
نقدي شدند.
آلمیدا و همكاران(2004)14 و ریدیک و ویتد (2009)15 نتایج متناقضی را در مورد حساسیت جريانهاي نقدی شرکتها نسبت به وجوه نقد16 ارائه نمودند. لذا ما از مدل تجربی تکمیل شدهی(بائو و همكاران، 2012)17، برای اثبات نتیجهگیری تحقیق صورت گرفته توسط ریدیک و ویتد (2009)، مبنی بر این که حساسیت جريانهای نقدی نسبت به نگهداشت وجوه نقد18 غالباً منفی میباشد، بهره خواهیم گرفت و به جاي وجوه نقد از مجموع وجوه نقد و سرمايهگذاريهاي كوتاهمدت (هاردين و همكاران19، 2009) كه از اين پس نگهداشت وجوه نقد ميناميم، استفاده خواهيم كرد. علاوه بر این فرض ما در اين پژوهش بر این است که حساسیت جريانهای نقدی نسبت به نگهداشت وجوه نقدبه صورت نامتقارن20 میباشد. این عدم تقارن میتواند ریشه در دلایلی مختلف داشته باشد؛ از جمله این دلایل میتوان به قراردادهای پروژههای تعهدآور21 (لازم الاجرا)، عدم ابراز اخبار ناخوشایند22 و هزینههاینمایندگی23 اشاره نمود. با استفاده از نمونههای در بردارنده شرکتهایپذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بین سالهای 1385 تا 1390 (دوره شش ساله)،به اثبات این امر خواهیم پرداخت که حساسیتجریانهاینقدينسبت به نگهداشت وجوه نقد در زمانی که شرکت در محیطی با جریان نقدي مثبت24 قرار میگیرد، منفی میباشد و این امر با یافتههای ریدیک و ویتد (2009)، سازگار است؛ از سوی دیگر این حساسیت در زمانی که شرکت با جریان نقدي منفی25 مواجه میشود، مثبت میباشد(بائو و همكاران، 2012). در وهله بعد شرکتها را در دو گروه شرکتهای دارای محدودیت مالی و شرکتهای فاقد محدودیت مالی26با توجه به چهار معيار شاخص 27ww (ویتد و وُو،28 2006)، سود تقسيمي29 (بائو و همكاران، 2012)،، اندازه شركت30 (ارسلان و همكاران،31 2006؛ ازکان و ازكان32، 2004) و امتياز كل تعديلي شركتها (بائو و همكاران، 2012)، تقسیمبندی کرده و نتیجه خواهیم گرفت که عدم تقارن حساسیت جريانهای نقدی نسبت به نگهداشت وجوه نقدبه طور پیوسته در هر دو گروه به قوت خود باقی خواهد ماند. شرکتهای دارای محدودیت مالی در قیاس با گروه دیگر کمتر مستعد سرمایهگذاری در پروژههای جدید و طرحهای جاری فاقد سوددهی میباشند؛ این بدان دلیل است كهتأمین مالی خارجی برای این شرکتها امری دشوار میباشد (اريكسون و ويتد33، 2000).2000). تمامی نتایج بدست آمده از فرضیههای اصلي ما مبنی بر این که شرکتها در ارتباط با داراییهای نقدی خود، در مواجه با جریانهای نقدي مثبت و منفی دارای سطوح مختلفی از پاسخ میباشند، پشتیبانی خواهد کرد.بنابراین هدف اصلی پژوهش ما بررسي رابطه بین حساسیت نامتقارن جریانهای نقدی و نگهداشت وجوه نقد شرکتها با تاکید بر محدودیت های مالی و نظارت های خارجی می باشد.
1-3) اهميت و ضرورت پژوهش
یکی ديگر از مکانیزمهای تصميمگيريهاي مديران در استفاده بهينه ار فرصتهاي مناسب سرمايهگذاري و دستيابي به عملكرد بهينه شركتها، ساختار داراييهاي نقدي شركتها است که در ادبیات تئوريكي و در کشورهای توسعه یافته بسیار به آن پرداخته شده و مورد توجه بوده است. با توجه به اهمیت بالای موضوع سرمایه گذاری، به دلیل قراردادهای پروژههای مزایدهای، عدم انتشار اخبار ناخوشایند و هزینههای نمايندگي، یک شركت در مواجهه با جریانهای نقدي منفي ممکن است نتواند بلافاصله تمامی پروژههای نامناسب را تعطیل نماید. در نتیجه، حساسیت منفی جریانهاي نقدي نسبت به داراییهای نقدی فقط برای زمانهایی صادق است که شركت شاهد جریانهاي نقدي مثبت باشد. اگر یک شركت با جریان نقدي منفی مواجه باشد، به ادعای ما حساسیت جریانهاي نقدي نسبت به میزان نقدینگی لزوماً منفی نخواهد بود.پژوهش حاضر درنظر دارد تا با نگاهی به ادبیات حساسيت جريانهاي نقدي، به بررسی حساسيت نامتقارن جريانهاي نقدي ايجاد شده در شركتهاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بپردازد و دریابد که آیا حساسيت نامتقارن جريانهاي نقدي بر ساختار و تركيب نگهداشت وجوه نقد شرکت ها با تاکید بر محدودیت های مالی و نظارت های خارجی شرکتها تاثیر میگذارد یا نه؟با توجه به مطالب مذكور اهميت فوق العاده جريانهاي نقدي انباشته شده در ارتباط با تصميمات سرمايهگذاري مي تواند انگيزه خوبي براي انجام تحقيقات نوين در اين زمينه باشد.
1-5)اهداف پژوهشي
هدف این تحقیق تکمیل شکاف موجود در عرصه ادبیات موضوعی با بررسی پاسخ به این پرسش است که چه رابطهاي بين حساسیت نامتقارن جریانهای نقدی و نگهداشت وجوه نقد شرکتها با تاکید بر محدودیت های مالیدر شركتهاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران وجود دارد. اهداف تحقيق در دو بخش شامل اهداف عملي واهداف كاربردي به شرح زير بيان مي گردند.
1-5-1) اهداف علمي:
تحقيقات دانشگاهي زيادي چه در داخل كشورو چه درخارج از كشور، در ارتباط باجريانهاي نقدي و تاثير عوامل مختلف بر آن صورت گرفته است، اما با اين وجود بيشتر اين تحقيقات معطوف به تاثير عوامل و متغيرهاي مختلف بر سياستها و قوانين درون شركتيبودهو تا بهحال تحقيقي درخصوص بررسيحساسیت نامتقارن جریانهای نقدی و نگهداشت وجوه نقد شرکتها با تاکید بر محدودیت های مالیدر ايران انجام نگرفته است، لذا اين پژوهش كاملا جديد بوده و با جنبه نوآورانه خود به دنبال ارتقاي مباني نظري وغنيتر نمودن ادبيات موضوع حاضر است.
1-5-2) اهداف كاربردي:
پژوهش حاضربا شناخت و بررسيرابطهي بين حساسیت نامتقارن جریانهای نقدی و نگهداشت وجوه نقد شرکتها با تاکید بر محدودیت های مالیمبانی کاربردی برای بازیگران بازارسرمایه شامل سرمایهگذاران بالقوه وبالفعل و….. فراهم خواهد نمود.بدیهی است که به دنبال انجام هر تحقیقی تلاش بر این است نتایج بهدست آمده مورد استفاده علاقمندان قرار بگیرد تا در اتخاذ تصمیمات موثر کارا و موثر باشد، لذا این تحقیق نیز مستثنی از این امر نخواهد بود. از طرف دیگر نتایج تحقیقات برای خود مدیران شرکتها نیز قابل توجه خواهد بود تا نتایج مثبت بیشتری را رقم بزنند؛ بنابراين نتایج تحقیقات حاضر می تواند برای گروههای زیر قابل استفاده باشد:
سرمایهگذاران بخش خصوصی، مردم و دولت،
سهامداران شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران،
مدیران شرکتها،
موسسالت مالی و اعتباری و سرمایهگذاری،
متخصصین و تحلیلگران مالی و
محققان و دانشجویان.
1-6) فرضيههاي پژوهش
پس از بررسی مساله تحقیق و مطالعات مقدماتی درباره جوابهای ممکن، برای پاسخ به سوالات مطرح شده در قسمت بيان مسأله، فرضیههاي زیر تدوین شدهاند:
بین حساسیت جریان وجه نقد با نگهداری وجه نقد رابطه معنی داری وجود دارد.
بین میزانعدم تقارن حساسیت جریاننقدی با نگهداری وجه نقد رابطه معنی داری وجود دارد.
1-7) متغیرها و مدل پژوهش
1-7-1) متغیرهاي پژوهش
متغیرهای این پژوهش به سه گروه زير طبقهبندی شدهاند:
1-7-1-1) متغیر وابسته
نسبت تغییرات در سطح نگهداشت وجوه نقدشرکت i در سال t.
1-7-1-2)متغیرهاي مستقل:
ميزان تغيير حساسیت جریانهای نقدیشرکت i در سال t.
ميزان عدم تقارن حساسيت جريان نقديشرکت i در سال t.
1-7-1-3) متغیرهای کنترلی
اندازه شرکت i در سال t.
نسبت مخارج سرمایهایشرکت i در سال t.
تحصیل سهامشرکت i در سال t.
نسبت تغييرات سرمایه در گردش غیر نقدی خالصشرکت i در سال t.
نسبت بدهیهای کوتاهمدت ابتداي دورهشرکت i در سال t.
1-7-2) مدل تحليلي پژوهش
مدل تحليلي پژوهش به صورت کلیبه صورت زير برآورد شده است.
مدل معنادار نیست
مدل معنادار است
و به صورت كاربرديدر اين پژوهش مدلها به صورت زير تدوين شده است:
مدل اول مربوط به فرضيه اول:
مدل دوم مربوط به فرضيه دوم:
1-8) روش پژوهش
روش تحقيق مورد استفاده دراين پژوهش ازنوع تحقيقات همبستگي، از انواع تحقيقات توصيفي ميباشد (درپژوهش توصیفی از نوع همبستگی، محقق به بررسی روابط بین دویا چند متغیر میپردازد).شيوه استدلال پژوهش، قياسيـ استقرايي میباشد. قياسي به این دليل كه براي چارچوب نظري و پيشينه پژوهش از مسير كتابخانه، مقالات و اينترنت استفاده شده است و استقرايي به دليل آنكه جمعآوري اطلاعات از مسير دادههاي اوليه براي قبول يا رد فرضيهها انجام پذيرفته است. دراين پژوهش با توجه به نوع داده وروشهاي تجزيه وتحليل آماري موجود، از روش «دادههاي پانل ديتا» استفاده ميشود. زيرا بهمنظور بررسي رابطهي بين حساسیت نامتقارن جریانهای نقدی و نگهداشت وجوه نقد شرکتها با تاکید بر محدودیت های مالی،متغيرهاي پيشبيني و برآورد شده از دوجنبه متفاوت مورد بررسي قرارميگيرند. ازيك سو، اين متغيرها درميان شركتهاي مختلف واز سوي ديگر، دردوره زماني 1387-1390 آزمون ميشوند.
1-9) روشها و ابزار گردآوری اطلاعات
جمعآوری اطلاعات برای هر نوع پژوهشی از اهمیت ویژهای برخوردار میباشد. در این پژوهش برای مطالعه مبانی نظری و بررسی پیشینه تحقیق، از روش کتابخانهای با بهرهگیری از کتب و مقالات تخصصی فارسی و لاتین و پایان نامهها استفاده میشود.از آنجایی که اطلاعات مربوط به متغیرهای این پژوهش شامل بسیاری از اقلام حسابداری مندرج در صورتهای مالی حسابرسی شده شرکتها میباشد، دادههای مورد نیاز از صورتهای مالی موجود در سایتهای مدیریت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی وابسته به سازمان بورس و اوراق بهادار به نشانی www.rdis.irو شبکه کدال، سیستمهای جامع اطلاع رسانی ناشران به نشانی www.codal.ir، مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران به نشانی www.fipiran.comو لوحهای فشرده سازمان بورس و اوراق بهاداربه صورت دستی استخراج میشود.
1-10) روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
تجزیه و تحلیل اطلاعات، فرآیندی چند مرحلهای است که طی آن دادههایی که از طریق ابزارهای جمعآوری در نمونه آماری، فراهم آوردهاند خلاصه، کدبندی و دستهبندی میشوند و در نهایت پردازش میگردند تا برقراری انواع تحلیل و ارتباطها بین این دادهها به منظور آزمون فرضیهها فراهم آید. در مرحله تجزیه و تحلیل، مهم این است که پژوهشگر باید اطلاعات و دادهها را در مسیر هدف پژوهش، پاسخگویی به سؤالات پژوهش و نیز ارزیابی فرضیههای پژوهش خود، مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد (حافظ نیا، 1385).
برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیهها، اطلاعات مورد نياز از طريق صورتهاي مالي حسابرسي شده شركتهاي مورد رسيدگي براي يك دورهپنج ساله (1387-1390) جمعآوري خواهد شد.پس از جمعآوري اطلاعات مورد نياز شركتهاي مورد رسيدگي، فرضيههاي تحقيق با استفاده از تحلیل همبستگی و رگرسيون، مورد بررسی قرار گرفتهو ابتدا محاسبات اوليه در صفحه گسترده نرم افزار اكسل انجام گرفته و دادهها براي تجزيه و تحليل آماده خواهند گرديد، سپس به منظور انجام تجزيه و تحليلهاي نهايي از نرمافزارهاي 20 Spss، Eviews 7و Minitab16، استفاده ميگردد.
1-11) قلمروپژوهش
1-11-1) قلمرو موضوعی:بررسي رابطه بين حساسیت نامتقارن جریانهای نقدی و نگهداشت وجوه نقد شرکتها با تاکید بر محدودیت های مالی.
1-11-2) قلمرو زمانی: قلمرو زمانی این تحقیق دربرگیرنده سالهای 1387 الی 1390میباشد.
1-11-3) قلمرو مکانی: ازآنجايیکه شرکتهای بورس اوراق بهادار تهران مشمول مقررات خاص سازمان بورس میباشند، انتظار میرود اطلاعات تهیه شده از سوی این شرکتها از انسجام، قابلیت اعتماد وکیفیت بالاتری برخوردارباشند. لذا قلمرو مکانی یا همان جامعه آماری این تحقیق شامل شرکتهای فعال دربورس اوراقبهادار تهران بوده، که طی دوره زمانی تحقیق کلیه اطلاعات مالی آنها دربورس ارائه شده است.
1-12) جامعه و نمونه آماری پژوهش
در تحقیق حاضر کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در یک بازه زمانی چهار ساله، از سال 1387 تا 1390، جامعه آماری تحقیق میباشند، نمونه تحقیق به روش حذفی، پس از اعمال پیش فرضها انتخاب میگردد.
1-13) تعاريف واژگان کليدي (تعاریف عملیاتی واژگان)
تعاری
