پروردگارتان را تكذيب ميكنيد؟ (65) در آن دو نيز دو چشمه چون فواره هست (66) ديگر كداميك از نعمت‌هاي پروردگارتان را تكذيب ميكنيد؟ (67) در آن دو ميوه و نخل و انار است (68) ديگر كداميك از نعمت‌هاي پروردگارتان را تكذيب ميكنيد؟ (69) در آن‌ها همسراني خوش صور و نيكو سيرت است (70) ديگر كداميك از نعمت‌هاي پروردگارتان را تكذيب ميكنيد؟ (71) سياه چشماني كه هرگز از خيمهها بيرون نميشوند (72) ديگر كداميك از نعمت‌هاي پروردگارتان را تكذيب ميكنيد؟ (73) زناني كه قبلا نه انساني با آن‌ها تماس گرفته و نه جني (74) ديگر كداميك از نعمت‌هاي پروردگارتان را تكذيب ميكنيد؟ (75) در حالي كه بر بالشهاي سبز رنگ ابريشمين تكيه كردهاند كه بهترين بافت را دارد و بسيار زيبا است (76) ديگر كداميك از نعمت‌هاي پروردگارتان را تكذيب ميكنيد؟ (77)
الگوی تنشی آیه 78 : سپس در آخرین آیه این سوره با ذکر و معرفی رحمانیت خداوند همچون ابتدای سوره و بیان صفات جلال و جمال خدواند این شناخت را به مخاطب می‌دهد که خداوند بخشنده است و خطاب مستقیم فشاره‌‌ی عاطفی مثبت را در کنار شناخت نسبت به وجود ذات خداوند افزایش می‌دهد (نمودار 3-22).
چه پر بركت است نام رحمان خدا كه پروردگار تو و داراي صفات جلال و جمال است (78)
طرحواره‌های تنشی در اجزای کوچک سوره ینی چند آیه متوالی مورد بررسی قرار گرفت و نتایج حاصل بر اساس نمودار تصویری رسم شد. حال بر اساس بررسی آیات و الگو‌های تنشی به دست آمده، طرح بزرگتر برای الگوی تنشی کل سوره مطرح می‌شود که علاوه بر نشان دادن چگونگی تعامل فشاره‌ها و گستره‌های موجود در این سوره، بحث ریتم و تکرار در گفتمان سوره الرحمن (ضرب آهنگ) در آن به خوبی قابل مشاهده است.
3-4-12- الگوی تنشی سوره بر اساس تقسیم بندی ارائه شده :
همانطور که مشاهده می‌شود از تعامل عوامل کمی و کیفی بر محور‌های عاطفی و شناختی است که این نمودار به وجود آمده و نشان دهنده‌ی فضای تنشی حاکم بر سوره الرحمن است. معنا در فضای تنشی تولید نمی‌شود مگر با تعامل عناصر شناختی و عاطفی. بر اساس بررسی الگو‌های تنشی آیات و کل سوره مشخص می‌شود که تعامل عوامل شناختی و عاطفی موجود در گفتمان سوره الرحمن فضایی تنشی را به وجود می‌آورد که احساس و ادراک مخاطب با آگاهی و شناخت آن در تعامل قرار می‌گیرد و در فضای تنشی و تعامل باهم ایجاد معنا می‌کنند.
همان طور که گفته شد یکی از مباحث مهم در گفتمان عاطفی بحث ضرب آهنگ است. ضرب آهنگ تعیین کننده‌ی نوع حضور گونه‌های حسی_ادراکی است. در گفتمان سوره الرحمن آیه “فبای آلاء ربکما تکذبان” به دلیل خطاب مستقیم و عامل تحریک حسی انسان به عنوان سوژه‌ی حسی-ادارکی به عنوان مهمترین عنصر حسی-ادراکی حضور دارد. این آیه به طور متوالی و پی‌در‌پی در سوره تکرار می‌شود. دانستیم که کندی ضرب آهنگ در فضای تنشی باعث تثبیت شیء می‌شود و همچنین تندی ضرب آهنگ، تحکیم شیء را در پی دارد. پس این عنصر حسی در ریتم تند و پشت سر هم تکرار می‌شود تا همان گونه که در تفاسیر هم گفته شد نعمت‌های گوناگون مادی و معنوی خداوند را به منکران و فراموشکاران یادآوری کرده و این نعمت‌ها را در ذهن مخاطب قرآن تثبیت کند.
آهنگ گفتار یک کمینه است که هدفی را دنبال می‌کند و با نمود و نظم خاصی ظاهر می‌شود. این آهنگ کلام حرکت در گفتمان را نشان می‌دهد و تجلی بخش فضای عاطفی حاکم بر گفتمان است. همانطور که در نمودار نیز می‌بینیم ابتدای سوره با ریتم یکنواخت و تکراری از فشارههای عاطفی که نتیجه‌ی خطاب مستقیم در این آیه است و سپس ذکر نعمت‌ها و معرفی و شناختی جدید که گستره‌ی معرفتی جدید ایجاد می‌کند، به وجود آمده است و ادراک و حس مخاطب را درگیر کرده و باعث ایجاد اثرات عاطفی در گفتمان شده است. یعنی مخاطب، آهنگ کلام را که در نمود استمرار و تکرار تجلی یافته احساس و ادراک کرد و بر اساس آن دچار تنش‌های عاطفی و احساس برانگیختگی شده است. در گفتمان این سوره و بر اساس نمودار سپس می‌بینم که بعد از استمرار و ریتم تکرار و آمادگی احساس و ادراک مخاطب در این ریتم و ضرب آهنگ با پیشرفت هر چه بیشتر گستره‌ی شناختی و فشارههای عاطفی حرکتی رو جلو و افزایشی به وجود آمده است. اینگونه با تعامل عناصر کمی و کیفی در گفتمان سوره ریتم ابتدایی تبدیل به ریتمی سینوسی و رو به جلو شده که نشانه از افزایش و درگیری دوچندان احساس و ادراک مخاطب و افزایش دو برابری فشارههای عاطفی در انتهای سوره است. این قسمت از نمودار تنشی سوره نشان دهنده‌ی اوج فشارههای عاطفی است که در تعامل با گستره‌های شناختی به وجود آمده اند.
همانطور که می‌دانیم در بسیاری از موارد گستره‌های عاطفی سبب افزایش فشارههای عاطفی می‌شود که این فشاره‌ها می‌تواند فشارههای مثبت یا منفی باشند. ریتم آهنگ کلام نشان دهنده‌ی تاثیر‌گذاری تنش‌های عاطفی موجود در گفتمان سوره بر مخاطب است یعنی بعد از مرحله‌ی آماده سازی عاطفی در ابتدای سوره، در مراحل انتهایی سوره درگیری تخیل مخاطب برای معناسازی در فضای تنشی مطرح شده و کاملا احساس و عاطفه مخاطب تحت تاثیر قرار گرفته است. این ریتم رو به جلو و هیجانی تا انتهای سوره که ذکر نام خدا و صفت رحمانیت خداوند به صورت مستقیم به مخاطب سوره است، ادامه دارد. نام و صفت
