فراتر از يک ارتباط ساده از طرق چت، ايميل و وبلاگ فراهم میکنند، با کارکردهای جماعت‌ها و گروههای اينترنتی آشنا شويم.
با اين توصيف، شكل‌گيري و توسعه‌ي زندگي در اجتماعات شبكه‌اي اعم از برخط و كنارخط نسبت به گروه‌هاي سنتي تفاوت‌هاي آشكاري دارد كه مهم‌ترين آنها عبارتند از:
1. زندگي در شبكه‌هاي اجتماعي كامپيوتري، توان اتصال با تعداد بزرگتري از گروه‌هاي اجتماعي را فراهم مي‌آورد، در حالي‌كه ميزان گرفتار شدن در هر يك از اين گروه‌ها را كاهش مي‌دهد.
2. زندگي در شبكه‌هاي اجتماعي مجازي، كنترل هريك از گروه‌هاي اجتماعي را كاهش مي‌دهد، و در عين حال تعهد هر يك از گروه‌ها را نيز نسبت به تأمين يك وضعيت خوب شخصي پايين مي‌آورد.
3. زندگي در شبكه‌هاي اجتماعي مجازي ايجاب مي‌كند كه افراد به‌طور فعال شبكه‌هاي تكه تكه شده و پيوندهاي تنك بافت را نگه‌دارند. در مقابل، در گروه‌ها، براي افراد راحت‌تر است كه كنار بنشينند و بگذارند پويايي گروه و ساخت‌هاي فشرده‌ي متراكم بافت، كار را انجام دهند. به همين دليل است كه احتمال مقاومت شبكه‌هاي دوستي در مواقع سرريز شدن بسيار كمتر از شبكه‌هاي خويشي است.
4. زندگي در شبكه‌هاي اجتماعي مجازي، نسبت تعامل‌ها را از تعامل‌هاي مبتني بر ويژگي‌هاي انتسابي افراد در بدو تولد- نظير سن، جنسيت، نژاد و قوميت- به سمت تعاملات مبتني بر ويژگي‌هاي اكتسابي در طول زندگي- نظير سبك‌هاي زندگي، هنجارهاي مشترك و علايق داوطلبانه- سوق مي‌دهد.
5. زندگي در شبكه‌هاي اجتماعي مجازي، مي‌تواند پيوندهاي متقاطع بين‌گروهي را كه گروه‌هاي اجتماعي را متصل و منسجم مي‌سازد، بسط دهد. به جاي اينكه چنين گروه‌هايي در جعبه‌هاي كوچك به‌شدت در هم تنيده، منزوي باشند.
6. زندگي در شبكه‌هاي اجتماعي مجازي، مي‌تواند گزينه‌ها را افزايش دهد؛ در حالي كه عضويت‌هاي گروهي قابل لمس را كه احساس تعلق ايجاد مي‌كنند، كاهش مي‌دهد.
7. و بالاخره اينكه، زندگي در شبكه‌هاي اجتماعي مجازي، هويت و فشارهاي تعلق به گروه‌ها را كاهش مي‌دهد، در حالي كه فرصت، امكان، جهاني‌شدن و عدم قطعيت را از طريق مشاركت در شبكه‌هاي اجتماعي، افزايش مي‌دهد ( دوران؛ 1384: 8-27 ).
در نتيجه، توانايي شبكه‌هاي مجازي در اتصال مردم به يكديگر، براي همسايگي بلا واسطه و گروه سازماني، مي‌تواند مبنايي براي همبستگي مكانيكي پيوندهاي بين گروهي را كه دوركيم آرزويش را داشت و هرگز نديد، فراهم آورد ( Hampton & Wellman 1999 ).
مقدمه
در طول سالیان و از ابتدای حیات بشر ، انسان همیشه با تحقیق سروکار داشته است . آنچه در اینجا اهمیت دارد آنکه تحقیقی می‌تواند راهگشا باشد که بر اساس اصول و موازین علمی صورت پذیرد.
تحقيق از ديرباز با آدمی همراه بوده است و در طول تاريخ به شيوه‌ها و روش‌های مختلفی آن‌را انجام داده است. چنانچه انسان با تحقيق آشنا نمی‌شد و اقدام به انجام آن نمی‌کرد آيا دانش و علم انسان تا بدين پايه‌ي امروزی بود؟! مسلماً پاسخ منفی است. بنابراين تحقيق هم از ديدگاه فردی و هم از ديدگاه اجتماعی يک ضرورت است و انسانی که جستجو و تحقيق را در زندگی خود نداشته باشد، تصوری از رشد و تکامل هم برای او نمی‌توان داشت. علاوه براين ضرورت انجام تحقيق از ديدگاه علمی نيز انکار ناپذير است چه “تحقيق را مايه‌ي حيات علم دانسته‌اند” و بدون انجام تحقيق، علم همچون آبی که در جایی مانده باشد دچار گنديدگی و تبديل شدن به لجنزار خواهد شد.
برای درک هر فعالیت پیچیده لازم است زبان و رویکرد افرادی را که به پیگیری آن موضوع می‌پردازند یاد بگیریم . این کار یعنی درک علم و پژوهش علمی. ما چون می‌خواهیم مسأله‌ای را حل کنیم حداقل به طور نسبی باید زبان علمی و رویکرد علمی مناسب در رابطه با حل مسأله را بدانیم.
عدم شناخت ناشي از استفاده از روش‌هاي نامناسب جمع‌آوري و تحليل اطلاعات، باعث ناشناخته ماندن مشكلات از ديد مخاطبان مختلف، كارآمد نشدن ذي‌نفعان در تحليل و اولويت بندي مشكلات و راهكارها، درگير نشدن آنها در برنامه‌ريزي و عواقب نامطلوب در انجام برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی مي‌شود.
1-3) روش پیمایشی و کاربرد آن
تحقيق پيمايشي (survey) يا زمينه‌يابي از جمله مهم‌ترين روش‌هاي تحقيق در علوم‌اجتماعي به شمار مي‌روند كه از كاربردهاي فراواني در حوزه‌ي مطالعات اجتماعی برخوردار هستند.
پيمايش، روشي است براي بدست‌آوردن اطلاعاتي در باره‌ي ديدگاه‌ها، باورها، نظرات، رفتارها، انگيزه‌ها يا مشخصات گروهي از اعضاي يك جامعه. اين روش آماري است كه از راه انجام تحقيق و پژوهش علمي ميسر مي‌شود. همچنين پيمايش را مي‌توان روشي علمي در تحقيقات اجتماعي قلمداد كرد كه شامل، روش‌هاي منظم و استاندارد براي جمع‌آوري اطلاعات درباره‌ي افراد، خانواده‌ها يا مجموعه‌هاي بزرگتري از گروه‌هاي مختلف جامعه است. در حقيقت پيمايش را مي‌توان هم به ابزار استفاده براي جمع‌آوري داده‌ها و هم به فرايند‌هاي بكار گرفته شده هنگام بهره‌گيري از آن ابزار تلقي كرد.
پيمايش يك فرايند پژوهشي است كه به منظور جمع‌آوري اطلاعات درباره‌ي اين موضوعات كه: مردم چه مي‌دانند؟ چه فكر مي‌كنند؟ چه كاري انجام مي‌دهند؟ و… انجام مي‌پذيرد.
پژوهش‌هاي پيمايشي مي‌‌توانند در سه سطح انجام‌پذيرند كه شامل توصيف، تبيين و كشف هستند.
پژوهش حاضر نیز در دو بخش مطالعاتی و عملیاتی صورت گرفته‌است که بخش اول آن به روش اسنادی و کتابخانه‌ای و در بخش دوم نیز از روش پیمایشی بهره جسته‌است.
سطوح مورد استفاده در اين پژوهش، تلفيقي از سطوح توصيفي و تبييني است. ابتدا براي جمع‌آوري مطالب و مباحث مربوط به شبکه‌های اجتماعی و هويت دینی از طريق روش اسنادي به بررسي منابع مربوطه پرداخته شده‌است و مطالب مربوط با هدف به كارگيري مناسب در امر تحقيق مورد توصيف، تبيين و تفسير قرار گرفته‌اند. سپس در مرحله‌ي دوم از روش پيمايش استفاده شده‌است و از طريق ابزار پرسشنامه به جمع‌آوري اطلاعات در مورد جامعه‌ي مورد مطالعه اقدام نموده، سپس با استفاده از آمار استنباطي براي بررسي نوع رابطه و شدت ارتباط متغيرها با يكديگر به آزمون فرضيات مطرح شده در طول تحقيق پرداخته شده است.
2-3) جامعه‌ي آماری
جامعه‌ي آماری این پژوهش را دانشجویان دانشگاه‌های تهران تشکیل می‌دهند. طبق آخرین آماری که در تاریخ 11 مردادماه 1390 از مؤسسه‌ي پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی دریافت شد، تعداد کل دانشجویان شهر تهران در سال تحصیلی 89-1388؛ 471 هزار و 483 نفر بوده‌اند که از این تعداد، 250 هزار و 892 نفر را دانشجویان خانم و 220 هزار و 483 نفر را دانشجویان آقا تشکیل داده‌اند.
در این میان سهم دانشجویان دانشگاه‌های دولتی 325 هزار و 583 نفر شامل 166 هزار و 489 دانشجوی دختر و 159 هزار و 374 دانشجوی پسر بوده است و سهم دانشگاه‌های غیر دولتی 145 هزار و 620 نفر شامل 84 هزار و 403 دانشجوی دختر و 61 هزار و 217 دانشجوی پسر می‌باشد.
از بین دانشگاه‌های دولتی، دانشگاه‌های تهران، علامه طباطبایی، شهید بهشتی، امیرکبیر و دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی تهران به ترتیب با 29360، 17162، 11122، 10770 و 9818 دانشجو و از بین دانشگاه‌های غیر دولتی، دانشگاه‌های آزاد اسلامی، دانشگاه علم و فرهنگ، مؤسسه آموزش عالی صدرالمتألهین(صدرا)، دانشگاه سوره و دانشگاه امام صادق(ع) به ترتیب با 13538، 4663، 2611، 2320 و 2020 دانشجو بیشترین تعداد دانشجویان را در تهران به خود اختصاص داده‌اند. این در حالی است که مجموعاً 71 واحد آموزش عالی در قالب آموزشکده، پژوهشگاه، پژوهشکده، دانشگاه، دانشکده، مرکز پژوهش، مرکز آموزش عالی، مدرسه عالی و مؤسسه آموزش عالی به دو شکل دولتی و غیر دولتی در تهران فعالیت دارند.
3-3) روش نمونه‌گیری و حجم نمونه
شيوه‌ي نمونه‌گيري در اين مطالعه بر اساس نمونه‌گيري سهمیه‌ای بر اساس جمعيت دانشجو در دانشگاه‌ها و توزيع پرسشنامه به صورت تصادفي است.
ميزان حجم نمونه در اين پژوهش بر اساس فرمول كوكران محاسبه شده است كه بر اساس آن 279 نفر مي‌باشد كه از اين تعداد145 نفر از دانشجویان پسر، و 134 نفر را نيز دانشجویان دختر تشكيل مي‌دهند.
4-3) اعتبار و پایایی تحقیق
قابليت اعتماد يكي از ويژگي‌هاي فني ابزار اندازه‌گيري است. مفهوم ياد شده با اين امر سروكار دارد كه ابزار اندازه‌گيري در شرايط يكسان تا چه اندازه نتايج يكساني به دست مي‌دهد. از جمله تعريف هايي كه براي قابليت اعتماد ارائه شده است مي‌توان به تعريف ارائه شده توسط ايبل و فريسبي (1989) اشاره كرد: “همبستگي ميان يك مجموعه از نمرات و مجموعه ديگري از نمرات در يك آزمون معادل كه به صورت مستقل بر يك گروه آزمودني به دست آمده است.”
با توجه به اين امر معمولاً دامنه‌ي ضريب قابليت از صفر (عدم ارتباط) تا 1+ (ارتباط كامل) است. ضريب قابليت اعتماد نشانگر آن است كه تا چه اندازه ابزار اندازه‌گيري ويژگي‌هاي با ثبات آزمودني و يا ويژگي‌هاي متغير و موقتي وي را مي‌سنجد.
براي محاسبه ضريب قابليت اعتماد ابزار اندازه‌گيري شيوه‌هاي مختلفي به كار برده مي‌شود. از آن جمله مي‌توان به روش آلفاي كرونباخ اشاره كرد، كه بررسي قابليت اعتماد پرسشنامه‌ي اين پژوهش بر اين مبنا صورت گرفته است.
تعداد
درصد
داد ها
داد هاي معتبر
279
100
داده‌هاي حذف شده
0
مجموع
279
100
خلاصه پردازش داده ها
آماره پايايي پرسشنامه
آزمون آماري آلفاي کرونباخ
تعداد سوالات مورد آزمون
.913
43
از آنجايي كه مقدار ضريب آلفاي كرونباخ برابر 913/0 بدست آمده و بزرگتر از 7/0 مي‌باشد و در سطح كاملاً مناسبي قرار دارد، بنابراين قابليت اعتماد (پايايي) اين پرسشنامه كاملاً مورد تأييد و قابل قبول مي‌باشد.
5-3) روش و ابزار گردآوری اطلاعات
پس از تهيه و تنظيم پرسشنامه و توزيع آزمايشي و محدود آن براي رفع خطاهاي احتمالي و تعيين ميزان اعتبار و پايايي پرسشنامه قريب به 300 پرسشنامه تكثير و از طريق 9 پرسشگر در سطح دانشگاه‌هاي تهران توزيع و جمع آوري شد و پس از كدگزاري‌هاي لازم، اطلاعات هر پرسشنامه براي انتقال و استفاده در نرم‌افزار spss استخراج شد.
6-3) روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
در ابتدا گزينه‌هاي هر سؤال را كه به صورت طيف ليكرت هستند، امتياز بندي مي‌كنيم. بدين ترتيب كه :
5:کاملاً موافقم؛ 4:موافقم؛ 3:نظري ندارم؛ 2:مخالفم و 1:کاملاً مخالفم كدگذاري مي‌گردد.
اكنون داده‌هاي كمي تبديل به اعداد مي‌شوند و از آنجايي كه هر مؤلفه برگرفته از برآيند چند سؤال پرسشنامه است، ميانگين مجموع امتيازات سؤالات مرتبط را كه به شيوه‌ي فوق كدگذاري شده‌اند، محاسبه مي‌نماييم. بدين ترتيب به يك رشته از اعداد مي‌رسيم.
بنابراين براي تجزيه و تحليل مشاهدات و بررسي تأييد يا رد سؤالات تحقيق از آماره استيودنت (t) جفتي و دونمونه‌اي مستقل و آناليز واريانس با آزمون توکي و رتبه بندي فريدمن استفاده مي‌كنيم.
7-3) ضريب اطمينان در پژوهش
ضريب اطمينان پژوهش حاضر را 95 درصد در نظر مي‌گيريم. به عبارت ديگر احتمال پنج درصد خطا را در نتايج، پيش‌بيني و تحمل مي‌کنيم. بدين ترتيب ضريب خطا برابر 0.05 است.
8-3) تعریف نظري و عملي مفاهیم و مقوم‌های تحقیق
تعيين متغيرهاي هر تحقيقي يكي از مهم‌ترين مراحل آن به شمار مي‌رود. متغيرها به عوامل تغييرپذير و قابل سنجش اطلاق مي‌شوند. در نتيجه شناخت انواع متغير، روابط بين آنها، ميزان تأثير متغيرها بر يكديگر و ميزان تأثيرشان بر ساير پديده‌ها بسيار مهم مي‌باشد.
1-8-3) اینترنت:
اینترنت40، شبکه‌ای رایانه‌ای است که
