
آنها اشاره می شود:
1. تفاوت نخست اين است كه علائم تجاري به گروهي از فعاليت هاي تجارث خاص با يك زمينه تجاري خاص اعطا مي شود به طوري كه دو تاجر ممكن است در دو زمينه تجاري مختلف داراي علائم تجاري مشابه باشند بدون آن كه موجب اشتباه براي مصرف كنندگان باشد. اما نام هاي دامنه منحصربه فرد بوده و يك نام دامنه صرفاً به يك شخص اختصاص دارد.
2. علائم تجاري، تنها حمايت هاي ملي داخلي يا حداكثر منطقه اي را به دارنده آن اعطا مي كند اما دامنه اعمال و شناسايي نام دامنه، جهاني است.76
2-3-7-6 برند
الف: بند اول: تعریف برند
در فرهنگ و لغت برند چنین تعریف شده است:
برند یک، نام، عبارت، طرح، نماد یا هر ویژگی دیگری است که مشخصکنندهء خدمات یا فروشنده محصولی خاص باشد که به وسیلهء آن از دیگر محصولات و خدمات مشابه متمایز میگردد. برخی دیگر از دیکشنری ها معنی فارسی “Brand” را “نشان تجاری” ترجمه کرده اند.
تعریف انجمن بازاریابی آمریکا (ای.ام ای)77 برای برند چنین است: یک نام تجاری (اصطلاح حقوقی بکار رفته برایBrand ) یک نام، اصطلاح، علامت، نشان یا طرح یا ترکیبی از این هاست که برای شناسایی کالاها یا خدمات فروشنده یا گروهی از فروشندگان و متمایز کردن این کالاها یا خدمات رقبا به کار می رود. برند می تواند نماد و نشان موارد پیچیده تری هم باشد مانند: فرهنگ استفاده از محصول، ماهیت و هویت محصول، شخصیت افراد استفاده کننده از محصول و … . برند می تواند به عنوان دارایی نامشهود یک سازمان تلقی شود که باعث می شود تا ارزش نهایی محصول و یا خدمت تولیدی در نزد مشتریان افزایش یابد. این افزایش ارزش نهایی در نهایت منجر به ایجاد ارزش افزوده و همچنین افزایش سود کسب شده توسط سازمان می گردد. در گذشته بیشتر دارایی سازمان ها را دارایی های مشهود تشکیل می داد در حالیکه امروزه بیش از 80 درصد دارایی های شرکت های عظیم را دارایی های نامشهود شان تشکیل می دهد. یکی از مهمترین دارایی های نامشهود برند است.
ب: بند دوم: تفاوت برند و علائم تجاری
نمی توان برند را همان لوگو(نشان و علامت تجاری) در نظر گرفت. لوگو تنها نشانی از سازمان است در حالی که برند ماندگاری نام در ذهن و روح مشتریست و مطابق با نظر کاتلر تنها زمانی می توانیم بگوییم برند موفقی هستیم که در روح و قلب مشتری نفوذ کرده و مشتری در هنگام مواجه با چندین نام نیازی به تکاپو در ذهن خود نداشته باشد و بی نیاز از تفکر محصول ما را انتخاب نماید. طبق پژوهشی که انجام شده و از ذهن در هنگام مواجهه با برند های مختلف عکسبرداری شده، مشخص شد که ذهن در مواجهه با نام ها و برند های نا آشنا به تکاپو افتاده و این حالت در هنگامی که مغز ما از فعالیت های فکری روزانه خسته است اجازه نمی دهد تا نام های جدید در ذهن شکل گیرند ولی در حالتی که نام برند آشنا بوده ذهن آرام بوده و به راحتی انتخاب خود را انجام خواهد داد.78
2-3-7-7 اسم و نام تجاری
الف: بند اول: مفهوم اسم تجاری
مطابق ماده30 قانون جديد (مصوبه 1386): «نام تجاري يعني اسم يا عنواني كه معرف و مشخصكننده شخص حقيقي يا حقوقي باشد.» با توجه به تعریف فوق، اسم كليه شركتهاي تجاري و موسسات غير تجاري ثبت شده و اسم بنگاهها و تجارتخانههاي ثبت نشده كه به صورت فردي يا شراكتي به فعاليتهاي تجاري يا غير تجاري مشغولند از جهت معرفي هويت صنفي آنان، يك اسم تجاري است.
ب: بند دوم: تفاوت علامت تجاری با اسم تجاری
1. مرجع ثبت
براي ممانعت از سوءاستفاده رقبا و جلب حمايت قانوني بايد علامت يا نام تجاري را ثبت كرد. يكي از تفاوتهاي علامت و نام تجاري مرجع ثبت و شيوه ثبت آنهاست. علايم كليه اشخاص حقيقي يا حقوقي در اداره ثبت علايم تجاري كه از توابع اداره كل مالكيت صنعتي است، طبق قوانين فوقالذكر در تهران ثبت ميشود. در مقابل، ثبت نام تجاري به دو بخش تقسيم ميشود: نام تجاري اشخاص حقوقي (شركتها و موسسات دولتي يا خصوصي) طبق قانون تجارت و قانون ثبت شركتها در اداره ثبت شركتهاي تهران ثبت ميشود. (به غير از شركتهاي فعال در مناطق آزاد) اما متاسفانه، درخصوص ثبت نام تجاري اشخاص حقيقي (تجارتخانههاي فردي يا جمعي) هنوز آيين نامهاي خاص و ادارهاي مخصوص جهت ثبت اين دسته از نامها تصويب و داير نشده است. لذا عليرغم آنكه طبق ماده 8 كنوانسيون پاريس و ماده 47 قانون ثبت علايم مصوب 1386 «نامهاي تجاري بدون ثبت نيز در برابر عمل خلاف قانون اشخاص ثالث، حمايت ميشوند»، ليكن چون فايده اصلي ثبت نام يا علامت تجاري، سهولت در اثبات مالكيت آنهاست. در حال حاضراشخاص حقيقي كه نام شخصي آنان از شهرتي برخوردار است و يا نام خاصي را براي معرفي هويت صنفي خود بهكار ميبرند، ناچار، بايد يا به اين نام شركت تاسيس كنند يا نام مربوطه را به صورت علامت تجاري ثبت كنند.
نكته بسيار مهمي كه در خصوص ثبت اسامي و علايم تجاري وجود دارد اين است كه متاسفانه اداره ثبت علايم تجاري و اداره ثبت شركتها از جهت سوابق و اطلاعات ثبتي هيچ ارتباطي با يكديگر ندارند. فقدان اين ارتباط موجب شده، گاه نام يك شركت يا موسسه به عنوان علامت تجاري انتخاب شده و به نام فرد ديگري ثبت شود و يا بالعكس علامت تجاري ثبت شدهاي در نام يك شركت يا موسسه بهكار رفته و ثبت شود. اثر عملي چنين وضعيتي اين است كه افراد سود جو با اطلاع از اين نقطه ضعف اداري، به رايگان و با گرفتن سند رسمي از شهرت علامت يا اسم تجاري ديگران استفاده ميكنند. البته راهكاري حقوقي براي ممانعت از ادامه چنين تخلفي وجود دارد كه در بخش دعاوي، گفته خواهد شد. ليكن موضوع، مستلزم صرف وقت و هزينه بسيار است.
2. مدت اعتبار
مدت اعتبار علامت تجاري در ايران ده سال است. چنانچه صاحب علامت بخواهد به استفاده از علامت خويش ادامه دهد بايد در سال پاياني، اعتبار علامت خود را تمديد كند در غير اين صورت به نام اشخاص ديگر قابل ثبت است. در مقابل؛ اسامي شركتها يا موسسات (اسامي تجاري) تا زماني كه شخص حقوقي منحل نشده و حتي سالها پس از انحلال، اعتبار دارد. نكته مهمي كه در خصوص مدت اعتبار علايم و اسامي تجاري بايد به آن توجه كرد اين است كه اگر از علامتي حداقل سه سال استفاده نشود، قانونا قابل ابطال است. (ماده 41) ولي اگر شركت يا موسسهاي غيرفعال باشد و از اسم تجاري خود استفاده نكند به اين دليل نميتوان نام آن را ابطال كرد.
1. تعدد اختيار علامت يا نام تجاری
انتخاب و ثبت علامت تجاري محدوديتي ندارد. هر شخصي ميتواند دهها علامت تجاري را به نام خود ثبت كند. ليكن اصولا هيچكس نميتواند بيش از يك نام تجاري براي خود اختيار كند.
2. ثبت بينالمللي
به استثناي علايم و اسامي مشهور، حمايت قانوني از علايم و اسامي تجاري، محدود به مرزهاي كشور ثبت كننده است. (اصل حمايت سرزميني) لذا براي حمايت در ساير كشورها بايد اقدامات ثبتي را جداگانه در هر كشور انجام داد. براي ثبت بينالمللي علايم تجاري، كنوانسيون خاصي به نام «مادريد» وجود دارد كه ميتوان از تسهيلات آن استفاده كرده و در قريب به يكصد كشور جهان از طريق ادارات محلي و بدون مراجعه به كشور خارجي، اقدامات ثبتي را انجام داد. در مقابل؛ براي ممانعت از استفاده رقبا از نام يك شركت يا موسسه در ساير كشورها، فقط بايد در كشور مورد نظر شركت يا موسسه تاسيس كرد كه كار مرسوم و مقرون به صرفهاي نيست.
3. انتقال حقوق
صاحب علامت تجاري ميتواند، حقوق خود را به طور موقت يا دائمي به شخص يا اشخاص ديگر منتقل كند(قرارداد فروش يا اجازه بهرهبرداري) در هر حالت، الزامي به انتقال شركت، كالاها و يا كارخانه به منتقلٌاليه وجود ندارد. در مقابل، انتقال نام تجاري تقريبا غير ممكن است و در صورت امكان نيز انتقال نام تجاري بايد همراه با انتقال شركت يا بخشي از آن باشد كه با نام تجاري شناخته ميشود.(ماده 49 قانون جديد)
4. الزامي يا اختياري بودن ثبت
انتخاب و ثبت علامت تجاري قانونا اجباري نيست.(قانون جديد، مسكوت است) البته با توجه به مزاياي ثبت علامت تجاري، عقلاً ثبت آن لازم است. در مقابل، اختيار يك نام تجاري به هنگام ثبت شركت يا موسسه، اجباري است.
5. جواز استفاده از كلمات و اعداد
استفاده از برخي كلمات يا اعداد در نام تجاري مجاز و در علامت تجاري ممنوع است و بالعكس. به عنوان مثال، انتخاب و ثبت يك كلمه بيمعنا به عنوان علامت تجاري جايز است ليكن انتخاب آن به عنوان نام شركت يا موسسه (اسم تجاري) مجاز نيست.
6. طبقه بندي كالاها و خدمات
از منظرحقوق علايم تجاري؛ كالاها و خدمات، طبقهبندي بينالمللي خاصي دارد و در حال حاضر به 45 طبقه تقسيم شده است. به هنگام ثبت علايم تجاري، يكي از اساسي ترين عوامل قبول يا رد اظهارنامه ثبتي، تفاوت يا اشتراك طبقات كالاها و خدمات است. به نحوي كه حتي در بسياري از موارد، تفاوت طبقات، ميتواند انتخاب عين علامت تجاري ثبت شده را در طبقه ديگر مجاز كند. در مقابل؛ تفاوت موضوع شركت يا موسسه نميتواند مجوز انتخاب عين نام تجاري ثبت شده باشد.79
7. نشان جغرافیایی
الف: بند اول: مفهوم نشان جغرافیایی
نشان جغرافیایی نشانهای است که بر روی کالاهایی که دارای یک منطقه جغرافیایی خاص بوده و کیفیت و شهرت آن بواسطه آن منطقه جغرافیایی میباشد، بکار میرود. بطور عام، یک نشانه جغرافیایی شامل نام و محل منشاء کالاهاست. محصولات کشاورزی معمولا دارای کیفیتی هستند که نشأت گرفته از محل تولید آنهاست و تحت تاثیر فاکتورهای جغرافیایی محلی خاص نظیر آب و هوا و خاک میباشند. اینکه آیا یک نشانه بعنوان نشانه جغرافیایی عمل میکند بستگی به قانون ملی و آگاهی مصرف کننده دارد. نشانههای جغرافیایی میتوانند برای انواع زیادی از محصولات لبنی نظیر(پنیر تبریز) برای پنیر تولید شده در شهر تبریز در استان آذربایجان شرقی در ایران، یا (سوهان قم) برای سوهان تولید شده درشهر قم در استان قم در ایران بکار روند. استفاده از نشانههای جغرافیایی به محصولات لبنی و کشاورزی محدود نمیشود. نشانههای جغرافیایی میتوانند کیفیت خاص یک محصول را که بواسطه عوامل انسانی که در محل تولید آن محصول وجود دارند، برجسته و نمایان سازند، نظیر سنت ها و مهارتهای خاص تولید. محل منشأ میتواند یک روستا، یک شهر، یک منطقه با یک کشور باشد. یک مثال برای کشور کلمه (ایران) است که در بسیاری از کشورها بعنوان یک نشانه جغرافیایی برای محصولات ساخت ایران بویژه فرش دستی در نظر گرفته میشود.
ب: بند دوم: تفاوت علامت تجاری با نشان جغرافیایی
علامت تجاری نشانهای است که توسط یک شرکت مورد استفاده قرار میگیرد تا کالاها و خدمات خود را از کالاها و خدمات سایر شرکتها متمایز کند. علامت تجاری به صاحب آن حق منع دیگران از استفاده از آن علامت را میدهد. نشانه جغرافیایی به مصرف کنند میگوید که یک محصول در یک مکان خاص تولید شده و دارای خصوصیات خاصی میباشد که بواسطه محل تولید آن است. نشانه جغرافیایی میتواند توسط تمام تولید کنندگان که محصولات خود را در آن مکان جغرافیایی تولید میکنند، مورد استفاده قرار گیرند.80
2-3-7-8 علائم غیر قابل ثبت
برخی از علامت های مورد تقاضای ثبت، بدلیل عدم رعایت وجه تمایز و استفاده از کلمات عام و نیز غیر توصیفی و غیره، رد می گردد که در ذیل به آن اشاره می شود.
الف: مستثنیات از ثبت بدلیل فقدان وجه تمایز
همان گونه در بخش ویژگیهای علامت تجاری گفته شد، یک علامت تجاری باید دارای ویژگی تمایز بخش باشد یعنی هر علامت تجاری برای اینکه بتواند کالای معینی را از کالای دیگری ممتاز نماید باید دارای صفتی باشد که آن را از علائم دیگران متمایز سازد.
ب: واژه های عام یا غیر اختصاصی
(Generic Terms): واژه های عمومی به واژگان یا عباراتی گفته می شود که برای نامیدن یک دسته از کالاها یا خدمات بکار می روند و لذا از آنها نمی توان به عنوان علائم تجاری استفاده کرد. مثلاً : ساعت، قهوه، شکر و… . البته گاهی نیز برخی از علائم تجاری آنچنان به شهرت می رسند و به طور وسیعی مورداستفاده عموم قرار می گیرند که وجه علامت تجاری بودن خود را از
