در سال 1388 علل نیتراتی شدن منابع آب وچگونگی رفع آن را درمنطقه میان جنگل فسا بررسی کردند و کاربرد رزین را برای تصفیه نیترات پیشنهاد دادند.
– طی پژوهشی با عنوان ” بررسی آلودگی و تغییرات نیترات در منابع آبی دشت سرپنیران با تاکید بر تامین آب شرب “، این منطقه مورد بررسی قرار گرفت ( محمد رضا شایق کارشناس شرکت آبفا روستایی فارس – ابراهیم گشتاسبی راد استادیار دانشکده مهندسی دانشگاه شیراز(1389 )؛ که در این پژوهش حدود 20 حلقه چاه موجود در منطقه نمونه‌برداری و آنالیز شد. در اکثر چاه‌ها غلظت نیترات بیش از حد مجاز و حتی در بعضی بیش از دو برابر حد مجاز تعیین شده توسط استاندارد اروپا (EU) که میزان مجاز برای نیترات را 50 میلی‌گرم بر لیتر تعیین کرده است، بود.
و
1-3-3-مطالعات پیشین انجام شده در شهرك صنعتی بزرگ شیراز:
– بررسی آلودگی فلزات سنگین در آب‌هاي زیرزمینی شهرك صنعتی بزرگ شیراز توسط عطا شاکري و همکاران که در سال 2009 و به منظور ارزیابی آلودگی فلزي ناشی از فعالیت‌هاي صنعتی، کشاورزي و ساختمان‌سازي انجام شد.
– بررسی توزیع و آلودگی فلزات سنگین در خاك شهرك صنعتی بزرگ شیراز که توسط عطا شاکري و همکاران در سال 2009 انجام شد.
– بررسی اثر شهرك صنعتی شیراز بر روي رسوبات تازه نهشته شده رودخانه چنر راهدار که توسط عطا شاکري و همکاران در سال 2009 انجام شد.
– بررسی پتانسیل انتقال آلاینده‌ها در منابع آب زیر زمینی محدوده شهرك صنعتی بزرگ شیراز با استفاده از مدلسازي کمی و کیفی آبخوان شهرك صنعتی بزرگ شیراز که توسط مریم گودرزی (1390) انجام شد.
1-4- موقعیت جغرافیایی، اقلیم و زمین‌شناختی منطقه مورد مطالعه
1-4-1- موقعیت جغرافیایی منطقه مورد مطالعه:
محدوده موردمطالعه شهرك صنعتی بزرگ شیراز دارای مساحت 5.4 کیلومتر مربع می‌باشد که در دشت قره باغ واقع شده و بین عرض جغرافیایی΄29◦, 28 شمالی تا ΄30◦, 29شمالی و طول جغرافیایی΄30◦, 52 شرقی تا ΄34◦, 52 شرقی واقع شده است (شکل 1-1).
شکل 1-1- موقعیت جغرافیایی دشت قره باغ و زهکش اصلی آن و محدوده شهرك صنعتی سطحی (شاکری، 1389)
دشت قره‌باغ در جنوب‌شرقی شهر شیراز و حوزه آبریز مهارلو واقع شده که بین طول‌هاي΄52◦,25 تا ΄35◦, 52 شرقی و عرض‌های΄25◦, 29 تا ΄35◦, 29شمالی قرار دارد (شکل1-2).
این دشت از شمال به دشت شیراز و از جنوب به دشت کوار – مهارلو محدود می‌شود. مساحت کل حوضه آبریز آن 435 کیلومتر مربع است که 250 کیلومتر مربع آن را دشت و 185کیلومتر مربع را ارتفاعات به خود اختصاص می‌دهند.
مهم‌ترین ارتفاعات منطقه کوه سبز پوشان با مساحت تقریبی 427کیلومتر مربع است که به صورت یک تاقدیس با پلانژ دوبل و امتداد محوري شمال غرب- جنوب شرق در بخش غربی حوضه واقع شده است و از 15 کیلومتري غرب شیراز تا کوار به نام‌هاي مختلف از جمله کوه پهن سبز پوشان، قره باغ و فتح آباد نامگذاری شده است.
از نظرمختصات جغرافیایى، حوضه آبریز مهارلو بین 52 درجه، 11 دقیقه و 3 ثانیه تا 53 درجه، 28 دقیقه و 58 ثانیه طول شرقی و 29 درجه و 13 ثانیه تا 29 درجه، 58 دقیقه و 59 ثانیه عرض شمالى قرار دارد و از شمال غرب به جنوب شرق کشیده شده است (شکل 2-2).
طول حوضه 160 کیلومتر و عرض آن در دشت سروستان و دریاچه مهارلو حدود 43 کیلومتراست. محیط و مساحت آن به ترتیب 389کیلومتر و 4272 کیلومتر مربع می‌باشد و داراي شیب خالص0.82 درصد، ضریب کشیدگی 14.9درصد و ضریب گراولیوس 1.67است. طول و عرض مستطیل معادل در این حوضه نیز به ترتیب 25 . 169 و 25.25 کیلومتر است که درشکل (1-2) نشان داده شده است.
از نقطه نظر ارتفاعی، مرتفع ترین نقطه حوضه کوه دراك است که حدود 3100 متر از سطح دریا ارتفاع دارد و در غرب دشت شیراز واقع می‌باشد؛ در مقابل کف دریاچه مهارلو با ارتفاعی در حدود 1400 متر از سطح دریا، پست‌ترین نقطه حوضه مى‌باشد.
حوضه مذکور از شمال به حوضه آبریز بختگان، از شرق به حوضه آبریز رودخانه شور جهرم و ازجنوب و غرب هم به حوضه آبریز قره آغاج منتهی می‌شود. حوضه آبریز دریاچه مهارلو از 5 محدوده مطالعاتی شامل: شیراز، قره باغ، کوار مهارلو، سروستان و گشنگان تشکیل شده است (شاکری، 1388).
شکل 1- 2- مرز حوضه آبریز مهارلو بر روي تصویر ماهواره اي (شاکری 1388).
1-4-2- اقلیم محدوده دشت قره‌باغ :
محدوده مطالعاتی دشت قره باغ شامل نوار عریضی است که در امتداد راستاي کلی زاگرس (شمال غرب به جنوب شرق) قرار دارد و دامنه‌هاي شمال غرب و غرب آن به ارتفاعات بلند محدود شده‌اند.
به دلیل نزدیکی ایستگاه شیراز به محدوده مطالعاتی قره باغ میانگین دماي ماهانه آن برای دشت قره‌باغ نیز در نظر گرفته می‌شود. با توجه به برابري ارتفاع ایستگاه تبخیر سنجی قلات با ارتفاع میانگین شهرک صنعتی و نزدیکی این دو به هم، دماي میانگین ایستگاه قلات برای ارتفاعات، در نظر گرفته شده است.
در دشت قره باغ میانگین دمای سالانه 18.5 درجه سانتیگراد می‌باشد. همچنین میانگین دمای سالانه در ارتفاعات دشت قره باغ 16 درجه سانتیگراد است. در ایستگاه شیراز رطوبت نسبی از حداقل 11 درصد در شهریور ماه به حداکثر 83.9 درصد دردي ماه افزایش می‌یابد.
حداکثر و حداقل تبخیر روزانه دوره 21 ساله شیراز نیز به ترتیب 2/ 11 و 3 /6 میلی‌متر در روز محاسبه شده است ( شرکت آب منطقه اي فارس 1387 ).
با توجه به اطلاعات طولانی مدت (1384-1361) بدست آمده از ایستگاه هواشناسی شیراز و ضریب دومارتن، اقلیم نیمه‌خشک براي منطقه قره باغ حاصل می‌شود (شاکری، 1388).
1-4-3- زمین‌شناسی و چینه‌شناسی دشت قره باغ و شهرك صنعتی بزرگ شیراز:
1-4-3-1-زمین‌شناسی شهرك صنعتی بزرگ شیراز:
دشت‌قره باغ که در زاگرس چین‌خورده واقع شده، از روند عمومی چین‌هاي ساده موجود که از شمال غرب به جنوب شرق است، متاثرگردیده است.
در منطقه مطالعاتی قره‌باغ سازندهاي جوان ترشیاري میانی تا کواترنري به چشم می‌خورد (شکل1-3). قدیمی‌ترین سازندی که در این محدوده رخنمون دارد ، سازند آسماري- جهرم است و مهم‌ترین واحدهاي چینه‌شناسی که در محدوده مطالعاتی قره باغ رخنمون دارند عبارتند از:
الف- سازند آسماري- جهرم: این سازند از سنگ‌هاي کربناته(آهک و دولومیت) الیگو- میوسن تشکیل شده و بیشترین گسترش را در بین سازندهاي موجود در محدوده دارد؛ بطوریکه در برگیرنده‌ی کل ارتفاعات سبزپوشان و کوه بابا حاجی در جنوب بیدزرد است.
سازند آسماري- جهرم در شمال شرق دشت در کوه سیاه نیز گسترش دارد. حفاري انجام شده در شرق فرودگاه شیراز نمایانگر گسترش آهکهاي آسماري – جهرم در اعماق دشت می‌باشد (شرکت آب منطقه اي فارس، 1387 ).
با توجه به خصوصیت نفوذپذیري و تراوایی این سازند اهمیت آن در هیدروژئولوژي چشمگیر است. تکتونیک نسبتا شدید منطقه باعث بوجود آمدن درزه‌هاي بسیار زیادي در این سازند گردیده است. انحلال بعدي که توسط آب در امتداد این درزه ها صورت گرفته موجب بازشدگی بیشتر درزه‌ها و افزایش نفوذ پذیري شده است به نحوي که می‌توان نفوذ پذیري آهک آسماري – جهرم را متوسط در نظر گرفت. در نتیجه این نفوذ پذیري ارتباطی مستقیم بین تزریق منابع آب کارستی با آبرفتهاي دشت قره‌باغ بوجود آمده است.
بطور کلی می‌توان گفت که این سازند تاثیري منفی بر کیفیت منابع آب سطحی وزیرزمینی ندارد. بر اساس مشاهدات و تجربیات موجود در دیگر مناطق، منابع آب زیرزمینی سازند جهرم داراي تیپ کربناته و هدایت الکتریکی پایینی هستند.
ب- سازندرازك: این سازند از لایه‌هاي مارنی، مارن گچی و ماسه سنگی تشکیل شده است که بصورت تپه‌هایی دربخش‌هاي شمالی (تپه سلطان آباد) و شرقی دشت پراکنده هستند. با توجه به بافت ریز دانه سنگ‌هاي مارنی چنانچه درز و شکاف‌هایی نیز بصورت ثانویه در این سنگ‌ها ایجاد گردد، با سرعت زیاد توسط رسوبات ناشی از فرسایش خود سنگ پر شده و عملاً تخلخل ثانویه در این گونه سنگ‌ها نقش چندانی در بالا بردن نفوذپذیري نخواهد داشت. بنابراین سازند رازك در توالی سنگ‌شناختی منطقه داراي نفوذپذیري بسیار کم و به عنوان یک سازند نفوذناپذیر در منابع آب زیرزمینی و سطحی شناخته می‌شود.
این سازند همچنین در بخش‌هایی که در مجاورت دشت قره‌باغ قرار دارد، سنگ کف را بوجود آورده (بویژه در محدوده شهرك صنعتی) و باعث کاهش ضخامت آبرفت و همچنین تخریب شدید منابع آب سطحی و زیرزمینی شده است.
پ- سازند آغاجاري: این سازند ماسه‌سنگی برونزد ناچیزي در تپه سلطان آباد دارد ودر بخش‌هاي دیگر دشت نه بصورت رخنمون و نه بصورت عمقی، مشاهده نشده است.
ت- سازند بختیاري: کنگلومراي این سازند شامل قطعات خوب گرد شده در ابعاد قطعه سنگ‌هاي بزرگ، قلوه سنگ و ریگ است که از مجموعه رخنمون‌هاي زاگرس با سنین مختلف فرسایش یافته و در خمیره اي کلسیتی درشت دانه که معرف محیط آب شیرین می‌باشد، سیمانی شده اند.
حد پایینی این سازند با سازند آغاجاري گاهی ناهمساز به صورت زاویه‌دار و گاهی نیز همساز است. تشکیل کنگلومراي بختیاري در زاگرس تابع شکل‌گیري تاقدیس‌ها و ناودیس‌ها بوده و به همین لحاظ از نظر جنس در مناطق مختلف داراي تفاوت‌هایی می‌باشد. سن آن به اواخر پلیوسن تا اوایل پلیستوسن می‌رسد.
در حوضه آبریز دریاچه مهارلو سازند بختیاري در بیشتر ناودیس‌ها ته نشین شده است. در بخش‌هاي جنوبی، جنوب غربی و جنوب شرقی، این سازند اغلب بر روي سازند آغاجاري قرارگرفته و گاهی تحت تأثیر فشارهاي زمین ساختی، کوه‌هاي برآمده‌اي را بوجود آورده است. این سازند در محدوده مطالعاتی قره باغ در محور تپه سلطان آباد رخنمون دارد.
ث- نهشته‌هاي دوران چهارم (کواترنر): رسوبات دوران چهارم تمام ناودیس‌ها و فرورفتگی‌هاي منطقه مورد مطالعه را پر کرده و دشت‌هاي کوچک و بزرگ را بوجود آورده است. وسعت بعضی از این دشت‌ها مثل دشت‌هاي قره‌باغ و شیراز زیاد بوده و از نظر کشاورزي و رونق اقتصادي نقش بسیار مهمی را در زندگی ساکنان این مناطق ایفا می‌نماید.
ضخامت رسوبات دوران چهارم در دشت‌ها از چند متر تا گاهی بیش از 300 متر متغیر است. آبرفتهاي کواترنري دشت قره‌باغ داراي تنوع دانه بندي چشمگیري است؛ بطوریکه رسوبات بسیار ریز رسی در مرکز و خروجی دشت و رسوبات مخروط افکنه‌اي دانه درشت در دامنه‌هاي جنوب و جنوب شرق و همچنین دامنه‌هاي شمال غرب دیده می‌شود.
1-4-3- 2-زمین‌شناسی ساختاري:
حوضه آبریز مهارلو از نظر زمین‌شناسی ساختاری مورفولوژی خاصی دارد و با تاقدیس‌ها و ناودیس‌هاي بلند و کشیده با شیب یال‌هاي نسبتاً آرام مشخص می‌شود. تأثیر گسل‌ها در شکستگی‌ها، فرونشست‌ها و بالاآمدگی‌ها خودنمایی می‌کند. وجود ارتفاعات بلند در بخش غربی، شمال غربی و شمالی حوضه و دشت‌هاي وسیع و کم شیب و دریاچه تبخیري داخلی در مناطق میانی از دیگر ویژگی‌هاي این حوضه است.
گسل‌ها در ساختار تکتونیکی حوضه نقش مهمی را ایفا نموده‌اند. بدین صورت که در نتیجه عملکرد گسل‌ها، دشت‌هاي شیراز و قره‌باغ به صورت فروافتادگی (گرابن) در آمده و توسط ناودیس برجسته‌اي به نام کوه سلطان آباد از یکدیگر جدا شده اند.
1-چین‌ها :
همانند دیگر مناطق زاگرس چین‌خورده، چین‌ها از برجسته‌ترین سیماهاي محدوده مطالعاتی قره‌باغ نیز می‌باشند. چین‌هاي متعددي اعم از ناودیس و تاقدیس در محدوده مطالعاتی دیده می‌شود. خود دشت قره‌باغ در یک ناویس واقع است. تاقدیس سبزپوشان در غرب دشت، یکی ازتاقدیس‌هاي مهم محدوده می‌باشد.
در کوه بابا حاجی و کوه سیاه تاقدیس‌هاي دیگري نیز دیده می‌شوند که همه این تاقدیس‌ها را در سازند آسماري- جهرم می‌توان ردیابی نمود چرا که این ساختارها شیب آهکهاي مذکور را به سمت دشت متمایل نموده اند. در سازندهاي جوانتر رازك و بختیاري مانند تپه هاي پراکنده موجود در دشت و همچنین تپه سلطان آباد، می‌توان ناودیس‌ها را دید.
2- گسل‌ها:
در اثر فشارهاي تکتونیکی ناشی از برخورد خشکی ایران مرکزي و عربستان، شکستگی‌هاي
