کشور، سيستم آموزشي مدارس و دانشگاه‌ها، نظام پزشكي و بهداشتي كشور و بالاخره اوضاع سياسي و اجتماعي مانند فقدان آزادي يا عدم احترام به حقوق شهروندي و يا نظام اداري و بوروكراتيك سازمان‌ها و نظاير آن دخيل بوده است.
فصل چهارم:
مهاجرت نخبگان و تاثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
جوانب آسيب‌شناختي مهاجرت نخبگان علمي بسيار پيچيده‌است تا جايي كه امنيت ملي كشورها از اين ضايعه‌ي جبران‌ناپذير آسيب مي‌بيند. در توضيح بيشتر بايد گفت امروزه اين اعتقاد وجود دارد كه قدرت برتر جهان از آن كساني است كه قدرت علمي و نوآوري و امكانات بيشتري براي دسترسي به اطلاعات دارند. در واقع، صف‌آرايي و مبارزه قدرت در نظام نوبنياد جهاني نه بر پايه‌ي تعداد تانك، توپ و سرباز و حتي جنگ‌افزارهاي استراتژيك، بلكه بر پايه‌ي شمار نيروهاي ورزيده‌ي علمي و تخصصي، محققان و پژوهشگران است. از اين‌رو بايد پذيرفت كه با از دست دادن اين نيروها و رفتن آنها، گويي يك ستون عمده‌ي بناي امنيت ملي برداشته مي‌شود يا اينكه دست كم به مصالح بناي قدرت كشور مهاجرپذير كه گا
