تحقیق درباره قلام تعهدی، اقلام تعهدی، مدیریت سود

توانايي قويتري در پیش‌بینی سود دارد(مدرس و عباس زاده، 1387).
ساربان ها و آشتاب (1387) در پژوهشی با عنوان ” شناسايي عوامل مؤثر بر خطاي پیش‌بینی سود شرکت‌های جديدالورود به بورس اوراق بهادار تهران” عوامل مؤثر بر خطاي پیش‌بینی سود 107 شركت جدیدالورود پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران طي سال‌های 1378تا 1385 را بررسي كردند و به اين نتيجه رسیدند که از بين متغيرهاي اندازه شركت، عمر شركت، افق زماني پیش‌بینی، نسبت سودآوري، نسبت اهرمي و اعتبار حسابرس تنها عامل مؤثر بر خطاي پیش‌بینی سود سهام، نسبت سودآوري است كه با خطاي پیش‌بینی رابطه معكوس دارد(ساربان ها و آشتاب، 1387).
رحماني نصرآبادي (1387) پژوهشی با عنوان” عوامل مؤثر بر دقت سود پیش‌بینی‌شده شرکت‌ها” انجام داد. یافته‌های پژوهش بيانگر اين بود كه بين دوره پیش‌بینی و اهرم مالي شركت با دقت پیش‌بینی سود رابطه معكوسي وجود دارد. ضمن اينكه بين نوع اظهارنظر حسابرس در رابطه با صورت‌های مالي سال قبل و دقت پیش‌بینی سود رابطه وجود دارد . همچنین اين پژوهش نشان داد، بين عمر شرکت و دقت پیش‌بینی سود رابطه معكوسي برقرار است(رحمانی نصرآبادی، 1387).
مشایخ و شاهرخي (1386) در پژوهشی تحت عنوان ” بررسی دقت پیش‌بینی سود توسط مدیران شرکت‌ها و عوامل موثر بر آن” دقت پیش‌بینی مديران را از سود هر سهم آتي با پیش‌بینی مبتني بر اطلاعات مدل گام تصادفي مقايسه كردند. یافته‌های اين پژوهش نشان می‌دهد، بين اشتباه پیش‌بینی مديران و اشتباه پیش‌بینی بر اساس گام تصادفي تفاوت معناداري وجود دارد . به علاوه مقایسه‌ی اختلاف میانگین‌های دو مدل بيانگر دقت بالاتر پیش‌بینی مديران نسبت به پیش‌بینی بر اساس گام تصادفي است. در نهايت نتايج آزمون ساير فرضیه‌های پژوهش نشان می‌دهد؛ پیش‌بینی‌های مديران داراي انحراف خوش‌بینانه و دقت پیش‌بینی با توجه به اندازه شركت، سود ده يا زيان ده بودن شركت و نوع صنعت متفاوت است (مشایخ و شاهرخي ، 1386).
بهراميان (1385) در پژوهشی با عنوان “میزان عدم صحت پیش‌بینی سود شرکت‌ها در عرضه اولیه و افزایش سرمایه” دقت پیش‌بینی سود هر سهم شرکت‌هایی را كه براي اولين بار سهامشان در بورس اوراق بهادار عرضه عمومي می‌شد و شرکت‌هایی كه در بورس اوراق بهادار افزايش سرمايه می‌دهند، مورد ارزيابي قرارداد. نتايج اين پژوهش نشان داد خطاي پیش‌بینی سود با دوره پیش‌بینی و نوسان‌های شاخص كل بورس رابطه مستقيم دارد و در مورد ارتباط با اندازه شركت، عمر شركت، درجه اهرم مالي، اظهارنظر حسابرسي و طبقه صنعت رابطه معناداری ديده نشد(بهراميان ، 1385).
12-2تحقیقات تجربی در ارتباط با پیش‌بینی سود در سایر کشورها
گانپلوس 83 (2011) در پژوهشی با عنوان “ارتباط بین دقت پیش‌بینی مدیریت و قیمت‌گذاری سهام عرضه عمومی اولیه ” دقت پیش‌بینی سود و عوامل مؤثر بر دقت پیش‌بینی سود شرکت‌هایی را كه سهام آن‌ها براي اولين بار در بورس اوراق بهادار آتن عرضه عمومي می‌شود را مورد ارزيابي قرارداد. نتايج پژوهش وی نشان داد، بين اندازه شرکت‌ها با خطاي پیش‌بینی سود رابطه معكوسي وجود دارد. ضمن اينكه دوره زماني بيشتر باعث خطاي پیش‌بینی سود كمتر می‌شود. در نهايت اين پژوهش رابطه مثبتي را بين سطح اهرم مالي، ساختار سهامداران و شرايط كلان اقتصادي با خطاي پیش‌بینی سودنشان نداد.
ویلسون و وانگ 84(2010) در پژوهشی تحت عنوان “مدیریت سود به دنبال تغییر مدیرعامل” طی دوره زمانی 1999 تا 2007 در استرالیا شواهدی از مدیریت سود در سال تغییر هیئت‌مدیره و سال بعد از تغییر به دست نیاوردند؛ ولی در موارد تغییر هم زمان هیئت‌مدیره و رییس هیئت‌مدیره، مدیریت منفی سود در سال تغییر را گزارش دادند.
فانگ 85(2009) در پژوهشی با عنوان ” نقش دقت پیش‌بینی‌های مديريت در برآورد خطاي پیش‌بینی سود مديريت” به اين نتيجه رسيد كه رابطه‌ای بااهمیت و منفي بين دقت پیش‌بینی سود و خطاي سود پیش‌بینی‌شده توسط مديريت وجود دارد. اين یافته‌ها با اين فرضيه سازگار است كه، پیش‌بینی‌هایی خوش‌بینانه است كه با سطح كمتري از دقت پیش‌بینی همراه باشد. هم چنين اين رابطه براي پیش‌بینی‌های با افق زماني طولاني، قوي تر است.
گانگ و همكاران86 (2009) در پژوهشی با عنوان “ارتباط بین خطای سود پیش‌بینی‌شده توسط مدیریت و اقلام تعهدی” به این نتیجه دست یافتند که بين خطاي سود پیش‌بینی‌شده مديريت و اقلام تعهدي رابطه مستقيمي وجود دارد و اين رابطه در محیط‌هایی كه عمليات شرکت‌ها با عدم قطعيت زيادي همراه است، قوي تر است.
گادفری و همکاران87 (2003) در پژوهشی تحت عنوان ” سود و تاثیر مدیریت بر گزارشگری مالی” به بررسی مدیریت سود در زمان تغییر هیئت‌مدیره پرداختند. آن‌ها رابطه بین متغیرها را در دو مقطع زمان تغییر و بعد از تغییر هیئت‌مدیره بررسی کردند. یافته‌های آن‌ها نشان داد که مدیریت در زمان تغییر به مدیریت سود در جهت منفی (کاهش سود) می‌پردازد و در دوره بعد از تغییر به صورت عکس، عمل می‌کند.
كازنيك 88 (1999) در پژوهشی با عنوان “ارتباط بین افشای اختیاری و مدیریت سود” نقش مديريت سود در كاهش هزینه‌های مرتبط با خطاي پیش‌بینی سود توسط مديريت را بررسي كرد.او با تمركز بر اقلام تعهدي به عنوان منبع اصلي مديريت سود چنين نتیجه‌گیری کرد كه مديران به دليل بيم از اقدامات قانوني سهامداران و از دست دادن اعتبار خود، از اقلام تعهدي اختياري براي كاهش خطاي پیش‌بینی سود استفاده می‌کنند. یافته‌های اين تحقيق بيانگر اين بود كه مديراني كه سود را بيشتر از واقع برآورد می‌کنند، سود گزارش‌شده را به سمت بالا مديريت كرده، ولی شواهدی از اینکه وقتي مديران سود را كمتر از واقع برآورد می‌کنند، سودهاي گزارش‌شده را به سمت پايين مديريت كنند، یافت نشد.
رولاند89 (1978) در پژوهشی با عنوان “دقت پیش‌بینی‌های مدیران و تحلیل گران مالی” پیش‌بینی مدیران را با پیش‌بینی تحلیل گران و مدل هاي سري زمانی مقایسه نمود و نتیجه گرفت پیش‌بینی مدیران از پیش‌بینی تحلیل گران دقیق تر است اما تفاوت آن‌ها بااهمیت نیست. همچنین پیش‌بینی تحلیل گران در صورتی که قبل از پیش‌بینی مدیران اعلام شود نسبت به زمانی که این پیش‌بینی بعد از پیش‌بینی مدیران اعلام شود، از دقت کمتري برخوردار است . مقایسه این دو پیش‌بینی با مدل هاي سري زمانی نشان داد، پیش‌بینی تحلیل گران هنگامی که قبل از پیش‌بینی مدیران اعلام شود، بر مدل هاي سري زمانی برتري ندارد.

فصل سوم
روش‌ اجرای تحقیق

1-3 مقدمه
در اين فصل به مفاهيم روش تحقیق اشاره شد . پژوهشگر پس از تعيين و تنظيم موضوع تحقیق بايد در فکر انتخاب روش تحقیق باشد. مراد از انتخاب روش انجام تحقیق اين است که مشخص شود، چه روش تحقیقي براي بررسي موضوع مورد نظر لازم است.
انتخاب روش انجام تحقیق بستگي به هدف‌ها و ماهيت موضوع تحقیق و امکانات اجرايي آن دارد. بنابراين، هنگامي می‌توان در مورد روش بررسي و انجام يک تحقیق تصميم گرفت که ماهيت موضوع تحقیق، هدف‌ها وسعت دامنه آن مشخص باشد. به عبارت ديگر، هدف از انتخاب روش تحقیق آن است که محقق مشخص نمايد چه شيوه و روشي را اتخاذ کند تا او هر چه دقيق تر، آسان تر و سريع تر در دستيابي به پاسخ يا پاسخ‌هایی براي پرسش يا پرسش‌های تحقیق کمک کند.
مسئله اصلي تحقیق حاضر بررسی نقش انگیزه‌های مدیریت سودبرخطای پیش‌بینی سود شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران مي‌باشد. در ادامه فصل حاضر فرضیه‌های تحقیق ارائه می‌شود ، در بخش بعدي به بيان متغيرهاي مستقل و وابسته موضوع تحقیق و شیوه‌ی استخراج آن‌ها پرداخته می‌شود. سپس مدل هاي مورد استفاده براي آزمون فرضیه‌ها و دلايل انتخاب متغيرها بيان شد. قلمرو مکاني و زماني تحقیق ، جامعه آماري و روش نمونه‌گیری ، شیوه‌ی جمع‌آوری اطلاعات و آزمون‌های مورد استفاده در تحقیق حاضر از ديگر بخش‌های اين فصل می باشد.
2-3- فرضیه‌های تحقیق
فرضیه‌ی اول: در سال تغییر هیئت‌مدیره، مدیریت سود کاهشی انجام می‌گیرد.
فرضیه‌ی دوم: میزان مدیریت سود بر میزان خطای پیش‌بینی سود تأثیر دارد.
فرضیه‌ی سوم: میزان خطای پیش‌بینی سود در سال انتصاب هیئت‌مدیره جدید کاهش می‌یابد.
3-3 مدل تحقیق
این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت ،توصیفی-همبستگی بوده و در حوزه مطالعات پس رویدادی قرار دارد.
رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته بر مبنای روش داده‌های تابلویی با استفاده از مدل رگرسیون چند متغیره مورد بررسی قرار گرفت.
فرضیه شماره یک که اثر انتصاب هیئت‌مدیره جدید بر مدیریت سود سال جاری را بررسی می‌کند با استفاده از مدل شماره (1) آزمون می‌گردد. متغیر وابسته در این مدل اقلام تعهدی اختیاری است. متغیر مستقل تغییر هیئت‌مدیره و انتصاب هیئت‌مدیره جدید است و متغیرهای کنترلی شامل اندازه شرکت، رشد شرکت، شاخص بحران مالی، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار حقوق صاحبان سهام، زیان ده بودن شرکت، بازده دارایی‌های سال گذشته و جریان وجوه نقد عملیاتی است.
برای تأیید این فرضیه انتظار می رود در سطح معناداری مورد نظر ضریب متغیر تغییر هیئت‌مدیره (CEOAppt) منفی باشد ، یعنی همزمان با انتصاب هیئت‌مدیره جدید مدیریت منفی سود انجام می‌گیرد.مدل مذکور به شرح رابطه (1) می‌باشد:
DA= α+ β_1CEOAppt+β_2GROWTH+β_3SIZE+〖 β〗_4ZSCORE+β_5BM+β_6LOSS+ β_7 LAGROA+ β_8 CFO

که در رابطه (1) :
DA: اقلام تعهدی اختیاری است. به استناد پژوهش‌های (اسدی و منتی منجق تپه، 1390؛ مدرس و افلاطونی، 1388؛ ولز، 2002؛ گادفری و همکاران، 2005؛ ویلسون و وانگ،2010)، در این پژوهش نیز اقلام تعهدی اختیاری به عنوان شاخص مدیریت سود در نظر گرفته شده است. به منظور تخمین اقلام تعهدي اختياري از مدل تعدیل‌شده جونز بر مبنای عملکرد استفاده می‌شود( کوتاری و همکاران، 2005). در این روش ابتدا کل اقلام تعهدی به شرح رابطه (2) محاسبه می‌شود.
(2) TACC=NI-CFO
TACC: کل اقلام تعهدی
NI: سود خالص
CFO: وجوه نقد حاصل از فعالیت‌های عملیاتی که از صورت جریان وجوه نقد به دست می‌آید.
سپس رابطه (3) در مورد کل اقلام تعهدی برازش می‌شود تا ضرایب رگرسیون(α_1, α_2, α_3, α_4)به دست آید.
(3)
〖TACC〗_(i,t)/TA_(i,t-1) =α_1 (1/TA_(i,t-1) )+ α_2 ((∆REV_(i,t)-〖∆REC〗_(i,t))/TA_(i,t-1) )+α_3 (PPE_(i,t-1)/TA_(i,t-1) )+ α_4 ROA_(i,t-1)+ ε_(i,t)
〖TACC〗_(i,t): کل اقلام تعهدی (سود خالص منهای وجوه نقد حاصل از فعالیت‌های عملیاتی) شرکت i در سال t
〖TA〗_(i,t_1):کل دارایی‌های شرکت i در دوره t-1
∆ REV: تغییرات فروش برای شرکت i بین سال‌های t و t-1
∆ REC: تغییرات حساب دریافتنی برای شرکت i بین سال‌های t و t-1
〖PPE〗_(i, t_1): ناخالص دارایی، اموال و تجهیزات برای شرکت i در پایان دوره t-1
〖ROA〗_(t_1): سود خالص تقسیم بر میانگین کل دارایی‌های شرکت iبرای دوره t-1
: خطای مدلε_(i,t)
در ادامه ضرایب برآوردی حاصل از رگرسیون رابطه (3) برای برآورد میزان اقلام تعهدی غیر اختیاری به شرح رابطه (4) مورد استفاده قرار می‌گیرد.
(4)
NDAC_(i,t)/TA_(i,t-1) =α_1 (1/TA_(i,t-1) )+ α_2 ((∆REV_(i,t)-〖∆REC〗_(i,t))/TA_(i,t-1) )+α_3 (PPE_(i,t-1)/TA_(i,t-1) )+ α_4 ROA_(i,t-1)

〖NDAC〗_(i,t): اقلام تعهدی غیر اختیاری شرکت i در سال t
حال اقلام تعهدی اختیاری به شرح رابطه (5) اندازه‌گیری می‌شود.

(5)

CEO Appt: متغیر ساختگی برای تغییر هیئت مدیره است، لذا اگر هیئت‌مدیره در سال جاری منصوب شود مساوی یک و در غیر این صورت مساوی صفر در نظر گرفته می‌شود.
GROWTH: نرخ رشد درآمد (فروش) سال جاری که از تفاوت فروش سال جاری و فروش سال قبل تقسیم بر فروش سال قبل به دست می‌آید.
SIZE: بیان‌کننده لگاریتم اندازه شرکت است که از طریق ضرب تعداد سهام در پایان هر سال در قیمت بازار هر سهم در آن تاریخ به دست میآید.
ZSCORE: بررسی شاخص های