تحقیق درباره قلام تعهدی، اقلام تعهدی، اقلام تعهدی اختیاری

TACC: کل اقلام تعهدی
NI: سود خالص
CFO: وجوه نقد حاصل از فعالیت‌های عملیاتی که از صورت جریان وجوه نقد به دست می‌آید.
سپس رابطه (3) در مورد کل اقلام تعهدی برازش می‌شود تا ضرایب رگرسیون (α_1, α_2, α_3, α_4) به دست آید.
(3)
〖TACC〗_(i,t)/TA_(i,t-1) =α_1 (1/TA_(i,t-1) )+ α_2 ((∆REV_(i,t)-〖∆REC〗_(i,t))/TA_(i,t-1) )+α_3 (PPE_(i,t-1)/TA_(i,t-1) )+ α_4 ROA_(i,t-1)+ ε_(i,t)

〖TACC〗_(i,t): کل اقلام تعهدی (سود خالص منهای وجوه نقد حاصل از فعالیت‌های عملیاتی) شرکت i در سال t
〖TA〗_(i,t_1): کل دارایی‌های شرکت i در دوره t-1
∆ REV: تغییرات فروش برای شرکت i در درره ‌های t و t-1
∆ REC: تغییرات حساب دریافتنی برای شرکت i در دوره ‌های t و t-1
〖PPE〗_(i, t_1): ناخالص دارایی، اموال و تجهیزات برای شرکت i در پایان دوره t-1
〖ROA〗_(t_1): سود خالص تقسیم بر میانگین کل دارایی‌های شرکت i در دوره t-1
: خطای مدلε_(i,t)
در ادامه ضرایب برآوردی حاصل از رگرسیون رابطه (3) برای برآورد میزان اقلام تعهدی غیر اختیاری به شرح رابطه (4) مورد استفاده قرار می‌گیرد.
(4)
〖NDAC〗_(i,t)/TA_(i,t-1) =α_1 (1/TA_(i,t-1) )+ α_2 ((∆REV_(i,t)-〖∆REC〗_(i,t))/TA_(i,t-1) )+α_3 (PPE_(i,t-1)/TA_(i,t-1) )+α_4 ROA_(i,t-1)
〖NDAC〗_(i,t): اقلام تعهدی غیر اختیاری شرکت i در سال t
حال اقلام تعهدی اختیاری به شرح رابطه (5) اندازه‌گیری می‌شود.

(5)
CEO Appt: متغیر ساختگی برای تغییر هیئت مدیره است، لذا اگر هیئت‌مدیره در سال جاری منصوب شود مساوی یک و در غیر این صورت مساوی صفر در نظر گرفته می‌شود.
GROWTH: نرخ رشد درآمد (فروش) سال جاری که از تفاوت فروش سال جاری و فروش سال قبل تقسیم بر فروش سال قبل به دست می‌آید.
SIZE: بیان‌کننده لگاریتم اندازه شرکت است که از طریق ضرب تعداد سهام در پایان هر سال در قیمت بازار هر سهم در آن تاریخ به دست میآید.
ZSCORE: غلامرضا امیری سلیمانی(1381) در رساله دکتری خود به بررسی شاخص های پیش بینی کننده ورشکستگی در شرایط محیطی ایران ، با استفاده از پرسش نامه نظر پرسش شوندگان را در مورد قابلیت پیش بینی کنندگی مجموعه ای از 15 متغیر مالی و 10 متغیر غیرمالی در پیش بینی ورشکستگی شرکت ها (یا آنگونه که در تحقیق ایشان آمده تجارت ناموفق) جویا شده است، و در نهایت در مدلی از نوع تفکیک کننده خطی 15 متغیر مالی را مورد بررسی بیشتر قرار داده است . مدل نهایی او تنها در برگیرنده چهار نسبت شامل : جریان نقدی عملیاتی هر سهم به سود هرسهم ؛ وجه نقد حاصل از عملیات به حقوق صاحبان سهام ؛نسبت موجودی کالا به دارایی‌های جاری؛ و دارایی‌های جاری به بدهی های جاری. در این الگو هرچقدر مقدار z به صفر نزدیکتر باشد احتمال ورشکستگی بیشتر و هرچه مقدار z به یک نزدیکتر باشد احتمال ورشکستگی کمتر است.
BM: نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار حقوق صاحبان سهام سال جاری که از تقسیم ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام شرکت در پایان سال بر ارزش بازار حقوق صاحبان سهام شرکت (تعداد سهام شرکت در پایان سال در آخرین قیمت سهام شرکت در پایان سال) محاسبه می‌شود.
LOSS: متغیر ساختگی است. اگر در سال جاری زیان گزارش شود مساوی یک و در غیر این صورت مساوی صفر می‌باشد.
LAGROA: لگاریتم بازده دارایی‌های سال گذشته که از تقسیم سود خالص سال گذشته بر میانگین کل دارایی‌های سال گذشته به دست می‌آید. میانگین کل دارایی‌ها از حاصل جمع دارایی‌های ابتدای دوره و دارایی‌های پایان دوره تقسیم بر دو محاسبه می‌شود.
CFO: جریان وجوه نقد فعالیت‌های عملیاتی سال جاری تقسیم بر میانگین کل دارایی‌های سال جاری است.
در ادامه برای آزمون فرضیه شماره دو که تأثیر میزان مدیریت سود بر خطای پیش‌بینی سود را بدون در نظر گرفتن تأثیر متغیر انتصاب هیئت‌مدیره بررسی می‌کند از مدل شماره (7) استفاده می‌شود. متغیر وابسته در این مدل خطای پیش‌بینی سود است. متغیر مستقل اقلام تعهدی اختیاری است و متغیرهای کنترلی شامل اندازه شرکت، شاخص بحران مالی، نسبت دفتری به بازار حقوق صاحبان سهام، زیان ده بودن شرکت، بازده دارایی‌های سال گذشته، جریان وجوه نقد عملیاتی، فاصله زمانی بین تاریخ پیش‌بینی و تاریخ گزارش سود و تغییرات در نسبت وجه نقد حاصل از فعالیت‌های عملیاتی به میانگین کل دارایی‌های سال جاری نسبت به سال گذشته می‌باشد. برای تأیید این فرضیه انتظار می رود در سطح معناداری مورد نظر ضریب متغیر اقلام تعهدی اختیاری(DA) مثبت باشد که نشان‌دهنده وجود رابطه مستقیم بین خطای پیش‌بینی سود و مدیریت سود می‌باشد.
مدل مربوط به آزمون فرضیه دوم به شرح رابطه (7) است:
(7)
FE=α+ β_1 DA+ β_2 ZSCORE+ β_3 BM+ β_4 SIZE+β_5 TIME+β_6 LOSS+ β_7 LAGROA+β_8 CFO+β_9 ChgCFO
FE: خطای پیش‌بینی سود است و از رابطه شماره (8) به دست می‌آید.
(8)

Actual EPS: سود واقعی سال جاری
:Forecast EPS سود پیش‌بینی‌شده سال جاری
P_0: قیمت هر سهم در ابتدای سال جاری
DA: اقلام تعهدی اختیاری است.
در این مدل نسبت به مدل شماره یک تنها دو متغیر جدید کنترلی داریم که به شرح زیر می‌باشند:
TIME: بیان‌کننده لگاریتم فاصله زمانی بین تاریخ پیش‌بینی و تاریخ گزارش سود می‌باشد که بر حسب روز تعریف می‌شود.
ChgCFO: بیان‌کننده تغییرات در نسبت وجه نقد حاصل از فعالیت‌های عملیاتی به میانگین کل دارایی‌های سال جاری نسبت به سال گذشته است.
برای آزمون فرضیه سوم که تأثیر انتصاب هیئت‌مدیره جدید را بر خطای پیش‌بینی سود بررسی می‌کند از مدل شماره (9) استفاده می‌شود. متغیر وابسته در این مدل نیز شبیه مدل شماره (8) خطای پیش‌بینی سود است. متغیرهای مستقل اقلام تعهدی اختیاری، تغییر هیئت‌مدیره و اثر متقابل متغیرهای اقلام تعهدی اختیاری و تغییر هیئت مدیره است و متغیرهای کنترلی نیز دقیقاً شبیه متغیرهای کنترلی مدل شماره (8) می‌باشد. در مدل شماره (9) تمرکز بر روی متغیر CEOAppt*DA است، زیرا با توجه به اینکه طبق فرضیه شماره دو انتظار می رود بین متغیرDA و FE رابطه مستقیمی وجود داشته باشد، پس باید در سطح معناداری مورد نظر ضریب متغیر CEOAppt*DA منفی باشد تا نشان دهد که میزان خطای پیش‌بینی سود در سال انتصاب هیئت‌مدیره جدید کاهش یافته است.
مدل مذکور به شرح رابطه (9) می‌باشد: (9)
FE= α+ β_1 CEOAppt+ β_2 DA+ β_3 DA*CEOAppt+ β_4 ZSCORE+β_5 BM+β_6 SIZE+ β_7 TIME+β_8 LOSS+β_9 LAGROA+β_10 CFO+ β_11 ChgCFO
FE: خطای پیش‌بینی سود است.
CEOAppt: متغیر ساختگی برای تغییر هیئت مدیره است، لذا اگر هیئت‌مدیره در سال جاری منصوب شود مساوی یک و در غیر این صورت مساوی صفر در نظر گرفته می‌شود.
DA: اقلام تعهدی اختیاری
CEOAppt*DA: اثر متقابل متغیرهای دوره انتصاب هیئت‌مدیره و اقلام تعهدی اختیاری
عنوان متغير
شيوه اندازهگيری
اندازه شركت25
(قيمت بازار سهام × تعداد سهام) LOG
درجه اهرم مالي26
كل بدهی‌ها
كل دارایی‌ها
بازده دارايي27
سود و زیان پس از کسر مالیات
كل دارایی‌ها
بازده داراييهاي ثابت28
جمع درآمدها
خالص دارایی‌های ثابت
وجوه نقد عملياتي29
وجوه نقد عملياتي
تعداد سهام
نسبت بدهي به حقوق صاحبان سهام30 ()
كل بدهي
حقوق صاحبان سهام
هزينه بهره 31
هزينه بهره
تعداد سهام
توزيع سود نقدي32
سود نقدي تقسیم‌شده
سود هر سهم
دوره زماني تحقيق
دوره زماني اين پژوهش با توجه به در دسترس بودن اطلاعات مربوط به متغيرهاي تحقيق و محدوديتهاي زمانی، 5 ساله و از ابتداي سال 1385 تا انتهاي 1390 ميباشد.
قلمرو مکانی تحقيق
قلمرو مكاني تحقيق بازار بورس اوراق بهادار تهران و شرکت‌های پذیرفته‌شده در آن می‌باشد.
قلمرو موضوعي تحقيق
موضوع تحقيق حاضر برگرفته از تئوری‌های نمايندگي و حاكميت شركتي و نظریه‌های ساختار سرمایه و سیاست‌های تقسیم سود است. بر اين اساس، رفتار مديران در رابطه با گزارشگري مالي و سودآوری ، در شرکت‌های نمونه آماري بررسي می‌شود
جامعه و نمونه دادها
در این پژوهش، حجم نمونه برابر تعداد شرکت‌های موجود در جامعه آماری است که از کلیه ویژگی‌ها و شرایط ذیل برخوردار باشند:
1- به منظور قابل‌مقایسه بودن اطلاعات، سال مالی شرکت منتهی به 29 اسفند ماه باشد.
2- جزء شرکت‌های واسطه‌گری مالی (بانک‌ها، سرمایه‌گذاری‌ها و لیزینگ) نباشد.
3- کلیه داده‌های مورد نیاز پژوهش برای شرکت‌های مورد بررسی موجود باشد.
4- معاملات سهام شرکت طی دوره پژوهش بیش از 3 ماه در بورس اوراق بهادار متوقف نباشد.
5- حداقل برای 2 سال متوالی در دوره زمانی پژوهش در بورس اوراق بهادار حضورداشته باشند.
روش گردآوری و آماده سازی داده‌ها
با توجه به ماهیت اين تحقیق، جهت گردآوري اطلاعات مورد نياز از روش کتابخانه‌ای استفاده می‌شود. در اين روش، ابتدا با استفاده از منابع کتابخانه‌ای كه شامل کتاب، مجلات، پایان‌نامه‌ها، مقالات و اینترنت؛ مطالعات مقدماتی و تدوین فصل ادبیات و چارچوب نظری پژوهش انجام می‌گیرد. در ادامه با استفاده از بانک‌های اطلاعاتي سازمان بورس اوراق بهادار تهران، سايت اينترنتي اين سازمان و نرم‌افزارهای سهام مانند نرم‌افزار ره آورد نوين، داده‌های مورد نیاز براي آزمون فرضيات گردآوري می‌شود.
روش تجزيه و تحليل داده‌ها
روش تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی است. توصیفی به این دلیل که هدف آن توصیف کردن شرایط یا پدیده‌های مورد بررسی است و برای شناخت بیشتر شرایط موجود می‌باشد و همبستگی به دلیل اینکه در این تحقیق رابطه بین متغیرها مورد نظر است . تحقيق حاضر به بررسی روابط بين متغیرها پرداخته و در پي اثبات وجود اين رابطه در شرايط كنوني بر اساس داده‌های تاريخي می‌باشد.بنابراين می‌توان آن را از نوع پس رويدادي طبقه‌بندی نمود. در این‌گونه تحقيقات، محقق به بررسي علت و معلول (متغير وابسته و متغير مستقل) پس از وقوع می‌پردازد.در اين تحقيقات بين متغيرها يك رابطه آماري وجود دارد كه هدف بررسي اين رابطه می‌باشد . همچنين متغيرها قابل دست‌کاری نيستند.در تحليل داده‌های اين تحقيق آزمون رگرسيون چند متغيره به روش کمترین مربعات و با استفاده از نرم‌افزار spss به عمل آمد. بنابراين ابتدا متغيرهاي تحقيق محاسبه سپس در ستون‌های excel گردآوري می‌گردد.آنگاه با توجه به مدل آزمون فرضيات تحقيق، آزمون‌های رگرسيون انجام می‌شود .
خلاصه مطالب فصل اول
در این فصل ضمن ذکر مقدمه‌ای بر موضوع تحقیق، به بیان مسئله و پرسش اصلی پرداخته و پس از آن اهداف تحقیق، اهمیت و ضرورت انجام آن مورد بررسی قرار گرفت. سپس با توجه به فرضیه‌های بیان‌شده تعریف عملیاتی متغیرهای مورد استفاده، ارائه شد.در ادامه مطالب ارائه‌شده این فصل، مروری بر روش‌شناسی تحقیق ، دوره زمانی، جامعه آماری و نحوه انتخاب آزمودنی‌ها صورت گرفت. بعلاوه ضمن ارائه روش ابزارهای مورد استفاده جهت جمع‌آوری، تجزیه و تحلیل دادها، تعریفی از مفاهیم و واژگان تخصصی به صورت عملیاتی ارائه شد. با توجه به ساختار کلی ،در فصل دوم مبانی نظری تحقیق و پیشینه مطالعات انجام‌شده در این حوزه از پژوهش تشریح شده است.
فصل دوم
مروری بر ادبيات تحقيق

مقدمه
سرمایه‌گذاری يكي از عوامل مهم توسعه است. سرمایه‌گذاری نيازمند برنامه‌ریزی است. برنامه‌ریزی، امكان بهره‌برداری مناسب از فرصت‌های موجود را فراهم می‌آورد. براي افزايش اثربخشی برنامه‌ریزی بايد توانايي پیش‌بینی صحيح و مستمر را بهبود بخشيد. پیش‌بینی عنصر كليدي در تصميم- گیری‌های اقتصادي است.
سرمایه‌گذاران، اعتباردهندگان، مديريت و ساير اشخاص در تصمیم‌گیری‌های اقتصادي متكي به پیش‌بینی و انتظارات هستند. همچنين توجه به بودجه سالانه شركت، پیش‌بینی توليد، فروش و سود هر سهم آن و كنترل بودجه در گزارش‌های میان‌دوره‌ای و ميزان تحقق پیش‌بینی‌ها، در تغييرات قيمت سهام تأثير بسزايي دارد. شايد بتوان مهم‌ترین عامل تأثيرگذار بر قيمت سهام را در پیش‌بینی سود هر سهم جستجو كرد. مهم‌ترین منبع اطلاعاتي سرمایه‌گذاران، اعتباردهندگان و ساير