يقات قبلي ارتباطات بين متابوليت‌هاي پلاسما، تنش اکسيداتيو، پاسخ‌هاي ايمني و سلامت پستان تشريح شده است [190 و 218]. شرايط التهابي مانند زماني که دام ورم پستان تحت حاد را تجربه مي‌کند، تنش اکسيداتيو را افزايش داده و ذخاير آنتي اکسيداني را تخليه مي‌نمايد که در نهايت شرايط متابوليکي را تشديد نموده و صدمات بيشتري بر دام وارد مي‌نمايد [274]. دام‌هايي که در ابتداي آزمايش سطح بالاي سلول‌هاي سوماتيک داشتند گلوکز خون بالاتري نيز داشتند(04/0 = P). التهاب در وحله اول باعث ايجاد هايپرگلايسمي مي‌گردد که دليل آن افزايش گليکوژنوليز و گلوکونئوژنز به دنبال فعال شدن سريع سلول‌هاي ايمني مي‌باشد [274]. والدرون و همکاران [274] گزارش نمودند که القاي ورم پستان منجر به افزايش غلظت انسولين و گلوکز در گاوهاي شيري شد. علاوه بر اين، توليد کم شير در دام‌هاي با سلول هاي سوماتيک بالا و مصرف کمتر گلوکز توسط غدد پستاني احتمالاً منجر به افزايش سطح گلوکز خون نسبت به گروه با سلول‌هاي سوماتيک متوسط گرديده است. در اين تحقيق مصرف خوراک تفاوت زيادي در بين دو گروه نداشت در حالي که توليد شير اين دو گروه دامي 3 تا 4 کيلوگرم تفاوت داشت.
علي رغم اينکه دام‌ها در اين آزمايش در اواسط شيردهي بوده و مصرف خوراک بالايي نيز داشتند، با اين حال، در توازن منفي انرژي بودند. تحريک مصرف خوراک و دريافت انرژي بيشتر به دنبال مصرف گياهان دارويي نتوانست انرژي و پروتئين مورد نياز شير مازاد توليد شده در اين گروه را تامين نمايد و در نهايت بخشي از کمبود انرژي از طريق ذخاير بدني تامين شده و اين دام‌ها چربي زير پوستي بيشتري از دست دادند. غلظت بالاي بتا هيدروکسي بوتيرات در گروه دريافت کننده گياه دارويي حاکي از ليپوليز وسيع و کتوژنز بيشتر بود. به هر حال، غلظت بتا هيدروکسي بوتيرات مشاهده شده در دامنه فيزيولوژيک بوده و اشاره بر عدم ابتلا به کتوز تحت حاد بود [265]. همچنين کراتينين پلاسما در دام‌هاي دريافت کننده مخلوط گياهان دارويي کمتر از دام‌هايي بود که گياه دارويي دريافت ننمودند که نشان دهنده بسيج بيشتر عضلات اسکلتي در اين گروه بود [48]. همه اين شواهد نشان دهنده سوق انرژي و پروتئين از ذخاير بدني به سمت توليد شير در پاسخ به مکمل گياهان دارويي مي‌باشد.
نکته جالب توجه اينجاست که احتمالاً متابوليسم کبدي مواد مغذي در تيمارهاي دريافت کننده گياه دارويي بهبود يافته که با سطح بالاي کلسترول خون خود را نشان داده است. کلسترول مورد نياز براي نشخوارکنندگان بيشتر از منابع اندوژنوس يا درون‌زادي بوده و از دو پيش‌ساز اصلي يعني استات و گلوکز در کبد سنتز مي‌گردد [158]. چون غلظت گلوکز و استات شکمبه‌اي در گروه دريافت کننده مخلوط گياهان دارويي کمتر بود، بنابراين، سنتز کلسترول نيز احتمالاً در اين گروه‌ها کمتر مي‌باشد. به نظر مي‌رسد مکانيسم‌هاي ديگري که با پاکسازي کلسترول از خون در ارتباط هستند در غلظت کلسترول خون نقش داشته باشد. در شرايط التهابي پاکسازي کلسترول از خون افزايش مي‌يابد، بنابراين افزايش غلظت کلسترول در گروه دريافت کننده مخلوط گياهان دارويي مي‌تواند نشان دهنده کاهش فرآيندهاي التهابي و اثرات ضد التهابي اين فيتوکميکال‌ها باشد. همچنين در تحقيقي که اخيراً صورت گرفته است نشان داده شد که استفاده از ماده موثره عصاره زردچوبه به نام کورکومين در موش‌هايي که دچار ورم پستان القا شده توسط ليپوپلي‌ساکاريد بودند اثرات ضد التهابي نشان داد که احتمالاً به کاهش فعاليت فاکتور هسته‌اي کاپا در سلول‌هاي ايمني و کاهش توليد سايتوکين‌هاي پيش التهابي مربوط بود [94]. فو و همکاران [94] بر پايه نتايج به دست آمده از اين تحقيق، پيشنهاد نمودند که کورکومين مي‌تواند به عنوان يک داروي ضد التهابي در بيماري ورم پستان استفاده گردد. مشابه نتايج تحقيق حاضر، هسودا و همکاران [117] گزارش نمودند تغذيه 5 درصد جوانه ميخک به گاوهاي پرواري غلظت کلسترول خون را نسبت به تيمار شاهد افزايش داد.
بسياري از تحقيقات انجام شده در تک معده‌اي‌ها نشان داده است که ترکيبات فيتوکميکال مثل آن‌هايي که در تحقيق حاضر استفاده شدند مي‌توانند ناهنجاري‌هاي کبدي را تعديل نمايند و اثرات جانبي از خود باقي نگذارند [12، 179 و 251]. با توجه به بررسي منابع صورت گرفته، اطلاعات محدودي در مورد اثرات محافظت کبدي ترکيبات فيتوکميکال در نشخوارکنندگان خصوصاً گاوهاي شيري وجو دارد. تدسکو و همکارن [265] گزارش نمودند که تغذيه سيليمارين36 که عصاره استاندارد شده بذر گياه خار مريم مي‌باشد، تأثيري بر سلامت کبد در دوره انتقال نداشت. اين محققين پيشنهاد نمودند که تأثير سيليمارين بر گاوهاي دوره انتقال احتمالاً زماني قابل مشاهده است که کبد درگير کبد چرب باشد. به ظاهر گاوهاي تحقيق حاضر دچار کبد چرب نبودند که مي‌تواند توجيهي بر عدم تأثير مخلوط گياهان دارويي بر آنزيم‌هاي کبدي باشد.
4-9- نتيجه گيري مربوط به پژوهش سوم
نتايج آزمايش فعلي نشان داد که سلول‌هاي سوماتيک بالاي شير با عملکرد ضعيف‌تر در ارتباط بوده و مکمل نمودن مخلوط گياهان دارويي در کاهش سلول‌هاي سوماتيک شير و بهبود عملکرد در دام‌هاي با سلول هاي سوماتيک بالا و متوسط موثر بود که اين پاسخ احتمالاً با سلامت پستان در ارتباط بوده است. اين مکمل همچنين اثرات مثبتي بر مصرف خوراک و توليد پروپيونات در شکمبه داشته و توليد شير را افزايش داد. روي هم رفته، اين تحقيق پيشنهاد مي‌کند که مکمل نمودن مخلوط گياهان دارويي يک استراتژي موثر در بهبود عملکرد و کاهش سلول‌هاي سوماتيک بوده و اين نتايج زماني که دام‌ها از ورم پستان تحت کلينيکي رنج مي‌برند، مشهودتر است.
جدول 4-14-تأثير مکمل نمودن مخلوط گياه دارويي بر عملکرد گاوهاي شيري که در ابتداي آزمايش دو سطح مختلف سلول هاي سوماتيک بالا و متوسط داشتند.
سطح بالاي سلول هاي سوماتيک
سطح پايين سلول هاي سوماتيک
خطاي استاندارد
سطح معني داري
گياه دارويي
–
گياه دارويي
–
گياه دارويي
سطح سلول هاي سوماتيک
اثر متقابل
مصرف ماده خشک (کيلوگرم)
8/25
1/25
9/26
2/25
58/0
01/0
39/0
29/0
قابليت هضم ماده خشک (%)
9/72
3/73
0/74
8/70
40/2
39/0
85/0
29/0
قابليت هضم ماده آلي (%)
4/75
8/75
4/77
8/73
72/1
31/0
99/0
36/0
توليد شير (کيلوگرم)
1/41
9/38
2/44
0/41
56/1
05/0
08/0
72/0
شير تصحيح شده بر حسب چربي
8/36
1/33
2/36
9/37
96/0
52/0
34/0
03/0
شير تصحيح شده بر حسب چربي و پروتئين
2/37
3/33
8/35
2/37
98/0
39/0
53/0
04/0
شير تصحيح شده بر حسب انرژي
7/37
8/33
9/35
4/37
91/0
40/0
58/0
05/0
ترکيبات شير (%)
چربي
66/2
98/2
44/2
04/3
13/0
01/0
72/0
34/0
پروتئين
85/2
89/2
46/2
83/2
199/0
41/0
48/0
46/0
لاکتوز
64/4
67/4
62/0
70/4
08/0
42/0
94/0
75/0
کل مواد جامد
12/11
16/11
84/10
24/11
27/0
35/0
81/0
45/0
مواد جامد بدون چربي
48/8
42/8
21/8
22/8
31/0
86/0
57/0
73/0
توليد ترکيبات شير (کيلوگرم)
چربي
138/1
061/1
088/1
232/1
062/0
52/0
44/0
03/0
پروتئين
225/1
031/1
055/1
213/1
110/0
88/0
94/0
11/0
لاکتوز
942/1
698/1
005/2
014/2
098/0
25/0
31/0
21/0
کل مواد جامد
795/4
322/4
474/4
595/4
256/0
45/0
94/0
20/0
مواد جامد بدون چربي
677/3
302/3
350/3
386/3
250/0
45/0
69/0
36/0
راندمان خوراک
59/1
48/1
72/1
61/1
081/0
07/0
06/0
95/0
نمره بدني در انتهاي آزمايش
26/3
24/3
26/3
19/3
092/0
65/0
81/0
79/0
تغييرات نمره بدني
118/0
098/0
119/0
050/0
093/0
64/0
81/0
79/0
ضخامت لايه چربي پشت در انتهاي آزمايش(ميلي متر)
9/22
8/23
6/20
6/23
96/0
04/0
23/0
28/0
تغييرات ضخامت لايه چربي پشت
98/0
82/1
41/1-
66/1
96/0
05/0
21/0
28/0
جدول 4-15-تأثير مکمل نمودن مخلوط گياه دارويي بر تخمير شکمبه اي گاوهاي شيري که در ابتداي آزمايش دو سطح مختلف سلول هاي سوماتيک بالا و متوسط داشتند.
سطح بالاي سلول هاي سوماتيک
سطح پايين سلول هاي سوماتيک
خطاي استاندارد
سطح معني داري
گياه دارويي
–
گياه دارويي
–
گياه دارويي
سطح سلول هاي سوماتيک
اثر متقابل
pH
99/5
22/6
06/6
02/6
173/0
73/0
61/0
48/0
نيتروژن آمونياکي (ميليگرم در دسي ليتر)
94/4
12/6
97/4
42/5
92/0
39/0
72/0
70/0
کل اسيدهاي چرب فرار (ميلي مول در ليتر)
5/111
1/103
8/106
6/113
62/8
90/0
68/0
30/0
استات (%)
9/64
2/66
9/62
7/66
21/1
06/0
56/0
33/0
پروپيونات (%)
4/24
6/23
9/26
5/23
21/1
12/0
36/0
34/0
بوتيرات
5/10
2/10
1/10
7/9
72/0
58/0
56/0
98/0
نسبت استات به پروپيونات
67/2
81/2
38/2
149/0
146/0
05/0
51/0
21/0
جدول 4-16-تأثير مکمل نمودن مخلوط گياه دارويي بر متابوليت هاي خوني گاوهاي شيري که در ابتداي آزمايش دو سطح مختلف سلول هاي سوماتيک بالا و متوسط داشتند.
سطح بالاي سلول هاي سوماتيک
سطح پايين سلول هاي سوماتيک
خطاي استاندارد
سطح معني داري
گياه دارويي
–
گياه دارويي
–
گياه دارويي
سطح سلول هاي سوماتيک
اثر متقابل
گلوکز (ميلي گرم در دسي ليتر)
5/60
6/59
7/51
9/56
77/2
44/0
04/0
27/0
پروتئين تام (گرم در دسي ليتر)
8/9
5/9
2/9
0/10
50/0
61/0
93/0
30/0
آلبومين (گرم در دسي ليتر)
5/4
0/5
7/4
9/4
21/0
15/0
78/0
30/0
گلوبولين (گرم در دسي ليتر)
3/5
4/4
4/4
1/5
46/0
90/0
82/0
12/0
نسبت آلبومين به گلوبولين
89/0
19/1
09/1
03/1
108/0
31/0
86/0
10/0
کراتينين (ميلي گرم در دسي ليتر)
10/1
30/1
09/1
24/1
076/0
04/0
66/0
81/0
اوره خون (ميلي گرم در دسي ليتر)
9/8
2/11
5/14
1/12
77/1
99/0
08/0
22/0
کلسترول (ميلي گرم در دسي ليتر)
309
234
310
294
8/19
03/0
16/0
18/0
تري گليسيريد (ميلي گرم در دسي ليتر)
4/28
5/28
4/41
5/30
26/7
47/0
32/0
46/0
بتاهيدروکسي بوتيرات (ميکرومول در ليتر)
7/792
6/503
7/637
3/506
2/88
02/0
39/0
36/0
آسپارتات آمينوترانسفراز (واحد در ليتر)
4/112
6/114
8/139
0/109
14/12
25/0
38/0
18/0
آلکالين فسفاتاز (واحد در ليتر)
1/102
0/74
8/83
2/73
41/14
21/0
53/0
57/0
آلانين آمينوترانسفراز
6/31
1/28
6/35
3/33
76/2
32/0
11/0
83/0
نمودار 4-9- تأثير افزودن مخلوط گياهان دارويي بر گاوهاي شيري با دو سطح شمار سلول هاي سوماتيک بر اسکور سلول‌هاي سوماتيک شير. H-PRHM = گروه با سلول هاي سوماتيک بالا و دريافت کننده گياه دارويي، H-NO = گروه با سلول هاي سوماتيک بالا و بدون دريافت گياه دارويي، M-PRHM = گروه با سلول هاي سوماتيک متوسط و دريافت کننده گياه دارويي، M-NO = گروه با سلول هاي سوماتيک متوسط و بدون دريافت گياه دارويي. سطح معني داري براي افزودن گياهان دارويي 12/0، براي سطح سلول‌هاي اوليه سلول‌هاي سوماتيک 20/0 و براي اثر متقابل بين افزودن گياه دارويي و سطح سلول‌هاي سوماتيک اوليه 01/0 بود.
فصل پنجم
نتيجه‌گيري و پيشنهادها
5-1- نتيجه‌گيري کلي
نتايج کلي حاصل از سه پژوهش را مي‌توان در بند‌هاي ذيل خلاصه نمود.
1. بيشتر مخلوط‌هاي گياهان دارويي که در اين آزمايش بررسي شدند اثرات سينرژيسمي از خود نشان دادند.
