همکارانش(2003) که دارای سه سطح فردي، گروهي و سازماني می باشد مورد استفاده قرار می گیرد که در این تحقیق فقط سطح سازمانی آن مد نظر می باشد.
جدول 3-2 مدل تحلیلی تحقیق
متغیر
ابعاد
شاخص
منبع
رفتار شهروندی سازمانی
ادب و نزاکت
ـ ارزش قائل شدن برای افراد
ـ مشورت کردن
ـ اجتناب از اقداماتی که به دیگران صدمه وارد میکند
ارگان،1988
وجدان کاری
ـ وقت شناسی
ـ اطاعت از قوانین و مقررات
آداب اجتماعی
ـ علاقمند به حضور در جلسات
ـ علاقمند به آگاهی از پیشرفتهای سازمان
ـ تمایل به حفظ وجهه خوشنامی سازمان
جوانمردی
ـ نگرش مثبت
ـ اعتراض نکردن
ـ از کاه ،کوه نساختن
نوع دوستی
ـ کمک به همکاران برای انجام بهتر کارها
ـ کمک به مافوق
ـ تمایل به برقراری ارتباط
معنویت
معنویت سازمانی
ـ احساس پيوند و همبستگي با اهداف سازماني
ـ شناسايي مأموريت و ارزش هاي سازمان
ـ حمايت و مراقبت سازمان از كاركنان
میلیمان،2003
نگهداشت منابع انسانی
جبران خدمات
رضایت پرداخت ها
مقیمی
شکل4-2 مدل مفهومی تحقیق
خلاصه فصل
ما در این فصل به بیان تعاریف ، ابعاد ، مدل ها ، پیشینه و مزایای متغیرهای مستقل رفتار شهروندی سازمانی، معنویت و همچنین تعریف و اهمیت استراتژی نگهداشت منابع انسانی را بیان نمودیم. با توجه به مطالب بیان شده می توان نتیجه گرفت با توجه به اهمیت و مزایایی که، حضور افرادی که رفتار شهروندی سازمانی و معنویت را از خود بروز می دهد، برای سازمان ها دارند سازمان ها باید در پی حفظ چنین کارکنانی باشند.
فصل سوم
روششناسي تحقيق
1 – 3 مقدمه
هر مطالعه و تحقيق با توجه به هدف و ماهيتي که دارد از روشها و ابزار خاصي بهره ميگيرد. در روش تحقيق، پژوهشگر شيوه يا روشي را مشخص مينمايد که او را هر چه دقيقتر و آسانتر به پاسخهاي احتمالي برساند. بکارگيري روش علمي در تحقيق، تنها راه دستيابي به دستاوردهاي قابل قبول و علمي ميباشد، در نتيجه براي انجام يک پژوهش معتبر به روششناسي نياز ميباشد. نخستين گام در تحقيق، شناخت زمينههاي مشکل است و هنگامي که مشکلاتي که نيازمند بررسي هستند شناسايي شدند، گامهاي بعدي يعني جمعآوري اطلاعات تجزيه و تحليل دادهها و تشريح عواملي که مرتبط با مشکلاند، در پيش گرفته ميشود. داشتن روش براي رسيدن به هدف يکي از ضروريات هر تحقيق علمي است. از آنجا که تحقيق حاضر به دنبال بررسي تاثير رفتارشهروندی سازمانی و معنویت برروی استراتژی نگهداشت منابع انسانی ميباشد از روش تحقيق توصيفي – پيمايشي استفاده شده است و براي جمع آوري اطلاعات از روش کتابخانهاي و ميداني بهره گرفته شده است.
در اين فصل ابتدا نوع و روش تحقيق بيان شده و سپس جامعه آماري و روشهاي جمعآوري اطلاعات تعريف و روش نمونهگيري معرفي خواهد شد و در ادامه در مورد ابزار گردآوري اطلاعات بحث خواهد شد، سپس به بررسي پرسشنامه و روايي و پايايي آن پرداخته و در نهايت روشهاي آماري مورد استفاده بيان ميشود.
2 – 3 روش تحقيق
نوع تحقیق کاربردی است .
پژوهش پيمايش يکي از انواع استراتژي‌هاي پژوهش کمي در حوزه مطالعات سازمان و مديريت است. طرح پيمايش اشاره به رويه‌هايي پژوهشي داردکه در آن پژوهشگر نوعي پيمايش بر روي يک نمونه يا کليت جامعه اجرا مي‌کند تا نگرش‌ها، افکار، رفتارها يا خصيصه‌هاي جامعه را توصيف کند (داناييفرد و همکاران، 1388). براي بررسي توزيع ويژگيهاي يک جامعه آماري روش تحقيق پيمايشي به کار مي‌رود. (سرمد و همکاران، 1385). در صورتي که پاسخ به مساله به زمان حال مربوط باشد، از روش پيمايشي استفاده ميشود. در اين روش، محقق شرايط فعلي را بررسي مي‌کند تا مسائل جاري در پرتو آن روشن ميشود. در اين روش عمدتا از تکنيک پرسشنامه و مصاحبه براي جمعآوري اطلاعات و دادهها استفاده ميشود و با استفاده از فنون آماري روندهاي پاسخ سؤال‌ها را توصيف و سؤال‌ها يا فرضيه‌ها را آزمون مي‌کنند (داناييفرد و همکاران، 1388؛ حبيب‌پور و صفري، 1388). تحقيق توصيفي73 نيز شامل مجموعه روشهايي است که هدف آنها توصيف کردن شرايط يا پديدههاي مورد بررسي ميباشد. بررسي توصيفي به منظور تعيين و توصيف ويژگيهاي متغيرها در يک وضعيت انجام ميشود (داناييفرد و ديگران 1387). اجراي تحقيق توصيفي مي‌تواند صرفا براي شناخت شرايط موجود يا ياري دادن به فرايند تصميم‌گيري باشد (سرمد و همکاران، 1385). هدف تحقيقات توصيفي، تشريح يا توصيف جنبه‌هاي خاص پديدههاي مورد بررسي در سطح فرد، سازمان يا صنعت است (داناييفرد و همکاران، 1388). تحقيق توصيفي، آنچه را که هست توصيف و تفصير مي‌کند و به شرايط يا روابط موجود، عقايد متداول، فرايندهاي جاري، آثار مشهود يا روندهاي در حال گسترش توجه دارد. تمرکز روش توصيفي- کيفي در درجه اول به زمان حال است. تحقيق توصيفي شامل جمعآوري اطلاعات براي آزمون فرضيه يا پاسخ به سوالات مربوط به وضعيت فعلي موضوع مطالعه ميشود. يک مطالعه توصيفي چگونگي وضع موجود را تعيين و گزارش مي‌کند (خاکي، 1388). بيشتر تحقيقات علوم رفتاري را ميتوان در زمره تحقيق توصيفي به شمار مي‌آيد (سرمد و همکاران، 1385). در اين پژوهش از مقالات، پاياننامهها و کتابهاي مختلف استفاده شده است از آنجایی که در این تحقیق تاثیر متغیر های رفتار شهروندی سازمانی و معنویت بر استراتژی نگهداشت منابع انسانی بررسی خواهد شد تحقیق از نوع توصیفی است از سوی دیگر چون برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده خواهد شد تحقیق از نوع پیمایشی است.
3 – 3 جامعه آماري
پژوهش حاضر به تعداد 40 نفر از کارکنان دانشگاه علوم پزشکی سبزوار جزء جامعه آماري پژوهش ميباشند.به دلیل ساکن بودن در سبزوار و مشاهده محیط کاری خسته کننده در این سازمان ، این سازمان را به عنوان جامعه آماری انتخاب نمودم.
4 – 3 روشهاي گردآوري اطلاعات
روشهاي گردآوري اطلاعات را به روشهاي کتابخانهاي و روشهاي ميداني قابل تقسيم است. در اين تحقيق براي جمعآوري اطلاعات مربوط به پاسخگويي به سؤالات پژوهش، از روش ميداني استفاده شده است، همچنين از روش کتابخانهاي مانند مطالعه کتابها، مقالات، مجلات، طرحهاي پژوهشي و بانکهاي اطلاعاتي اينترنتي براي تدوين و نگارش بخش ادبيات موضوع و مباني نظري استفاده شده است.
5 – 3 ابزار گردآوري اطلاعات
مهمترين ابزار جمعآوري اطلاعات در اين پژوهش پرسشنامه ميباشد که عمليات مربوط به روايي و پايايي بر روي آن انجام گرفته است.
1 – 5 – 3 پرسشنامه74:
براي جمعآوري اطلاعات مورد نظر جهت آزمون فرضيات و همچنين سنجش نظرات کارکنان دانشگاه از پرسشنامه استفاده گرديده است. سؤالات پرسشنامه استاندارد است. در مجموع پرسشنامه از دو بخش سؤالات عمومي و سؤالات تخصصي تشکيل گرديده است.
سؤالات عمومي: اين بخش شامل 4 سؤال ميباشد که ويژگيهاي جمعيت شناختي کارکنان دانشگاه را مورد پرسش قرار ميدهد.
سؤالات تخصصي: اين بخش قسمت اصلي پرسشنامه را شامل ميشود و نظرات کارکنان را در مورد رفتارشهروندی سازمانی، معنویت، استراتژی نگهداشت منابع انسانی را بوسيله 38 سؤال بر اساس طيف ليکرت مورد پرسش قرار ميدهد.
مقياس ليکرت75 از مجموعه‌اي منظم از عبارات که که به ترتيب خاصي تدوين شده است، ساخته ميشود (سرمد و همکاران، 1385). با اين مقياس ميتوان حساسيت، نگرش، تعلق، باور و احساسات پاسخگو را تعيين کرد (خاکي، 1390). در جدول زير نمونهاي از طيف ليکرت که در پرسشنامه مورد استفاده قرار گرفته به نمايش گذاشته شده است.
جدول 1-3: طيف ليکرت
کاملا موافقم
موافقم
نه موافق و نه مخالف
مخالفم
کاملا مخالفم
گزينه انتخابي
5
4
3
2
1
امتياز
1 – 1 – 5 – 3 اجزاي پرسشنامه
در جدول3-2 سؤالات پشتيباني کننده هر يک از متغيرها بيان شده است.
جدول2-3 : سؤالات پشتيباني کننده هريک از متغيرها
متغیر
ابعاد
سوالات
منبع
رفتار شهروندی سازمانی
ادب و نزاکت
4-1
اورگان،1988
وجدان کاری
7-5
آداب اجتماعی
13-8
جوانمردی
18-14
نوع دوستی
23-19
معنویت
معنویت سازمانی
28-24
میلیمان،2003
استراتژی نگهداشت منابع انسانی
جبران خدمات
38-29
مقیمی
2 – 5 – 3 روايي76:
برای تعیین اعتبار پرسشنامه روشهای متعددی وجود دارد که یکی از این روشها اعتبار محتوا است. اعتبار محتوا نوعی اعتبار است که برای بررسی اجزای تشکیل دهنده یک ابزار اندازه گیری به کار برده میشود. اعتبار محتوای یک ابزار اندازه گیری به سوالهای تشکیل دهنده آن بستگی دارد. اگر سوالهای پرسشنامه معرف ویژگیها و مهارتهای ویژهای باشد که محقق قصد اندازهگیری آنها را داشته باشد . آزمون دارای اعتبار محتوا است. برای اطمینان از اعتبار محتوا باید در موقع ساختن ابزار چنان عمل کرد که سوالهای تشکیل دهنده ابزار اندازهگیری معرف قسمتهای محتوایی انتخاب شده باشد. بنابراین اعتبار محتوا ، ویژگی ساختاری ابزار اندازهگیری است که همزمان با تدوین آزمون در آن تنیده میشود. اعتبار محتوایی آزمون معمولا توسط افرادی متخصص در موضوع مورد مطالعه تعیین میشود. اعتبار محتوایی این پرسشنامه علاوه بر استاندارد بودن آن، توسط اساتید راهنما و مشاور مورد تایید قرار گرفته است و از اعتبار لازم برخوردار است.
3 – 5 – 3 پايايي77
پايايي يک ابزار اندازهگيري، ثبات و هماهنگي منطقي پاسخ‌ها در ابزار اندازهگيري را نشان ميدهد و به ارزيابي درستي و خوب بودن ابزار کمک مي‌کند (داناييفرد و همکاران، 1388). به عبارت ديگر مقصود از پايايي آن است که اگر ابزار اندازهگيري را در يک فاصله زماني کوتاه چندين بار و به گروه واحدي از افراد بدهيم نتايج حاصل نزديک به هم باشد. براي اندازگيري پايايي از شاخصي به نام “ضريب پايايي” استفاده ميشود و اندازه آن معمولا بين صفر تا يک تعيين ميشود. يک ازمون بايد پايا باشد تا بتواند روا باشد و رابطه معکوس بين اين دو ضروري نيست (خاکي، 1388). ضريب آلفاي کرونباخ78 نوعي ضريب پايايي است که نشان ميدهد چگونه آيتمها در يک مجموعه، به نحو مناسب به يکديگر گره خورده اند. آلفاي کرونباخ در قالب ميانگين همبستگيهاي دروني ميان آيتمهاي اندازهگيري کننده مفهوم، محاسبه ميشود. آلفاي کرونباخ براي سنجش ميزان سازگاري دروني گويه‌هاي يک شاخص بکار مي‌رود (حبيب‌پور و صفري، 1388). اگر آلفاي کرونباخ به 1 نزديکتر باشد، پايايي سازگاري دروني بيشتر است (داناييفرد و همکاران، 1388). براي محاسبه ضريب آلفاي کرونباخ ابتدا بايد واريانس نمرههاي هر زير مجموعه سؤالاهاي پرسشنامه و واريانس کل را محاسبه کرد. سپس با استفاده از فرمول زير مقدار ضريب آلفا را محاسبه کرد(سرمد، بازرگان و حجازي 1376).
r_α= j/(j-1) (1-(∑▒s_i^2 )/s^2 )
= r_α ضريب پايايي آزمون
= j تعداد سؤالات آزمون
= s_i^2 واريانس سؤال i ام
= s^2واريانس کل آزمون
پايايي‌هاي کمتر از 6/0 نوعا” ضعيف تلقي مي‌شوند، و پايايي‌هاي 7/0 قابل قبول و بالاتر از 8/0 خوب قلمداد مي‌شوند(دانايي فر و ديگران، 1387). در اين تحقيق آزمون ضريب آلفاي کرونباخ به کمک نرمافزار SPSS 16 محاسبه شد و آزمون، مقدار ضريب آلفاي کرونباخ را 91/0 نشان داد، لذا ميتوان پايايي پرسشنامه مذکور را خوب ارزيابي کرد.
6 – 3 روشهاي تجزيه و تحليل دادهها
در اين پژوهش اطلاعات بدست آمده از طريق پرسشنامه توسط نرم افزار SPSS 16 و نرم افزار SmartPLS 3 تجزيه و تحليل شده است. در اين پژوهش از آمار توصيفي نظير جداول توزيع فراواني، درصد، ميانگين، واريانس و انحراف معيار جهت بررسي و مقايسه اطلاعات جمعآوري شده و از آمار استنباطي براي آزمونهاي آماري مختلف مانند معادلات ساختاری ، آزمون کولموگوروف – اسميرنوف، و آزمون مقايسه ميانگين چند جامعه ، آزمون رگرسیون چندگانه و آزمون فريدمن استفاده شده است که شرح اين
