المان(1989) (15 سؤال) اندازهگیری شد. پاسخها بر مبنای مقیاس لیکرت پنج درجهای (از هرگز، 1 تا همیشه، 5) درجهبندی شدهاتد (برای مثال،”آیا در کلاس شما، بچهها کارهای زیادی برای هم انجام میدهند؟”).
ویژگیهای روانسنجی مقیاس کلی قبلاً در ابزارهای بافت مدرسه ارائه شدهاند. در قسمت بعد به پایایی و اعتبار سازة زیرمقیاس حمایت همسال بر اساس نتایج به دست آمده از اجرای نهایی اشاره خواهیم کرد.
1ـ الف) پایایی زیرمقیاس حمایت همسال
پایایی زیرمقیاس حمایت همسال از مقیاس ارزیابی حمایت اجتماعی با بهرهگیری از روش آلفای کرونباخ محاسبه شد. پایایی این زیرمقیاس 87/0 به دست آمد.
2ـ الف) تحلیل عاملی اکتشافی زیرمقیاس حمایت همسال
با استفاده از روش تحلیل عاملی اصلی، ساختار عاملی زیرمقیاس حمایت همسال با 15 سؤال مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحلیل عاملی در جدول 11ـ3 گزارش شده است.
جدول 11ـ3. تحلیل عاملی اکتشافی زیرمقیاس حمایت همسال
کفایت نمونه گیری کایزر، میر، اولکین ( KMO )
آزمون کرویت بارتلت
درجة آزادی
معناداری
ارزش ویژه
درصد واریانس تبیین شده
882/0
865/2
105
001/ 0P
317/5
444/35
سؤالات
1
2
3
4
5
6
7
بار های عاملی
498/0
646/0
550/0
547/0
534/0
530/0
639/0
سؤالات
8
9
10
11
12
13
14
15
بار های عاملی
561/0
721/0
455/0
478/0
604/0
576/0
583/0
322/0
جدول 11ـ3 نشان میدهد که مقدار شاخص نمونهبرداری و اندازة کرویت باتلر با درجة آزادی 105 معنادارند. مقادیر قطر ماتریس همبستگیهای ضد تصویری سؤالها اندازة بالاتر از 8/0 را برای این مقیاس نشان دادند. بدین ترتیب بر اساس این سه شاخص، امکان تحلیل عاملی فراهم شد. جدول ارزش ویژه در تحلیل عاملی، یک عامل با بار ارزشی بالاتر از 5 را نشان داد و بر اساس نتایج جدول واریانس استخراجی، مشخص شد که این عامل 44/35 درصد از واریانس حمایت همسال را تبیین معنادار میکند. با توجه به شناسایی یک عامل، تحلیل عاملی، سؤالها را بدون چرخش تحت یک عامل معرفی کرد. همانطور که نتایج جدول 11ـ3 نشان میدهد، کمترین بار عاملی به سؤال 15 و بالاترین به سؤال 9 اختصاص دارد.
در این پژوهش، پرسشهای این زیرمقیاس با تلفیق سه گویهای به عنوان پنج نشانگر متغیر بافت همسال وارد الگو شد.
6ـ4ـ3 هویت
هویت بر اساس بعد هویت شخصی نوجوان سنجیده
