دانلود مقاله با موضوع کودکان و نوجوان، کودکان و نوجوانان، کودک و نوجوان، دوران کودکی

ی نیاز نمی‌کنند و این رسانه‌ها توان فرو بردن بیننده به عمق را ندارند.(قزل ایاغ ،1386)
نقش والدین در این مورد نقشی بسیار حیاتی خواهد بود که به هنگام همراهی با کودکان برای خواندن بیشتر حس خواهد شد. به عبارتی در عصر سلطه‌ی رسانه‌های تصویری، کودکان نیاز به انگیزه‌های قویتر و عوامل تشویقی بیشتری برای خواندن کتاب دارند. این انگیزه را والدین با همراهی شان با کودک می‌توانند فراهم کنند. تاکنون به جنبه های گوناگون خواندن مانند عوامل مؤثر در ترغیب کودکان به مطالعه پرداخته شده است، اما شاید به نقش همراهی والدین در این مورد پرداخته نشده است. اینکه تجربه‌ی خواندن دسته جمعی در خانواده چگونه تجربه‌ای می‌‌تواند باشد. امری است که طرح سبد خواندن با خانواده خانه کتابدار کودک و نوجوان به آن پرداخته است.
1-6. هدف پژوهش
– بررسی تاثیر خواندن با خانواده در علاقه‌مندی کودک به مطالعه؛
– شناسایی نقاط قوت و ضعف در طرح سبد خواندن در راستای تحقق هدف اصلی آن یعنی ترویج خواندن درخانواده.
دومورد بالا از اهداف اصلی پژوهش بوده که هدف‌های فرعی دیگری را در بر‌می‌گیرد :
شکل‌گیری مطالعه‌ی متفکرانه؛
کسب مهارت‌های زندگی؛
تامین سلامت روانی وعاطفی خانواده؛
ارائه مدل والگو؛
افزونی شادی وهیجان در کودک.
1-7. روش انجام تحقیق
این پژوهش یک مطالعه موردی است که به صورت پیمایشی-توصیفی و با رویکرد کیفی انجام شده است.
بنا براین ، پژوهش در دست اقدام مطالعه موردی بوده، داده‌ها در شرایط طبیعی گردآوری شده و از آن‌جا که فرایندی پویاست که نیاز به ژرف‌نگری دارد، به روش کیفی مورد تحلیل قرار می‌گیرد
1-8. تعریف واژه ها:
مطالعه:نگریستن به هر چیزی برای واقف شدن به آن، نظر به دقت( دهخدا)
براتی علویجه (1392)؛مطالعه را به دو نوع تقسیم کرده است:
– مطالعه به منظور سرگرم شدن،در این نوع مطالعه فرد به دلیل عشق و لذّتی که برایش حاصل می‌شود مطالعه می‌کند .زمان و مکان خاصی ندارد.مطالعه داستان ،شعر ،مقاله،سرگذشت و تاریخ این گونه‌اند.یادداشت برداری کمتر مورد نیاز است.از نتایج آن رشد اخلاقی،خودسازی،رشد فکری و علمی و ایجاد عادت به مطالعه را می‌توان اشاره کرد.
– مطالعه علمی یا کاربردی،فرد برای کاربرد عینی و عملی در زمان معینی انجام می‌دهد.از بهترین و ارزشمند ترین نوع مطالعه است.فرد هم نیازهای خود را تامین می‌کند،نیاز جدید برایش ایجاد می‌شود و شوق مطالعه را در او برمی‌انگیزد.
خانواده
(نْ یا نِ دِ) (اِمر.) 1 – اهل خانه ، اهل البیت . 2 – مجموعة افراد دارای پیوند سببی یا نسبی که در زیر یک سقف زندگی می کنند. 3 – مجموعه خویشاوندان ، خاندان . 4 – تیره ، خاندان (.معین)

خواندن
(خا دَ) [ په . ] (مص م .) 1 – قرائت کردن . 2 – آواز خواندن . 3 – دعوت کردن . 4 – آموختن ، یاد گرفتن . 5 – فهمیدن ، تشخیص دادن( .معین)
علاقه
(عَ قِ) [ ع . علاقة ] 1 – (مص م .) دوست داشتن . 2 – (اِمص .) دوستی . 3 – پیوند، ارتباط ، وابستگی . جِ علائق (.معین)
رغبت
[ رَ ب َ ] (ع اِمص )میل و اراده . (ناظم الاطباء). خواهش ، و خواهش از روی میل و آرزو از چیزی . (ناظم الاطباء). میل و خواهش به چیزی . –
1-9. تعریف عملیاتی:
برای مرّوجان، مطالعه به این مفهوم است که ما تنها برای توانا ساختن کودکان، به منظور دستیابی به اطلاعات دانش و لذت کار نمی‌کنیم، بلکه به آن‌ها کمک می‌کنیم تا تفکر انتقادی و مستقلی در خود بپروراند.
رغبت -در واقع پایه یا انگیزه اساسی فعالیت‌های انسان، بخصوص در دوران کودکی و نوجوانی است. میل و رغبت پایه و اساس یادگیری است.
خواندن-گرفتن مفهوم از هر نوشته ای است .
خانواده-کوچکترین واحد اجتماعی که ازیک زن و مرد تشکیل شده است که باهم پیمان رسمی بسته‌اند.

فصل دوم:

مبانی نظری و پیشینه پژوهش

2-1. مقدمه
ایجاد عادت به مطالعه، بخصوص منابع غیردرسی از عادت‌های پسندیده است. چرا که کودکان ما نیازمندند خود را بهتر بشناسند، به قابلیت‌های خود پی ببرند، دایره شناخت خود را از محیط طبیعی و اجتماعی بالا برده، با روابط انسانی بهتر آشنا شوند و از این شناخت احساس توانمندی و غرور کنند، پهنه‌ی ادبیات کودکان و نوجوانان با تمام توان بالقوه‌ای که در لابلای صفحات کتاب‌ها نهفته است، می‌تواند در کنار کودک و نوجوان باشد. (قزل ایاغ، 1386، ص 20). جهت روشن شدن موضوع اشاره‌ای به تعاریف و ابعاد برخی واژه‌ها چون خواندن، مطالعه، ادبیات کودک، کودک و خصوصیات رشدی او، داستان و کارکردهایش، تأثیرات مطالعه، معرفی مراکز پیش گام در زمینه ترویج خواندن و … خواهیم کرد.
2-2. ادبیات کودک و نوجوان:
در فرهنگ نامه کودک و نوجوان، ادبیات کودک و نوجوان: نوشته‌ها و سرودهایی هستند که ارزش ادبی یا هنری دارند و برای کودکان و نوجوانان پدید می‌آیند. هم شامل بخشی از فرهنگ شفاهی عامه است، مانند لالایی، متل و قصه و هم آثاری مانند داستان، نمایشنامه و شعر. ادبیات کودک و نوجوان علاقه‌ی خواننده را به مطالعه می‌افزاید و ذوق و سلیقه‌ی او را پرورش می‌دهد. گذشته از اینکه سرگرم کننده است، بر مهارت خواننده در درک زبان نوشتاری و بهره گیری از آن می‌افزاید. (1376، ص 164)
از عبارت، ادبیات کودکان و نوجوانان، برداشت‌های گوناگونی می‌شود که از نگرش‌های متفاوت به کودک و نوجوان نشأت می‌گیرد. در واقع با عوض شدن نگرش به کودک و دوران کودکی و ارزشمند شناخته شدن این دوران سبب شد به این آثار به صورت ابزاری مهم برای تأثیرگذاری نگاه شود.
لطف آبادی (1378)،با نگرشی فراگیر بر ارتباط ادبیات کودک و تعلیم و تربیت معتقد است: بچه باید بتواند فکر بکند و قدرت خلاق داشته باشد. فکر کند چه بکند تا زندگی سعادتمندانه داشته باشد. کار تعلیم و تربیت چیزی جز تغییر و توسعه‌ی اندیشه، احساس و رفتار آدمی نیست و هنر ادبیات هم همین طور است. تعلیم و تربیت و ادبیات باید کودک را برای آینده آماده کند. ادبیات باید بذر دانش دوستی را در ذهن بچه ها بپاشد. آموختن دانش بخشی از کارهاست ولی آنچه مهم‌تر است ایجاد اشتیاق به دانش و علاقه‌مندی به یادگیری است.
در ادبیات کودک، صحبت از حداکثر لذت است که به چند عامل تعیین کننده بستگی دارد:
• خصوصیات رشد جسمی و روانی
• توانایی خواندن و تسلط بر زبان
• احتیاجات و علاقه مندی‌های اساسی انسانی
• محیط زندگی و شناخت‌هایی که ایجاد می‌کنند (سلطان القرایی،1390،ص127)
2-2-1. اهداف ادبیات کودکان:
• ذوق و علاقه ی آزاد را در کودکان بر می‌انگیزد.
• طفل را برای شناختن، دوست داشتن و ساختن محیط آماده می‌کند.
• سرگرم کننده و لذت بخش است.
• کودکان را با جهان وسیع معرفت و فرهنگ‌های مختلف آشنا می‌کند.
• ایجاد عادت مطالعه و تعالی ذهنی است.( سلطان القرایی،1390 ،ص 35)
2-3. کتاب‌های کودکان و نوجوانان
در گزارشی از شورای کتاب، کتاب‌های کودکان و نوجوانان به 4 گروه تقسیم شده است :الف- کتاب‌های داستان شامل: داستآن‌های واقعی، افسانه‌هایی عامیانه و جدید. ب- کتاب‌های غیرداستانی، شامل: کتاب‌های دینی، کتاب‌های دانش اجتماعی، کتاب‌های علمی، کتاب‌هایی در باره هنر، زندگینامه و کتاب‌های بازی و سرگرمی. ج- کتاب‌های تصویری د- کتاب‌های شعر این کتاب‌ها آثاری هستند که با توجه به نیازمندی‌های اساسی و علاقه ها و تجربه‌ها و توانایی خواندن و درک و فهم کودکان و نوجوانان برای آن‌ها نوشته می‌شوند.
داستان- یکی از کارکردهای داستان در ذهن و روان کودکان، ایجاد لذت است. به عبارتی کودکان می‌خوانند تا لذت خواندن را تجربه کرده باشند و همراه با شخصیت‌های یک اثر، در کشاکش حوادث داستان، دنیای جدیدی را کشف کنند. در نهایت همین تجربه‌ها خود موجب ایجاد تحول‌های فکری و تربیتی در آنان می- شود. ما، بزرگسالانی را می‌شناسیم که خواندن یک داستان در دوران کودکی، زندگی و سرنوشت آنان را متحول کرده است. بنابراین تأثیرات آموزشی و تربیتی ادبیات داستانی در روند رشد شخصیت کودکان غیرقابل انکار است. (مکتبی فرد، 1389، ص 99)
در گذشته داستان وسیله‌ای بود که کودکان و بزرگان را به دور داستان‌گو جمع می کرد و بدین ترتیب روابط میان آن‌ها تقویت شد و بر اطلاعات می‌افزود.
داستان به کودک فرصت می‌دهد که امیال «ناخودآگاه» خود را تعبیر نماید و محیط زندگی خود را بشناسد.
داستان به شرط انتخاب درست و دقیق بیش از سایر وسایل تربیتی در رفتار کودک موثر است. (شعاری نژاد، 1378، ص 121)
داستان‌گویی در آموزش و پرورش دارای سه هدف است:
1- شادی و لذت؛ بستگی میان گوینده و شنونده را بیشتر و بهتر می‌کند و اساس آموزش مهر و محبت می‌شود نه ترس.
2- تهذیب اخلاق؛ بهترین روش غیرمستقیم برای تکوین اخلاق صحیح و عالی است.
3- تهذیب ذهنی؛ شنونده را به عادت بر دقت ارادی و دنبال کردن یک سلسله حوادث مربوط به هم که به نتیجه منجر می‌شود کمک می‌کند.(شعاری نژاد،1378، ص129)
داستان واقعی؛ گرچه ساخته و پرداخته ذهن نویسنده است، ولی حوادث آن باورکردنی و قابل تکرار و شخصیت‌های آن واقعی است.
داستآن‌های واقع گرا، الگوهای مثبت و منفی بر گرفته شده از زندگی را در اختیار کودکان قرار می‌دهند تا آن‌ها توان رویارویی با مشکلات و شرایط زندگی انسانی را بدست آورند. با تجربه کردن این داستآن‌ها آن‌ها ممکن است معنای زندگی خود را بیایند و این به آن‌ها اجازه می‌دهد از طریق دنبال کردن زندگی دیگران در این داستآن‌ها به افکار خود درباره‌ی زندگی‌شان نظم بدهند. (هاک، نقل در قزل ایاغ، 1386، ص 177)
کتاب‌های بازی و سرگرمی- کتاب‌هایی هستند که به کودکان و نوجوانان راه‌های سازنده‌ی پرکردن اوقات فراغت را نشان می‌دهند.
بامشاهده ی کودکان و نوجوانان کافی است تا به این نتیجه برسیم که بازی سبب رشد بدنی، روانی، اجتماعی و شناختی آنان است. این کتاب‌ها هدفشان ایجاد تنوع در بازی‌های کودکان است و پرکردن اوقات فراغت به شکل سازنده و ایجاد تعامل بین قوای جسمی و ذهنی و سرانجام ایجاد عادت به مطالعه. (قزل ایاغ، 1389، ص 266)
زندگینامه- شرح زندگی و احوال انسآن‌هایی است که به نوعی بر جریان جامعه خود یا جامعه‌ی بزرگ بشری اثر گذاشته‌اند و هدف آشنا کردن کودکان و نوجوانان با ابعاد مختلف تلاش‌ها و مشکلات افرادی است که در راه خدمت به جامعه گام برداشته‌اند.
کودک پس از پشت سر گذاشتن شناخت خود به شناخت دیگران ابراز تمایل می‌کند و در نوجوانی بدنبال الگوهایی می‌گردد که به آن‌ها اقتدا کند. نکته اینجاست که هرگز خواندن زندگینامه به کودکان و نوجوانان توصیه نمی‌شود که تصور کنند می‌توانند مثلاً ابن سینا یا امیرکبیر باشند، بلکه اهمیت نشان دادن اراده‌ی انسان های بزرگ برای مقابله با سختی‌هاست. (قزل ایاغ، 1386، ص 257)
شعر- کلامی موزون و خیال انگیز و بیان کننده‌ی احساس و عاطفه که هدف پرورش ذوق و استعداد کودکان و نوجوانان است.
کودکان از آن گاه که در گهواره به سر می‌برند با لالایی که خود ابتدایی ترین شعر است آشنا می‌شوند و بعدها انواع اشعار عامیانه نظیر: بازی، ترانه، مهملات، معماها و … را تجربه می‌کنند.
کیانوش چنین نتیجه می‌گیرد که :«کودک زیبایی کلامی را در موسیقی باز می‌یابد. کودک معانی را با موسیقی می آموزدو هنگامی که سخن گفتن را در حد معانی قابل ادراک جهان خود آموخت به سخنی می گراید که سرشار از موسیقی و زیبایی باشد. کودک در بازی نفس بازی را می‌جوید، چنان که در شعرهای مهمل نقش موسیقی را» (قزل ایاغ، 1386، ص 205).
2-4. مطالعه
مطالعه، بررسی عمیق و همه جانبه یک مقوله است به طوری که بخشی از حواس آدمی یا تمامی آن در این امر مشارکت داشته باشد. (فرهنگ و بستر، نقل در قزل ایاق، 1386، ص 21)
به گفته ال کین6: مطالعه، آفرینش صورت شنیداری از کلمات است که بر اساس شکل تصویریشان چاپ شده اند.
گودمن7: مطالعه، فرآیند پیچیده‌ای است که در آن خواننده پیامی که با زبان تصویری- نوشتاری، توسط نویسنده رمزگذاری شده است را در درجات مختلفی بازسازی می‌کند.
بلوم فیلد8: مطالعه، چیزی جز ارتباط صورت شنیداری با