حاضر، از لحاظ هدف، «کاربردی» و از لحاظ روش در زمره‌ی پژوهش‌های توصیفی و از نوع «همبستگی» می‌باشد. متغیر مهارت اعضای هیأت علمی در کاربرد چرخه یادگیری به عنوان متغیر پیش بین و متغیر مهارت‌های فکری و عملی به عنوان متغیر ملاک می‌باشد.
3-3- جامعه آماري
جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانشجویان کارشناسی رشته‌های مختلف مهندسی دانشگاه شیراز می‌باشد که تعداد آن ها 2555 نفر می‌باشد.
3-4- نمونه و روش نمونه‌گيري
روش نمونه‌گیری این پژوهش”نمونه‌گیری خوشه‌ای مرحله‌ای” است. در این راستا به منظور انتخاب گروه نمونه، ابتدا دانشکده‌ها به زیرگروه‌های عمران و مواد، شیمی و نفت و گاز، برق وکامپیوتر و مکانیک تقسیم شدند. پس از آن، 30% از دانشکده‌ها به صورت تصادفی انتخاب شدند و از هر بخش نیز 30% از کلاس‌ها انتخاب شده و از کلیه دانشجویان این کلاس‌ها، اطلاعات لازم، جمع‌آوری شد.
جدول شماره (3-1). تعداد و درصد پاسخ دهندگان به گویه ها
برحسب ویژگی‌های جمعیت شناختی
رشته
جنسیت
تعداد
درصد
مکانیک
مرد
23
6/67
زن
11
4/32
شیمی
مرد
17
2/36
زن
30
8/63
مواد
مرد
16
3/59
زن
11
7/40
نفت
مرد
21
8/77
زن
6
2/22
کامپیوتر
مرد
11
3/73
زن
4
7/26
برق
مرد
12
2/63
زن
7
8/36
عمران
مرد
20
3/83
زن
4
7/16
کل
193
3-5- ابزار پژوهش
برای جمع‌آوری اطلاعات از دو مقیاس استفاده شد:
3-5-1- مقیاس محقق ساخته فرایند چرخه یادگیری هفت گانه: این مقیاس شامل دو بخش می‌باشد:
الف) ویژگی‌های جمعیت شناختی: این قسمت شامل ویژگی‌های جمعیت شناختی جنسیت و رشته تحصیلی دانشجویان می‌باشد.
ب) فرایند چرخه یادگیری هفت گانه: این بخش دارای 14 گویه، شامل ابعاد استنباط (2 گویه)، مشارکت (2 گویه)، اکتشاف (2 گویه)، توضیح (2 گویه)، بسط یادگیری (2 گویه)، ارزیابی (2 گویه) و توسعه یادگیری (2 گویه)، از نوع پنج گزینه‌ای لیکرت می‌باشد که پاسخ به هر گویه در طیفی از همیشه (نمره 5) تا هیچ‌گاه (نمره 1) قرار دارد.
جدول شماره (3-2): ابعاد، تعداد سؤالات، شماره سؤالات و روش
نمره‌گذاري مقیاس محقق ساخته فرایند چرخه یادگیری هفت گانه
ابعاد
تعداد سؤالات
شماره سؤالات
طیف سؤالات
استنباط
2
1و2
5-1
1(هیچ‌گاه)
5 (همیشه)
مشارکت
2
3و4
اکتشاف
2
5و6
توضیح
2
7و8
بسط یادگیری
2
9و10
ارزیابی
2
11و12
توسعه یادگیری
2
13و14
کل
14
3-5-2- مقیاس محقق ساخته مهارت‌های فکری و عملی: این مقیاس شامل دو بخش می‌باشد:
الف) ویژگی‌های جمعیت شناختی: این بخش شامل ویژگی‌های جمعیت شناختی جنسیت و رشته تحصیلی دانشجویان می‌باشد.
ب) مهارت‌های فکری و عملی: این بخش دارای 18 گویه، شامل ابعاد تحقیق (2گویه)، تجزیه و تحلیل (2 گویه)، تفکر خلاق (2 گویه)، تفکر انتقادی (2 گویه)، ارتباط مکتوب و شفاهی (2 گویه)، سواد کمی (2 گویه)، سواد اطلاعاتی (2 گویه)، کار تیمی (2 گویه) و حل مسأله (2 گویه)، از نوع پنج گزینه‌ای لیکرت می‌باشد که پاسخ به هر گویه در طیفی از بسیار زیاد (نمره 5) تا بسیار کم (نمره 1) قرار دارد.
جدول شماره (3-3): ابعاد، تعداد سؤالات، شماره سؤالات
و روش نمره‌گذاري مقیاس محقق ساخته مهارت‌های فکری و عملی
ابعاد
تعداد سؤالات
شماره سؤالات
طیف سؤالات
تحقیق
2
1و2
5-1
1 (بسیارکم)
5 (بسیار زیاد)
تجزیه و تحلیل
2
3و4
تفکر خلاق
2
5و6
تفکر انتقادی
2
7و8
ارتباط مکتوب و شفاهی
2
9و10
سواد کمی
2
11و12
سواد اطلاعاتی
2
13و14
کارتیمی
2
15و16
حل مسأله
2
17و18
کل
18
3-6- روایی و پایایی مقیاس‌ها
3-6-1- روایی و پایایی مقیاس فرایند چرخه یادگیری هفت گانه
برای سنجش روایی مقیاس: با استفاده از روش تحلیل گویه، ضریب همبستگی بین گویه‌های هر زیرمقیاس با نمره کل زیرمقیاس مربوطه محاسبه گردید که نتایج آن به صورت کمترین و بیشترین ضریب همبستگی گویه‌ها در هر زیرمقیاس در جدول شماره (3-4) آمده است. کلیه گویه‌ها به دلیل همبستگی معنادار با نمره کل زیرمقیاس مربوطه‌شان دارای روایی بودند.
جدول شماره (3-4): طیف ضرائب همبستگی سؤالات
پرسشنامه فرایند چرخه یادگیری هفت گانه
زیرمقیاس‌ها
استنباط
مشارکت
اکتشاف
توضیح
همبستگی
90/0
80/0-87/0
69/0-75/0
61/0-79/0
سطح معناداری
0001/0
0001/0
0001/0
0001/0
زیرمقیاس‌ها
بسط یادگیری
ارزیابی
توسعه یادگیری
همبستگی
87/0-90/0
80/0-82/0
74/0-75/0
سطح معناداری
0001/0
0001/0
0001/0
با توجه به جدول شماره (3-4) می‌توان گفت که بعد استنباط (90/0) بالاترین ضریب همبستگی را بخود اختصاص داده است و بعد توضیح ( 61/0-79/0)کمترین ضریب همبستگی را نشان می‌دهد.
برای محاسبه پایایی مقیاس فرایند چرخه یادگیری هفت گانه، از روش آلفای کرونباخ استفاده گرديد. با توجه به جدول شماره (3-5) در تمامي ابعاد همه گویه‌ها دارای پایایی بالا و مطلوبی می‌باشند و مقیاس از ثبات دروني بسیار بالایی برخوردار است.
جدول شماره (3-5): پايايي مقیاس فرایند چرخه
یادگیری هفت گانه با استفاده از آلفای کرونباخ
زیرمقیاس‌ها
استنباط
مشارکت
اکتشاف
توضیح
بسط یادگیری
ارزیابی
توسعه یادگیری
ضریب آلفای کرونباخ
92/0
81/0
71/0
73/0
92/0
79/0
76/0
3-6-2- روایی و پایایی مقیاس مهارت‌های فکری و عملی
برای سنجش روایی مقیاس: با استفاده از روش تحلیل گویه، ضریب همبستگی بین گویه‌های هر زیرمقیاس با نمره کل زیرمقیاس مربوطه محاسبه گردید که نتایج آن به صورت کمترین و بیشترین ضریب همبستگی گویه‌ها در هر زیرمقیاس در جدول شماره (3-6) آمده است. گویه‌ها به دلیل همبستگی معنادار با نمره کل زیرمقیاس مربوطه‌شان دارای روایی بودند.
جدول شماره (3-6): طیف ضرائب همبستگی سؤالات پرسشنامه مهارت های فکری و عملی
زیرمقیاس‌ها
تحقیق
تجزیه و تحلیل
تفکر خلاق
تفکر انتقادی
ارتباط مکتوب و شفاهی
همبستگی
89/0
80/0-87/0
91/0-92/0
70/0-83/0
86/0-89/
سطح معناداری
0001/0
0001/0
0001/0
0001/0
0001/0
زیرمقیاس‌ها
سواد کمی
سواد اطلاعاتی
کار تیمی
حل مسأله
همبستگی
79/0-92/0
82/0-88/0
91/0-94/0
84/0-87/0
سطح معناداری
0001/0
0001/0
0001/0
0001/0
با توجه به جدول شماره (3-6) می‌توان گفت که بعد کار تیمی (91/0-94/0) بالاترین ضریب همبستگی را به‌خود اختصاص داده است و بعد تفکر انتقادی (70/0-83/0)کمترین ضریب همبستگی را نشان می‌دهد.
برای محاسبه پایایی مقیاس مهارت‌های فکری و عملی، از روش آلفای کرونباخ استفاده گرديد. با توجه به جدول شماره (3-7) در تمامي ابعاد همه گویه‌ها دارای پایایی بالا و مطلوبی می‌باشند و مقیاس از ثبات دروني بسیار بالایی برخوردار است.
جدول شماره (3-7). پایایی پرسشنامه مهارت های فکری و عملی با استفاده از آلفای کرونباخ
زیرمقیاس‌ها
تحقیق
تجزیه و تحلیل
تفکر خلاق
تفکر انتقادی
ارتباط مکتوب و شفاهی
ضریب آلفای کرونباخ
94/0
87/0
94/0
79/0
90/0
زیرمقیاس‌ها
سواد کمی
سواد اطلاعاتی
کار تیمی
حل مسأله
ضریب آلفای کرونباخ
88/0
93/0
96/0
88/0
3-7- روش جمع آوري اطلاعات
در اين پژوهش به منظور تهيه و تدوين مباني نظري و سوابق پژوهش‌های انجام شده از روش كتابخانه‌اي و به منظور جمع‌آوري اطلاعات جهت پاسخگويي به سؤالات پژوهش، پس از اخذ مجوز از مسئولین دانشگاه شيراز و تعیین حجم نمونه، پرسشنامه‌ها بین دانشجویان مهندسی توزیع شد. مدت اجراي پرسشنامه حدوداً 10دقیقه و اجراي آن به صورت انفرادی بود.
3 – 8 – روش تجزيه و تحليل دادهها در پاسخ به سؤالات جزیی پژوهش:
1. مهارت (های) غالب اعضای هیأت علمی دانشگاه شیراز درکاربرد مراحل هفت گانه چرخه یادگیری کدام است؟ (تحلیل واریانس اندازه‌گیری‌های مکرر)
2. آیا مهارت‌های فکری و عملی دانشجویان مهندسی دانشگاه شیراز، در حد مطلوب می‌باشد؟ (آزمون تی تک نمونه‌ای)
3. مهارت (های) فکری و عملی غالب دانشجویان مهندسی دانشگاه شیراز کدام است؟ (تحلیل واریانس اندازه‌گیری‌های مکرر)
4. آیا بین مهارت اعضای هیأت علمی در کاربرد مراحل هفت گانه چرخه یادگیری و توسعه انواع مهارت‌های فکری و عملی دانشجویان مهندسی دانشگاه شیراز رابطه معناداری وجود دارد؟ (ضریب همبستگی پیرسون)
5. آیا مهارت اعضای هیأت علمی در کاربرد مراحل هفت گانه چرخه یادگیری، پیش بینی کننده معناداری برای تعیین مهارت‌های فکری و عملی دانشجویان زن و مرد مهندسی دانشگاه شیراز می‌باشد؟ (ضریب رگرسیون چند متغیره)
6. آیا مهارت اعضای هیأت علمی در کاربرد مراحل هفت گانه چرخه یادگیری، پیش بینی کننده معناداری برای تعیین مهارت‌های فکری و عملی دانشجویان رشته‌های مختلف مهندسی دانشگاه شیراز می‌باشد؟ (ضریب رگرسیون چند متغیره)
7. آیا بین مهارت اعضای هیأت علمی دانشگاه شیراز در کاربرد مراحل هفت گانه چرخه یادگیری، از دیدگاه دانشجویان زن و مرد، تفاوت معناداری وجود دارد؟ (تحلیل واریانس چند متغیره)
8. آیا بین مهارت اعضای هیأت علمی دانشگاه شیراز در کاربرد مراحل هفت گانه چرخه یادگیری، از دیدگاه دانشجویان رشته‌های مختلف مهندسی، تفاوت معناداری وجود دارد؟ (تحلیل واریانس چند متغیره)
9. آیا بین مهارت‌های فکری و عملی دانشجویان زن و مرد مهندسی دانشگاه شیراز، تفاوت معناداری وجود دارد؟ (تحلیل واریانس چند متغیره)
10. آیا بین مهارت‌های فکری و عملی دانشجویان رشته‌های مختلف مهندسی دانشگاه شیراز، تفاوت معناداری وجود دارد؟ (تحلیل واریانس چند متغیره)
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل دادهها
4- 1- مقدمه
در اين فصل يافته‌هاي به‌دست آمده از اجراي ابزارهاي پژوهش مورد بررسي قرارگرفته و به ارائه نتايج حاصل از تجزيه و تحليل آماري داده‌هاي پژوهش پرداخته مي‌شود. به منظور پاسخگویی به سؤالات پژوهش با استفاده از نرم افزارهای spss20و Lisrel 8.54، علاوه بر این‌که به نتايج مقتضي دست يافته مي‌شود، تحليـلي گويا و روشن از داده‌هاي به‌دست آمده از پژوهش صورت می‌گيرد. بر اين اساس در اين فصل يافته‌هاي پژوهش در قالب يافته‌های توصیفی و استنباطی به تفکیک بيان شده و سپس خلاصه‌ی این یافته‌ها ارائه شده است.
4-2- یافته‌های پژوهش
4-2-1- یافته‌های توصیفی
جدول شماره (4-1) میانگین و انحراف استاندارد مهارت اعضای هیأت علمی در کاربرد مراحل هفت‌گانه چرخه یادگیری شامل مراحل استنباط، مشارکت، اکتشاف، توضیح، بسط یادگیری، ارزیابی و توسعه یادگیری را از دیدگاه دانشجویان نشان می‌دهد.
جدول شماره (4-1): میانگین و انحراف استاندارد مهارت اعضای
هیأت علمی در مراحل هفت گانه چرخه یادگیری
متغیر
زیرمقیاس‌ها
میانگین
انحراف استاندارد
مهارت اعضای هیأت علمی در مراحل چرخه یادگیری
استنباط
26/5
57/1
مشارکت
95/5
33/1
اکتشاف
63/4
47/1
توضیح
07/5
61/1
بسط یادگیری
46/5
37/1
ارزیابی
54/4
69/1
توسعه یادگیری
68/5
51/1
جدول شماره (4-2) نیز میانگین و انحراف استاندارد مهارت‌های فکری و عملی دانشجویان شامل مهارت‌های تحقیق، تجزیه و تحلیل، تفکر خلاق، تفکر انتقادی، ارتباط مکتوب و شفاهی، سواد کمی، سواد اطلاعاتی، کار تیمی و حل مسأله را در نمونه پژوهش دانشجویان نشان می‌دهد.
جدول شماره (4-2): میانگین و انحراف استاندارد مهارت‌های فکری و عملی
