
آماری تحقیق تمامی کاربری های درشت دانه و ریز دانه و پلاک های بزرگ و کوچک استقرار یافته در مبادی ورودی غرب بندرانزلی از سمت رضوانشهر به طول 4500 متراست که دارای 25 کاربری در210 پهنه میانی و پهنه داخلی شکل گرفته اند.
3 –1 –5. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
در این پژوهش پس از جمع آوری اطلاعات از طریق منابع کتابخانه ای (اسنادی) و میدانی، به سازماندهی و طبقه بندی آنها پرداخته و تجزیه و تحلیل اطلاعات به دو شیوه کیفی و کمی انجام گرفته است. بخشی از اطلاعات بدست آمده از طریق روش استدلال استقرایی مورد تحلیل قرار گرفته و بخشی دیگر نیز به کمک از آمار استنباطی تحلیل شده است.
3-2. ویژگیهای جغرافیایی شهر مورد مطالعه
3-2-1. موقعیت جغرافیایی شهر بندر انزلی
موقعیت ریاضی: شهر بندر انزلی که تنها نقطه شهری واقع در شهرستان بندر انزلی میباشد، در طولهای جغرافیایی” 07 ’22 °49 تا ” 05 ’33 °49 شرقی و عرضهای جغرافیایی” 49 ’27 °37 تا ” 44 ’29 °37 شمالی گسترده شده است.
موقعیت نسبی: این شهر در سرتاسر طول شمالی خود به دریای خزر محدود است و سراسر طول جنوبی آن به مزارع و تالاب انزلی منتهی میشود. همچنین از جهت غرب به دهستان چهارفریضه و از جهت شرق به دهستان لیچارکی حسنرود محدود شده است(نقشه 3-1). این شهر از دو منطقه انزلی (شبهجزیره) و غازیان در باریکه خشکی میان دریا و تالاب و چندین جزیره و محله تشکیل شده است. شهر بندر انزلی، بزرگترین و اولین بندر در شمال کشور ایران میباشد و فاصله آن تا تهران در حدوده 380 کیلومتر و تا شهر رشت (مرکز استان گیلان) 40 کیلومتر و تا اولین فرودگاه (فرودگاه سردار جنگل رشت) 35 کیلومتر میباشد. موقعیت بندری این شهر و امکان ارتباط بازرگانی با کشورهای آسیای میانه، شرایط ممتازی را برای آن در استان گیلان فراهم آورده است. همچنین در سالهای اخیر با احداث منطقه آزاد تجاری در این شهر، توانمندیهای اقتصادی آن در سطح منطقه بسیار افزوده شده است. برخورداری شهر از سواحل زیبای دریای خزر در شمال شهر و برخورداری از جاذبههای طبیعی و مناظر و چشماندازهای مفرح در بخش جنوبی شهر یعنی تالاب انزلی، این شهر را به یکی از قطبهای مهم جذب توریست در استان گیلان تبدیل کرده است.
وسعت و شکل: سهم مساحت شهر بندر انزلی طبق آمار سال 1385 از مساحت کل شهرستان در حدود 58/30 کیلومتر مربع و با تراکم نسبی 43/22 نفر بوده است. شهر بندر انزلی دارای بافتی خطی است که حول محور ارتباطی رشت ـ آستارا در طولی معادل 15 کیلومتر و با عرض متوسط 5/2 کیلومتر بر روی سطح زمین گسترش یافته است. منبع:(مهندسین مشاور نقش جهان پارس، 1388).
نقشه 3-1: موقعیت شهر بندرانزلی در تقسیمات کشوری
ماخذ نقشه: ویرایش نگارنده بر اساس داده های رقومی سازمان نقشه برداری کشور
3-2-2. توپوگرافی
شهرستان بندر انزلی در قسمت شمالی استان گیلان و در مجاورت دریاچه خزر (بخش جلگهای استان) استقرار داشته و از سطحی هموار برخوردار است. دریای خزر در شمال و تالاب در جنوب این شهرستان از مهمترین شاخصههای طبیعی گردشگرپذیر آن بهشمار میروند. این شهرستان در پایینترین نقطه ارتفاعی استان گیلان یعنی در ارتفاع متوسط 26- متر از سطح آب های آزاد قرار گرفته است. بهطور کلی توپوگرافی این شهرستان از دو چشمانداز اصلی تشکیل شده است:
نوار ساحلی: محدوده باریکی است که در امتداد ساحل بین دریا و نوار ممتد ماسهای کشیده شده و بیشتر روستاهای دهستانِ چهار فریضه در این ناحیه قرار گرفته است.
نواحی جلگهای: این نواحی از باندهای ماسهای کنار ساحل تا کوهپایههای البرز را شامل میشود. اغلب روستاهای این شهرستان مخصوصاً روستاهای دهستان لیچارکی حسنرود در نواحی جلگهای قرار دارند. این نواحی به علت داشتن هوموس بهتدریج برای کشاورزی قابل استفاده گردید و در نتیجه تجمّع جمعیت در این منطقه بیشتر گردید(نقشه توپوگرافی سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، 1381، مقیاس 25000/1 شیت انزلی).
شهر بندر انزلی در محل پیوستن تالاب به دریای خزر و بر روی رسوبهای دلتایی آن قرار گرفته و به همین جهت شهر از سه قسمت زیر تشکیل شده است. (نقشه شمارۀ 3-3):
1. بخش غربی (انزلی)
2. بخش میانی (شبه جزیره میانپشته)
3. بخش شرقی (غازیان)
ماره : مساحت شه ای خود واهد شده که انی یکسانی خواهند بود . و چنین ناهمانگیهایی نخواهیم بود .
نقشه 3-2: نواحی سه گانه شهر بندرانزلی
ماخذ نقشه: لایه های رقومی سازمان نقشه برداری کشور و محاسبات نگارنده
نقشه 3-3: پوشش زمین در شهرستان بندرانزلی
ماخذ نقشه: لایه های رقومی سازمان نقشه برداری کشور و محاسبات نگارنده
3-2-3. ویژگیهای اقلیمی شهر بندر انزلی
بهطور کلی سواحل جنوبی دریای خزر با آبوهوای معتدل و بارندگی فراوان از دیدگاه تقسیمبندی کوپن از جمله مناطق معتدل محسوب میشود. این منطقه که به صورت نواری بین رشته کوههای البرز و دریای خزر محصور شده، از جلگههای پستی تشکیل شده که هر چه به طرف شرق پیش برویم، هم بر وسعت جلگه افزوده میشود و هم رطوبت و اعتدال هوای آن کاهش مییابد. در حقیقت رشته کوه البرز که در حد فاصل دو آبوهوای متضاد واقع شده جلگههای پست خزری را از فلات مرکزی جدا میکند. از جمله ویژگیهای این اقلیم رطوبت زیاد و اعتدال درجه حرارت آن است. دمای هوا در روزهای تابستان معمولاً بین 25 تا 30 درجه سانتیگراد و شبها بین 20 تا 23 درجه سانتیگراد و در زمستان معمولاً بالای صفر درجه است. دامنه نوسان سالانه دما بهطور متوسط در کل ناحیه خزری 3/18 محاسبه شده است. در این منطقه بارندگی بسیار زیاد بوده و در تابستان شکل بارش غالباً به صورت رگبار است. میزان بارندگی نیز از غرب به شرق کاسته شده و نم نسبی هوا در هیچیک از ماههایِ سال در این ناحیه کمتر از 60 درصد نیست. (سازمان هواشناسی استان گیلان، 1388).
3-2-3-1. درجه حرارت
بر اساس آمارهای اخذ شده از ایستگاه هواشناسی سینوپتیک دریایی شهر بندر انزلی در سال 1390، حداکثر مطلق درجه حرارت در شهرستان بندر انزلی 8/34 سانتیگراد در ماه مرداد و حداقل مطلق آن 4/0 -درجه سانتیگراد در ماه بهمن گزارش شده است. متوسط درجه حرارت با توجه به حداقل و حداکثر دما در این شهرستان به ترتیب 6/2 و 6/30 درجه سانتیگراد برای ماههای بهمن و مرداد بدست آمده است. این مسئله نشان میدهد که وجود رطوبت بالا و ارتفاع کم، امکان وقوع سرمای شدید را بسیار پایین آورده است. (سالنامه آماری استان گیلان، 1390، ص70).
3-2-3-2. بارندگی
عوامل آّبوهوایی نظیر موقعیت قرارگیری شهرستان مورد مطالعه در منطقه معتدله، مجاورت با دریاچه خزر، نزدیکی به دیواره بلند رشتهکوههای البرز و… باعث گردیده تا بارندگی در این محدوده به میزان زیاد صورت گیرد و رطوبت نسبی نیز در حد بالایی قرار داشته باشد. بر این اساس متوسط بارندگی سالانه ثبت شده در این ایستگاه هواشناسی تا سال 1390 برابر با 6/2520 میلیمتر بوده است. بهطوریکه کمترین بارشها در ماه خرداد 6/8 میلیمتر و بیشترین بارشها در ماه آبان 6/656 میلیمتر به ثبت رسیده است. (سالنامه آماری استان گیلان، 1390، ص70).
3-2-3-3. رطوبت نسبی
به میزان بخار آب موجود در هوا بر میزان بخار آبی که هوا در همان درجه حرارت میتواند در خود نگهداری کند، رطوبت نسبی اطلاق میگردد. در این میان رابطه درجه حرارت با رطوبت نسبی به شکل مستقیم بوده و کم و زیاد شدن درجه حرارت در میزان رطوبت موجود در هوا تأثیر مستقیمی برجای میگذارد. با توجه به توضیحات ارائه شده حداقل رطوبت نسبی سالانه ایستگاه انزلی در سال 1390، 73 درصد و حداکثر آن 5/91 درصد بوده است. همچنین متوسط میانگین سالانه رطوبت نسبی 3/84 درصد بدست آمده است. (سالنامه آماری استان گیلان، 1390، ص70).
3-2-4. منابع آب
کل توان آبی شهرستان بندر انزلی ناشی از؛ میزان بارندگی سالانه، میزان آبدهی سالانۀ رودخانههای جاری در آن و حجم آبهای زیرزمینی در شهرستان است که استحصال، ذخیرهسازی و در نهایت مصرف بهینه این آّبها در امر کشاورزی، صنعت و تأمین آب آشامیدنی سالم برای مردم این دیار بسیار حائز اهمّیت است. (سیمای اقتصادی اجتماعی، 1377، ص102). از کل ذخایر آبی شهرستان، مقدار 8/62 میلیون مترمکعب آن به مصارف کشاورزی، صنعت و شُرب میرسد. (سازمان مدیریت و برنامهریزی استان گیلان، 1386).
موقعیت مکانی شهرستان بندر انزلی در جلگه گیلان سبب شده تا از توان آبی مناسبی برخوردار باشد. بعنوان مثال تالاب بندر انزلی از عمدهترین منابع آب سطحی در شهرستان مورد مطالعه بهشمار میرود که در اختلاط با آب دریا و آبهای شیرین رودخانههای متعدد که به آن وارد میشوند تشکیل شده است و طبیعتاً بخشی که مرز بین دریا و تالاب میباشد دارای آّب شورتر و بخشهای داخلی و جنوبی تقریباً دارای آب شیرینتر میباشد. رودخانههای شهرستان بندر انزلی شامل رودخانههایی هستند که به این تالاب سرریز میشوند. تعداد این رودها حدوداً 34 رودخانه کوچک و بزرگ بوده که برخی از آنها عبارتند از چافرود، بهمبر، نَرگستان، مرغک، خالکائی، پلنگ آور، ماسوله رودخان، پسیخان، ترغهرودبار، گازرودبار، هندخاله و پیربازار. رودخانههای کوچکی هم با نامهای پاشا روگا، نهنگ روگا، راستهخاله روگا، سوسر روگا در محدوده داخلی شهرستان جریان دارند. غیر از سفیدرود (شاخه فرعی) تمامی رودخانههایی که به این تالاب سرریز میشوند از ارتفاعات جنوبی استان گیلان یعنی دامنههای شمالی رشته کوههای البرز سرچشمه میگیرند. (شرکت سهامی آب منطقهای استان گیلان، 1385).
3-2-5. خاک شناسی
شنهای ساحلی که در نوار شمالی منطقه و در کناره دریای خزر قرار گرفتهاند بخشی از جلگه گیلان است که در این شهرستان در مناطق نزدیک به دریا فاقد پوشش گیاهی بوده و قابلیت زراعی ندارند. در حالیکه در نقاط دورتر بهعلت بوجود آمدن هوموس (گیاهخاک) و ایجاد چسبندگی در ذرات خاک که امکان نگهداری آب و رشد گیاه را پدید میآورد، رویش گیاهان در این خاکها مشاهده میگردد. خاکهای چمنی مرطوب، نسبتاً مرطوب و خاکهای نیمه تالابی بخش دیگری از اراضی جلگه گیلان را تشکیل میدهند. اما انواع خاکهای موجود در شهرستان بندر انزلی عبارتند از:
رسوبات دریایی: این رسوبات در طول ساحل بندر انزلی بهواسطه عملکرد امواج دیده میشود و نسبت به دیگر رسوبات کمتر در معرض هوازدگی قرار گرفته و کمتر کانیهای مغزی خود را از دست میدهند. میزان سیلیکاتها در آنها بسیار زیاد و غالباً ماسهای هستند.
نهشتههای بادی: بخش عمدهای از اراضی ساحلی بندر انزلی از رسوباتی است که در جریان عملکرد باد تجمّع پیدا کردهاند. این رسوبات به ماسه شهرت داشته و از جمله خاکهای فقیر محسوب میشوند. این رسوبات به علت تحرک زیاد امکان تشکیل افق در پروفیل آنها کمتر امکانپذیر است.
خاکهای رسوبی: این خاکها شامل رسوباتی است که از روی دامنهها و اراضی مسطح همراه با شیب ملایم رسوب کردهاند. جنس این خاکها از کربنات کلیسم بوده و بسیار حاصلخیز میباشند. (سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان، 1374).
3-2-6. پوشش گیاهی
شهرستان بندر انزلی به دلیل داشتن خاک مناسب و مرغوب، میزان آب کافی و اقلیم مناسب شرایط بهینهای را برای رشد انواع گیاهان زراعی و آبزی فراهم نموده است. بهطوریکه چیزی در حدود 35% از وسعت اراضی شهرستان از جنگل، باغ و زراعت تشکیل شده است. عمدهترین پوشش گیاهی منطقه به گونههای زیر طبقهبندی میشود:
پوشش درختی، درختچهای و بوتهای؛ شامل انواع درختان و درختچههای میوه مثل انار میباشد. همچنین در حاشیه
