ي »مديريت مبتني بر جامعه در ونتانيلا« که در ساحل جنوبي پاسيفيک در مکزيکو واقع است، ارزيابي کرد .سی.بی.ای.ام در واقع تلاشي براي ادغام مديريت جامعه و اهداف اکوتوريسم میباشد. دليل گسترش مديريت مبتني بر جامعه به ويژه در کشور هاي با تنوع زيستي زياد، ايجاد صلح و آرامش و حفظ و نگهداري تنوع زيستي، قومي و محلي است. مشارکت جامعه در مديريت فعاليت‌هاي مربوط به حفاظت، جامعه را به سمت تعهد و باور حفاظت محلي تشويق می‌کند. با اين حال ديدگاه مديريتي بر جامعه يک نوش دارو نيست و بايد به عنوان بخشي از سياست مديريت يک پارچه براي اکوتوريسم و توسعه مناطق ساحلي تلقي گردد.
نیلسون (2004) در مطالعه خود در پارك ملی آمریکا با استفاده از مدل سوآت، چارچوبی مفهومی را براي تحلیل سیستمی منطقه مورد مطالعه خود فراهم نمود و از این طریق، کلیه نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدهاي موجود در پارك را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.
وارر و لاوتونا(2007) در مقاله خود، ادبیات اکوتوریسم و اثرات زیست محیطی آن از دید حیات وحش بررسی کردند.
ورینگ و نیل (2009) در کتاب خود، اثرات، پتانسیل و امکان تجزیه و تحلیل اکوتوریسم در کشورهاي در حال توسعه را بررسی کردند.
هونک (2010) در مقالهای به بررسی اکوتوریسم پارک ملی پنانگ با استفاده از روش SWOT پرداخته و عوامل اجتماعی، اقتصادی و محیطی منطقه را مورد بررسی قرار داده است.
در کشور ایران نیز مطالعاتی با محتوای مشابه در مورد صنعت گردشگری و اکوتوریسم آن در نقاط مختلف صورت گرفته است.
کریمی(1383) در پژوهشی مکانيابي پهنه‌هاي مناسب براي اکوتوريسم در مناطق ساحلي شهرستانهاي رودسر تا آستانه اشرفيه در استان گيلان با استفاده GIS را مورد ارزیابی قرار داد. نتایج نشان داد که در اکوتوریسم متمرکز پهنههای دارای توان اکولوژیک واقع در شهرستان لاهیجان در اولویت اول و پهنه های واقع در شهرستانهای لنگرود، رودسر و آستانه اشرفیه به ترتیب در اولویت‌های بعدی قرار دارند و در اکوتوریسم گسترده پهنه‌هاي داراي توان اکولوژيک در محدوده واقع در شهرستان لاهيجان در اولويت اول و بعد به ترتيب محدوده هاي واقع در شهرستان هاي آستانه اشرفيه، لنگرود و رودسر قرار دارند.
پارسایی(1386) در پژوهشی امکان سنجی نواحی مستعد اکوتوریسم در کهگیلویه و بویراحمد را با استفاده از مدل اکوتوریسم و GIS مورد برسی قرار داد. یافته‌های پژوهشی وی نشان داد که در بخش امکانسنجی نواحی مستعد اکوتوریسم، اقلیم آسایش شهرستانهای بویراحمد و دنا برای تفرج تابستانه و گچساران و کهگیلویه برای تفرج زمستان مناسبند.
فرج‌زاده اصل و کریم‌پناه (1387) در مطالعه‌ای، پهنههای مناسب توسعه اکوتوریسم را با استفاده از GIS در استان کردستان مورد بررسی قرار داد و در پایان به این نتیجه رسیدند که حدود 80 درصد از پهنههای استان دارای پتانسیل لازم برای توسعه انواع فعالیتهای اکوتوریستی را دارا میباشد.
محمدی دهچشمه و زنگی آبادی (1387) در مقالهای به امکانسنجي توانمنديهاي اکوتوريسم استان چهارمحال و بختياري به روش SWOT، پرداختند. نتایج نشان داد که این استان به دلیل موقعیت جغرافیایی و واقع شدن بین دو قطب صنعتی اصفهان و خوزستان، داشتن آب و هوایی مطبوع و دلپذیر به ویژه در فصل بهار و تابستان و بهرهمندی از مناطر چشم‌نواز طبیعی، ظرفیت تبدیل شدن به یکی از قطب‌های بزرگ طبیعتگردی کشور را داراست.
رخشانی‌نسب و ضرابی(1388) در پژوهشی چالشها و فرصتهای توسعه اکوتوریسم در ایران را مورد ارزیابی قرار داد. نتایج پژوهش نشان داد که چالش‌های فراوان در صنعت اکوتوریسم کشور وجود دارد. به گونه‌ای که حدود 90 دلار از سهم تولید طی هر خانوار ایرانی برای رونق توریسم و اکوتوریسم به بازار جهانی پرداخت میشود. در حالی که سهم ایران از این بازار اندک است.
مخفی و همکاران (1388) در مقالهای به تحلیل پهنههای مناسب توسعه اکوتوریسم در شهرستان تویسرکان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی پرداخت. و در پایان به این نتیجه رسید که 47/24 درصد از کل وسعت شهرستان تویسرکان دارای توان انجام فعالیتهای اکوتوریستی میباشد.
نوری و همکاران (1389) در پژوهشی به امکانسنجی جذب اکوتوریسم در مناطق کویری (مطالعه موردی: تله کابین طزرجان) پرداختند. و در پایان به این نتیجه رسیدند که در محدوده مورد نظر پهنههای با توان تفرج متمرکز با درجه مرغوبیت 1 دارای مساحت بسیار کم (3918 متر مربع) که ناشی از محدویت خاک، آب، پوشش گیاهی و اقلیم منطقه میباشد. در منطقه سایت‌های 1 و 2 دارای توان تفرج گسترده با درجه مرغوبیت 2 میباشد و سایت‌های پیشنهادی 3 و 4 از درجه مرغوبیت 1 جهت تفرج متمرکز برخوردار میباشد.
نعمت گرگانی و همکاران (1390) تدوین استراتژی مدیریت اکوتوریسم در منطقهی گردشگری رامسر به روش AHP مورد ارزیابی قرار دادند و در نهایت با استفاده از روش AHP مشخص شد كه منطقهی ساحلی ارزش اكوتوريسمي بيشتري دارد.
صفاری و همکاران (1391) در پژوهشی به شناسايي پهنه هاي مستعد توسعه اكوتوريسم در شهرستان كازرون پرداختند. ایشان به این نتیجه رسیدند كه اين منطقه از نظر جاذبه‌هاي اكوتوريسم و ژئوتوريسم داراي پتانسيلهاي بسيار مطلوبي بوده و بايستي براي استفاده از اين جاذبه ها برنامه‌ريزي‌هاي مناسب صورت گيرد.
موحدی و همکاران(1392) به شناسایی و محاسبه ظرفيت تحمل پهنه‌هاي مستعد توسعه اكوتوريسم در منطقه سبلان پرداختند. نتایج نشان داد که مطالعه شرايط موجود گردشگري و ارزيابي آن گوياي آن است كه عدم توجه به آستانه تحمل زيست محيطي منابع تفرجگاهي در سطح منطقه سبلان ميتواند پايداري اين منابع را حتي در كوتاه مدت در معرض خطر جدي قرار دهد و روند تخريب آن را تشديد نمايد.
حاجی‌نژاد و یاری(1392) برنامه‌ريزي راهبردي اكوتوريسم با استفاده از مدل تركيبي TOPSIS – SWOT مورد: پارك جنگلي بلوران كوهدشت را مورد مطالعه قرار دادند. نتایج مدل SWOT نشان داد که 8 نقطه قوت، 9 نقطه ضعف، 7 تهديد و 7 فرصت بررسي شد و 25 استراتژي متناسب و كاربردي ارايه گرديد. همچنین نتایج مدل TOPSIS نشان داد که تهديدات بيروني تأثير بيشتري در مقايسه با ساير عوامل در گردشگري پارك دارند از اين‌رو براي توسعهي اكوتوريسم در اين منطقه استراتژي هاي تدافعي در اولويت قرار ميگيرند.
جوان و همکاران(1393) در پژوهشی برنامه‌ریزي توسعه اکوتوریسم در استان کردستان با بهره‌گیري از شاخصهاي زیست اقلیمی را مورد مطالعه قرار دادند. نتایج تحقیق، حاکی از آن است که علیرغم آنکه اقلیم منطقه از شرایط خنک تا بسیار سرد متغییر میباشد، لیکن ماه‌هاي خرداد، تیر و مرداد داراي آسایش اقلیمی روزانه و شبانه کاملاً مطلوب و ماه‌هاي اردیبهشت و شهریور داراي شرایط نسبتاً مطلوب جهت برنامه‌ریزي و بهره‌برداري توریستی در استان می‌باشند. نتایج حاصل از این پژوهش در استان کردستان، می‌تواند راهنماي عمل مدیران و سیاستگذران حوزه توریسم، به منظور برنامه‌ریزي توسعه اکوتوریسم منطقه بوده و مورد بهره‌برداري آنان قرار گیرد.
موحد و همکاران(1393) راهبردهاي توسعه اکوتوریسم استان کردستان با استفاده از مدل SWOT و QSPM را بررسی کردند. نتایج نشان داد که راهبرد ST، بهترین راهبرد جهت حرکت به سمت توسعه مطلوب اکوتوریسم در کردستان محسوب میشود.
1-4- اهداف تحقيق
شهر کرمانشاه با دارا بودن مواهب طبیعی فراوان، برخورداری از شرایط اقلیمی مساعد به ویژه در فصل تابستان، وجود جنگل‌های انبوه و جاذبههای طبیعی، نزدیکی و قابلیت دسترسی به استان‌های همجوار، وجود یادمان‌های ارزنده تاریخی، توان بالقوه عظیمی را در زمینه گردشگری و به خصوص اکوتوریسم در خود نهفته دارد که بهره‌برداری از آن به عنوان یکی از مهمترین منابع اقتصادی در کنار بخش کشاورزی، خدمات و صنعت به شمار آید. اهداف پژوهش به شرح زیر می‌باشند:
شناخت و بررسي ظرفیتهای اكوتوريسم و مهمترين قابليتهاي بالقوه و بالفعل اكوتوريسمي منطقه
تهیه نقشه‌های موضوعی در زمینه‌های مختلف مرتبط با اکوتوریسم در منطقه
اولویت‌بندی توانهای اکوتوریسمی شهر کرمانشاه جهت سرمایه‌گذاری
ارائه پیشنهادهای راهبردی جهت بهبود وضعیت گردشگری در منطقه
سطح‌بندی استراتژیهای توسعه سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری شهر کرمانشاه
تعیین اولویت‌های سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری.
1-5- سؤالات تحقیق
اولویت‌های سرمایه‌گذاری در بخش اکوتوریسم شهر کرمانشاه کدام است؟
کدام یک از عوامل داخلی و خارجی در توسعه اکوتوریسم شهر کرمانشاه نقش دارند؟
1-6- فرضيههاي تحقیق
به نظر میرسد وجود جاذبههای اکوتوریستی در منطقه مهمترین عامل سرمایه‌گذاری باشند.
به نظر میرسد محیط درونی(عوامل داخلی) تاثیر بیشتری بر اولویت‌های سرمایه‌گذاری در شهر کرمانشاه دارد.
1-7- روش شناسی تحقیق
پژوهش حاضر از نظر ماهیت از جمله تحقیقات توصیفی – تحلیلی است که از لحاظ هدف کاربردی-توسعهای و از نظر جمع‌آوری دادهها از نوع پیمایشی و برای جمع‌آوری دادهها از مطالعات کتابخانهای و بررسیهای میدانی مانند پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده استفاده میشود. جامعهی آماری پژوهش را، کارشناسان، صاحب نظران، برنامه‌ریزان گردشگری و کارشناسان ادارهی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خواهد بود که برای دستیابی به شاخصهای پژوهش از روش دلفی و از طریق پرسشنامه ارزیابی میگردد. همچنین در ادامه پژوهش جهت رسیدن به اهداف پژوهش از تکنیک TOPSIS و SWOT استفاده گردید.
1-8- ابزار گردآوري دادهها
استفاده از کتابخانه برای جمع‌آوری مبانی نظری و پیشینه تحقیق
استفاده از کتابها، فصلنامهها، مجله‌ها، مقالهها و پایان‌نامه‌ها
استفاده از دادههای سازمانهای مربوطه و تجزیه و تحلیل آنها
استفاده از نقشه های سازمان نقشه‌برداری کشور
استفاده از پرسشنامه و مصاحبه حضوری
مطالعات میدانی جهت گردآوری اطلاعات
استفاده از نرم‌افزارها و مدلهای علمی جهت تجزیه و تحلیل دادهها
1-9- جامعه آماري و روش نمونهگيري
جامعه آماری پژوهش حاضر را مدیران، برنامه‌ریزان و صاحبنظران حوزه گردشگری در شهرستان کرمانشاه و استان تشکیل میدهد که دادههای پژوهش از طریق پرسشنامه و مصاحبه و مطالعات میدانی جمع‌آوری میگردد. روش نمونه‌گیری این پژوهش تصادفی ساده میباشد.
1 – 10- روش‌ها و ابزار تجزيه و تحليل دادهها
ابتدا برای دستیابی به شاخصهای پژوهش یک پرسشنامه باز بر اساس تکنیک دلفی طراحی میگردد. به عبارتی هدف از تکنیک دلفی، جمع آوری اطلاعات و کسب نظرات از کارشناسان به منظور تسهیل فرآیند حل معضل تصمیمگیری و برنامه‌ریزی میباشد. با استفاده از شاخصهای به دست آمده سایر پرسشنامههای پژوهش طراحی می‌گیرد و بعد از پیمایش دادههای حاصل از پرسشنامههای پژوهش از تکنیک تصمیمگیری چند معیاره TOPSIS و مدل راهبردی SWOT برای تجزیه و تحلیل عناصر تشکیل دهنده موضوع استفاده گردید. مدلهای تحلیلی پژوهش TOPSIS و SWOT است که برای اولویت بندی و تعیین اهمیت اکوتوریسم به کار گرفته می‌شوند. به منظور تعیین مجموعه عوامل داخلی و خارجی موثر در گردشگری و اکوتوریسم استان از نظرات کارشناسان گردشگری در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان استفاده میگردد. بعد از جمع‌آوری اطلاعات جهت آمایش دادهها و تنظیم گزارش وضع موجود تکنیک TOPSIS به کار برده میشود. برای وزن‌دهی به شاخص‌ها در این تکنیک، از پرسشنامه استفاده و در نهایت، شهر کرمانشاه به لحاظ اکوتوریسم اولویت‌بندی و نزدیکی نسبی به وضعیت ایده‌ال در هر بخش محاسبه میگردد. در ادامه از تکنیک SWOT یا تکنیک شناسایی نقاط قوت و ضعف، فرصتها و تهدیدها برای ارزیابی وضعیت گردشگری استفاده میگردد. به عبارتی مدل تحلیل استراتژیک یکی از ابزارهای استراتژیک تطابق نقاط قوت و ضعف در محیط داخلی با فرصتها و و تهدیدات در محیط بیرونی است. در نهایت با ارزیابی مجموعه عوامل داخلی و خارجی به ارائه راهبردها جهت توسعه اکوتوریسم در شهر کرمانشاه پرداخته میگردد.
