بازار دارائی ها تعدیل می‌شوند. این امر می‌تواند ناشی از عواملی چون بالا بودن انتظارات تورمی، عوامل اقتصادی، نااطمینانی حاکم بر بازار ارز، دخالت های دولت و … باشد.
اگر به دلایلی و با استفاده از عواملی، به صورت مصنوعی نرخ ارز را در داخل کشور ثابت نگه داشته شود، قطعاً باید دانست که پتانسیلی برای جهش نرخ ارز در آینده ایجاد خواهد شد. حدود 10 سال است که نرخ ارز به صورت مصنوعی در اقتصاد ایران به رغم تورم دورقمی و تفاضل آن نسبت به تورم خارجی پایین نگه داشته شده است، به طوری که فنر ارز را به صورت فشرده درآورده شده است. به طور طبیعی این فنر ارزی فشرده شده در یک مقطع زمانی به دلایل روانی یا واقعی در اقتصاد فرصت جهش پیدا کرده است. وقتی این فنر دچار پرش شد، نباید علت اصلی را جو روانی در بازار ارز دانست بلکه باید قبول کرد که عامل اصلی پرش نرخ ارز ناشی از انباشت سالانه نرخ تورم و نگهداشت تصنعی نرخ ارز در داخل است. نرخ ارز واقعی در هر کشور بدون شک از شاخص‌های اساسی و بنیادین در تعیین درجه رقابت بین المللی و تبیین وضعیت داخلی اقتصاد آن کشور بشمار می‌رود. آشفتگی و نوسان در عملکرد این شاخص از یک طرف مبین عدم تعادل در اقتصاد و از سوی دیگر علت بی‌ثباتی بیشتر محسوب می‌شود. با توجه به اهمیت بحث نرخ ارز در اقتصاد کشورها و نیز با توجه به تغییرات سریع سیاست‌های نرخ ارز در ساختار اقتصادی ایران لازم است تا بیشتر به این مبحث پرداخته شود .
توزیع درآمد دست کم به دو دلیل از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است: نخست بعد مهمی از عدالت را تشکیل می‌دهد. دوم روی متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و غیره تأثیر می‌گذارد. تا چند دهه پیش، باور بسیاری از اقتصاددانان و برنامه‌ریزان اقتصادی آن بود که نابرابری درآمد و ثروت یکی از مهمترین عوامل مؤثر بر تشکیل پس‌انداز، سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی سریع است. ضمناً در طول‌این فرآیند ابتدا میزان نابرابری بیشتر بوده و پس از گذشتن نظام اقتصادی جامعه از یک سطح تولید و رشد مشخص، این وضعیت برعکس شده و میزان نابرابری درآمد تدریجاً کاهش می‌یابد و از همین رو، عموماً، میزان نابرابری درآمدی در کشورهای پیشرفته اقتصادی، از کشورهای در حال توسعه و عقب نگاهداشته شده کمتر است. واقعیت امر نشان می‌دهد که‌این فرآیند در بسیاری از موارد مصداق نداشته و رشد سریع اقتصادی و ارتقای سطح تولید در کشورها همراه با افزایش نابرابری درآمدی، تشدید دوگانگی اقتصادی،گسترش شکاف میان جامعه شهری و جامعه روستایی، تعمیق فاصله اقشار پردرآمد و کم درآمد و… بوده است. این واقعیت موجب می‌شود تا فرآیند پیش گفته از تغییرات الگوی توزیع درآمد در جریان پیشرفت اقتصادی جوامع مورد تردید واقع شده و لزوم بهره‌گیری از سیاست‌های مناسب توزیع درآمد برای کاهش نابرابری درآمدی در جامعه مورد قبول واقع شود.
فرضیه‌های تحقیق
بر مبنای سؤال مطرح شده در بخش (1-2) فرضیات زیر مطرح خواهند شد:
الف) جهش پولی نرخ ارز بر ضریب جینی در هر دهک درآمدی در ایران تأثیر دارد.
ب) جهش پولی نرخ ارز بر دهک‌های پایین نسبت به دهک‌های بالا تأثیر بیشتری دارد.
اهداف اساسی تحقیق
اهداف اساسی این پژوهش به شرح زیر است:
1. بررسی تأثیر جهش پولی نرخ ارز بر ضریب جینی در هر دهک.
2. بررسی این که جهش پولی نرخ ارز بر کدام دهک ها اثرگذاری بیشتری دارد.
نتايج مورد استفاده پس از انجام تحقيق
این تحقیق کمک میکند تا سیاست‌های پولی در راستای نوسان‌های نرخ ارز مدیریت شود. خصوصاً که یکی از اهداف سیاست‌های طرف تقاضا ، کمک به توزیع عادلانه درآمد است.
استفاده کنندگان از نتایج پایان نامه
بانک مرکزی ، وزارت اقتصاد دارایی
روش و ابزار گردآوری اطلاعات
بخش نظری اين تحقيق به صورت کتابخانه‌اي انجام مي‌گيرد و در بخش عملي نيز داده‌هاي مربوطه از مرکز آمار ایران و وب سايت بانک مرکزي ايران جمع آوري شده است.
جنبه جدید بودن و نوآوری تحقیق
با توجه به اینکه در برخی مطالعات جهش پولی نرخ ارز در ایران بررسی شده است، ولی جنبه نوآوری این تحقیق مشخص کردن جهش پولی نرخ ارز در سالهای اخیر و مشخص کردن تأثیر آن بر ضریب جینی دهک‌های مختلف درآمدی است. اگر بتوان تأثیر جهش پولی نرخ ارز را بر ضریب جینی دهک‌های مختلف درآمدی مشخص کرد، می‌توان برای سیاست‌های پولی جهت و مسیر مشخصی را تعیین کرد.
قلمرو تحقیق
قلمرو مکاني و موضوعی تحقيق،کشور ايران می باشد و قلمرو زمانی تحقیق، دادههای سری زمانی سالهای 1350- 1390را تشکیل میدهند.
روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
در اين بررسي پس از تصريح مدل مناسب وجمع آوري اطلاعات و دادهها، با استفاده از مدل خودرگرسیونی برداری (VAR) و الگوی تصحیح خطای برداری (VECM)، جهش پولی نرخ ارز محاسبه شده و به عنوان یک متغیر مستقل معرفی شده و سپس با استفاده از مدل رگرسیون‌های به ظاهر نامرتبط(SUR) تأثیر جهش پولی نرخ ارز بر ضریب جینی در دهک‌های درآمدی با توجه به مدل تصریح شده مربوطه برای اقتصاد ایران به بررسی فرضیات تحقیق پرداخته می‌شود.
مفاهیم و تعاریف واژگان کلیدی
جهش پولی نرخ ارز: تمایل فوری نرخ ارز به افزایش یا کاهش ارزش، در بلندمدت بیش از سطح تعادلی آن و بازگشت تدریجی آن به سطح تعادلی را گویند.
ضریب جینی: ضریب جینی یک واحد اندازه گیری پراکندگی آماری است که معمولاً برای سنجش میزان نابرابری در توزیع درآمد یا ثروت در یک جامعه آماری استفاده می‌شود. این ضریب با نسبتی تعریف می‌شود که ارزشی بین صفر و یک دارد.
دهک‌ها: دهک‌ها مقادیری هستند که تابع توزیع تجمعی داده را به ده قسمت مساوی تقسیم می‌کنند. دهک‌ها نوعی چندک هستند.
رگرسیون های به ظاهر نامرتبط: رگرسیون به ظاهر نامرتبط این امکان را فراهم می نماید که ضرایب معادلات و واریانس ضرایب تغییر نموده و همچنین جملات اختلال در سیستم معادلات با یکدیگر همبستگی همزمان داشته باشند.
فصل دوم
ادبیات موضوع
2-1- مقدمه
با توجه به آنچه پيرامون اهميت موضوع ذکر شد مطالعات گستردهاي در بحث توزيع درآمد چه در داخل و چه در خارج صورت گرفته شده است. بيشتر اين مطالعات به اين صورت بوده که اثر يک شاخص اقتصاد کلان را بر روي توزيع درآمد بررسي ميکند.در اين فصل به بررسي مطالعات انجام شده در زمينه نظريه جهش پولي نرخ ارز وهمچنين تحقيقات انجام شده در رابطه با توزیع درآمد پرداخته خواهد شد. اين فصل شامل دو بخش اصلي خواهد بود، بخش اول شامل مطالعات جهاني ميباشد و بخش دوم شامل مطالعات داخلي خواهد بود.
2-2- مروری بر مطالعات خارجی
شواهد تاريخي و تجربه‌های كشورهاي مختلف نشان ميدهد كه عوامل زيادي بر سطح نابرابري اقتصادی موثر هستند. همانگونه كه کاآسا3(2003) اشاره دارد، این عوامل ر ا مي توان در پنچ گروه رشد و توسعه اقتصادي، عوامل جمعيت شناسي، عوامل سياسي، عوامل تاريخي، فرهنگي و طبيعي و عوامل اقتصاد كلان تقسيم بندي كرد.
گالر و زیئرا(1993)4، به تحقیقی در رابطه با توزیع درآمد و اقتصاد کلان پرداخته‌اند. این مقاله به تجزیه و تحلیل نقش توزیع ثروت در اقتصاد کلان از طریق سرمایه‌گذاری در سرمایه انسانی پرداخته است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که با وجود عیوب بازارهای اعتباری و غیرقابل تقسیم بودن سرمایه‌گذاری در سرمایه‌های انسانی ، توزیع اولیه ثروت در تولیدکل و سرمایه‌گذاری هم در بلندمدت و هم در کوتاه‌مدت تحت تأثیر قرار می‌دهد.
ایزاک (1998) 5، در تحقیقی درباره نقش ریسک ناشی از نرخ ارز مورد انتظار در ایجاد جهش پولی نرخ ارز، نتیجه گرفته است که غیر از تغییر در کاهش انتظارات ارزش پول ملی که در نظریه دورنبوش عامل اصلی تغییر در جهش نرخ ارز می باشد، تغییرات ریسک نرخ ارز می تواند در نوسانات نرخ ارز مؤثر باشد. زيرا كه دورنبوش در نظريه خود بازار ارز را كاملاً كارا در نظر مي‌گيرد. يعني نرخ نقدي ارز توانايي پيش بيني نرخ سلف ارز را به طور كامل دارد و در نتيجه تئوري نرخ بهره پوشش داده نشده از پيش شرط هاي اصلي تئوري خود قرار ميدهد. اما از اواسط دهه هشتاد ميلادي ريسك موجود در برآورد نرخ ارز انتظاري نيز، يكي از متغيرهاي مهم در تصميم‌گيري‌هاي كارگزاران اقتصادي بوده است. محقق بيان می‌‌كند كه دورنبوش در تئوري خود، مقدار اين عامل را صفر در نظر گرفته است، در حالي كه تغييرات اين متغير نيز باعث مي‌شود، حتي در كوتاه مدت اعمال سياست‌هاي پولي موقتي عليرغم عدم تأثير‌گذاري برنرخ انتظاري ارز، به علت افزايش مقدار ريسك، باعث جهش نرخ ارز شود. در واقع اگر سري زماني ريسك نرخ ارز انتظاري داراي ريشه واحد باشد، يك اختلال موقتي در اين متغير نيز باعث ايجاد پديده جهش پولي نرخ ارز مي‌شود .اما اگر اين سري زماني يك سري ساكن باشد، باز هم همانند تئوري دورنبوش، يك شوك دايمي پولي باعث افزايش نرخ ارز به نرخي فراتر از نرخ تعادلي بلند مدت مي‌شود. پس ريسك ناشي از نرخ ارز انتظاري، خود به تنهايي مي تواند منشا يك جهش نرخ ارز، حتي در صورت موقتي بودن انبساط هاي پولي باشد.
یوهانسون و شيپ (1999) 6، از اطلاعات هزينه مصرفي آمريکا در سالهاي 1980 تا 1994استفاده کردند و به اين نتيجه رسيدند که متغيرهاي تورم، بيکاري، جيني با وقفه و روند زماني بر روي توزيع درآمد تأثيرگذارند. همچنين نتايج اين تحقيق نشان ميدهد که تأثير بيکاري بر توزيع درآمد ناچيز است نسبت به تأثير تورم. بنابراين اقدامات پيشنهادي اين پژوهش بيشتر به دنبال کاهش تورم ميباشد. در اين مقاله متغير وابسته شاخص جيني بر پايه درآمد و هزينه مصرفي قبل از دريافت ماليات در نظر گرفته شده است.
بهمنی اسکویی و کارا اوران (2000) 7، به بررسی جهش پولی نرخ ارز در ترکیه پرداخته اند. در این مقاله سعی شده که فرضیه جهش پولی نرخ ارز آزمون شود. سوال اصلي آن‌ها در اين تحقيق پيرامون اين مسئله بوده است كه آيا افزايش نرخ ارز در تركيه طي سي سال بعد از فروپاشي نظام برتن وودز از هر دلار برابر با 8 ليره به هر دلار برابر با400000 ليره را مي توان با كمك تئوري پديده جهش پولي نرخ ارز توضيح داد؟ و آيا اين افزايش شديد مي تواند در بلند مدت به نرخ ارز تعادلي ميل كند؟ در این مقاله آنان به این نتیجه رسیده اند که جهش پولی نرخ ارز یک پدیده کوتاه مدت است.
میلانویچ(2003) 8 به مقایسه اثرات جهانیشدن بر توزیع درآمد در کشورهای ثروتمند و فقیر پرداخته است و نتیجهگیری میکند که اثر بازبودن درهای اقتصادبر توزیع درآمد بستگی به سطح درآمد اولیه کشورها دارد.به طوریکه در کشورهای با درآمد پایین این ثروتمندان هستند که از بازبودن اقتصاد منتفع می شوند. زمانی که سطح درآمد کشورها رشد می کند، وضعیت تغییر کرده و درآمد نسبی فقرا و قشر متوسط به نسبت درآمد ثروتمندان افزایش می یابد.
هایرایلت و پاتورا و سوپراش (2004) 9، با بررسی جهش پولی و پازل نرخ ارز: ارزیابی مجدد به این نتیجه رسیده اندکه گذار به نظام های نرخ ارز شناور بدون اینکه تغییرات هم زمانی در توزیع بنیادهای اقتصاد کلان ایجاد کند، منجر به افزایش سریع در نوسانات نرخ ارز می‌شود و این جهش‌ها تا حدودی با نوسانات نرخ ارز ارتباط داشته اند.
گورینچس و ترنل (2004 ) 10، به بررسی این معما پرداخته اند که چگونه علی رغم اینکه نرخ بهره پوشش داده نشده در دنیای واقعی در اقتصاد آمریکا تأیید نمی‌شود، اما پدیده جهش بیش از حد نرخ ارز با تأخیر صورت می‌گیرد. آن‌ها با مشاهده سری‌های زمانی موجود در بازار ارز و بازار پول به این نتیجه رسیده اند که نرخ بهره پوشش داده نشده، توانایی پیش بینی نرخ ارز را ندارد و همواره پیش بینی نرخ ارز بر اساس این تئوری دچار تورش می‌شود. حتی در مواردی بر اساس مشاهدات دنیای واقعی، نه تنها ارزش انتظاری نرخ ارز دچار کاهش نمی‌شود بلکه دچار افزایش نیز می‌شود، که از این پدیده به اضافه ارزش آتی تعبیر می‌شود.
ورييمي و ارهات (2004) 11 ، در مورد رابطه بين نابرابري و رشد اقتصادي در کشورهاي اتحاديه اروپا و کشورهاي حوزه دريا
