
آماری پرداخته و سپس پایایی و روایی ابزار سنجش مورد بررسی و روشهای آماری تحلیل دادهها بیان میشود.
2-3. روش پژوهش
پژوهشگر پس از تعیین و تنظیم موضوع پژوهش باید در فکر انتخاب روش پژوهش باشد. مراد از انتخاب روش پژوهش این است که مشخص کنیم چه روشی برای بررسی موضوع خاص لازم است. انتخاب روش پژوهش بستگی به ماهیت موضوع، اهداف پژوهش، فرضیههای تدوین شده، ملاحظات اخلاقی و انسانی ناظر بر موضوع پژوهش و وسعت و امکانات و اجرای آن دارد. در این مرحله پژوهشگر باید معلوم کند که برای پژوهش انتخابی او چه روشی مناسب است (حافظ نیا، 1386).
بهطور کلی روشهای پژوهش در علوم رفتاری را میتوان با توجه به سه ملاک زیر تقسیم نمود:
الف- برحسب هدف
پژوهشهای علمی بر حسب هدف پژوهش به سه دسته تقسیم میشوند (سرمد و همکاران، 1385؛ حافظ نیا، 1386).
پژوهش بنیادی: هدف اساسی این پژوهشها آزمون نظریهها و پایهگذاری روابط بین پدیدهها و افزودن به مجموعه دانش موجود در یک زمینه خاص است.
پژوهش کاربردی: هدف از این پژوهش توسعهی دانش کاربردی در یک زمینهی خاص است.
پژوهش توسعهای: فرآیندی است که به منظور تدوین و تشخیص مناسب بودن یک فرآوردهی آموزشی (طرح و روش و برنامه درسی) انجام میشود.
ب- برحسب نحوهی گردآوری دادهها
پژوهشهای علمی را بر اساس چگونگی به دست آوردن دادههای مورد نیاز (طرح پژوهش) به دو دسته میتوان تقسیم کرد (سرمد و همکاران،1385).
پژوهش آزمایشی: به منظور برقراری رابطهی علت و معلولی میان دو یا چند متغیر از طرحهای آزمایشی استفاده میشود.
پژوهش توصیفی: شامل مجموعه روشهایی است که هدف آنها توصیف شرایط پدیدههای مورد بررسی است. پژوهش توصیفی را میتوان به دستههای زیر تقسیم کرد:
پژوهش پیمایشی97، پژوهش همبستگی98، اقدام پژوهی99، مطالعات موردی100، پژوهش پس رویدادی101
ج- برحسب قطعیت داده ها
به لحاظ قطعیت دادهها، پژوهشهای علمی شامل بر پژوهش اکتشافی، پژوهش قطعی، و پژوهش ترکیبی است (سرمد و همکاران، 1385).
این پژوهش از لحاظ هدف پژوهش از نوع «پژوهشهای کاربردی» است.
هدف پژوهشهای کاربردی، توسعهی دانش کاربردی در یک زمینهی خاص است. به عبارت دیگر پژوهشهای کاربردی به سمت کاربرد عملی دانش، هدایت میشود (سرمد و همکاران، 1385).
پژوهش کاربردی، پژوهشی است که با استفاده از نتایج پژوهشهای بنیادی به منظور بهبود و به کمال رساندن رفتارها، روشها، ابزارها، وسایل تولیدات، ساختارها و الگوهای مورد استفاده جوامع انسانی انجام میشود. از ابزارهایی مانند پرسشنامه و از منابع کتابخانهای و اینترنتی بهرهگیری خواهد شد.
از نظر امکان کنترل متغیرها از نوع پژوهشهای غیرآزمایشی و در دستهبندی پژوهشهای غیرآزمایشی از نوع پژوهشهای توصیفی- همبستگی با رویکرد علی است.
در اين نوع پژوهشها رابطه ميان متغيرها بر اساس هدف پژوهش، تحليل ميشود. در پژوهشهای همبستگي اگر هدف پيشبيني متغيرهاي وابسته براساس متغيرهاي مستقل باشد به متغير وابسته، متغير ملاک و به متغير مستقل، متغير پيشبين گويند. پژوهش توصيفي، شامل گردآوري اطلاعات براي آزمون فرضيه يا پاسخگويي به پرسشهای مربوط به وضعيت فعلي موضوع مورد مطالعه است (خاكي و همکاران ، 1384).
3-3. جامعهی آماری
نخستین گام در فرایند گردآوری دادهها، تعریف جامعهی آماری و تعیین حدود و دامنهی آن است. جامعهی آماری به کل افرادی گفته میشود که از جهات خاص به نقطه نظرهای پژوهش دارای صفات مشترک مربوط بوده و مشمول نتایج پژوهش مورد نظر باشند. جامعهی آماری در واقع جامعهای است که به طور عملی زیر پوشش بررسی قرار گرفته و یافتههای پژوهش قابل گسترش به آن است (دانایی فرد، 1387).
جامعهی آماری مورد مطالعه در این پژوهش، مشتریان شعبههای ممتاز و درجه یک بانک سپه و اقتصاد نوین در شهر تهران هستند.
4-3. روش نمونه گیری
نمونهگيري عبارتست از «انتخاب درصدي از يک جامعه، بهطور تصادفي، به عنوان نمايندهی آن» (دلاور، 1384). در پژوهش حاضر، نمونهگیری به شیوه حضوری است و برای نمونهگیری به دلیل پراکنش و تعداد بالای مشتریان از روش نمونهگیری تصادفی طبقهبندی شده، استفاده میشود؛ به این ترتیب که اعضای نمونه بر اساس طبقه بندی و سادگی دسترسی انتخاب میشوند. بعد از مشخص شدن تعداد اختصاص یافته به هر طبقه، به روش تصادفی ساده از بین مشتریان آن طبقه اطلاعات گردآوری میشود. از آنجایی که جامعهی مورد نظر در این پژوهش نامحدود است، با استفاده از فرمول کوکران102 برای جوامع نامحدود، اندازه نمونه محاسبه میشود:
n=(Z_(∝/2)^2 pq)/d^2
p درصد توزیع صفت در جامعه یعنی نسبت درصد افرادی است که دارای صفت مورد مطالعه میباشند، q درصد افرادی است که فاقد آن صفت در جامعه هستند و d هم تفاضل نسبت واقعی صفت در جامعه با میزان تخمین پژوهشگر برای وجود آن صفت در جامعه است که حداکثر نسبت آن تا 05/0 است، مقدار α به میزان 05/0 در نظر گرفته میشود، بنابراین Z_(∝/2)=1/96 میباشد و با توجه به پژوهشهای مشابه دیگران مقدار خطای d، 05/0 در نظر گرفته میشود. مقدار p و q را نیز 5/0 در نظر میگیریم.
بنابراین تعداد نمونه دراین پژوهش 384 نفر میباشد که 192 نفر از مشتریان بانک سپه و 192 نفر از مشتریان بانک اقتصاد نوین انتخاب شده است. در هر منطقه 25 درصد حجم نمونه انتخاب میشود. در نمایشگر 1-3 تعداد نمونه به تفکیک مناطق نشان شده است.
نمایشگر 1-3. تعداد نمونه به تفکیک مناطق
بانک
مناطق
سپه
اقتصاد نوین
1-5
48
48
6-11
48
48
12-17
48
48
18-22
48
48
5-3. روش و ابزار جمعآوری دادهها
در گردآوري اطلاعات، پژوهشگر بايد به دو اصل اساسي توجه کند :
الف ) اصل صحت: پژوهشگر بايد از درستي و صحت اطلاعات و دادههاي خود مطمئن شود.
ب ) اصل دقت: اطلاعات و دادههاي آماري که از منابع ميداني و کتابخانهاي گردآوري و در ابزارهاي مربوط به آنها درج ميشود، در مراحل مختلف فرايند پژوهش مورد جابهجايي، کاربردي، ارتباط و… قرار ميگيرد؛ پژوهشگر بايد در هر مرحله شخصا يا به وسيله افراد مطمئن ديگر به بازنگري آنها بپردازد.
روشهاي گردآوري اطلاعات را بهطور کلي به دو طبقه ميتوان تقسيم کرد:
-روشهاي کتابخانهاي: بسته به نوع سند و موضوع پژوهش، ممکن است با استفاده از فيش يا جدول يا نقشه و کروکي يا فرمهاي شبه پرسشنامه يا ترکيبي از همه آنها انجام پذيرد.
-روشهاي ميداني: که از شهرت بيشتري برخوردارند عبارتند از: روش پرسشنامهاي، روش مصاحبه، روش مشاهده، روش آزمون و روش هاي صوتي و تصويري.
برای گرد آوری اطلاعات مورد نیاز این پژوهش نیز از دو روش کتابخانهای و میدانی استفاده شده است.
مطالعات کتابخانهای: شامل مطالعهی کتابها، مقالهها، مجلهها و منابع اطلاعاتی و پایگاههای علمی اینترنتی است.
مطالعات میدانی: از طریق توزیع پرسشنامه انجام میپذیرد، پرسشنامهی پژوهش شامل سه بخش است که عبارتند از:
– نامهی همراه: در اين قسمت، هدف از گردآوري دادهها به وسيله پرسشنامه و ضرورت همكاري پاسخ دهنده در ارائه دادههاي مورد نياز، بيان شده است.
– پرسشهای عمومي: در اين قسمت، براي شناسايي بهتر افراد نمونه و بررسي بخش آمار توصيفي، پرسشهایی در مورد ويژگيهاي دموگرافيك افراد (جنسیت، سن، تحصیلات و …) مطرح شده است.
– پرسشهای تخصصي: در اين بخش سعي شده است كه پرسشها تا حد ممكن قابل فهم باشد. تعداد پرسشهای پرسشنامه 26 میباشد که در نمایشگر 2-3 تعداد پرسشهای مربوط به هر عامل بیان شده است:
نمایشگر 2-3. پرسشهای مربوط به هر عامل
عامل
شماره پرسش
تعهد وفاداری
6-1
رضایت
11-7
تعهد مستمر
14-12
تمایل به تغییر بانک
17-15
توصیه های کلامی
20-18
قابلیت اعتماد برند
26-21
برای طراحي پرسشها از طيف هفتگانهی ليكرت استفاده شده است كه يكي از رايجترين مقیاسهای اندازهگيري به شمار مي رود. در این طیف تلاش میشود گویههای گرایش موافق و گویههای گرایش مخالف همزمان طراحی شود و گویههای مبهم حذف شوند و بهتر است تعداد گویههای مثبت و منفی تقریبا یکسان باشد. از پاسخگویان خواسته میشود میزان موافقت یا مخالفت خود را با گویه مشخص کنند (خاکی، 1378).
نمایشگر 3-3. امتیازات مربوط به طیف لیکرت
گزينه
کاملا موافق
موافق
نسبتا موافق
بی نظر
نسبتا مخالف
مخالف
کاملا مخالف
امتيازات
7
6
5
4
3
2
1
6-3. متغیرهای مورد استفاده
در يک پژوهش براي پاسخ دادن به پرسشهاي پژوهش و يا آزمون فرضيهها، تشخيص متغيرهای پژوهش امری ضروري است. متغیرها به سه دسته مستقل، تعدیل کننده و وابسته تقسیم میشوند.
پژوهشگر بیش از هر چیز به متغیر وابسته علاقه مند است، هدف وی توصیف یا پیش بینی تغییرپذیری متغیر وابسته است. به بیان دیگر، همان متغیر اصلی است که به منزلهی یک مطلب قابل پژوهش جلوه میکند. با تحلیل متغیر وابسته (یعنی اینکه چه متغیرهایی بر آن تاثیر میگذارد)، میتوان برای حل مساله به پاسخ هایی دست یافت. پژوهشگر علاقهمند است این متغیر و نیز سایر متغیرهایی که بر آن تاثیر میگذارند، کمی کند و بسنجد (صائبی و شیرازی، 1385).
متغیر مستقل به گونهای مثبت یا منفی بر متغیر وابسته تاثیر میگذارد. یعنی، وقتی متغیر مستقل وجود داشته باشد متغیر وابسته نیز وجود دارد و هر مقدار افزایش در متغیر مستقل روی دهد، در متغیر وابسته نیز افزایش یا کاهش روی خواهد داد. به بیان دیگر، دلیل تغییر در متغیر وابسته را باید در متغیر مستقل جست و جو کرد. برای ایجاد روابط علی، متغیر مستقل دستکاری میشود (همان ماخذ، 1385).
متغیر تعدیل کننده، بر رابطهی میان متغیرهای مستقل و وابسته تاثیر اقتضایی دارد. یعنی، حضور این متغیر سوم، رابطهای را که به طور اساسی بین متغیر مستقل و وابسته، مورد انتظار است، تحت تاثیر قرار میدهد (همان ماخذ، 1385).
در اين پژوهش دو نوع متغير در نظر گرفته شده است:
در فرضیه1، تعهد وفاداری متغیر مستقل و تمایل به تغییر بانک متغیر وابسته است.
در فرضیه2، تعهد مستمر متغیر مستقل و تمایل به تغییر بانک متغیر وابسته است.
در فرضیه3، تعهد وفاداری متغیر مستقل و تبلیغ متغیر وابسته است.
در فرضیه4، رضایت متغیر مستقل و تعهد وفاداری متغیر وابسته است.
در فرضیه5، رضایت متغیر مستقل و تمایل به تغییر بانک متغیر وابسته است.
در فرضیه6، رضایت متغیر مستقل و تبلیغ متغیر وابسته است.
در فرضیه7، قابلیت اعتماد برند متغیر مستقل و رضایت متغیر وابسته است.
در فرضیه8، قابلیت اعتماد برند متغیر مستقل و تعهد وفاداری متغیر وابسته است.
در فرضیه9، قابلیت اعتماد برند متغیر مستقل و تعهد مستمر متغیر وابسته است.
7-3. آزمون های ابزار
1-7-3. آزمون روایی103:
اعتبار(روایی) به این پرسش پاسخ میدهد که ابزار اندازهگیری تا چه حد خصیصهی مورد نظر را میسنجد (سرمد و همکاران، 1385). بدون آگاهي از روايي ابزار اندازهگيري نميتوان به دقت دادههاي حاصل از آن مطمئن بود. ابزار اندازهگيري ممكن است براي اندازهگيري يك خصيصهی ويژه، داراي اعتبار باشد در حالي كه براي سنجش همان خصيصه بر روي جامعه ديگر از هيچگونه اعتباري برخوردار نباشد. روایی محتوا اطمینان میدهد که ابزار مورد نظر، به تعداد کافی، پرسشهای مناسب برای اندازهگیری مفهوم مورد سنجش را در بردارد. روایی ظاهری نشان میدهد که عناصر مورد سنجش، به طور ظاهری توانایی اندازهگیری مفهوم مورد نظر را دارند. به طور معمول، روایی محتوایی یک آزمون توسط افرادی که در موضوع مورد مطالعه تخصص دارند، تعیین میشود (سکاران، 1381).
در این پژوهش، با استفاده از مطالعات کتابخانهای انجام شده در فصل 2، پرسشنامهای طراحی شد. به منظور تعیین روایی عوامل شناخته شده، با استفاده از روش گروه اسمی، دیدگاه اساتید، متخصصین و خبرگان استفاده شد. همچنین پیش آزمون در نمونهای 50 تایی انجام گرفت و بنا بر نظر اساتید و خبرگان و آلفای محاسبه شده برای نمونه پیش آزمون که در نمایشگر 4-3 ارائه شده است،
