تحقیق رایگان با موضوع نهی از منکر، امر به معروف، نهج البلاغه، قرآن کریم

امكانِ محروم ماندن از نعمتها و برخورداريهاى این جهانی و آن جهانى برای شخص میشود. در واقع، این علتی است كه سبب مىشود تا فرد خود را با احتمال برآورده نشدن انواع «نيازهاى ايمنى» و «نيازهاى جسمى» در ای جهان و آن جهان، رو به رو ببيند؛ نيازهايى كه به ترتيب او را نيازمند دور ماندن از عذاب و بهرهمند شدن از انواع آن برخورداريها میکند. همچنین این وضعیت میتواند سبب شود تا فرد انواعى از وابستگيهاى عاطفى به موجودهای فرا طبيعى را -كه در خود ايجاد كرده است يا اينكه ايجاد آن را ممكن يا ضرورى مىداند- از دست بدهد؛ عنصرى كه فرد را به احتمال ارضاء نشدن نيازهاى آن جهانى «عشق و تعلق» هشدار مىدهد. همچنین پذيرش و درونى كردن ارزشهاى ريشه گرفته در سرچشمههاى آن جهانى، در كنار باورهايى از اين دست كه «جهان آخرت، جهان عينيت يافتن شناختهاى مطابق با واقع از دیدگاه عموم است»، خطرى كاملاً جدى براى انواعى از «ارزشيابيهاى مثبت» شخص است كه در مرحله شكلگيرى «نيازهاى احترام»، فرد خود را محتاج آن مىبيند.
بنا بر این، نظارت دائمی و همه جانبة خداوندی که حاکم است و توانایی مجازات شخص را دارد، عامل کنترل کجروی خواهد بود. امام علی(ع) در این باره میفرماید: از معصیت خداوند در پنهان بترسید، زیرا خداوندِ شاهد، خود دربارة شما قضاوت میکند109 (نهج البلاغه، حکمت 324). بنابراین، ایمان به نظارت خدواند، سبب یقین به مجازات میشود که این یقین، در نوع تصمیمگیری شخص برای انجام دادن کنش های کجروانه با توجه به هزینههای احتمالی ناشی از این نوع کنش ها، تأثیرگذار است. نتیجة چنین حالتی میتواند مرجوح شدن گزینه کجروی و در نهایت، رها کردن آن باشد.
به صورت خلاصه، نتایج حاصل از نظارت خداوند بر کنش های اجتماعی و کنترل کجروی را می توان در نمودار زیر مشاهده کرد:

نمودار شماره2: نظارت خداوند بر کنش های اشخاص
نتایج کلی
نتایج عینی
مؤلفه ها
فرایندها
1. رها کردن کجروی
2. بازگشت کجرو از کجروی
3. تنظیم رفتار اجتماعی
1. یقین به مجازات
2. ترس از مجازات خداوند
3. ترس از دست دادن محبت و دوستی خداوند
3. ترس از دست دادن احترام نزد خداوند
4. ترس از دست دادن احترام، نزد دیگران مهم
5. احساس شرم از خداوند، هنگام ارتکاب کجروی
1. در منظر خداوند بودن کنش های انسان
2. در منظر شاهدان الهی بودن کنش های انسان
3. آشکار شدن کنش های انسان در قیامت
نظارت خداوند بر کنش های اشخاص

4-4- نظارت همگانی بر کنش های اشخاص( امر به معروف و نهی از منکر)
در مراجعه به همة آیات قرآن کریم، برای آگاهی از دیدگاه قرآن در بارة نظارت اشخاص بر رفتار یکدیگر و شرایط و وظایف اشخاص در این باره، مجموعة آیات مرتبط با این مفاهیم، استخراج و بررسی شد؛ در نهايت مجموعة این آیات، مطالعه و كدگذاري شد و برای مجموع این مفاهیم، عنوان گزینشی «نظارت همگانی بر کنش های اشخاص» انتخاب گردید. نتایج را میتوان در سه مرحلة کدگذاری به شرح ذیل تجزیه و تحلیل کرد:
4-4-1- کدگذاری اولیه
از بررسي داده‌ها در مرحله كدگذاري اوليه يا كدگذاري باز، با استفاده از 155 آیة قرآن، تعداد 107 مفهوم به دست آمد. اين مفاهيم بيانگر ديدگاه آموزه های قرآن در بارة « نظارت همگانی بر کنش های اشخاص» است. نتايج كدگذاري اولیه (باز) در جدول شماره يك ارائه شده است.
جدول شماره يك(کد گذاری اولیه)
کد اولیه
متن انتخابی
متن آیه
اتمام حجت بر کجروان؛ زمینه سازی برای بازگشت کجروان از کجروی؛
گفتند: «تا معذرتی پیش پروردگارتان باشد، و شاید که آنان پرهیزگاری کنند.»
و آن گاه که گروهی از ایشان گفتند: «برای چه قومی را که خدا هلاک‌کننده ایشان است، یا آنان را به عذابی سخت عذاب خواهد کرد، پند می‌دهید؟»‏ گفتند: «تا معذرتی پیش پروردگارتان باشد، و شاید که آنان پرهیزگاری کنند.» 110
نهی از منکر از رسالت های پیامبر
[همان پیامبری که] آنان را به کار پسندیده فرمان می‌دهد، و از کار ناپسند باز می‌دارد
همانان که از این فرستاده، پیامبر درس نخوانده… پیروی می‌کنند [همان پیامبری که] آنان را به کار پسندیده فرمان می‌دهد، و از کار ناپسند باز می‌دارد… 111
امیدوار به موفقیت حق در جامعه
خدا با کلمات خود، حقّ را ثابت می‌گرداند
و خدا با کلمات خود، حقّ را ثابت می‌گرداند، هر چند بزهکاران را خوش نیاید. 112
امر به معروف و نهی از منکر از وظایف مؤمنان است
مردان و زنان با ایمان، دوستان یکدیگرند، که به کارهای پسندیده وا می‌دارند، و از کارهای ناپسند باز می‌دارند
و مردان و زنان با ایمان، دوستان یکدیگرند، که به کارهای پسندیده وا می‌دارند، و از کارهای ناپسند باز می‌دارند، و نماز را بر پا می‌کنند و زکات می‌دهند، و از خدا و پیامبرش فرمان می‌برند. آنانند که خدا به زودی مشمول رحمتشان قرار خواهد داد، که خدا توانا و حکیم است. 113
یکی از نقشهاي عام هر عضو جامعه
گروهى، [مردم را] به نیکی دعوت کنند و به کار شایسته وادارند و از زشتی بازدارند
و باید از میان شما، گروهى، [مردم را] به نیکی دعوت کنند و به کار شایسته وادارند و از زشتی بازدارند، و آنان همان رستگارانند. 114
آمر به معروف و ناهی از منکر بودن خداوند
خدا به دادگری و نیکوکاری و بخشش به خویشاوندان فرمان می‌دهد و از کار زشت و ناپسند و ستم باز می‌دارد
در حقیقت، خدا به دادگری و نیکوکاری و بخشش به خویشاوندان فرمان می‌دهد و از کار زشت و ناپسند و ستم باز می‌دارد. به شما اندرز می‌دهد، باشد که پند گیرید115.
بهترین امت بودن به واسطة امر و نهی
شما بهترین امتی هستید که برای مردم پدیدار شده‌اید: به کار پسندیده فرمان می‌دهید، و از کار ناپسند بازمی‌دارید،
شما بهترین امتی هستید که برای مردم پدیدار شده‌اید: به کار پسندیده فرمان می‌دهید، و از کار ناپسند بازمی‌دارید، و به خدا ایمان دارید. و اگر اهل کتاب ایمان آورده بودند قطعاً برایشان بهتر بود برخی از آنان مؤمنند و [لی] بیشترشان نافرمانند. 116
ترک نشدن امر و نهی در جامعه
گفتند: «برای چه قومی را که خدا هلاک‌کننده ایشان است، یا آنان را به عذابی سخت عذاب خواهد کرد، پند می‌دهید؟»‏ گفتند: «تا معذرتی پیش پروردگارتان باشد
و آن گاه که گروهی از ایشان گفتند: «برای چه قومی را که خدا هلاک‌کننده ایشان است، یا آنان را به عذابی سخت عذاب خواهد کرد، پند می‌دهید؟»‏ گفتند: «تا معذرتی پیش پروردگارتان باشد، و شاید که آنان پرهیزگاری کنند.» 117
توبیخ بی توجهی به نقش ناهی از منکر بودن
‏[و] از کار زشتی که آن را مرتکب می‌شدند، یکدیگر را بازنمی‌داشتند. راستى، چه بد بود آنچه می‌کردند.
‏[و] از کار زشتی که آن را مرتکب می‌شدند، یکدیگر را بازنمی‌داشتند. راستى، چه بد بود آنچه می‌کردند. 118
در زیان نبودن آمران به معروف و ناهیان از منکر
کسانی که همدیگر را به حقّ و شگیبایی سفارش می کنند در زیان نیستند
که واقعاً انسان دستخوشِ زیان است ؛ مگر کسانی که گرویده و کارهای شایسته کرده و همدیگر را به حقّ سفارش و به شکیبایی توصیه کرده‌اند(2-3) 119.
شرط ایمان
وادارندگان به کارهای پسندیده، بازدارندگان از کارهای ناپسند و پاسداران مقرّرات خدایند
‏[آن مؤمنان،] همان توبه‌کنندگان، پرستندگان، سپاسگزاران، روزه‌داران، رکوع‌کنندگان، سجده کنندگان، وادارندگان به کارهای پسندیده، بازدارندگان از کارهای ناپسند و پاسداران مقرّرات خدایند. و مؤمنان را بشارت ده120.
شرط رستگاری(1)
آمران به معروف و ناهیان از منکر از رستگارانند.
و باید از میان شما، گروهى، [مردم را] به نیکی دعوت کنند و به کار شایسته وادارند و از زشتی بازدارند، و آنان همان رستگارانند. 121
شرط رستگاری
به کار پسندیده فرمان می‌دهند و از کار ناپسند بازمی‌دارند و در کارهای نیک شتاب می‌کنند، و آنان از شایستگانند.
به خدا و روز قیامت ایمان دارند و به کار پسندیده فرمان می‌دهند و از کار ناپسند بازمی‌دارند و در کارهای نیک شتاب می‌کنند، و آنان از شایستگانند122.
کم بودن ناهیان از منکر در هر دوره
پس چرا از نسلهای پیش از شما خردمندانی نبودند که [مردم را] از فساد در زمین باز دارند؟ جز اندکی از کسانی که از میان آنان نجاتشان دادیم.
پس چرا از نسلهای پیش از شما خردمندانی نبودند که [مردم را] از فساد در زمین باز دارند؟ جز اندکی از کسانی که از میان آنان نجاتشان دادیم. و کسانی که ستم کردند به دنبال ناز و نعمتی که در آن بودند رفتند، و آنان بزهکار بودند. 123
لزوم ارائه پیام دین در هر شرایط
تو فقط هشداردهنده‌اى
و مبادا تو برخی از آنچه را که به سویت وحی می‌شود ترک گویی و سینه‌ات بدان تنگ گردد که می‌گویند: «چرا گنجی بر او فرو فرستاده نشده یا فرشته‌ای با او نیامده است؟» تو فقط هشداردهنده‌اى، و خدا بر هر چیزی نگهبان است. 124
لزوم امر به معروف
به [کار] پسندیده فرمان ده
گذشت پیشه کن، و به [کار] پسندیده فرمان ده، و از نادانان رُخ برتاب125
لزوم سفارش به خوبی ها
خجستگان کسانی هستند که دیگران را به خوبی سفارش می کرد هاند
علاوه بر این از زمره کسانی باشد که گرویده و یکدیگر را به شکیبایی و مهربانی سفارش کرده‌اند؛ اینانند خجستگان. (17-18) 126
لزوم مبارزه با کجروان
و اگر خدا بعضی از مردم را با بعض دیگر دفع نمی‌کرد، صومعه‌ها و کلیساها و کنیسه‌ها و مساجدی که نام خدا در آنها بسیار برده می‌شود، سخت ویران می‌شد
… و اگر خدا بعضی از مردم را با بعض دیگر دفع نمی‌کرد، صومعه‌ها و کلیساها و کنیسه‌ها و مساجدی که نام خدا در آنها بسیار برده می‌شود، سخت ویران می‌شد، و قطعاً خدا به کسی که [دین] او را یاری می‌کند، یاری می‌دهد، چرا که خدا سخت نیرومند شکست‌ناپذیر است. 127
مجازات راست روان تارک نهی از منکر به همراه سایر کجروان؛ نجات یافتن ناهیان از منکر از عذاب همگانی
کسانی را که از [کار] بد باز می‌داشتند نجات دادیم و کسانی را که ستم کردند، به سزای آنکه نافرمانی می‌کردند، به عذابی شدید گرفتار کردیم
پس هنگامی که آنچه را بدان تذکّر داده شده بودند، از یاد بردند، کسانی را که از [کار] بد باز می‌داشتند نجات دادیم و کسانی را که ستم کردند، به سزای آنکه نافرمانی می‌کردند، به عذابی شدید گرفتار کردیم. 128
مجوز نبودن حق ناپذیریِ کجروان برای ترکِ نهی از منکر
پند دادن به کجروان تا معذرتی پیش پروردگارتان باشد
و آن گاه که گروهی از ایشان گفتند: «برای چه قومی را که خدا هلاک‌کننده ایشان است، یا آنان را به عذابی سخت عذاب خواهد کرد، پند می‌دهید؟»‏ گفتند: «تا معذرتی پیش پروردگارتان باشد، و شاید که آنان پرهیزگاری کنند.» 129
نابودی جامعه
رها کردن کجروان در ادامه دادن به فساد، سبب نابودی جامعه
… و اگر خداوند برخی از مردم را به وسیله برخی دیگر دفع نمی‌کرد، قطعاً زمین تباه می‌گردید. ولی خداوند نسبت به جهانیان تفضّل دارد130.
نهی از منکر یکی از ضروریات هر جامعه
چرا الهیّون و دانشمندان، آنان را از گفتار گناه [آلود] و حرامخوارگی‌شان باز نمی‌دارند؟
چرا الهیّون و دانشمندان، آنان را از گفتار گناه [آلود] و حرامخوارگی‌شان باز نمی‌دارند؟ راستی چه بد است آنچه انجام می‌دادند. 131
هجرت از جامعه کجرو
ای بندگان من که ایمان آورده‌اید، زمین من فراخ است تنها مرا بپرستید.
«ای بندگان من که ایمان آورده‌اید، زمین من فراخ است تنها مرا بپرستید. 132
نهی از منکر، مانع نابودی جامعه
دفع کردن برخی از مردم به وسیله برخی دیگر، مانع تباهی زمین
… و اگر خداوند برخی از مردم را به وسیله برخی دیگر دفع نمی‌کرد، قطعاً زمین تباه می‌گردید. ولی خداوند نسبت به جهانیان تفضّل دارد133.
تحریک عواطف شخص مورد امر و نهی
ای پدر، به راستی مرا از دانش [وحى، حقایقی به دست] آمده که تو را نیامده است
ای پدر، به راستی مرا از دانش [وحى، حقایقی به دست] آمده که تو را نیامده است. پس، از من پیروی کن تا تو را به راهی راست هدایت نمایم134
تحریک عواطف شخص مورد امر و نهی
به آن بندگانم که ایمان آورده‌اند بگو: «نماز را بر پا دارند
به آن بندگانم که ایمان آورده‌اند