
بجای مصاحبه تلفنی و بررسی پست الكترونيكی.
16) انجام پيشآزمون برای اجرای بهتر مصاحبه.
17) پيشآزمون برای پرسشنامه CVM.
18) تشريح و توصيف برنامهها يا سياستها بطور صحيح برای پاسخگويان.
19) استخراج دليل يا دلايل پاسخهای”بله” يا “خير” در سئوالات ارزشگذاری.
20) يادآوری به پاسخگويان از نظر محدوديت درآمدی آنها و استفاده درآمد آنها برای گزينههای مهمتر.
بررسی تعداد قابل توجهی از مطالعات انجام شده در زمينه CVM، نشان میدهد كه تعدادی از انحرافات بحث شده، ناشی از اجرای ضعيف اين روش میباشد. بنابراين پيشآزمون در زمينه انجام مصاحبه و مطالعات مقدماتی يك شرط لازم در مطالعه CVM میباشد. اين موضوع، بعضی از انحرافات بوجود آمده در مرحله مقدماتی را كاهش میدهد. همچنين پيشنهاد و توصيه شده است كه اگر دستوالعملهای تهيه شده توسط محققين و نويسندگان مختلف، به دقت مورد توجه قرار گيرد و به آنها عمل شود، ميتوان بسياری از انحرافات بالقوه را كنترل كرد و يا به حداقل رسانيد. هر چند ممكن است روش CVM، نقطه ضعفها و محدوديتهای خاصی داشته باشد، اما اين روش يك روش اميدواركننده است و میتواند برای بدست آوردن اطلاعات مفيد و سودمند مورد استفاده قرار گيرد.
با توجه به مطالب ارائه شده در خصوص رهیافتهای مختلف ارزشگذاری و ویژگیهای مطلوب ارزشگذاری مشروط، پژوهش حاضر این روش را به منظور تعیین تمايل به پرداخت براي برنج ارگانيك مورد استفاده قرار داده است. در این راستا، به منظور آشنایی با چگونگی الگوسازی و متغیرهای مورد استفاده در رهیافت CVM، مروری بر مطالعات داخلی و خارجی صورت گرفته در خصوص ارزشگذاری و یا سایر مفاهیم مرتبط صورت گرفت.
2-8- بررسی سوابق پژوهشی
در زمينه تمایل به پرداخت محصولات ارگانیک، مطالعات اندکی در ایران صورت گرفتهاست. پژوهش بريم نژاد و هوشمنديان(1392)، با بكارگيري از روش ارزشگذاري مشروط و مدل دو مرحلهاي هكمن به برسي دلايلي كه ميتواند باعث خريد يا عدم خريد سبزيجات با كيفيت توسط مصرفكنندگان در استان تهران شود ميپردازد، در اين مطالعه با استفاده از روش ارزشگذاري مشروط، برتري ها و سلايق فردي در زمينه پولي با توجه به تغيير در كيفيت كالا استخراج گرديد و مقدار تمايل به پرداخت نيز توسط مدل هكمن دو مرحله اي براي سبزيجات سالم برآورد گرديد و نتيجه آن ميانگين تمايل به پرداخت را براي هر كيلو سبزي سالم 2220 ريال بدست آمد. در اين تحقيق میزان تمایل به پرداخت متغير مستقل و خرید سبزيجات سالم از سوي شهروندان شهر تهران متغير وابسته ميباشد.
پژوهش مافي و همكاران (1391)، با بكارگيري رهيافت ارزشگذاري مشروط، ميزان تمايل به پرداخت مصرفكنندگان براي محصولات ارگانيك سبزیجات و خیار در استان گیلان و تهران تعيين كرد. در اين مطالعه از ميان متغيرهاي توضيحي مورد مطالعه درآمد و سابقه ابتلا به سرطان در ميان اقوام اثر مثبت و معنيداري بر ميزان تمايل به پرداخت داشتند. برای اندازهگیری میزان تمایل به پرداخت افراد براي اين محصولات از روش انتخاب دوتايي و الگوي لوجيت70 استفاده شد. متوسط تمایل به پرداخت افراد برای خرید هر کیلوگرم محصول خیار ارگانیک، 12200 ریال و برای هر کیلوگرم سبزیجات ارگانیک 17238 ریال برآورد شد. در اين تحقيق برآورد ميزان تمايل به پرداخت متغير مستقل و محصولات ارگانيك متغير وابسته ميباشد.
هدف اصلي پژوهش موزون و همكاران (1391)، بررسی تاثیر سیاستها و باور عمومی به عنوان عوامل موثر در توسعه کشاورزی ارگانیک و پایدار از نظر مصرفکنندگان در شهر اصفهان میباشد. تحقیق حاضر از نظر روش توصیفی پیمایشی و نوع تحقیق بر مبنای هدف، کاربردی میباشد. یافتهها نشان میدهد از نظر مصرفکنندگان محصولات کشاورزی، نگرش سلامتي و تغذيهاي نسبت به نگرش زيست محيطي در انتخاب محصولات کشاورزی ارگانیک اهمیت و تاثیر بیشتری دارد. همچنين برای اکثر خانوارها نگرش زیست محیطی میتواند یک شرط ضروری (ولی نه کافی) برای انتخاب محصولات ارگانیک باشد ولی نگرش سلامتی و تغذیهای برای انتخاب محصولات ارگانیک هم شرط ضروری و هم کافی میباشد. در واقع انتخاب و تمایل به خرید این محصولات، وابسته به ارزیابی ارزش ویژگیهای تغذیهای و سلامتی محصولات کشاورزی ارگانیک میباشد. در اين تحقيق بررسي دانش و تمايل افراد متغير مستقل و خريد و مصرف محصولات ارگانيك متغير وابسته ميباشد. همچنين هدف از تحقيق حقجو و همكاران (1390)، شناسايي عوامل موثر بر تمايل به پرداخت اضافي مصرفكنندگان براي محصولات ارگانيك مدنظر قرار دادند. به منظور شناسایی عوامل مؤثر بر تمایل به پرداخت مصرفکنندگان از روش ارزشگذاري مشروط و مدل لاجیت ترتیبی که به روش حداکثر راستنمایی در اين تحقيق برآورد شد. نتایج توصیفی نشان میدهند که حدود 97 درصد مصرفکنندگان حاضر به پرداخت مبلغی اضافی براي خرید محصولات سالم نسبت به انواع متداول هستند، در حالی که حدود 84 درصد آنها حاضر به پرداخت نرخ افزوده 5 الی 25 درصد براي خرید این محصولات هستند. نتایج حاصل از تخمین الگوي لاجيت حاکی است که عواملی چون درآمد افراد، بعد خانوار، تمایلات حفظ محیطزیست، سطح اطلاع افراد از ویژگیهاي محصولات سالم و ریسک مواد غذایی خطرزا اثر مثبت و معنیداري بر تمایل به پرداخت آنها براي محصولات غذایی سالم نسبت به انواع متداول نشان میدهند. همچنین خانمها تمایل به پرداخت بیشتري داشته و وجود افراد با شرایط خاص در خانواده سبب افزایش معنیدار تمایل به پرداخت نرخ افزوده براي محصولات سالم ميباشد. در اين تحقيق مصرفکنندگان متغير مستقل و تمایل به پرداخت نرخ افزوده براي محصولات غذایی سالم متغير وابسته ميباشد.
پژوهش رجبي و همكاران (1390)، به برسي دانش و تمايل افراد نسبت به خريد و مصرف محصولات ارگانيك را در شهرستان كرج صورت دادند. با استفاده از فرمول كوكران 306 نفر از افراد به روش نمونهگيري طبقهاي با انتساب متناسب انتخاب شدند، اين تحقيق از نوع مطالعات توصيفي- همبستگي بوده كه براي گردآوري اطلاعات مورد نياز از پرسشنامه استفاده شده است. نتايج نشان داد كه افراد تمايل نسبتاً متوسطي نسبت به خريد و مصرف محصولات ارگانيك داشتند، همچنين يافتهها در خصوص ميزان دانش افراد نسبت به محصولات ارگانيك بيانگر آن است كه ميزان دانش افراد يكسان نبوده و با توجه به اينكه افراد سابقه فعاليت كشاورزي دارند يا نه، تغيير ميكند، اما تفاوت معنيداري بين دانش متولدين شهر و روستا نسبت به محصولات ارگانيك مشاهده نشد. همچنين تفاوت معنيداري بين دانش زنان و مردان نسبت به محصولات ارگانيك مشاهده نشد. در اين تحقيق متغير وابسته خريد و مصرف محصولات ارگانيك و متغير مستقل دانش و تمايل افراد شركتكننده ميباشد.
در پژوهش بابا اكبري و همكاران (1387)، جامعه آماري اين تحقيق شامل مصرفکنندگان محصولات كشاورزي در پنج استان تهران، فارس، اصفهان، كرمانشاه و آذربايجان شرقي ميباشد، هدف كلي اين پژوهش برسي نگرش مصرفكنندگان محصولات كشاورزي ارگانيك و عوامل موثر بر پذيرش آن است. پژوهش از نوع كاربردي، روش پژوهش از نوع توصيفي- پيمايشي ميباشد، نتايج حاصل از تحقيق نشان داد که ميزان دانش و شناخت مصرف کنندگان نسبت به محصولات ارگانيک کم ميباشد و از جهتي مهمترين ويژگيهايي مهم براي مصرفكنندگان، سلامت محصولات و طعم آنها است. اين نتيجه بيانگر آن است که مردم نسبت به سلامتي خود و محصولات غذايي نگران ميباشند. مهمترين عامل در پذيرش محصولات ارگانيك در اين پژوهش به 4 عامل آموزش- اطلاع رساني، خدماتي- حمايتي، نظارت واقتصادي دستهبندي شده كه در مجموع 7/69 درصد از واريانس موجود را تبيين نموده است. در اين تحقيق بررسي نگرش مصرفكنندگان و عوامل مؤثر بر آن متغير مستقل پذيرش محصولات كشاورزي ارگانيك متغير وابسته مي باشد.
در خارج از کشور مطالعات زیادی به ارزشگذاری محصولات ارگانیک و ارزیابی پتانسیل بازار از دیدگاه مصرفکنندگان پرداختهاند. اوسيو و آنفري71 (2013)، تجزیه و تحلیل تمایل مصرفکنندگان به پرداخت مبلغ اضافه برای هندوانه و کاهو ارگانيك در مقایسه با هندوانه و كاهو معمولی را با استفاده از رهیافت ارزشگذاری مشروط در غنا مدنظر قرار دادند. نتایج نشان میدهد که علاوه بر ویژگیهای اجتماعی و اقتصادی، تازگی محصول اثرات مثبت بر تمایل مصرفکننده به پرداخت اضافه بها برای هندوانه ارگانيك در مقایسه با هندوانه معمولی دارد. در حالی که اندازه محصول دارای تاثیر منفی بر تمایل مصرفکننده در پرداخت مبلغ اضافه برای کاهو ارگانيك دارد. برآورد متوسط تمایل مصرفکننده به اضافه پرداخت برای يك کیلو هندوانه ارگانيك ¢5554/0 غنا ( $4575/0 آمریکا) است و براي کاهو ارگانيك اين مقدار برابر با 26/1 واحد پولي ملي غنا ($0361/1 آمریکا) است.
كاوسي كلاشمي و همكاران (2012)، با بکارگیری رهیافت ارزشگذاری مشروط به تعیین میزان تمایل به پرداخت شهري برای محصول ارگانیک مرغ سبز در استان گيلان ايران پرداخت. اين تحقيق با استفاده از پرسشنامه و به روش انتخاب دوتایی دوگانه و مدل لاجیت استفاده شده و بر اساس روش حداکثر درستنمایی، پارامترهای الگو برآورد شدهاست. از میان متغیرهای مورد مطالعه، متغیر درآمد و سطح تحصيلات، اثر مثبت و معنیداری بر میزان تمایل به پرداخت برای خريد مرغ سبز داشتند. متوسط تمایل به پرداخت افراد برای خرید هر کیلوگرم مرغ سبز معادل با 37279 ریال مي باشد. در اين مطالعه برآورد مصرفکنندگان متغير مستقل و تمایل به پرداخت براي محصول ارگانيك مرغ سبز متغير وابسته ميباشد.
پژوهش كلوني و كلايبر72(2012)، به برسي اولویتبندي براي انجمنهاي حامي كشاورزي (تعاونيها)، از جمله تمایل برای دريافت برنامههای صدور گواهینامه ارگانيك در دو شهر اوهايو و پنسيلوانياي آمريكا ميپردازد و به دنبال پاسخ اين سوال است كه آیا مصرفکنندگان حاضر به پرداخت هزينه براي مواد غذايي ارگانيك هنگاميكه در روستا(مزارع كوچك) توليد ميشوند، ميباشند. این مطالعه نشان میدهد که مصرفکنندگان تمایل زيادي براي پرداخت هزينه برای تولیدات ارگانیکِ گواهی شده دارند، اما ضرورتاً این محصولات نباید در مزارع کوچک تولید شوند. با توجه به تمایل ظاهری مصرفكنندگان به غذاهای ارگانیک و محلی و گسترش سریع تعاونيها در سراسر ایالات متحده ميتوان اميد داشت اين روند باعث پايين آمدن هزينه براي خرده كشاورزان براي دريافت گواهي ارگانيك و باعث كاهش هزينههاي توليد شود.
والرين و همكاران (2011)، تمایل مصرفکنندگان به اضافه پرداخت برای محصولات ارگانیک در میان خانوارها شهری تانزانيا73 را مورد برسي قرار دادند. این مطالعه نشان داد که 78 درصد از پاسخ دهندگان تمايل به اضافه پرداخت برای محصولات ارگانیک دارند. نتایج همچنین نشان داد که از دلایل اصلی برای خرید محصولات ارگانیک مزایای زیست محیطی و بهداشتی میباشد. علاوه بر این، این نظرسنجی نشان میدهد که مصرف محصولات ارگانیک در حال افزایش است، با این حال، توسعه محصول و نوآوری در صدور گواهینامه، پردازش، برچسب زدن و بسته بندی مورد نیاز برای تحریک بیشتر تقاضا مورد نياز است.
پژوهش تاگباتا- سايريكس74 (2008)، تأثير برچسب ارگانيك و تجارت حلال (منصفانه)75 بر تمايل به خريد مصرفكنندگان در فرانسه را مورد ارزیابی قرار داد. نتایج نشان ميدهد که نزدیک به نیمی از مصرفکنندگان، غیر حساس به برچسبارگانيك و تجارت حلال (منصفانه) هستند. به نظر میرسد معیارهای مانند طعم ومسائل مربوط به سلامت نقش مهمتري نسبت به قيمت محصول براي انتخاب آن از سوی مصرفکنندگان دارد.مطالعه دیگری که توسط رودريگز و همكاران76 (2007)در آرژانتين درباره تمايل به پرداخت هزينه براي مواد غذايي ارگانيك با روش ارزشگذاری مشروط صورت گرفت نشان داد که مصرفکنندگان آرژانتینی حاضر به پرداخت هزينه بالاتر براي به دست آوردن محصولات با کیفیت بهتر هستند و اين درصد بين 6% تا 200% اختلاف قيمت با محصولات عادي دراد.
آريزا و همكاران77(2007)، مطالعه حاضر به تجزیه
