ديواره‌ها
9
3.9534
كسب اخبار و اطلاعات
25
3.9969
Sig.
0.320
0.304
وسیله‌ای كه برای گروه‌ها در زیر مجموعه های همگن نمایش داده می‌شود.
در جدول فوق همان‌طور که مشاهده مي‌شود گروه‌ها به دو دسته تقسيم مي‌شوند. ( همه‌ي موارد، صحبت با دوستان و تفريح و سرگرمي ) در دسته اول و ( تفريح و سرگرمي، مطالعه ديواره‌ها و كسب اخبار و اطلاعات ) در دسته دوم قرار گرفته‌اند؛ اين بدين معني است که گروه ( همه‌ي موارد، صحبت با دوستان و تفريح و سرگرمي ) با هم تفاوت معني‌داري ندارند و ميانگين‌هاي آنها نزديک به هم است. گروه‌هاي ( تفريح و سرگرمي، مطالعه‌ي ديواره‌ها و كسب اخبار و اطلاعات ) نيز با هم تفاوت معني‌داري ندارند و ميانگين‌هاي آنها هم نزديک به هم است و گروه “كسب اخبار و اطلاعات” در بین گروه‌ها دارای میانگین بیشتری در این شاخص است. يعني هر چه کاربران بيشتر در معرض و مواجهه‌ي محتوای خبري، علمي و آموزشي شبكه‌هاي اجتماعي باشند، بيشتر احتمال دارد که هويت ديني آنان حفظ شده و در قالب سنتي باقي بماند. پس فرضيه‌ي چهارم تأييد مي‌شود.
فرضيه‌ي پنجم: بين هدف کاربران در استفاده از شبكه‌هاي اجتماعي و هويت ديني آنها رابطه‌ي معنی‌دار وجود دارد؛ يعني هرچه اهداف کاربران در استفاده از شبكه‌هاي مجازي ابزاري و کاربردی باشد؛ بيشتر احتمال دارد که هويت ديني سنتي‌تر و اصيل‌تري داشته باشند و برعکس هر چه اهداف کاربران در استفاده از شبكه‌هاي اجتماعي بي‌هدف باشد؛ بيشتر احتمال مي‌رود که هويت ديني كم‌رنگ‌تري داشته باشند.
جدول شماره 60: آزمون فيشر براي هدف استفاده
هويت ديني
مجموع مربعات
درجه آزادي
مربع ميانگين ها
F
P-Value
درون گروهی
8.700
4
2.175
4.165
0.003
بین گروهی
89.305
171
0.522
جمع
98.005
175
در جدول اول، مجموع مربعات متغيرها آمده است و درجه‌ي آزادي نيز براي اين متغيرها حساب شده است. براي معني‌داري از آزمون فيشر استفاده شده است، اين آزمون همانند تي دو نمونه‌اي مستقل عمل مي‌کند با اين تفاوت که براي سؤال‌هايي استفاده مي‌شود که تعداد گزينه‌ها بيشتر از دو تا باشد. براي معني‌داري اين آزمون به P-Value مراجعه مي‌کنيم اين آيتم همان سطح معني‌داري مي‌باشد؛ اگر مقدار آن کمتر از 05/0 بود تفاوت بين گروه‌ها در متغير مربوطه معني‌دار است و اگر بيشتر از 05/0 باشد تفاوت بين گروه‌ها در متغير مربوطه معني‌دار نيست و بين گزينه‌ها تفاوت معني‌داري وجود ندارد و اين گزينه‌ها در يک سطح و داراي ميانگين يکساني هستند.
با توجه به جدول فوق سطح معني داري يا P-Value کمتر از 05/0 مي باشد، يعني تفاوت معني‌دار بين گروه ها وجود دارد. پس بين هدف کاربران در استفاده از شبكه‌هاي اجتماعي و هويت ديني آنها رابطه معنی‌دار وجود دارد.
با توجه به جدول فوق ما از آزمون مقايسات ميانگين دانکن نيز استفاده کرده‌ايم، اين آزمون نشان مي‌دهد که کدام گروه‌ها با هم تفاوت معني‌دار دارند و کدام گروه‌ها با هم تفاوت معني‌دار ندارند.
جدول شماره 61: آزمون مقايسات ميانگين دانكن براي هدف استفاده
چرا در شبكه‌هاي اجتماعي عضو شده‌ايد؟
تعداد
زيرمجموعه براي آلفا= 0.05
1
2
تعامل با ديگران
30
3.4645
همه‌ي موارد
97
3.5175
يافتن دوستان بيشتر
11
3.9104
كسب اخبار
14
3.9772
كسب اطلاعات علمي و آموزشي
24
4.0444
Sig.
0.816
0.583
وسیله‌ای كه برای گروه‌ها در زیر مجموعه های همگن نمایش داده می‌شود.
در جدول فوق همان‌طور که مشاهده مي‌شود گروه‌ها به دو دسته تقسيم مي‌شوند، ( همه‌ي موارد و تعامل با ديگران ) در دسته‌ي اول و ( يافتن دوستان بيشتر، كسب اخبار و اطلاعات علمي و آموزشي ) در دسته‌ي دوم قرار گرفته‌اند اين بدين معني است که گروه‌های ( همه‌ي موارد و تعامل با ديگران ) با هم تفاوت معني‌داري ندارند و ميانگين‌هاي آنها نزديک به هم است. گروه‌هاي ( يافتن دوستان بيشتر و كسب اخبار و اطلاعات علمي و آموزشي ) نيز با هم تفاوت معني‌داري ندارند و ميانگين‌هاي آنها هم نزديک به هم است و گروه “كسب اطلاعات علمي و آموزشي” در بین گروه‌ها دارای میانگین بیشتری در این شاخص است. يعني هرچه اهداف کاربران در استفاده از شبكه‌هاي مجازي ابزاري و کاربردی باشد؛ بيشتر احتمال دارد که هويت ديني سنتي‌تر و اصيل‌تري داشته باشند. پس فرضيه‌ي پنجم تأييد مي‌شود.
فرضیه‌ي ششم: بين ميزان مشارکت کاربران در استفاده از شبكه‌هاي اجتماعي و هويت ديني آنها رابطه‌ي معنی‌دار وجود دارد؛ يعني هرچه کاربران در استفاده از شبكه‌هاي اجتماعي به سبب ويژگي تعاملي‌شان بیشتر مشارکت‌‌جو باشند؛ بيشتر احتمال دارد که هويت ديني آنان كم‌رنگ‌تر باشد و برعکس هر چه کاربران در استفاده از شبكه‌هاي اجتماعي غيرمشارکت‌‌جو باشند؛ بيشتر احتمال دارد که هويت ديني اصيل‌تري داشته باشند.
جدول شماره 62: آزمون فيشر براي ميزان مشاركت
هويت ديني
مجموع مربعات
درجه آزادي
مربع ميانگين ها
F
P-Value
درون گروهی
2.330
4
0.583
1.041
0.388
بین گروهی
95.675
171
0.560
جمع
98.005
175
در جدول اول، مجموع مربعات متغيرها آمده است و درجه‌ي آزادي نيز براي اين متغيرها حساب شده است. براي معني‌داري از آزمون فيشر استفاده شده است، اين آزمون همانند تي دو نمونه‌اي مستقل عمل مي‌کند با اين تفاوت که براي سؤال‌هايي استفاده مي‌شود که تعداد گزينه‌ها بيشتر از دو تا باشد. براي معني‌داري اين آزمون به P-Value مراجعه مي‌کنيم اين آيتم همان سطح معني‌داري مي‌باشد؛ اگر مقدار آن کمتر از 05/0 بود تفاوت بين گروه‌ها در متغير مربوطه معني‌دار است و اگر بيشتر از 05/0 باشد تفاوت بين گروه‌ها در متغير مربوطه معني‌دار نيست و بين گزينه‌ها تفاوت معني‌داري وجود ندارد و اين گزينه‌ها در يک سطح و داراي ميانگين يکساني هستند. با توجه به جدول فوق، چون سطح معني داري يا P-Value بیشتر از 05/0 مي‌باشد، تفاوت معني‌دار بين گروه‌ها وجود ندارد. يعني بين ميزان مشارکت کاربران در استفاده از شبكه‌هاي اجتماعي و هويت ديني آنها رابطه معنی‌دار وجود ندارد.
با توجه به جدول فوق از آزمون مقايسات ميانگين دانکن نيز استفاده کرده‌ايم.
جدول شماره 63: آزمون مقايسات ميانگين دانكن براي ميزان مشاركت
چقدر براي نوشته‌هاي ديگران نظر مي‌دهيد يا آنها را لايك مي‌زنيد؟
تعداد
زيرمجموعه براي آلفا= 0.05
1
اغلب
52
3.4813
به ندرت
43
3.6479
گاهي
49
3.7020
هيچ وقت
19
3.7885
هميشه
13
3.8177
Sig.
0.153
وسیله‌ای كه برای گروه‌ها در زیر مجموعه های همگن نمایش داده می‌شود.
در جدول فوق همان‌طور که مشاهده مي‌شود گروه‌ها در يک دسته قرار گرفته‌اند، اين بدين معني است كه بين گروه‌هاي در اين شاخص تفاوت معني‌داري وجود ندارد. پس فرضيه‌ي ششم رد مي‌شود.
فرضیه‌ي هفتم: بين ويژگي‌هاي فردي- اجتماعي کاربران شبكه‌هاي اجتماعي و هويت ديني آنها رابطه وجود دارد؛ يعني سطح زندگي، ميزان درآمد، سطح تحصيلات و موقعيت اجتماعي خانوادگي ( يا به عبارتي طبقه و پايگاه اجتماعي ) كاربران نيز در هويت ديني آنان دخالت دارد، و هرچه كاربران از پايگاه اجتماعي بالاتري برخوردار باشند، احتمالاً هويت ديني آنان مدرن و كم‌رنگ‌تر است و برعكس كاربراني كه در پايگاه اجتماعي پايين‌تري قرار دارند احتمال دارد كه از هويت ديني اصيل‌تر و سنتي‌تري برخوردار باشند.
فرضیه‌های آزمون بصورت زیر مطرح می شوند:
که در آن مقدار ضریب همبستگی میان متغیرهای مورد نظر با متغیر هویت دینی در نظر گرفته شده‌است.
جدول شماره 64: آزمون همبستگي براي پايگاه اجتماعي
مقطع تحصيلي
وضعيت تأهل
وضعيت اشتغال
متوسط ميزان درآمد ماهانه خانواده شما چقدر است؟
موقعيت مسكوني خود يا خانواده
هويت ديني
مقدار ضريب همبستگي
0.080-
0.169**
0.045-
0.0156-*
0.117-
P – مقدار
0.217
0.009
0.482
0.049
0.046
تعداد
242
242
242
159
242
** همبستگی معنی دار در سطح 0.01 (2 دم)
* همبستگی معنی دار در سطح 0.05 (2 دم)
با توجه به P – مقدار مربوط به هر متغیر با متغیر هویت دینی، در مواردی که(05/0 P – مقدار ) رابطه‌ي معنادار وجود دارد. بنابراین مي‌توان نتيجه گرفت که بين ويژگي‌هاي وضعيت تأهل، متوسط ميزان درآمد و موقعيت مسكوني خود يا خانواده با متغیر هویت دینی رابطه معناداری وجود دارد. یعنی هرچه كاربران مجرد، میزان درآمد بالاتر و موقعیت مسکونی بهتر برخوردار باشند هويت ديني آنان مدرن و كم‌رنگ‌تر است. پس فرضيه‌ي هفتم تأييد مي‌شود.
مقدمه
در ایران دست یافتن به یک قضاوت و ارزیابی منسجم و سنجیده در باره‌ي تأثیرات شبکههای اجتماعی مجازی علاوه بر چالشی که ناشی از معیارها و بینش ماست با یک چالش دیگر هم مواجه است. ما، داده‌های تجربی لازم را در اختیار نداریم. همین موضوع چالش مهمی ایجاد می‌کند. چون نظریات ما یا بر اطلاعات سایر کشورها مبتنی است و یا بر تجربه‌های زیسته و تأملات محققان ایرانی. به همین خاطر در مورد تأثیرات اجتماعی شبکههای اجتماعی در ایران باید با احتیاط سخن بگوییم.
جوان بودن شبکههای اجتماعی باعث عدم انجام تحقیقات عميق در این حوزه شده‌است. از سوي ديگر بررسی این پدیده بیشتر نیازمند استفاده از روش‌های کیفی است تا کمی. چرا که محقق باید با تجربه‌های عمیق زندگی مردم درگیر شود تا بتواند اثر این شبکهها بر زندگی مردم را بفهمد. با روش‌های پیمایشی و کمی که امروزه در علوم اجتماعی ایران تثبیت شده، به سختی می‌توان به این پرسش پاسخ داد.
شبکههای اجتماعی با توجه به توسعه و رشدي كه داشتهاند یک فناوری ماهیتاً فرهنگی دارند زیرا این شبکهها ابزاری هستند برای تولید و بازتولید و ترویج و اشاعه نمادها و معانی كه بی واسطه با حوزه فرهنگ ارتباط دارد و بر آن تأثیر می‌گذارد. همه‌ي مصنوعات و ماشین‌آلات و تکنولوژی‌ها به نوعی با جامعه و فرهنگ ارتباط دارند. اما از نظر نحوه‌ي تعامل با فرهنگ و نظام معانی و نمادهای جامعه در بسیاری موارد این ارتباط با واسطه‌ي عواملی است. اما شبکههای اجتماعی از جمله فناوری‌هایی هستند که مثل رادیو، تلویزیون، روزنامه و کتاب مستقیماً در خدمت تولید و بازتولید معنا قرار دارند. چرا که این‌ها تکنولوژی‌های ارتباط انسان‌ها هستند. چون در آن انسان‌ها مستقیماً درباره‌ي ارزش‌ها و معانی‌شان گفتگو می‌کنند و در این فرایند ارزش‌ها و معانی جدید تولید می‌شود و ارزش‌های گذشته به چالش کشیده و یا بازتولید می‌شوند.
1-5) نتایج حاصل از یافته‌های تحقیق
فناوری هاي ارتباطي جديد و بزرگراههاي اطلاعاتي آن، به ويژه اينترنت و ماهواره منجر به تحول در شدت و ميزان ارتباط انسان‌ها در اقصي نقاط جهان شده و تحولي كيفي در نحوه‌ي ارتباط انسان‌ها با يكديگر ايجاد کرده‌است. بدين معني كه امروزه با استفاده از اينترنت و باحضور در اين بزرگراه، امكان بهرهگيري از انبوهي از اطلاعات در كمترين زمان ممكن و برقراري ارتباط گفتاري، نوشتاري و ديداري با هزينهاي نسبتاً كم فراهم آمده‌است. ظهور اين پديده اگرچه خود معلول تحولاتي چند بوده اما پس از ظهور، خود منشاء تحولات بسياري شده‌است. يكي از اين تحولات تحول در مبنا و معناي مفهوم “هويت” از يك سو و “هويت ديني” كاربران به ويژه جوانان از سوي ديگر است.
در گذشته برخورد يا نزديكي فرهنگ‌ها و تبادلات فرهنگي بيشتر به صورت چهره به چهره و با سفر و حضور در بين ديگر فرهنگ‌ها صورت مي‌گرفت و اگر كتابي يا دست‌نوشته‌اي از سرزميني به سرزمين ديگر مي‌رفت، آنقدر اين نسخ محدود بود و تبادلات به كندي صورت مي‌گرفت
